'Gros van gehandicapten in ziekenhuizen gemaakt'
WOENSDAG 7 OKTOBER 1987
LEIDEN
Prof. Jongbloed: 'Grensoorlogen met ziekenfonds over aanschaf en kosten prothesen'
LEIDEN - Het gros van de gehan
dicapten in de samenleving wordt
in ziekenhuizen gemaakt. Niet met
opzet, maar omdat het niet anders
kan. Volgens prof. dr. J. Jong
bloed, hoogleraar revalidatiege-
neeskunde in het Academisch Zie
kenhuis, begint de taak van de re-
validatie-arts daar waar het werk
van de collega-specialist ophoudt.
Wanneer iemand bijvoorbeeld
lijdt aan vaatvernauwing en on
danks medische behandelingen
toch een been moet missen, dan is
de ziekte wel genezen, maar de ge
volgen ervan zeker niet. Vroeger
werd zo iemand naar een 'benen-
winkel' gestuurd, maar tegenwoor
dig komt er een revalidatie-arts aan
te pas. Althans in het Academisch
Ziekenhuis Leiden en andere aca
demische ziekenhuizen. Prof. dr. J.
Jongbloed en dr. R. Soerjanto zijn
al tien jaar in het AZL bezig om
hun specialisme uit te bouwen: van
'delicatessenwinkel in een groot
warenhuis' moet het een 'waren
huis' worden. Een gesprek over
nieuwe ontwikkelingen en de
grensoorlog met de ziekenfondsen.
door
Annemiek Ruygrok
"Vroeger werd er laatdunkend
op revalidatiegeneeskunde neerge
keken. Dat is in tien jaar aanzien
lijk veranderd. Men krijgt er oog
voor. We gaan nu mee om visites te
maken bij de patiënt". In navolging
van de academische ziekenhuizen
worden tegenwoordig ook in ande
re ziekenhuizen revalidatie-artsen
aangetrokken. "Wij kunnen er niet
tegenop opleiden. We hebben nu
vier revalidatie-artsen in opleiding.
Die mensen kunnen al twee jaar
voor het voltooien van hun studie
gaan kijken waar ze willen gaan
werken. De situatie anno 1987 is
dus dat er nu een geaccepteerd spe-'
cialisme is ontstaan met een tekort
aan specialisten".
Nieuwe start
Het vak als zodanig is overigens
niet in ziekenhuizen, de grootste
'brokkenmakers' - om het maar
eens oneerbiedig uit te drukken -
ontstaan. De eerste schreden op dit
pad werden in het begin van de ja
ren zestig door dr. Bakker in het
Katwijkse Zeehospitium gezet.
Bakker kwam naar het AZL. maar
zwaaide in 1972 af naar Zuid-Lim
burg. Gezocht werd naar een op
volger, maar die kwam pas in 1977
in de persoon van dr. Jongbloed.
Toen moest, samen met dr. Soer
janto, een nieuwe start worden ge
maakt.
Nog een stukje verder terug stui
ten we op de grote polio-epidemie
van 1956. "Toen zijn duizenden ge
handicapten ontstaan. Dat viel sa
men met het einde van de tubercu-
lose-bestrijding. De behandeling
voor tuberculose-patiënten was ei
genlijk dezelfde als die we op polio
patiënten wilden toepassen. Gips-
correctietechnieken bij misvor
mingen aan de ruggewervel wer
den op tb-patiënten toegepast en
konden ook voor sommige polio
patiënten worden gebruikt. Want
de polio was dan weliswaar bestre
den, maar die patiënten bleven
hardstikke verlamd. En nu al die
sanatoria leegkwamen konden de
poliopatiënten daar worden opge
slagen".
In datzelfde jaar speelde nog een
andere ontwikkeling een rol: van
het aantal arts-fysiotherapeuten
waren er nog maar vier over. Daar
naast was er een rij tuberculose-
specialisten die moesten worden
omgeschoold. Deze specialisten
plus een aantal jonge artsen werd
met elkaar omgeschoold tot revali-
datie-arts. Zij verenigden zich in de
'Vereniging van artsen voor revali
datie en fysische geneeskunde'.
