'Arnhem failliet
door saneringen'
LEIDEN
ONTZET
'Belasting pas in 1990 verlagen'
WITTE
BROOD
HUTSPOT,
HARING
Bfuitirrri niiiiwi
100 miljoen nodig voor bedrijfsterrein
Nederland gooit nog
altijd veel te veel weg
Vrachtwagen en bussen
snel milieuvriendeJijker
Kabelexploitant aangepakt
voor reclame Sky channel
800 gram
GESNEDEN
500gram
ZOUTE
per stuk
WOENSDAG 30 SEPTEMBER 1987
°AGINA 3
ARNHEM (GPD) - De provincie Gelderland en de gemeente Arnhem zijn met elkaar in
conflict gekomen over de vraag hoe het sterk vervuilde terrein van de voormalige gasfa
briek het beste schoongemaakt kan worden. De provincie heeft gisteren gekozen voor de
duurste oplossing: kosten 100 miljoen gulden. Ten gevolge van de grondige schoonmaak
beurt zal een aantal nieuwe bedrijfsgebouwen gesloopt moeten worden.
GRONINGEN (GPD) - Hoewel
initiatieven op het gebied van her
gebruik, recycling en terugwin-
systemen in de media de nodige
aandacht krijgen, blijft de hoeveel
heid afval per hoofd van de bevol
king gestaag toenemen. Herge
bruik is ver achtergebleven bij de
verwachtingen en bij wat wense
lijk is uit milieu- en grondstoffe-
noog punt. Ook al zijn op allerhan
de terrein initiatieven genomen om
de afvalstroom terug te dringen,
het blijft allemaal 'een rare mengel
moes van wettelijke voorschriften,
herenafspraken, financiële prik
kels links en experimenten rechts'.
Door de privatisering gingen Jan
en Alleman in het afval graaien. Er
ontstond 'een bont gezelschap van
soms louche transporteurs en han
delaars, goedwillende door sociale
zaken gesubsidieerde schillenboe-
ren, op vrijwilligers draaiende in-
brengwinkels, en dergelijke. De
overheid dreigt door eigen toedoen
haar greep op het geheel te verlie
zen, aldus het jongste nummer van
het milieutijdschrift Noorder
breedte.
Tussen de 75 en 90 procent van
ons afval wordt nog altijd ge
dumpt. Met goede politieke wil -
hergebruik en afvalverwerking
blijven een overheidsaangelegen-
heid - kan deze hoeveelheid op kor
te termijn al worden teruggebracht
tot 30 a 40 procent, in tien jaar tot 10
procent. Organisch afval kan her
gebruikt worden door het te com-
posteren, probleemstoffen (klein
chemisch afval) moeten, in huis, in
een zogenaamde probleemdoos
worden gestopt 'omdat het in het
algemeen niet doenlijk lijkt om van
de burgers te vragen voortdurend
in de weer te zi jn met het her en der
rondbrengen van hun chemisch af
val'.
De rest (papierkarton, glas, pias-
Het Arnhemse college van B en W
stelt dat de Gelderse hoofdstad
niet akkoord kan gaan met een ei
gen bijdrage van 10 miljoen gul
den. Het rijk betaalt bij zulke sane
ringsprojecten 90 procent, de ge
meente de overige tien. Er zijn vol
gens de Arnhemse milieuwethou
der Lemmens in de Rijnstad nog
vier verontreinigde locaties van
een dergelijke omvang. Dat zou de
gemeente dan zo'n 50 miljoen gul
den gaan kosten. "Als we dat zelf
moeten betalen, is Arnhem fail
liet." aldus de wethouder.
Op het terrein bij de Arnhemse
wijk Het Broek is sprake van een
dermate ernstige vervuiling van
bodem en grondwater - over een
oppervlakte van 30.000 vierkante
meter - dat een en ander op korte
termijn een bedreiging kan vor
men voor de volksgezondheid van
de bewoners in de omringende wij
ken. Het gaat onder meer om de
stoffen cyanide en lood- en teerpro-
ducten, bekend onder de naam
PAK's.
Grondwater
Plaatselijk is ook fenol, benzeen,
tolueen en xyleen aangetroffen.
