Vluchtelingen zijn niet welkom in Stevensbeek 'Echt warm lopen voor één Europa doet niemand meer' Dorpsgemeenschap vreest problemen en aids Van der Zee: Ware naam van armoede is onrecht STEVENSBEEK - Het dorp herberg-t een internaat voor moeilijk opvoedbare meisjes, een gevangenis en een leegstaand klooster. Dat klooster nu staat op de nomina tie om opvangcentrum voor asielzoekers te wosden. En dat vinden de zeshonderdvijfenzeventig inwoners van Oostbrabantse Stevensbeek (zes straten, één café, geen winkels, geen openbaar vervoer) alles behalve een goed idee. De doorgaans zo rustige dorpsgemeenschap is vast van plan om zich te laten gelden. Haar standpunt is sim pel: de vluchtelingen zijn niet welkom. door Peter van der Maat De angst voor aids speelt volgens voorzitter E Fokkens van de dorpsvereniging 'Ruimte vóór Morgen' een veel minder belangrij ke rol dan de afgelopen dagen in de media is gesuggereerd. De vraag of de asielzoekers wel of niet aan een aids-test zouden dienen te worden onderworpen, is volgens hem zelfs niet aan de orde. Want er valt pas iets te testen als er vluchtelingen zijn - en dat is nou net waar het Peeldorp zich tegen verzet. ..Stevensbeek is niet in staat om driehonderdvijfentwintig asielzoe kers te huisvesten", beweert Fok kens. Bij elkaar zijn er al bijna tweehonderd vijftig gedetineerden en moeilijk opvoedbare meisjes in het dorp ondergebracht. Als daar die vluchtelingen nog eens bijko men, benadert het aantal 'vreem den' dat van de inwoners. „Je be last een stad als Utrecht toch ook niet met een kwart miljoen alloch tonen. Dus waarom zouden wij ons dat wel laten welgevallen?", vraagt Fokkens zich retorisch af. Als voorzitter van de dorpsvere niging 'Ruimte voor Morgen' spreekt hij namens alle acht vereni gingen die Stevensbeek rijk is (zo als de parochieraad en de toneel vereniging). „Onze draagkracht is niet mis", vindt Fokkens, „maar dit gaat ons wèl te boven. Van de asiel zoekers schijnt vierentachtig pro cent tussen de twintig en vijfender tigjaar oud te zijnen zulke i hebben behoefte aan een verzetje. Ons enige café biedt slechts plaats aan veertig personen en er is geen openbaar vervoer, dus weg kunnen ze niet. Dat leidt onherroepelijk tot onhoudbare toestanden". Liefdevol Fokkens wil vooral niet de in druk wekken „rechtse reactionaire neigingen" te koesteren. „Wij heb ben mededogen met vluchtelin gen. Geef ons er tien of vijftien en je zal zien dat onze gemeenschap ze op voortreffelijke, liefdevolle wijze opneemt. Een dergelijke aantal kunnen we wel bij integratie in on ze samenleving begeleiden. Maar geen driehonderdvijfentwintig Het tot de gemeente Oorlo beho rende Stevensbeek is samen met Hardenberg. Schinnen en Goes door het ministerie van WVC aan gewezen voor het onderbrengen van asielzoekers. In elke plaats dient een centrum te komen om vluchtelingen voor een periode van negen weken onder te brengen; in die tijd wordt bepaald of de aanvra ger voor asiel in aanmerking komt. Stevensbeek heeft deze 'uitver- koring' min of meer aan zichzelf te danken. De Congregatie van het Heilig Sacrement (die eigenaresse van het klooster is) heeft zich eige ner beweging bij het ministerie van WVC aangemeld en dat raakte di rect enthousiast. Ondanks het feit dat de bevolking nu in opstand is gekomen, heeft pater-econoom J. van Mil er geen spijt van dat zijn congregatie het gebouw aar ministerie heeft aangeboden. „De eerste weken dat die n hier zitten zullen ze erg vermoeid zijn, hebben zij hun rust hard nodig en gaan ze echt niet op zoek naar een disco. Het zal wel meevallen al lemaal, die mensen komen hier maar