Gereedschapskist
"Fysische geneeskunde is", al
dus Jongbloed, "de gereedschaps
kist voor een revalidatie-arts van
wege de bewegingstherapie". Ge
wrichtsstoornissen, defecten aan
het bewegingsapparaat, bestu-
rings- en functiestoornissen kun
nen met grijp- en reikoefeningen,
lig-, zit- en loopoefeningen geheel
of gedeeltelijk worden wegge
werkt. "Dat kan, omdat een mens
een aantal reserves heeft die dan
kunnen worden aangesproken.
Het is vergelijkbaar met het halen
van een wereldrecord. U en ik zul
len op dit moment niet in staat zijn
het wereldrecord polsstokhoog
springen te verbeteren. Maar met
een gedegen training, drie jaar
lang, zouden we een eind in de goe
de richting komen omdat we onze
reserves aanspreken". Prof. Jong
bloed wijst op de rand van de tafel:
"Een atleet probeert hoog boven de
tafel uit te springen. Een gehandi
capte zit eronder en probeert met
behulp van dezelfde reserves er bo
venop te komen".
Revalidatiegeneeskunde houdt
zich bezig met functionaliteits
stoornissen en invoegingsstoornis
sen. Wat dat laatste betreft bedoelt
Jongbloed dat een gehandicapte
'Eigen huis in brand steken
was vooral aandacht trekken'
DEN HAAG/LEIDEN - Aandacht
trekken, dat was de bedoeling van
de 47-jarige Leidenaar toen hij in
januari 1985 zijn flatwoning in
brand stak. Tegen hem werd giste
ren voor de Haagse rechtbank ne
gen maanden voorwaardelijke ge
vangenisstraf geëist.
De man was vanuit zijn stamcafé
per taxi naar een benzinestation
gereden. Hij leende een jerrycan,
vulde die met benzine en ging naar
huis. Terwijl de auto stond te
wachten, sprenkelde hij de benzi
ne over zijn bed en bij de deur. Hij
stak het aan met een lucifer, ging
Man ligt twee
dagen gewond
in woning
LEIDEN - In de Borneostraat is
gisteren de 66-jarige bewoner ge
wond aangetroffen. Vermoedelijk
lag de man, ten gevolge van een
hersenbloeding, al twee dagen ge
wond in de gang. De man is naar
het ziekenhuis overgebracht.
Computers
gestolen uit
magazijn
LEIDEN - Uit een magazijn aan de
Einsteinweg zijn tussen 28 septem
ber en 5 oktober twee computers
ter waarde van ruim 29.000 gulden
verdwenen. De computers behoor
den tot een zending die in een
loods van het computermagazijn
stonden opgeslagen. Hoe de da
ders zijn binnengekomen is nog
onbekend.
vaak buiten de maatschappij staat,
er niet meer bijhoort. "Wij probe
ren de gehandicapte weer in de
maatschappij te brengen èn de
maatschappij dichterbij de gehan
dicapten". Als voorbeeld van dat
laatste wijst Jongbloed op de rol
stoelhellingen die tegenwoordig
veelal bij openbare gebouwen zijn
aangebracht.
Revalidatie-geneeskunde is, be
halve het delicatessenhoekje in het
grote warenhuis, ook een 'uitbe
steed kind", want het AZL heeft
geen eigen bedden voor revalide
rende patiënten. "Dat past niet in
het beleid van het departement en
het ziekenhuisbestuur. Onze bed
den staan in het Zeehospitium, zeg
ik altijd", aldus Jongbloed. Het be
leid in Nederland met betrekking
tot revalidatie is erop gericht de pa
tiënt buiten het ziekenhuis te be
handelen. "Het ziekenhuis is im
mers de plaats, waar de patiënt zich
al zo rot heeft gevoeld. De entoura
ge van het ziekenhuis leent zich er
niet voor. Er zijn 22 klinische reva-
lidatie-instituten in Nederland.
Wat mij betreft zouden ze dichter
aan de stadsrand mogen staan en
niet ver weg in bossen of duinen,
zoals nu het geval is. Maar dat is de
erfenis van de oude tb-herstellings-
oorden.
Ik heb het plan voorgesteld om
aan de Wassenaarseweg een revali
datiecentrum te bouwen. Dat is ge
sneuveld in de laatste bezuini
gingsronde. Dus is er een nieuwe
vleugel aan het Zeehospitium ge
bouwd. Daarvoor was wèl toestem
ming. Die zal eind september klaar
zijn".