Het bovenste grondwater langs een
tweetal straten, is eveneens vergif
tigd met dergelijke stoffen. Omdat
juist de bovenste grondlaag is ver
ontreinigd, bestaat er gevaar voor
direct contact met het gif. De grond
zal tot op grote diepte (enkele tien
tallen meters) afgegraven moeten
worden. De provincie wil volgend
jaar beginnen met de sanering van
de verontreinigde grond.
Op het terrein is de laatste jaren
onder meer nieuwbouw van het
Gemeentelijke Energiebedrijf en
van de dienst Bouw- en Woning
toezicht verrezen. Op dit ogenblik
wordt nog gebouwd voor de pro
vinciale elektriciteitsmaatschappij
TERUG VAN VAKANTIE
De bewindsman heeft ook een
miljoen gulden uitgetrokken voor
een onderzoek naar de kwaliteit
van de brandstof voor dieselmoto
ren. Dit onderzoek zal samen met
voertuigen met een schonere die- het b_edrijfsleven door het Engelse
selmotor afleveren. Ze hebben dat instituut Ricardo worden uitge-
DEN HAAG (ANP) - De negen
grootste leveranciers van vracht
wagens en autobussen in Neder
land gaan vanaf 1 januari minstens
procent
gisteren beloofd door samen met
minister Nijpels (milieu) een con
venant te ondertekenen.
Daarin stelt de bewindsman paal
en perk aan de uitworp van stik-
stofoxyden, koolwaterstoffen en
koolmonoxide. Het effect van het
vrachtwagenconvenant is volgens
het ministerie dat vanaf begin vol
gend jaar minstens 80 procent van
de nieuw verkochte vrachtwagens de verkoop
r dan 10 ton zo'n 10 tot 15
d. De raffinaderijen leve
laatste tijd andere, lichtere soorten
brandstoffen af. Het ministerie van
milieubeheer vreest dat deze meer
vervuilende stoffen bevatten,
waardoor de thans genomen milie
umaatregelen in de toekomst niet
gedaan kunnen worden.
Nijpels zei buitengewoon ver
heugd te zijn over de opmars van
schone auto's. De-
op de vijf a zes
procent minder stikstofoxiden zal verkochte nieuwe auto's
produceren. van een katalisator. Ook de ver-
Het verkeer in Nederland is ver- koop van auto's met schone moto-
antwoordelijk voor 55 procent van ren, maar zonder katalisator, over-
de totale uitstoot van stikstofoxy- treft alle verwachtingen. Van janu-
den en 45 procent van de luchtver- ari tot en met juli dit jaar zijn
ontreiniging door koolwaterstof- 170.000 schone autos verkocht. Op
fen. De zware vrachtwagens ne- het ogenblik voldoet 60 procent
daarvan respectievelijk 36 en van het wagenpark
14 procent voor hun rekening.
Nijpels noemde het convenant
een eerste stap op weg naar een
schoner vrachtwagenpark. Half
november wil hij de Tweede Ka
mer een notitie sturen over de ver
zuring van het milieu door lucht
verontreinigende stoffen, afkom
stig van het verkeer, de industrie
en landbouw. Hierin zal hij aan
zienlijk verdergaande maatregelen
aankondigen ter beperking van de
uitstoot van stikstofoxiden,
veldioxide eri ammoniak.
betreffende de uitlaatgassen.
PGEM. Gedeputeerde i
Stigter liet gistermiddag weten dat
eventueel nog wel valt te praten
over het behoud van twee gebou
wen. In dat geval zou alleen de
nieuwbouw van Bouw- en Woning
toezicht moeten wijken.
De verwijdering van de huidige
panden kost volgens berekeningen
van de Heidemij, die in opdracht
van de provincie een saneringson
derzoek heeft verricht, 94 miljoen
gulden. Aankoop en sloop van de
gebouwen betekent nog eens een
financiële strop van 7.5 miljoen.
Ook de tuinen in de omliggende
straten moeten worden afgegraven
en voorzien van schone grond.
Stigter liet weten voor een ingrij
pende sanering te kiezen omdat
tussenoplossingen nieuwbouw in
de toekomst niet mogelijk zouden
maken.
