'De onheilsprofeten krijgen geen gelijk' Veel vragen omtrent boek Woodward Heerma over bezuinigingen op huursubsidie en woningbouw Interview Reagan: onthullingen zijn verzonnen IKV betwist anderen recht op naamVredeskrant PAGINA 2 DONDERDAG 1 OKTOBER 1987 DEN HAAG - Staatssecretaris Heerma nam het roer op Volkshuisvesting vorig jaar niet op een gemakke lijk moment over. Zijn voorganger, Gerrit Brokx, had ondanks dreigende bezuinigingen altijd nog enige armslag gehad. Maar Heerma werd achter elkaar met nieuwe problemen geconfronteerd. Op Prinsjesdag presenteerde hij zijn eerste volkshuisvestingsbegro ting. En terugkijkend stelt hij tevreden vast dat hij de schade beperkt heeft weten te houden: „Onheil sprofeten hebben rampen voorspeld op dit departe ment. Maar ze hebben.geen gelijk gekregen". door Runa Hellinga Toen Heerma op volkshuisves ting kwam, lag daar al de in het regeerakkoord afgesproken jaar lijkse bezuiniging (in het taalge bruik van dit kabinet 'ombui- gingstaakstelling') van 300 mil joen. En daar kwam achter el kaar bij: het renteverlies dat het ministerie leed. doordat woning bouwverenigingen hun rijksle ningen vervroegd aflosten, de prijsstijging in de bouw, de over schrijdingen op het budget van de individuele huursubsidie en de bijdrage die volkshuisvesting moest leveren aan de extra be zuinigingsronde van vier miljard deze zomer. Aan bezuinigingen viel dus niet te ontkomen, maar Heerma vindt zelf dat hij de belangrijkste punten in het beleid ongemoeid heeft gelaten: „We hebben een aantal prioriteiten, daar houden we aan vast. De stadsvernieu wing, in het totaal voor 5,1 mil jard op de begroting, is buiten de ombuiging gebleven. En we heb ben voorrang gegeven aan de werkgelegenheid in de bouw". Wie de begroting bestudeert, bekruipt het gevoel dat Heerma vooral gekozen heeft voor een beleid, waarin de doelstellingen redelijk gehandhaafd zijn, maar anderen voor de kosten moeten opdraaien. De huurder betaalt een extra huurverhoging en de woningcorporaties krijgen min der subsidie voor woningverbe tering. Heerma vindt dat beeld niet terecht. Rentevoordeel Woningcorporaties krijgen de komende twee jaar weliswaar 252 miljoen gulden minder voor verbetering van hun woningbe stand, maar volgens de staatsse cretaris is dat redelijk. De wo ningcorporaties hebben grote rentevoordelen genoten door rijksleningen vervroegd af te los sen. Van dat extraatje wil de staatsecretaris al met al 800 mil joen gulden gebruiken. Een deel van dat geld moeten ze aan wo ningverbetering uitgeven. Dat is overigens maar een tijdelijke maatregel. Als de rentevoordelen opgesoupeerd zijn, zal het minis terie de verbetering weer nor maal gaan financieren. Heerma wil de rentevoordelen van de woningbouwverenigin gen ook nog gebruiken voor de oprichting van een centraal fonds, waaruit noodlijdende cor poraties gesaneerd en onder steund kunnen worden. Voor woningbouwverenigingen die hun rentevoordelen in een oude sok houden en niet uitgeven aan verbetering van hun bestand, moet dit fonds bovendien als een stok achter de deur dienst doen. Wie zijn geld niet zelf uitgeeft, moet er namelijk een grotere bij drage aan betalen. Heerma ver wacht dat dat voor de meesten voldoende aansporing zal zijn om de rentevoordelen zelf te ge bruiken. Zijn plannen zijn door de woningbouwverenigingen niet juichend ontvangen, maar over het algemeen bestaat er vol gens hem toch wel begrip voor. Bij huurders die straks een ex tra huurverhoging (drie in plaats van twee procent) moeten beta