Polsstok
Is de fysische geneeskunde de
gereedschapskist van de revalida
tie-arts, hij heeft er nóg één tot zijn
beschikking: die van de hulpmid
delen. Want, zo is de filosofie van
prof. Jongbloed, je kunt nog zo'n
goeie atleet zijn, wil je een wereld
record verbeteren dan moet je een
verrekt goeie polsstok hebben.
Prothesen, orthesen (een soort stei
gerwerkjes om de misvormde li
chaamsdelen in het gareel te hou
den) en rolstoelen zijn technische
hulpmiddelen die kunnen bijdra
gen om de gestoorde functies te
verbeteren.
Het zoeken naar goede hulpmidde
len, zo'n 25 jaar lang, heeft inmid
dels een hele standaardbatterij op
geleverd. "Vroeger moest elke rol
stoel in samenwerking met een
timmerman worden aangepast. Op
basis van die ontwikkelingen is er
LEIDEN - Dr. R. Soerjanto en prof.dr. J. Jongbloed (rechts) in de meet- en regelkamer van de afdeling revalida
tie-geneeskunde van het Academisch Ziekenhuis waar spierfuncties worden gemeten: "Kinderen gebruiken en
(foto Jan Holvast)
vertrouwen prothese meer dan volwassenen".
nu een heel rolstoelassortiment
aanwezig".
Revalidatie-artsen proberen din
gen te ontwerpen die er nog niet
zijn. Zoals armprotheses voor heel
jonge kinderen (6 maanden) die
door een geboorte-afwijking met
één handje of arm geboren zijn.
Prof. Jongbloed: "De ziekenfond
sen vragen ons steeds wat zo'n
kind met een prothese moet. Er
worden hele grensoorlogen ge
voerd om dat door de ziekenfond
sen te laten bekostigen".
Kunsthandje
Sinds zeven jaar zijn 40 kinderen
met een dergelijk geboortedefect
door prof. Jongbloed en dr. Soer
janto in het AZL behandeld. Vol
gens dr. Soeijanto blijkt uit de
praktijk dat volwassenen met één
hand goed in een tweehandige we
reld terecht kunnen. Zo goed, dat
een prothese in veel gevallen eigen
lijk niet nodig is. "Maar ouders van
zo'n kindje maken een keuze. Ze
willen dat het kind alle mogelijkhe
den krijgt aangereikt om later zo
normaal mogelijk door het leven te
gaan. Ze vinden het belangrijk dat
het kind schijnbaar twee handen
heeft, al is een kunsthand nog
steeds een karikatuur van een men
senhand".
De kernfilosofie om al zo vroeg
met een elektronische prothese te
beginnen is dat de motorische ont
wikkeling van het kind bij de pro
these wordt betrokken. Het kind
leert als het ware spelenderwijs
met de kunsthand omgaan. "Later
heb je dan alsnog de keuze of je ge
bruik van de prothese maakt of
niet". Nu al is gebleken dat het
kind de prothese gebruikt en ver
trouwt. Meer dan een volwassene
dat ooit zal doen. Tijdens de groei
en de training wordt het kind overi
gens ook opgeleid om zonder de
prothese te functioneren. Maar wat
blijkt? Het kind is gehandicapt als
het apparaat stuk is. Daaruit trekt
dr. Soerjanto de conclusie dat de
prothese is ingebouwd in de herse
nen als een stukje van het kind zelf.
Het apparaat is in Zweden ont
wikkeld. Na Zweden is Nederland
als eerste met het toepassen ervan
begonnen. In Engeland zit het
kunsthandje inmiddels in het pak
ket van de National Health. Het
elektronische systeem wordt in
Zweden gekocht en in een koker
ingebouwd. In het AZL wordt het
nog steeds als een research- en ont
wikkelingsproject beschouwd.
Soerjanto: "We kennen immers
nog geen volwassenen die als peu
ter zo'n prothese hebben gehad.
Vandaar dat de kinderen ook op la
tere leeftijd zullen worden bege
leid. Om te zien wat het effect is.
