Woensdrecht wacht
akkoord gelaten af
Achtergrond
Bewuste vaagheid rond
ontvoeriiigs-verzekering
SOS-telefoonlijn voor boeren en boerinnen
PAGINA 2
WOENSDAG 23 SEPTEMBER 1987
AMSTERDAM - Verzekeringen
tegen ontvoering zijn in Neder
land omgeven met een mysteri
eus waas. Niemand weet hoeveel
'captains of industry' een derge
lijke polis hebben. Volgens insi
ders zijn ook bij de maatschap
pijen slechts een handjevol men
sen op de hoogte van de 'ins en
outs'. Daar komt bij dat praten
over een polis absoluut verboden
is. Wordt de inhoud van een polis
bekend, dan is hij automatisch
ontbonden. Een verzekerde kijkt
dus wel uit voor hij iets rondba
zuint.
door
Jan-Peter Versteege
De Nederlandse markt in po
lissen voor 'kidnap and ransom'
(ontvoering en losgeld) wordt
volgens zegslieden gedomineerd
door vier beursmakelaars m as
surantiën. Als grootste wordt ge
noemd Hudig Langeveldt, dat
achttienhonderd werknemers
telt en diverse vestigingen heeft
in binnen- en buitenland. On
middellijke concurrenten zijn
Mees en Zonen in Rotterdam en
in de hoofdstad Schlencker en
het bedrijf Blom en Van der Aa.
Persvoorlichter Lex van
Drooge van Hudig Langeveldt is
na enig aandringen bereid tot
een gesprek. "Wij zijn voor zover
ik weet het enige bedrijf dat er
voor uit komt, dat het een derge
lijke verzekering voert", aldus
Van Drooge.
Voor iemand als cliënt voor
een ontvoeringspolis in aanmer
king komt, wordt een uitgebrei
de vragenlijst doorgewerkt. Van
Drooge: "We vragen mensen
zonder overdrijving echt het
hemd van het lijf. We willen on
gehoord veel van ze weten. Niet
alleen wat ze aan beveiliging
doen, maar ook of de man al eer
der bedreigd is en hoe zijn fami
lie in elkaar zit. Pas als alle risi
co's in kaart zijn gebracht, kan er
verder worden gepraat over een
polis".
Vertrouwen
Het is absoluut niet zo dat een
bedrijf als Hudig eisen stelt aan
het concern of de particulier, die
zich wil verzekeren. "We kunnen
hoogstens adviezen geven", legt
hij uit. "Het is net als bij een
brand. Je kunt zeggen: als u mid
den in het bedrijf een branddeur
van zoveel ton aanlegt, is het risi
co dat een brand het hele bedrijf
in de as legt aanmerkelijk min
der. Dus kan de premie omlaag.
Dat geldt natuurlijk ook bij een
ontvoeringsverzekering. Als de
persoon in kwestie bepaalde be
veiligingen aanbrengt of bepaal
de voorzorgsmaatregelen neemt,
hangt daar een ander prijskaartje
Er is volgens Van Drooge geen
Nederlandse maatschappij, die
in haar eentje een mogelijke los
prijs wil verzekeren. Dat kan im
mers tientallen miljoenen gul
dens kosten. "Tegen een relatief
kleine premie loopje dus een on
gehoord groot risico".
In Nederland worden grote ri
sico-objecten als schepen of ge
bouwen op de assurantiebeurs
via intekening verspreid onder
gebracht. Wanneer de eerste vijf
procent van zo'n risico bij een er
kende maatschappij is verze
kerd. volgen andere bedrijven
tot het volledige bedrag is ge
dekt. Bij polissen voor ontvoe
ring of afpersing loopt dat an
ders. "Dat is een zaak van uiter
ste vertrouwen", stelt Van
Drooge. "Er is geen sprake van
dat een makelaar hiermee over
de beurs holt".
Wanneer de specialist bij een
makelaarskantoor als Hudig
Langeveldt de cliënt heeft gescr
eend en er een prijskaartje is ge
maakt, belt hij met een verzeke
raar bij Lloyds in Londen, die
daar namens een groep particu
lieren polissen accepteert. Al
leen de specialist weet als ver
trouwensman wie de verzekerde
is. De genoemde particulieren
blijven daarbuiten en incasseren
slechts de premie en betalen
eventueel het losgeld als het mis
mocht gaan.