len, bestaat dat begrip zeker niet. Het komt voor veel mensen hard aan, erkent de staatssecretaris: „Het is een moeilijke keuze ge weest. Maar als ik dit niet had ge daan. had ik moeten ombuigen in de stadsvernieuwing of het bouwprogramma. Het moet uit de lengte of uit de breedte ko men. En die laatste twee terrei nen zijn prioriteiten, daar wilde ik niet aankomen". Dat ene procent huurverho ging meer of minder scheelt het ministerie in 1990 600 miljoen gulden objectsubsidie voor de woningexploitanten. Een welko me verlichting van de begroting. Van de 12,8 miljard gulden die voor volkshuisvesting uitgetrok ken zijn, gaat bijna 60 procent (7,4 miljard gulden) op aan het nakomen van oude subsidiever plichtingen. Jongeren Probleem is natuurlijk dat de huurders niet alleen via de huur verhogingen getroffen worden Ook op de individuele huursub Staatssecretaris Enneus Heerma: ..Het moet uit de lengte of de breedte komen sidie (IHS) wordt bezuinigd. Wel iswaar heeft het ministerie van financiën een deel van de over schrijdingen op zich genomen, maar VROM moet 60 procent van de extra uitgaven zelf zien te dekken. Een deel daarvan is ge vonden in het totale budget van Volkshuisvesting, maar 40 pro cent van de bezuinigingen moe ten uit de IHS zelf komen. Vooral de jongeren worden hard getroffen door de afschaf fing van de jongerentabel in de huursubsidie. Nu werkloze jon geren onder de 21 jaar ook niet meer in aanmerking komen voor bijstand wanneer ze zelfstandig willen gaan wonen, wordt het in de jaren zeventig ooit zo fraai ge formuleerde principe van woon- recht voor jongeren vanaf 18 jaar wel een erg dode letter. Heerma wil daar eigenlijk niet aan: „Het woonrecht voor jonge ren staat nog steeds overeind". Maar hij geeft dan toch toe: „Je zult echter een keuze moeten maken. We moesten bezuinigen in de huursubsidie. Een andere mogelijkheid was geweest de kwaliteitskorting aan te pakken. Daarmee tref je vooral ouderen. Nu tref je de categorie die het le ven nog voor zich heeft en tijde lijk een stapje terug moet doen. We komen dan gedeeltelijk terug in de verhoudingen uit de jaren 60 en 70". Aarzelend: „Ik ontken niet dat het gas terugnemen is". Woningnood Afgelopen voorjaar maakte Heerma tijdens een bijeenkomst van de Landelijke organisatie Belangengroepen Huurders be kend dat het woningtekort in Ne derland tienduizenden wonin gen hoger lag dan tot dan toe ge dacht. Hij had het over een te kort van 127.000 woningen. Nu, in de begroting, is daar weinig van terug te vinden. De gesubsi dieerde woningbouwprogram ma's zijn verlaagd van 91.000 dit jaar naar 79.500 volgend jaar. De staatssecretaris heeft achteraf spijt van zijn uitlatingen toen. Niet dat het woningtekort meevalt, maar nu de cijfers nader geanalyseerd zijn, blijkt het vooral in een sector te zitten waaraan hij zich minder ver plicht voelt: „Je kunt niet zo maar roepen dat de woningnood is toegenomen. Er blijkt vooral een tekort te zijn aan koopwo ningen voor mensen met modale inkomens, woningen in de prijs klasse tussen de 100 en de 150.000 gulden. En diarvan zeg ik: Markt, pak aan. Eat is geen taak voor ons. Voor kiopwonin- gen bestaan ook al fieale facili teiten". Verschuiving van Ie verant woordelijkheden nar andere partijen dan de centras overheid staat bij staatssecretais hoog het vaandel. Jarening heeft VROM een zeer cetralistisch beleid gevoerd, waarlj de subsi diëring en de fïnaneiong van de woningbouw, het hurbeleid en de toetsing van bouwlannen al lemaal uitkwamen oplat ene de