tijdelijk en het is natuurlijk onzinnig om te denken dat ieder een crimineel is". Bang Tijdens een hoorzitting van de dorpsvereniging over de eventuele opvang van vluchtelingen, kwam eind juli de ziekte aids ter sprake. De lezingen over wat er die avond precies is gebeurd verschillen. Op de vraag of de gemeente had nage dacht over het gevaar dat de vluch telingen aids met zich zoudén mee brengen, antwoordde burgemees ter P. van Veggel volgens Fokkens dat hij al een verplichte aids-test in zijn voorwaarden had opgenomen en dat men zich geen zorgen hoef de te maken. Zelf herinnert Van Veggel zich iets anders: „Het was een emotio nele vergadering en het bleek mij dat de gemeenschap bang is. Eén van de vragen luidde of de asielzoe kers op aids zouden worden onder zocht. Ik vond dat een belangrijke vraag en omdat ik de mensen seri eus neem in hun angstgevoelens, heb ik de toezegging gedaan dat ik de vraag zou overbrengen aan het ministerie van WVC. En dat heb ik gedaan. Verder niets" In de, één dag na de bewuste ver gadering geschreven, brief aan WVC stelde Van Veggel: „Op het centrum zal medisch onderzoek plaats vinden en het lijkt ons zeer gewenst in deze ook op de ziekte aids te letten". Het is inmiddels een gegeven dat een aids-test weinig waarde heeft. De zogeheten 'sero- positieven' kunnen niet worden ge ïsoleerd; bij mensen die pas kort met het virus zijn geïnfecteerd valt aan het bloed nog niets te zien. Vraag aan de burgemeester Was het niet verstandiger geweest om een voorlichtingsavond over de ziekte te beleggen? Van Veggel: „Je hebt hier wel veel toehoorders, maar weinig luis teraars. Men is té emotioneel o deze kwestie en er bestaat dus geen 'voedingsbodem voor voorlichting. Nee, binnen het college hebben we ons niet afgevraagd of testen wel of niet nodig is. Het antwoord op die vraag dient van deskundigen bij WVC te komen, ik voel me niet ge roepen om de plaats van het minis terie in te nemen. Een burgemees ter is geen medicus" Vooroordelen Persoonlijk zegt de sociaal-de mocratische burgemeester de lijn van de overheid te volgen en dus tégen verplichte aids-testen te zijn. „Maar dat doet nu niet ter zake. Als voorzitter van de gemeenteraad mag ik dergelijke vragen niet af doen als zijnde flauwekul" Van Veggel heeft zelf geen be zwaar tegen de komst van asielzoe kers. Hij beschouwt hen als ont heemden die welwillend tegemoet dienen te worden getreden; hij vreest niet voor grote overlast. Bin nen het gemeentebestuur bekleedt hij daardoor een geïsoleerde posi tie. De twee CDA-wethouders en het merendeel van de gemeente raad staan aan de kant van de be volking: zij voelen er Weinig v om asielzoekers op te nemen, burgemeester meent dat zij zich door vooroordelen laten leiden. 'Ruimte voor Morgen'-voorzitter Fokkens ontkent dat. Op veel ken nis over aids valt hij echter niet te betrappen: „Het is toch met prettig als er mensen met aids naast je ko men wonen. Je kan die knullen niet met mooie sprookjes zoet hou den. Het valt niet te voorkomen dat die ziekte zich verspreidt". Pater Van Mil is aanmerkelijk realisti scher: „Met het resultaat van een aids test kan je niets beginnen. Het enige datje ermee stimuleert is discriminatie. Het is onzinnig zo'n test te eisen". Op 4 oktober bestaat de Europese Beweging in Nederland (EBN) 40 jaar. Dit heuglijke feit wordt zaterdag gevierd met een congres, een forumdiscus sie en een themamiddag over de Europese ruimte vaart, die, zeggen cynici, net zo moeilijk van de grond komt als de Europe se eenwording zelf. 40 jaar EBN: de pieken en, voor al, dalen van een ideaal. door Peter van Nuijsenburg In zijn