Het is uiteindelijk het rijk, de be
langrijkste financier, die beslist op
welke manier de vervuilde bodem
gesaneerd zal worden. De gemeen
te Arnhem moet in overleg met de
provincie bepalen welke oplossing
wordt gekozen. Met de door de pro
vincie gekozen oplossing kan de
gemeente Arnhem, vanwege de ho
ge eigen bijdrage, niet leven.
De suggestie van wethouder
Lemmens om samen met de pro
vincie aan te kloppen bij minister
Nijpels (VROM). wordt niet door
de provincie overgenomen. Stigter
benadrukte gisteren dat het hier
gaat om een eenmalig project en
vindt het dan ook niet nodig om bij
Nijpels aan te dringen op meer geld
voor bodemsanering. Het rijk heeft
hiervoor drie miljard gulden tot het
jaar 2000 gereserveerd.
De Arnhemse milieuwethouder
liet doorschemeren dat hij een ei
gen gemeentelijke bijdrage van
tien procent eigenlijk veel te hoog
vindt. Om nog eens te illustreren
hoeveel problemen Arnhem kent
op dit gebied, vertelde hij dat in
Arnhem 90 locaties met een totale
oppervlakte van 200 hectare grond
in meer of mindere mate vervuild
zijn. Als dat allemaal afgegraven
zou worden, zou dat 2,5 miljoen ku
bieke meter aarde opleveren. Het
aantal vrachtwagens, nodig om de
vervuilde grond af te voeren, zou
een file van 2500 kilometer veroor
zaken, aldus de wethouder.
DEN HAAG Hoewel het officië
le begin van het nieuwe parlemen
taire jaar op Prinsjesdag is, verga
derde de Eerste Kamer gisteren
voor de eerste keer in het 'nieuwe
seizoen'. Daarbij hoorde een rondje
hernieuwde kennismaking en het
uitwisselen van vakantie-ervarin
gen. Hier schud D66-se7iator Hoef
nagels de griffier, naast wie nog
net het kalende hoofd van onder
voorzitter De Rijk te zien is. Hij
leidde gisteren de eerste vergade
ring. Erg veel stond er niet op de
agenda. (fotoANP)
ROLSTOEL - Rolstoelgebruikers
kunnen vanaf volgende maand in
de metro in Amsterdam gebruik
maken van een speciale vergrende
ling die heen en weer schuiven tij
dens de rit voorkomt. De 'rolvast'
wordt aan de stoel zelf bevestigd en
past om de buizen die standaard in
de metro zitten. (ANP)
GOIRLE - Minister Brinkman
(wvc) heeft kabelexploitanten ge
dreigd hun machtiging voor het
doorgeven van satellietprogram
ma's in te trekken, als in de pro
gramma's zoals van Skychannel op
Nederland gerichte reclame is te
zien. De kabelexploitanten riske
ren volgens de minister bovendien
een boete van 50.000 gulden per
overtreding.
Brinkman deed zijn 'schot voor
de boeg' op een symposium dat
vandaag wordt gehouden ter gele
genheid van het vijftienjarig be-
PvdA-econoom Ritzen wil snellere sanering overheidsuitgaven
le.
De minister hoopt dat de nieuwe
Mediawet 1 januari van kracht
wordt. "Er komt dan behoorlijk
wat ruimte voor nieuwe ontwikke
lingen", aldus Brinkman, maar op
Nederland gerichte reclame op
buitenlandse zenders blijft hij af
wijzen. De kwestie van het recla
meverbod is aanhangig gemaakt
bij het Europese Hof van Justitie.
Het is volgens Brinkman nog maar
de vraag of het hof uitspraak zal
doen. De bewindsman is niet te
spreken over het voorschotje dat
Skychannel op een mogelijke uit
spraak heeft genomen.