Straks zal een uitgebreide rappor
tage volgen". Wat nu al duidelijk is:
kinderen gebruiken hun prothese
voor het schillen van een banaan,
voor het verwijderen van katteha-
ren op hun kleren. Sommigen han
gen er zelfs mee aan de ringen.
"Zo'n kind weet feilloos wanneer
het ding gaat glijden".
De elektronische hand wordt
overigens niet op de leeftijd van
een half jaar aangemeten, maar pas
wanneer het kind tweeëneenhalf
is. Vanaf zes maanden krijgt het
kind als voorbereiding op de echte
prothese een kokertje dat even
lang is als de andere arm. Wanneer
het kind één jaar is, wordt aan het
kokertje een 'passief handje be
vestigd, dat geleidelijk met lood-
korrels wordt gevuld om het kind
alvast aan de zwaarte van het appa
raat te laten wennen. "Een kind
van één jaar geeft aan of het dat ko
kertje al of niet wil. Een kind laat
zich niet dwingen. Eén keer wilde
een kindje het kokertje inderdaad
niet aan. Toen bleek er een braam-
pje in het kokertje te zitten dat pijn
veroorzaakte. Toen dat was wegge-
slepen wilde het kind na verloop
van tijd de koker weer dragen".
Ziekenfonds
De koker met de elektronische
apparatuur wordt opgehangen aan
de knokkels van de elleboog. Hij zit
zo goed vast, omdat het kind de
spieren gaat spannen. Van tevoren
is via ingewikkelde meetappara
tuur gemeten welke spierfuncties
nog werken. Het is een precisie
werk om een goede koker te ma
ken. Hij mag er niet afschieten,
maar ook niet te nauw zijn. In de
koker zitten twee gaten op de
plaats van de strek- en de buigs-
pier. Daar zitten elektroden op met
een versterker die de hand in bewe
ging kunnen zetten. De helft van de
kinderen heeft direct door hoe het
ding werkt, de andere helft binnen
één a drie weken.
Tegenwoordig vergoedt het zie
kenfonds een dergelijk kunsthand
je, mits de aanschaf goed onder
bouwd wordt en er in een team aan
zo'n kind wordt gewerkt. De kos
ten ervan bedragen zo'n 10.000 gul
den.
Iedereen die een stomp heeft
waarvan de spieren nog werken
kan met een dergelijke hand wor
den geholpen. Is de arm boven de
elleboog geamputeerd, dan is er de
mogelijkheid van de in de VS ont
wikkelde elektronische elleboog.
Kosten: 15.000 dollar. In Nederland
is dit systeem slechts in één geval
toegepast (en door de ziektekosten
verzekeraar vergoed) omdat kon
worden aangetoond, dat de desbe
treffende patient hierdoor weer in
zijn werk zou kunnen functione-
En daarmee zijn we weer beland
in de 'grensoorlog' tussen revalida
tie-artsen en ziektekostenverzeke-
raars."Want revalidatie is geen her
stelproces. Het blijft geld kosten,
want kunsthanden moeten steeds
worden vervangen. Bij een open
hart-operatie zie je een eind aan de
kosten. Toch denken vakbroeders
dat revalidatie wel een herstelpro
ces is. Maar het is en blijft een po
ging om de reserves aan te spre
ken", benadrukt prof. Jongbloed
nogmaals.
terug naar de taxi en ging daarmee
terug naar het café. Omdat de
brandweer snel ter plaatse was,
kon het vuur snel worden bedon
gen.
"Ik stond er niet bij stil op dat
moment", zo antwoordde de ver
dachte toen rechtbankpresident
mr. Kootte hem vroeg of hij wel
aan de mogelijke gevolgen voor de
andere bewoners van de flat had
gedacht. "Ik kon de huur niet meer
betalen. Niemand wou me hel
pen".
De man, zwakbegaafd en zwaar
verslaafd aan de alcohol, was vol
gens de psychiater verminderd
toerekeningsvatbaar toen hij de
brand stichtte. De psychiater ver
klaarde niet in staat te zijn een
goed advies te geven over een mo
gelijke behandeling. De Leidenaar
heeft al eens in een psychiatrische
inrichting gezeten na een misdrijf,
maar dat heeft niet geholpen. Hij
heeft een lang strafblad. Volgens
de psychiater nemen de criminele
activiteiten van de man echter af in
aantal, omdat hij het fysiek niet
meer aankan en koste wat het kost
niet meer de gevangenis in wil.