kantoor op de zevende etage van de Brusselse depen dance van het Europese parle ment erkent de liberale Europar lementariër Hans Nord" "De Eu ropese eenwording is niet gewor den wat wij er in oktober 1947 van gehoopt hadden. Wat had den wij voor ogen: een Europese culturele renaissance. Er zijn veel gemiste kansen geweest. De Europese integratie is verambte- lijkt. Men doet het. omdat het moet. Maar warm lopen. nee. dat doet niemand meer". Dat was 40 jaar geleden an ders. zo herinnert Nord zich. In een rokerig zaaltje in het nu reeds lang aan het Haagse uit gaansleven ontrukte etablisse ment De Kroon warmde ruim 100 aanwezigen zich aan het per spectief van een Verenigd Euro pa. Twee jaar na de Tweede We reldoorlog. aan het begin van de Koude Oorlog, werd de BEF. de Beweging van Europese Federa listen. opgericht. De oprichting van deze voorlo per van de EBN was een gebeur tenis van historische betekenis, aldus Nord. Het betekende de breuk in de Nederlandse buiten landse politiek. De meer dan een eeuw oude illusie dat Nederland buiten een oorlog kon blijven, was onder de Duitse aanval in 1940 bezweken. Die illusie was bijzonder taai geweest. Nord: "Tijdens mijn studen tentijd speelden we vaak 'kabi netje'. Ik wilde altijd minister van buitenlandse zaken worden, maar dat mocht niet van mijn vrinden. Justitie, binnenlandse zaken, alles was goed. Maar als minister van buitenlandse zaken zou ik Nederland in een oorlog storten. Die neutraliteitsgedach- te was een geloofsartikel. Onaan tastbaar. Buitenlands beleid be stond toen niet. De troonredes van voor de oorlog hadden altijd een en dezelfde zin over de bui tenlandse politiek: De betrek kingen met het buitenland zijn bevredigend". Oorlogen Met het afscheid van het neu traliteitsbeginsel werd ook het tijdperk van de nationale staten, uitgeluid. Althans dat was de be doeling van de idealisten in De Kroon en hun geestverwanten. De twee wereldoorlogen die Eu ropa in de eerste helft van deze eeuw hadden geteisterd, waren 'eigenlijk burgeroorlogen ge weest'. Als de nationale staat plaats zou maken voor een Vere nigd Europa zou een ander hoog gestemd ideaal, 'nooit meer oor log'. een forse stap dichterbii ko men. Voor de realisering van dat ideaal was de oprichting van de NAVO in 1949 trouwens ook een fraai moment. Idealen zijn mooi en als ze eei. praktisch doel dienen worden ze nog mooier. Bij de retoriek van de staatslieden, de visioenen van de dromers en het emotionele appel van het eerste Congres van Europa in 1948 mocht de werke lijkheid niet worden vergeten. De Europese 'burgeroorlogen' waren ontstaan als gevolg van uit de hand gelopen Duitse ambities (WO-I) en revanchisme (WO-I1). Om herhaling van die tragedies te voorkomen moest Duitsland verankerd worden in Europa. Nord: "Dat lag heel gevoelig Wij namen in 1945 al contact met de Duitsers op. Terwijl het poli tieke debat in Nederland ging over welk stuk van Duitsland wij zouden annexeren. Ik had in 1945 mijn 'proefschrift geschre ven. Een van de stellingen was. de annexatie van Duits grondge bied was niet in Nederlands, Duits of Europees verband. Dat was toen heel omstreden". Churchill Terugblikkend op de vroegste geschiedenis van de Europese eenwording wordt men getrof fen door mijlpalen en het kaliber van de staatslieden die langs de ze mijlpalen trokken. In 1949 werd de Raad van Europa opge richt, in 1951 de Europese Ge meenschap voor Kolen en Staal (EGKS), in 1954 leek de integra tie van Europa met de op handen zijnde oprichting van de Europe se Defensie Gemeenschap (EDG) een onverwoestbaar fun dament te krijgen. Voor Chur