Niet Skychannel, maar de kabel
exploitanten dreigen nu aangepakt
te worden. "U kunt later niet zeg
gen dat u niet gewaarschuwd
bent", zo hield Brinkman zijn ge-
tics) zou enerzijds beter in de na-
scheidingsinstallaties teruggewon
nen moeten worden en anderzijds
vervangen moeten worden door
kringloopmaterialen. "Want we
mogen dan wel kampioen herge
bruik oud papier zijn, nog steeds
wordt ongeveer de helft van het
oud papier en karton gewoon in de
prullebak geduwd". Een prullebak
overigens, die beter van kringloop
plastic gemaakt zou kunnen wor
den.
In het blad wordt verder inge
gaan op de terugwinmogelijkhe-
den van tandartsen (kwik. zilver),
het hergebruik van gebouwen, de
mogelijkheden om brandstof uit
afval te maken, de grote mogelijk
heden van de milieuboeren, de ver
werking van slachtafval en kada
vers. de keuze van blik of glas en
fosfaatwinning uit rioolwater.
Stilte blijft
voortduren
in zaak-Heijn
HAARLEM (ANP) - Politie. Justi
tie en Ahold blijven op verzoek van
de familie in alle talen zwijgen over
de resultaten van het onderzoek
naar de verdwijning van Gerrit Jan
Heijn. Het is vandaag drie weken
geleden dat de 56-jarige Ahold-top-
man werd ontvoerd.
De zaak Heijn kan nu qua tijds
duur worden vergeleken met de
ontvoeringen van mevrouw Van
der Valk in 1982 (zij kwam na 21 da
gen vrij) en van Heineken en diens
chauffeur Doderer, die na 22 dagen
werden gevonden. Dat Heijn
slachtoffer werd van een ontvoe
ring, staat wel vast. De politie is
daarvan althans overtuigd. Nadere
vragen worden echter niet beant
woord. Na een week werd een pu-
bliciteitsstop ingevoerd.
Er was op dat moment sprake
van vier serieuze claims van moge
lijke ontvoerders. Een levensteken
van Gerrit Jan, de broer van Albert
Heijn, was toen nog niet binnen. Of
daarvan nu wel sprake is, wordt
niet verteld. Het in Haarlem geves
tigde beleidsteam ontving tot nu
toe zeker 600 tips. Of daar inmid
dels de zozeer verlangde gouden
tip bij zit, willen de betrokken
woordvoerders van de Rijkspolitie
niet zeggen.
Duidelijk is wel, dat er (nog) geen
beloning is uitgeloofd voor een
dergelijke tip. Of dat zal gebeuren,
indien de zaak veel langer duurt, is
volgens een Ahold-woordvoerder
'koffiedik kijken'. Gerrit Jan Heijn
verdween op woensdag 9 septem
ber. Hij verscheen 's morgens om
negen uur niet voor een halfjaar
lijkse controle bij zijn tandarts in
Koog aan de Zaan. Die meldde dat
een kwartier later aan de secreta
resse van de Ahold-topman. Welke
afspraken Gerrit Jan Heijn die dag
nog meer had, willen de politie
noch Ahold meedelen.
Heijn's auto werd in elk geval 's
middags afgesloten gevonden op
enkele honderden meters van zijn
woning in Bloemendaal. De ver
dwijning van de topkruidenier
werd vrijdag 11 september in de
publiciteit gebracht.
ADVERTENTIE
ROTTERDAM - Pas in 1990 kan
de schatkist de financiële aderla
ting van een belastingverlaging
verdragen. Tot die tijd moet 'het
bezuinigingsscenario verhevigd
worden doorgevoerd om het finan
cieringstekort te drukken'. De Rot
terdamse econoom Ritzen velt aan
de vooravond van de algemene be-
A1ÜS schouwingen over de tweede Mil-
Het aantal aids-patienten (sinds joenennota van het tweede kabi-
januari 1982) is de afgelopen drie net-Lubbers een onverbiddelijk
maanden gestegen van 308 tot 370. oordeel. "Een zelfgenoegzaam.
Dertig van hen zijn in de afgelopen aanmatigend stuk. Men maakt het
maanden overleden, waardoor het zichzelf wel erg makkelijk, terwijl
totaal aantal aids-doden op 203 is belangrijke doelstellingen niet ge-
gekomen, aldus het ministerie
WVC. De stijging van het aantal pa-
tiënten en sterfgevallen was het doOT
haald worden".