partement. De afgeipen jaren gaf de vorige staaisecretaris, Brokx, de eerste aazetten tot decentralisatie. Heena is van plan veel verder te lan op dat pad. Wat hem precitvoor ogen staat, zal volgend jaaiuidelijker worden in de Nota Vkshuisves- ting in de Jaren Negntig die hij de Tweede kamer tii aanbiedt. Bezinnen Heerma: „De boen groeien niet tot in de hemeWe moeten onS bezinnen op de aats van de volkshuisvesting inst totale be leid. Waar staan we,aar moeten we naar toe? Het iat om een verschuiving van vantwoorde- lijkheden naar or/iisaties en mensen in het laniWe zoeken naar nieuwe politie en maat schappelijke ovemstemming over het volkshivestingsbe- leid". Vooral op financi gebied wil het ministerie de ren grondi ger aanpakken. Hena: „Het is heel wezenlijk dswe verant woordelijkheid kuen afleggen over onze uitgaverüeze ideeën hebben volgens H<ma niets te maken met de huie parlemen taire enquete naaist subsidie beleid van de afgpen twintig jaar, al ontkent hiiet dat die enquete de noodk van een nieuwe aanpak 1 versterkt heeft. Hoewel hij niet de conclu sies van de enqecommissie vooruit wil lopengt Heerma: „De groei van de nuitgaven in de afgelopen jarés voor een groot deel te wijlaan allerlei subsidiesystemen Volkshuis vesting heeft daajn deel aan bijgedragen. Als dat aanpak ken, kan dat he<oed sporen met de conclusive de com missie zal trekkei WASHINGTON Het is Bob Woodward weer gelukt. De Ameri kaanse journalist, die in de begin jaren '70 samen met zijn collega Carl Bernstein de wereld schokte met zijn onthullingen over de Wa tergate-affaire, heeft andermaal hard toegeslagen. door Henk Dam Zijn deze week uitgekomen boek 'Veil ('Sluier'): De geheime oorlo gen van de CIA, 1981-1987)' heeft nieuws opgeleverd dat met name het afgelopen weekeinde de media tot ver buiten Amerika rode oortjes bezorgde. En in Amerika zelf heeft Reagan hoogstpersoonlijk laten weten dat hij niets gelooft van Woodwards bewering dat hij CIA- directeur Casey op zijn sterfbed bekentenissen heeft ontfutseld. Woodwards boek is het resultaat van drie jaar onderzoek. In 1984 vroeg hij hoofdredacteur Benja min Bradlee van zijn krant, de Washington Post, of hij de tijd en de ruimte kon krijgen om een boek over de Amerikaanse geheime dienst te schrijven. Die toestem ming was gauw gegeven. Sindsdien heeft Woodward zijn unieke talent op het vlak van de 'investigative journalism' (het soort journalistiek dat zich specia liseert in het boven water krijgen van gegevens die eigenlijk geheim hadden moeten blijven) weer vol op kunnen uitleven. Woodward was, getuige zijn werk rond de Watergate-affaire, al tijd al een meester in het aanboren van nieuwsbronnen. Het verras sende van zijn boek over de CIA is dat juist de topman van de gehei me dienst, directeur Bill Casey, zijn voornaamste bron blijkt te zijn geweest. Dat is uitermate opmerkelijk. Casey - die in mei van dit jaar over leed - was een man die er om be kend stond nooit zijn mond voorbij te praten. Het Congres heeft Casey bijvoorbeeld geregeld verweten dat hij onvoldoende voldeed aan zijn wettelijke plicht om de volks vertegenwoordiging in te lichten. En van journalisten moest Casey al helemaal niets hebben. Het is daarom curieus dat hij, in Wood wards woorden, in een periode van enkele jaren „meer dan vier dozijn keer" met de topverslaggever van de Washington Post praatte. Casey nodigde Woodward een paar keer uit om met hem mee te reizen, sprak met hem op feestjes en waar al niet. En bij al die ge sprekken gaf de CIA-directeur