chill. Adenauer, Monet, Schu- man. Spaak, Blum, de markants te koppen uit de eregalerij van Europeanen, stond de eenwor ding van Europa zeer hoog op de agenda. iuuropa nu roept op zijn best associaties op met boterbergen, superheffingen en riante onkos tenvergoedingen. Lord Cock- field. de huidige vice-voorzitter van de Europese Commissie, is ongetwijfeld een bekwaam man, maar het hart van een Europeaan doet hij niet sneller kloppen. Wanneer kwam de klad in het ideaal? Nord: "In 1954 kregen we te maken met de eerste zware cri sis. Het had er alle schijn van dat de Europese eenheid voor de deur stond. Toen verwierpen de Fransen de Europese Defensie Gemeenschap, waarin ook Duitsland zou worden opgeno men. Dat was een enorme klap. Spaak vertelde me dat Adenauer toen in tranen was uitgebarst. Het betekende de herbewape ning van Duitsland." "De beweging kwam tot stil stand. Vanaf 1954 is de 'schwung' er uit. Het klimaat was in de tien jaar na de oorlog dras tisch veranderd. De nationale economieen hadden zich dankzij dr. Marshall-hulp hersteld, de mensen hadden het weer wat breder, de nationale bureaucra ten hadden hun greep op het be leid verstevigd, de emotionele geladenheid was weggeébd". Boeman De Europeanen hadden intus sen ook nog forse concurrentie gekregen van de 'Atlantici', die de band met de Verenigde Sta ten voorop stelden, sceptisch wa ren over het de haalbaarheid van het Europese ideaal en met het verstrijken der jaren hun gelijk konden incasseren. Menig gedre ven Europeaan kreeg in die jaren nachtmerries van een Fransman. President De Gaulle was de boeman van het Verenigd Euro pa geworden. Zijn 'non' leek het laatste woord over Europa's ge zamenlijke toekomst te zijn. Het waren, geeft Nord toe, sombere tijden. Waaruit putte een Europeaan in die jaren hoop en inspiratie? Nord: "Het feit dat Engeland in zag dat ze een verkeerde beslis sing hadden genomen door niet toe te treden tot Europa. De En gelsen hadden altijd voorrang gegeven aan hun Gemenebest. Het was een kentering van de Britse macht dat Engeland in 1960 al lid wilde worden van de Europese gemeenschap. En na tuurlijk, het feit dat landen in de rij staan om lid te worden". Het is ironisch dat het nationa le, economische, belang de drijf veer voor een land is geworden om zich aan te sluiten bij een be weging die ooit de opheffing van de nationale staten beoogde. Nord noemt het een schamel succes. Om er vervolgens in een adem aan toe te voegen, dat er toch 'veel bereikt is'. "Het is een onomkeerbaar pro ces. Er is geen weg terug. Al zijn er voortdurend crises, zelfs me vrouw Thatcher zegt niet: we stappen er uit. De consequentie durft niemand te trekken. Op stappen betekent misère en iso lement. De EG is een econo misch succes van de eerste orde gebleken. En ik ben er van over tuigd dat ook op defensiegebied een goede samenwerking van de grond zal komen. Om te begin nen door middel van de Westeu- ropese Unie (WEU), later langs andere, betere wegen". Slakkegang De integratie voltrekt zich in de slakkegang van de voldongen feiten, is onderdeel geworden van een bureaucratisch proces, waar niemand warm voor loopt. Nord vreest dan ook dat de EG een nv wordt van de nationale bureaucraten. "We lopen achter op het tijdschema. De burgers moeten het idee krijgen dat hun stem invloed heeft in Europa. De ministers moeten voorkomen dat de zaak nog verder verambte- lijkt". De voormalige voorzitter van het Europese parlement, de soci alist Dankert, houdt ernstig reke ning met het ideële failliet van de EG. Als de huidige Europese Commissie de Gemeenschap niet uit het slop weet te halen, kan wat hem