Peter de Vries
Drugsspuit
Uitgerust met beschermende
handschoenen is de Haagse politie
begonnen met een actie om de stad
te ontdoen van gebruikte spuiten
en naalden van drugsgebruikers.
In verleg met de GG en GD zijn alle
surveillance-auto's voorzien van
een plastic mini-container. De
vindplaatsen worden gemeld aan
de GGD. die dan in die gebieden
actieve voorlichting aan drugsge
bruikers kan opzetten.
Uniform
De PTT overweegt de invoer-ing
van een uniform voor het loketper-
soneel. Het plan staat in verband
met de verzelfstandiging van de
PTT in 1989. Het bedrijf wil dan
ook wat aan zijn imago gaan doen.
Loketbedienden van de postkanto
ren hebben nooit eerder een uni
form gedragen. Als de PTT voor
De harde woorden aan het adres
van de regeringscoalitie van CDA
en WD treffen echter ook de
Haagse partijgenoten van Ritzen.
Als een van de auteurs van onder
meer het rapport 'Werk maken'
geldt hij als een invloedrijk eco
noom binnen de Partij van de Ar
beid. Het PvdA-voors.tel de belas
tingverlaging te schrappen om zo
pijnlijke bezuinigingen te vermij
den, noemt Ritzen echter eveneens
'ongelukkig'. De sanering van de
overheidsuitgaven en de collectie
ve sector wordt zo immers uitge
steld.
Met een strengheid die minister
van financiën Ruding niet zou ver
beteren, zegt hij: "Het financie
ringstekort van de overheid hangt
als een molensteen om de econo
mie. Tot 1990 zullen de uitgaven
aan rente over de nationale schuld
met nog eens 4 miljard toenemen.
Dat betekent nog eens 4 miljard be
laste kleding mocht kiezen, zal zuinigen voor je aan een daling van
eerst overleg plaats vinden met de financieringstekort toekomt.
Pas na 1990 zullen die rente-uitga
ven gaan dalen. Dan is er ruimte
voor belastingverlaging".
Aids-apen
TNO-Rijswijk gaat 20 tot 30
chimpansees gebruiken voor het
Europese onderzoek naar aids, als
het Europees Parlement tenminste
met een dergelijk plan akkoord
door de dalende aantallen leerlin
gen niet direct evenveel goedko
per. Na het financieringstekort
doemt het 'vergrijzingstekort' als
aanslag op de schatkist op.
Er zijn best mogelijkheden voor
extra bezuinigingen. In de gezins
verzorging kan wat gedaan worden
aan de 'loodzware bureaucratie' in
plaats van te snoeien in de dienst
verlening, meent Ritzen. Een aan
tal subsidies aan burgers moet
eens kritisch onder de loep worden
genomen. Maatschappelijk is er
voldoende begrip voor de nood
zaak van bezuinigingen, al uit die
zich niet in demonstraties op het
Binnenhof. "De protesten tegen
bezuinigingen zijn natuurlijk een
politiek probleem van de eerste or
de. Maar ze zijn er in Den Haag
voor ingehuurd dat op te lossen.
Niet cm zoete broodjes te bakken".
Het gaat goed met Nederland, op
de overheidsfinanciën en de werk
loosheid na, is de teneur van de
Miljoenennota. Ritzen deelt die te
vredenheid slechts in beperkte ma-
199Ö te. "Het gaat aanzienlijk beter dan
paar jaar geleden, maar nog
Vergrij zingstekort
Er is een klemmende reden om
er voor te zorgen dat de sanering
van de overheidsschuld voor 1990
plaatsvindt, zegt Ritzen. Na dat
gaat AfgeTopen maandag hebben Jaar zal langzaam maar zeker de lang niet "goed genoeg. De werk
de betrokken EG-ministers het on- vergrijzing van de bevolking een loosheid daalt niet in het tempo dat
derzoeksprogramma goedge- PriJs êaan vragen. De overheidsuit- men zelf in het regeerakkoord uit-
keurd. Chimpansees zijn de enige gaven voor bijvoorbeeld bejaar- gestippeld had, de pretenties over
dieren waarin het aids-virus kan denvoorzieningen zullen toene- de economische groei worden van
groeien. men, maar het onderwijs wordt geen kant waargemaakt, en inves
teringen hebben nog lang niet het
niveau bereikt dat nodig is".