ge gevens prijs waarvan hij kon aan nemen dat ze dynamiet in de han den van de pers moesten zijn. Politiek Want de meest opvallende con- Bob Woodward: fantast clusie uit het boek is, dat Casey, te gen alle geldende regels en wetten in en buiten elke controle om, in z'n eentje buitenlandse politiek be dreef. En wat voor politiek! Om maar eens een verhaal te noemen dat de afgelopen dagen in alle kranten heeft gestaan: Casey liet de Saudi's een moordaanslag op de Libanese terroristenleider Fadlallah beramen, en de man, toen dat gruwelijk misliep, vervol gens omkopen. In 'Veil' staat, dat Casey dit ver haal persoonlijk aan Woodward be vestigde. Waarom in vredesnaam? Waarom gaf hij aan een journalist gegevens die top geheim waren en hem persoonlijk, bij openbaarma king, zeker de kop zouden hebben gekost? Voor nogal wat Amerikanen is het antwoord op die vraag zo moei lijk, dat zij denken dat Woodward, zijn grote reputatie ten spijt, maar wat verzonnen heeft. Daarin zijn ze de afgelopen da gen ten zeerste gesteund door Ca sey's weduwe Sophia, die Wood ward voor leugenaar heeft uitge maakt. Allerlei details uit het boek heeft ze inmiddels weersproken. De meeste aandacht kreeg het feit, dat zij met grote klem heeft te gengesproken dat Woodward be gin dit jaar haar man in het zieken huis heeft opgezocht, terwijl deze herstellende was van een operatie aan een hersentumor. Juist dit bezoek is een van de meer opmerkelijke onthullingen in 'Veil'. Woodward vertelt, hoe hij een kort bezoek bracht aan de doodzieke Casey, en aan hem vroeg of hij had afgeweten van de doorsluizing van Iraanse betalin gen voor Amerikaanse wapens naar de Contra's. Casey had ,ja" geknikt op die vraag en vervolgens op de vraag „Waarom?" geantwoord: „Omdat ik geloofde". Onzin, zegt de wedu we Casey, er was steeds familie bij Bill's bed, en Woodward is nooit binnen geweest. Onzin, zegt ook een dokter die destijds Casey behandelde, de CIA-directeur was nog zo ziek dat hij niet eens kon praten. Boven dien hield de geheime dienst de ka mer van Casey permanent be waakt, en mocht alleen familie naar binnen. Maar Woodward houdt vol.' Hij zegt zich destijds voor familie te hebben uitgegeven, slechts vier minuten binnen te zijn geweest, en zegt (in een interview met de Los Angeles Times) verder over Ca sey's wakende familie: „Gebruik toch je gezonde verstand. Casey lag drie maanden in het zieken huis. Ging de familie nooit naar het toilet? Gingen ze nooit slapen? Toen ik bij Casey was, was er geen familie". Krant Afgezien van de discussie over het waarheidsgehalte van het boek is inmiddels een tweede discussie ontstaan. Voor; Amerikaan kranten maken 2 druk over d- - vraag of Woodw de gegevt^ 4jer die hij tijdens ziinderzoek op mer deed, niet directzijn krant hac vea, moeten zetten. 0f v De hoofdreda' van de Wa ^Van hington Post hetaar inmidde f^eej op geantwoord daarover a! igeër spraken met Wward zijn ge werj maakt. Deze ha< mogelijkheic waa) bepaalde gegewoor zijn boek subs te bewaren, ma<et alles. nem Tientallen ieurs, recht £j streeks voórtkdd uit het on treffi derzoek van Vward naar dt maai CIA, hebben delopen jaren ir func1 de Washingtonst gestaan er daarmee is deis af voor d< Maar dat geliet voor andert kranten. Met nde concureren de New York 's vindt, dat dt Post en Wood' de plicht had den gegevens \de verslaggevei Poli op stuitte, ovelran-affaire bij voorbeeld (zoasey's bekente BlJ nis), direct te iceren. „Dat i: vei een kwestie journalistiek! mens< ethiek", aldusrant. ^an