betreft de zaak be ter opgedoekt worden. Dankerts europessimisme is Nord, de Europeaan van letter lijk het eerste uur, volkomen vreemd. Hij zet zijn kaarten op de jeugd, de nieuwe generatie die niet gebukt gaat onder natio nalisme en chauvinisme. "De Verenigde Staten blijven een goed voorbeeld. De zuiderlingen hebben een hekel aan de yanks uit het noorden. Maar niemand zal beweren dat de Verenigde Staten een fiasco zijn. Die kant moet het met Europa ook op" Hans Nurcl. De zuiderlingen hebben een hekel aan de yanks uit het noorden. Maar niemand zal beweren dat de Verenigde Staten een fias co zijn. Die kant moet het met Europa ook op". (fotoGPD) "De kerken willen de armoede in Nederland zichtbaar maken. Deze armoede is mensonterend en godgeklaagd, omdat de verar ming het gevolg is van wettelijke maatregelen. We moeten laten zien, dat de kerken per definitie bondgenoot van de armen zijn" Dat zei secretaris ds. W. R. van der Zee van de Raad van Kerken gisteren bij de opening van de kerkelijke conferentie 'De arme kant van Nederland' in de Mozes- en Aaronkerk in Amsterdam Aanleiding tot de conferentie was de groeiende bezorgdheid in kerkelijke kringen over de groter wordende verarming in ons land, volgens de organisatoren mede een gevolg van overheidsmaatre gelen op het gebied van de socia le voorzieningen. De conferentie werd georganiseerd door de Dienst in de Industriële Samen leving vanwege de Kerken (DISK) en de afdeling 'sociale vragen' van de Raad van Kerken. Van der Zee deelde mee, dat er in ons land ongeveer 800.000 huishoudens zijn die in toene mende financiële zorgen verke ren. Naar schatting 150.000 huis houdens hebben vrijwel onop losbare schuldproblemen. "Wat de Wereldraad van Kerken in 1968 over de Derde Wereld zei, gaat ook voor Nederland gelden: de rijken worden steeds rijker en de armen worden steeds armer. Het lijkt wel alsof de politiek, ook de Partij van de Arbeid, de belangstelling voor de armoede in Nederland dreigt te verliezen. Een samenleving met 10 tot 15 procent armen is geen zorgzame, maar een zorgwekkende samen leving" Gerechtigheid "Kerken", zei Van der Zee, "hebben de laatste jaren het ar- moede-vraagstuk onder het hoofd 'gerechtigheid' gezet. Vroeger stond het onder barm hartigheid of liefdadigheid. Ar moede was een lot. Armen waren slachtoffer van Gods orde of hun eigen wanorde. En het strekte de rijken tot eer, zich om de armen te bekommeren. Dat verhaal kennen we. We weten nü, dat de ware naam van armoede 'on recht' is. En onrecht bestiijd je niet met hulpverlening, maar met politieke maatregelen". De secretaris van de Raad van Kerken wil de kerken laten 'roe pen' tegen een politiek die toe staat dat mensen worden afge broken omdat de economie moet worden hersteld. "Roepen tegen iedereen die beweert dat het niet anders kan". De Raad van Ker ken zal economen van verschil lende pluimage vragen, een alter natief voor het huidige kabinets beleid te ontwerpen. "Doordat dit alternatief nu ontbreekt, worden de uitgestote nen gevoelig voor het argument dat het niet anders kan". Zei DISK-voorzitter Herman Bode "Ook bij de oppositiepartijen is er op dit ogenblik geen inspire rend alternatief. Weliswaar zijn veel maatschappelijke organisa ties op eigen terrein druk bezig de ramp af te wenden die op hun achterban afkomt, maar een ge meenschappelijk front is er niet". Steun Van der Zee verwees op een aansluitende persconferentie nog naar initiatieven in Amster dam en Den Haag. Die gemeen ten willen op hun begroting geld vrijmaken voor steun aan uitke ringsgerechtigden. "Zulke initia tieven verdienen onze steun". Naar aanleiding