Tijdens de zitting van de Haagse
rechtbank verklaarde man al een
jaar niet meer te drinken. "Ik heb
er geen trek meer in". Hij woont in
een kam peerbusje en kan rondko
men van zijn uitkering. Vroeger
was die in de eerste week van de
nieuwe maand al op aan drank.
"Nu heb ik poen zat", aldus de Lei
denaar, die na een greep in zijn bin
nenzak zo'n driehonderd gulden
toonde.
Officier van justitie, mr. Klop-
per-Gerretsen, vertelde het even
wicht dat de man nu heeft bereikt,
niet te willen verstoren door een
geldboete of een onvoorwaardelij
ke gevangenisstraf. Zij vroeg de
rechtbank dan ook de man een ge
heel voorwaardelijke gevangenis
straf van negen maanden op te leg
gen met een proeftijd van twee
jaar. De advocaat van de Leide
naar, mr. Poot, kon zich geheel vin
den in die eis.
Uitspraak over twee weken.
Lezers schrijv
Drie oktober (4) Advertentie
LEIDEN - Het verkeer op de Haagweg en omgeving ondervindt vanaf
deze week de nodige vertraging omdat een begin is gemaakt met riole
ring- en herinrichtingswerkzaamheden aan de Haagweg en het Noordein
de tussen de spoorwegovergang en de Weddesteeg.
Het karwei wordt in fasen uitgevoerd. Maandag is begonnen met het
vernieuwen van het hoofdriool ïn de Haagweg. Aansluitend wordt de
rijbaan geasfalteerd en worden op het Noordeinde de bushaltes beter aan
gelegd en voorzien van abri's. De verschillende oversteekplaatsen voor
fietsers en voetgangers worden veiliger gemaakt.
De werkzaamheden zullen steeds aan één kant van de weg plaatsvinden
zodat het verkeer wel vertraging ondervindt maar toch over één rijbaan
doorgang kan vinden. Naar verwachting zal het gehele werk voor de
kerstdagen zijn afgerond. (foto Jan Holvast)
Centrum Ex'85
In Centrum Ex'85 aan de Kop-
penhinksteeg staan de komende
dagen tal van activiteiten op het
programma. Donderdag 8 okto
ber wordt een videolezing gehou
den van Baghwan Shree Raj-
neesh onder de titel 'Sex en ener
gie' om 20.00 uur. Zondag 11 ok
tober wordt een introductie
avond Kundalini-yoga gehou
den. Aanvang 20.30 uur. Gedu
rende het hele weekeinde (10 en
11 oktober) wordt een weekeinde
gehouden over bio-energetica.
Maandag 12 oktober begint de
cursus energy-percussion om
18.30 uur. Vrijdag 16 oktober
spreekt Aalt Alten over 'Adem en
energie'. Aanvang 20.00 uur.
Voor informatie tel. 133494.
Leids debat
In het Groot Auditorium van
het Academiegebouw wordt don
derdag 8 oktober gediscussieerd
over het onderwerp 'Europa is de
derde wereld van de toekomst'.
Gastpleiters zijn: mr. G.B.J. Hil-
terman (commentator). mr.
S.I.H. Gossens (ministerie buiten
landse zaken), mr. C.J.A. van Le
de (voorzitter VNO) en drs. L.
Metzemaékers (journalist). Stu
dentpleiters zijn P. van Hecking
Colenbrander (rechten), P. van
der Geer rechten), H. van Notten
(geschiedenis) en D. van der
Scheer (rechten). De voorzitters
hamer wordt gehanteerd door dr.
S. Patijncommissaris van de ko
ningin in Zuid-Holland. Aan
vang 19.30 uur.
Voetballen
Op het terrein van voetbalver
eniging LFC aan de Boshuizer-
kade wordt donderdag 8 oktober
een wedstrijd gespeeld tussen me
dewerkers van Studio Sport en
de sportjournalisten van het Al
gemeen Dagblad. Bij de televisie-
journalisten spelen waarschijn
lijk Mart Smeets, Tom Egbers,
Theo Reitsma, Jan Stekelenburg
en Joop Verncoy mee. Bij het Al
gemeen Dagblad speelt de teke
naar van de strip FC Knudde
Toon van Driel mee. Als coaches
zijn aangetrokken de ex-profs
Theo van Seggelen, John Ver
schoor en Wim Rijsbergen.