h< Dan heeft 'Vnslotte bij oud *?e po' medewerkers Ie CIA, alsmed<ref^ a personeel dat nu in dienst isKabin( veel losgemb.VIet name oud ge!; medewerkersijten Woodwart dat hij zijn lapte schade heef, "ei toegebracht do openlijk ovezermai de technieken de geheim* m?ege' dienst te schi- nundei Maar aan ndere kant: clmensej tweede man ICIA, Robert tes, zei deze: dat binnen d n CIA hard wowerkt om de gt heime operatals Casey die hcmet "e uitvoeren, vin absoluut or°pz.e"b mogelijk te A- In dat opzicn,opi.g bl heeft 'Veil' ne loop van de gc^*?e schiedenis verd. Eerder met de "dat de b "'de keur gulden VAG er de gara* dat de o houden i Madu De mir Den Haa, ^laatst. ïouders i vordt he 5cheveni; ren. Nu 1 loordkan schoppelijet. odamTj De behaig van het wets-nodern ontwerp ïsertien dagen uit-|e Deltaw gesteld. Ind wordt met hetlottei.dair Vaticaan ft. Het resultaatuurstad daarvan z» het parlement,iaafs worden vt?gd. De comitische partij vanJcrofll Italië heePPtreden van het £)e Leeu Vaticaan leze zaak 'in-en 26-iari menging iinnenlandse aan-ne *jaar gelegenhevan Italië' ge-eeid na j noemd. rfement moet heterd vernr wetsontw-'woon in behan-™ afI^ deling nePordat er verder^ acties wo'fidernomen. En-jfiR ,nf n kele anderen, zoals de Ra.ir dikale P?ijn het daarme- eens. Het IKV (Interkerkelijk Vre desberaad) heeft via een advo caat het ICTO (Interkerkelijk Co mité Tweezijdige Ontwapening) met juridische maatregelen ge dreigd als deze organisatie de naam 'Vredeskrant' blijft gebrui ken. Naast het IKV heeft ook het ICTO een Vredeskrant '87 uitge geven Het IKV gebruikt de naam 'Vredeskrant' al twintig jaar. De naam is bovendien gedeponeerd als merk bij het Benelux-mer- kenbureau. zo schrijft mr. M. J. ten Broek uit Amsterdam in een aangetekende brief van 29 sep tember aan het landelijke ICTO- bestuur. "Dit betekent, dat uw handelwijze onrechtmatig is en dat het IKV daaraan gevolgen kan verbinden, zoals een verbod tot verspreiding". "Wanneer an dere organisaties onder dezelfde aanduidingen als het IKV opere ren, is het niet bij voorbaat uitge sloten dat daardoor problemen zouden ontstaan". Uit de brief van mr. Ten Broek blijkt, dat het IKV vooralsnog geen gevol"en zal verbinden aan de 'onrechtmatige handelwijze' van het ICTO. Directeur N. J. de Jong van het ICTO-bureau noemt de brief "een zeer domme zet van het IKV" "Dankzij gesprekken en platforms leek de polarisatie bin nen de kerken te verdwijnen. Op zo'n manier werkt het IKV de po larisatie weer in de hand". Het IKV heeft een paar weken geleden, ook via advocaat Ten Broek, het (linkse) tijdschrifL'In Vredesnaam' eveneens ge maand, het gebruik van de naam 'Vredeskrant' achterwege te la ten. Hoofdredacteur Adriaan Sloof noemde het toen 'absurd' dat het IKV een IKV-lid met juri dische stappen dreigde Gescheiden "Juist in de kerk zouden ge scheiden mensen begrip en barmhartigheid verwachten en eerder een luisterende dan een bij voorbaat (ver)oordelende houding". De werkgroep 'Huwe lijk, gezin en relatievragen' van het bisdom Den Bosch schrijft dat in de pas verschenen brochu re 'Gescheiden en deel uitmaken van de hele kerk'. Na het boekje 'Trouwen in de kerk' wil de groep - onder voorzitterschap "an de oud-vicaris-generaal J. A. A. van Laarhoven - met deze brochure een handreiking bie den voor de pastorale zorg aan gescheidenen. De kerk - zo valt in dit boekje te lezen - bevindt zich ten aan zien van echtscheiding in een spanningsveld. Aan de ene kant heeft zij de opdracht het huwe lijk als onscheidbaar