van zijn uit spraak dat de kerken bondge noot van de armen moeten zijn. verklaarde Van der Zee nog, dat dit nfet zijn privé-mening is, maar beleid van de Raad van Kerken. "In alle brieven en ge sprekken over deze zaken is de raad altijd eensgezins opgetre den". Overigens erkende de se cretaris, dat de raad enkele maanden geleden in een gesprek met een delegatie van het kabi net "niets had bereikt". "Maar dat is geen reden om niet op kor te termijn met de politieke partij en hierover te praten" In een unaniem aangenomen verklaring pleiten de 450 deelne mers aan de conferentie voor een ander economisch beleid in Ne derland, met als inzet de verbete ring van de positie van mensen met de laagste inkomens. In dat verband worden onder andere genoemd verhoging van het be steedbare inkomen en terugkeer tot betaalde arbeid. De verkla ring is gericht aan kerken en christenen, de armen en hun or ganisaties en aan allen die ver antwoordelijkheid dragen voor de samenleving. Oostenrijk De vroegere aartsbisschop van Wenen kardinaal Franz Kö- nig heeft zich er uiterst kritisch over uitgelaten, dat ir. dit land "vier decennia na Auschwitz weer dezelfde argumenten wor den gehanteerd, waarvan wij dachten dat we die na de holo caust definitief hadden overwon nen". Op een bijeenkomst van de Katholieke Actie in Oostenrijk waarschuwde de kardinaal met klem voor een opleving van het 'denken in afzonderlijke groe pen' in zijn land. Ook moet vervalsing van de geschiedenis worden voorko men, zei König. "Als volgend ïaar wordt herdacht, dat 50 jaar gele den de 'Anschluss' van Oosten rijk met het Duitse rijk plaats had. mag de veelzijdige histori sche werkelijkheid niet door een versimpelde zwart-wit-tekening worden vervangen. Schuld is al leen dan te overwinnen als ze wordt beleden en er berouw wordt getoond" In 1938 hebben ook kerkelijke leiders fouten gemaakt, bekende de kardinaal. "En ook vóór die tijd gaven de rooms-katholieken ruimte aan een religieus getint antisemitisme". "Juist ook in Oostenrijk kijken christenen met schaamte terug op de ge beurtenissen van de holocaust. Vanuit die houding is na 1945 ge probeerd, het puin van het zoge naamde christelijk antisemitis me op te ruimen". Opvolging. Aartsbisschop Karl Berg van Salzburg (Oosten rijk) heeft onder de priesters en stafleden van zijn bisdom een vertrouwelijke enquête gehou den over mogelijke kandidaten voor zijn opvolging. Hiermee wil hij de paus een zo goed mogelijk voorstel doen, zei hij tijdens een dienst in de Dom van Salzburg. Berg: "Rome is weliswaar geen voorstander van een demo cratisch gekozen bisschop, maar op deze wijze is er toch een zeke re inspraak". De 75-jarige aarts bisschop diende kortgeleden bij het Vaticaan zijn ontslag in. Vo rig jaar riepen enkele bisschops benoemingen veel weerstand op onder de Oostenrijkse gelovigen. Eredoctoraat. De universi teit van Bologna in Italië vereer de Moeder Teresa met een eredo ctoraat in de farmacologie. Moe der Teresa staat aan het hoofd van de congregatie Zusters van Barmhartigheid, die 350 centra in 77 landen heeft. Vijftig. Op 3 oktober is ds. J van den Heuvel te Ede 50 jaar predikant. Van 1968 tot aan zijn pensionering in 1977 werkte hij in Waddinxveen. Hervormde Kerk: beroepen te Driebergen W. Timmerman Schaarsbergen: aangenomen naar Yerseke S. van den Oever Dordrecht. Gereformeerde Kerken: be roepen te Elburg K. H. de Jong Ridderkerk. Christelijke Gereformeerde Kerken: beroepen te Vlaardin- gen A. Stehouwer Nijkerk. Gereformeerde Gemeenten: bedankt voor Middelharnis G. Mouw Genemuiden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 2