Scheidsrechter is Wim van Dui-
venbode. Aanvang 19.00 uur.
Bingo
Wandelsportvereniging Zuid-
West houdt zaterdag 11 oktober
een bingoavond in 't Parlement
aan de Nieuwstraat 45. Aanvang
20.00 uur.
Na een voor de meeste Leidenaars
ontzettend gezellig 3 oktoberfeest,
moeter toch wat van mijn hart. De
ze krant is de meest gelezen krant
in Leiden en omgeving. Een goede
krant, mijn complimenten, maar
waarom zo vaak negatieve bericht
geving?
Op de voorpagina van de krant
van zaterdag 3 oktober prijkte een
gezellige sfeerfoto van de kermis,
maar met een negatieve tekst eron
der. Dan maandag 5 oktober: op de
eerste pagina een foto van de poli
tie die mensen arresteert. Waarom
geen gezellige foto van de 3 okto
berfeesten. De tekst begint per slot
van rekening met: op een zeer
drukke 3 oktober die niet acht uit
de hand is gelopen... Waarom dan
juist zo'n foto op de voorpagina?
Op een feest met 250.000 mensen
kan er altijd wel iets naar gebeu
ren. Dat is vervelend genoeg. Het is
verhoudingsgewijs maar een ge
ring aantal personen dat herrie
schopt. Ik vind dat er in verhou
ding tot het leuke en gezellige feest
teveel aandacht is gegeven aan de
narigheid. De lezers krijgen zo een
nare bijsmaak van het feest en zo
haal je de narigheid naar je stad
toe.
Zijn jullie toch wat positiever in
je berichtgeving, vooral als regio
nale krant. Zo krijgt iedereen een
positievere kijk op het 3 oktober
feest en kan het feest nog tot in
lengte van jaren doorgaan.
Karin Jaski,
Haarlemmerstraat 224,
Leiden.
Drie oktober (5)
Het is me nu wel opgevallen dat de
optocht niet meer door de Haar
lemmerstraat kan. De route moet
geheel worden gewijzigd. Ten eer
ste moet de kermis terug naar de
Groenoordhallen. De veemarkt
kan gewoon doorgaan. De aan- en
afvoer kan via de achterzijde door
gaan. Als de hal leeg is, kan die ook
worden benut voor de kermis.
Voorts zou het verkeer op de Wil
lem de Zwijgerlaan over een baan
kunnen worden geleid zodat op de
andere baan de kleinere kermisat
tracties kan plaatsen. De
kraampjes kunnen dan staan langs
de Haarlemmervaart en omgeving.
Dan ontstaat er in de stad een
mooie route voor de optocht die
dan als volgt kan rijden: Burggra-
venlaan, Hoge Rijndijk, Plantage,
Levendaal, Korevaarstraat, Bree-
straat, Turfmarkt, of Blauwpoorts-
brug, Binnenvestgracht, Lammer
markt, Langegracht, Klokpoort,
Pelikaanstraat en Hooigracht.
W. Bodrij,
Langegracht 176,
Leiden.
Volgens de laatste berichten zullen
de gemeentelijke mededelingen
verdwijnen uit het Leidsch Dag
blad en worden verplaatst naar het
zondagsblad. Zakelijk gezien is het
niet aan mij te beoordelen of de re
denen juist zijn. Maar bestuurlijk is
het een teken van minachting voor
een grote groep andersdenkenden
die de zondagskrant afwijzen. Niet
om de inhoud, maar om de bezor
gingsdag: zondag.
Voor velen is dat nog steeds een
Dag des Heren waarop niet noodza
kelijke arbeid vermeden moet wor
den. Ik heb altijd gedacht dat bur
gemeester en wethouders boven de
partijen stonden en het algemeen
belang behoorden te dienen. Nu
blijkt dat ze partijgeboden een gro
te groep de nek toekeren.