levensver- bond te verkondigen. Aan de an dere kant de opdracht ieder mens die daarin tekortschiet ver lossing en vergeving aan te zeg gen. De parochies zullen moeten groeien in een houding van be grip voor de situatie van geschei den mensen en van aanvaarding. "Opdat deze mensen niet wor den afgeschreven, maar behou den en welkom blijven". Ook gaat de brochure in op de vraag of en hoe echtscheiding kan worden voorkomen. Het gaat daarbij om drie belangrijke punten: een goede voorberei ding van het huwelijk, bouwen aan de huwelijksrelatie en de moed hebben om samen zonodig hulp te vragen als er conflicten zijn. Jubileum De Vereniging van Vrijzinni ge Hervormden in Nederland zal op haar algemene vergadering op 24 oktober in Lunteren een ju bileumcommissie benoemen in verband met het 75-jarig bestaan volgend jaar. In de periode van april volgend jaar tot april 1989 wil de vereniging aandacht trek ken door middel van beraadsda- gen, congressen en nieuwe uitga ven. Landelijk telt de WH ruim 6000 leden. Jaarlijks wordt dat iets minder. Plaatselijk zijn er naar schatting zo'n 10.000 gelovi gen actief. Sinds 1983 hoeft men niet meer Nederlands hervormd te zijn om lid van de vereniging te worden. Het jaarverslag 1986/1987 ver telt over bezinning op allerlei ge bied. Niet alleen de opzet van de algemene vergadering, de wen- sen ten aanzien van een eigen pe- y riodiek en de vraag wat vrijzin nig geloven tegenwoordig bete kent, komen in verschillende commissies ter sprake, ook de li turgie in vrijzinnige diensten is onderwerp van gesprek. Zo zag de liturgiecommissie kans om na het Januari-boek nog een Juni- boek uit te brengen, een verza meling liturgiesuggesties die te ruggaan op oud-christelijke tij den en de joodse tempeldienst. Met één ding had de commis sie zoveel moeite, dat zij het alge meen bestuur van de vereniging en de remonstrantse liturgie commissie in de arm moest ne men. Dat betrof het onderdeel 'voorbede'; In vrijzinnige kring is dat een enigszins omstreden zaak "omdat" - naar de woorden van het jaarverslag - "nauwe lijks geloofd wordt in een God die ingrijpt in de natuur". "Voor bede zou dan weinig of geen zin hebben". Nederlands Gereformeerde Kerken, aangenomen de benoe ming tot pastoraal medewerker in Zaanstreek/Alkmaar R. Gan- zevoort Gorinchem. Gereformeerde Gemeenten: beroepen te Hilversum A Bac Bodegraven; bedankt voor Krui- ningen G. Mouw Genemuiden. Synode. De generale synode van Almere van de Gereformeer de Kerken in Nederland komt voor het eerst in werkzitting bij een van 5 tot en met 7 oktober in het vernieuwde congrescentrum 'De Blije Werelt' te Lunteren Keuzevak Het Vaticaan heeft de Itali aanse regering gewaarschuwd dat zij het concordeat uit 1985 schendt als rooms katholieke godsdienstlessen een keuzevak worden. De regering had bij het parlement een wetsvoorstel in gediend, waarin godsdienstles sen geen roostervak meer zijn maar een keuzevak. De lessen zouden voortaan in het eerste of laatste schooluur worden gege ven. De Italiaanse bisschoppen zien hierin een schending van het concordaat, waarbij de staat de voortgang van de rooms-ka- tholieke godsdienstlessen als roostervak op openbare scholen garandeerde, maar de ouders de keuze liet of zij hun kinderen daarheen laten gaan. Bang zijn de bisschoppen dat de leerlingen de les, als die aan het begin of eind van de schooldag wordt ge zet, al te gemakkelijk laten val len. De paus betuigde inmiddels zijn instemming met het bis-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 2