Overheid
"Het kabinet leunt achterover,
en laat mogelijkheden onbenut",
meent Ritzen. De bedrijven heb
ben inmiddels weer genoeg eigen
vermogen om te investeren, maar
het komt er niet van. Ze stoppen te
veel geld in 'windhandel', zegt Rit
zen onder een verwijzing naar de
fusie-gevechten rond Kluwer. En
dat terwijl Nederland de boot
dreigt te missen op het gebied van
de technologische vernieuwing.
"Het kabinet heeft het onderne
mingsklimaat niet dusdanig bevor
derd, dat de Nederlandse econo
mie die bocht kan nemen".
"Er hangt een sfeertje van de
overheid kan niks, mag niks, moet
niks. Maar juist op dit gebied is er
behoefte aan een heel actieve over
heid. Hoe? Door er een kernpunt
van te maken dat we nog te zwaar
leunen op produktietechnieken of
produkten die hun beste tijd heb
ben gehad; door meer nadruk te
leggen op om-, her-, en bijscholing.
Op het gebied van de scholing zit
ten bedrijfsleven en overheid maar
op elkaar te wachten en naar elkaar
te turen, zonder dat er veel van de
grond komt".
In een meerjarenplan zou de
overheid moeten aangeven in wel
ke nieuwe technieken kansen of
juist risico's zitten. Aan de hand
van dat stuk zouden subsidies ver
strekt moeten worden aan investe
rende bedrijven. Met eigen investe
ringen in de infrastructuur kan de
overheid bovendien een hoop uit
lokken. En wat te denken van het
propageren van een betaald scho
lingsverlof voor werkenden? "Je
zou minstens vijf procent van de
arbeidstijd aan scholing moeten
besteden. Goedkope cursussen, en
niet van die dure uitjes waarbij de
rekening van het eten en het hotel
ook onder de scholingskosten val
len". Mogelijkheden genoeg meent
Ritzen voor een overheid die het
bedrijfsleven met zachte hand een
interessante richting wil wijzen.
Werkloosheid
Ook waar het de bestrijding van
de werkloosheid betreft ziet hij
meer mogelijkheden dan de door
het kabinet berekende daling met
25.000. Hij heeft zich 'hogelijk ver
baasd' over de manier waarop rege
ring en werkgevers zich hebben
opgesteld in het overleg met de
vakbonden. Natuurlijk voelen de
bonden er niets voor hun looneisen
te matigen zonder enige belofte
van de andere kant van de tafel dat
er nieuwe banen komen. "Loonma
tiging blijft hoog nodig, dat vind ik
ook. Maar waarom moet de vakbe
weging alleen maar ja en amen'
zeggen zonder dat kabinet en
werkgevers er wat tegenover stel
len?"
De werkgevers hadden een ver
hoging van de investeringen kun
nen beloven. De regering had nieu
we initiatieven in het vooruitzicht
moeten stellen om langdurig werk
lozen opnieuw op te leiden en aan
werk te helpen. Daarbij hoeven een
scholingsplicht voor uitkeringsge
rechtigden of andere onorthodoxe
maatregelen volgens Ritzen niet di
rect geschuwd te worden.
"Moetje eens kijken wat het kost
om iemand die nu 40 is en 2 jaar
werkloos tot z'n 65ste een uitkering
te geven. Dat is gauw een kwart
miljoen bij elkaar. Dan zeg ik: bied
Vendex een ton wanneer ze de uit
keringsverplichting tot de pensio
nering overnemen en in de tussen
tijd zo iemand een scholingspro
gramma laten doorlopen. Moet je
eens kijken hoeveel bedrijven er
dan wel perspectief zien in het aan
nemen van een langdurig werklo-
DONDERDAG 1, VRIJDAG 2
EN ZATERDAG 3 OKTOBER.
NIET VOOR HANDELAREN
alleen in onze filialen:
LEIDEN LANGEGRACHT, DIAMANTPLEIN en STEVENSBL0EM.