Waarom niet in een huis-aan-
huisblad dat in de week wordt be
zorgd, als het om welke reden dan
ook niet meer in het dagblad kan?
Waarom heeft het CDA dit geslikt?
Zijn zij ook medeschuldig aan on
behoorlijk bestuur?
Het is te hopen dat B en W hun
fout inzien en hun mededelingen
spoedig ook weer in de erkende
dagbladen bekendmaken.
C.W. Kistemaker,
Amethisthof 28,
Leiden.
Bussen
De bewering van NZH-directeur
Leeuwenburgh dat in Osnabrück
tijdens de spits 100 tot 120 bussen
per uur door de winkelpromenade
rijden, geeft mijns inziens een
scheef beeld van de winkelsituatie
in deze Duitse stad. De belangrijk
ste winkelstraten van Osnabrück
zijn namelijk volledig verkeersvrij:
geen bus te bekennen.
De winkelpromenade waarop de
heer Leeuwenburgh waarschijn
lijk doelt, de Johannisstrasse, ligt
bezijden het verkeersvrije winkel
centrum. De Johannisstrasse en
het centrum worden met elkaar
verbonden door een onder de ra
zend drukke Neumarkt gebouwd
winkelcentrum, een soort Winkel
hof.
In de fraai aangelegde Johannis
strasse - zitjes rondom de bomen,
sierlantaarns en geen trottoirs - rij
den inderdaad stapvoets bussen.
In één richting. Ze vertrekken, tij
dens de koopuren, om de drie vier
minuten. Er mag in de Johannis
strasse gefietst worden. Maar dat
geeft niet zo'n onrustig verkeers-
veeld als in onze Breestraat. Want
Duitsers zijn nu eenmaal niet van
die grote fietsliefhebbers.
De Johannisstrasse - het deel
waar de winkels zijn - is overigens
niet half zo lang als de Leidse Bree
straat.
R.H. Vos,
v.d. Sande Bakhuyzenlaan 4,
Leiden
'WD toont
soms staaltje
van ouderwets
rechts denken'
LEIDEN - De WD spreidt op een
aantal onderdelen van het gemeen
telijk beleid 'een staaltje ouder
wets rechts denken' ten toon. Die
conclusie trekt de fractie van
Links Leiden bijna anderhalf jaar
nadat PvdA, WD en Links Leiden
zich in het college verenigden.
"Het ccllegebeleid is naar links op
geschoven", zegt Links Leiden:
"Daardoor heeft de WD als min
derheid in het college de neiging
om oppositie tegen het beleid te
gaan voeren".
Links Leiden is uitermate tevre
den met zijn bijdrage aan het colle
ge. "De ommezwaai van volbloed
oppositiepartij tot collegepartner
ging met vallen en opstaan ge
paard", is de conclusie van de
kleinste coalitiepartij: "Maar we
zijn tamelijk snel gewend geraakt
aan onze nieuwe rol en denken ons
redelijk te handhaven".
Links Leiden constateert dat er
in de gemeenteraad een politieke
tweedeling is ontstaan sinds het
nieuwe college is aangetreden:
PvdA, Links Leiden en D66 blij
ken steeds vaker tegenover het
rechtse blok van WD, CDA en
'Leiden weer gezellig' te komen
staan. Kritiek heeft Links Leiden
een beetje op de grootste college
partij, de PvdA, die een 'paternalis
tische houding' wordt verweten.
Bromfietser
aangereden
LEIDEN - Een 20-jarige bromfiet
ser uit Scheveningen is gistermid
dag ernstig gewond aan zijn knie,
toen hij op de Morssingel geen
voorrang kreeg van een auto die
daar van een parkeerterrein de weg
opdraaide. De bromfietser trachtte
een botsing te voorkomen door uit
te wijken, maar kwam door het
gladde wegdek ten val. De automo
bilist is doorgereden.
Weer valse
honderdjes
LEIDEN - Tijdens de 3 oktober
feesten zijn twee valse briefjes van
honderd in de kassaladen van ca
fe's terechtgekomen. Dat was het
geval in een café aan de Volmolen-
gracht en bij een cafébaas aan de
Haarlemmerstraat.
Ook in een winkel aan de Kooi-
laan is gisteren met een vals hon
derdje betaald.