Geen beperkingen
In Italië, Ierland en in West-
Duitsland zijn polissen tegen
ontvoering verboden. Nederland
heeft op dit gebied geen beper
kingen. In de genoemde landen
gaat de overheid ervan uit dat
een verzekering ontvoerders sti
muleert om tot daden over te
gaan. Van Drooge vindt dat on
zin. "Vooral omdat geheimhou
ding in Nederland een ontbin
dende clausule is", zegt hij. "Je
komt dus echt niet te weten wie
verzekerd is. Ik weet ook niet wie
via ons een polis heeft. Ik wil dat
trouwens ook niet weten".
Van Drooge weet niet hoe het
in het buitenland is, maar in Ne
derland bemoeien de verzeke
raars zich niet met onderhande
lingen tussen concern en ont
voerders. "Alleen achteraf is er
contact als de zaak achter de rug
is. De verzekeraars betalen dan
het betaalde losgeld. Er wordt
dus geen druk uitgeoefend op
onderhandelaars om de geëiste
losprijs te drukken. Verder wil
len we per se dat de politie erbij
wordt gehaald. Dat staat in de
polis. Er wordt anders niet uitge
keerd. Ik heb niet de indruk dat
andere maatschappijen daar i
ders over denken".
Verzekeren tegen ontvoering
is handel. Dat was het al in 1744,
toen scheepsvolk zich verzeker
de tegen Lijftekening door On-
christenen en andere Rovers,
maar aat is het nu nog. Bedrijven
als Hudig Langeveldt verdienen
immers aan hun bemiddeling. Is
het zo dat na een ontvoering het
aantal aanvragen om een polis
stijgt? Van Drooge: "Ik weet het
echt niet. Reclame wordt er ir
elk geval niet gemaakt. Daarvoo:
is het een veel te serieuze zaak"
De verzekering tegen ontvoeringeneen actuele zaak na de ontvoe
ring van Gerrit-Jan Heijn, topman van Ahold bv rechts op de foto, sa
men met zijn broer Albert). <foto gpdi
WOENSDRECHT - De kruisraketten komen hoogstwaar
schijnlijk niet naar Woensdrecht nu de VS en de Sovjetu
nie een principe-akkoord hebben bereikt over de afschaf
fing van alle middellange en korte-afstandswapens. Toch
gaat alles op en rondom de basis z'n gewone gangetje. Hijs
kranen tillen er hun zware vrachten. Vredesactivisten hou
den zich schuil in de kampjes in de bossen. En luchtmacht
bewaking en politie zijn als immer actief in het weren en
wegslepen van die vredesactivisten.
Bergen en Roosendaal kijken
met belangstelling uit naar wat er
zich verder vanuit Washington,
Moskou, Genève en Den Haag aan
dient. Een belangrijke aanwijzing
kan wellicht worden gevonden in
de Amerikaanse begroting voor
1988, die naar verwachting eind ok
tober zal worden vastgesteld. Daar
in wordt rekening gehouden met
de bouw van woningen voor Ame
rikaanse militairen in Nederland.
Mochten er definitieve, doorslag
gevende vorderingen in de ontwa
pening zijn gemaakt, dan is het
denkbaar dat het Amerikaanse
Congres deze plannen alsnog wij
zigt. In dat geval weten de Westbra
bantse steden al over vijf weken
waar ze aan toe zijn.
Zo is het al jaren in Woensdrecht en
zo zal het tot ten minste het voor
jaar van 1988 blijven. Dan ongeveer
moet de basis klaar zijn voor de sta
tionering van de 48 kruisraketten.
De bouwondernemingen die op de
basis aan de slag zijn, gaan gewoon
door, omdat de opdracht is ver
strekt en het geld betaald. Als ze
het terrein blijvend zullen verlaten
laten ze een 'Woensdrecht' achter
dat in een paar jaar tijd veranderde
van een rustige basis, waar een
(zweef)vliegtuig landde, tot een
grimmig uitziend militair terrein.
door
Jan Reijnders
Compleet met dubbele afrastering,
wachtverblijven met kogelvrij
glas, schijnwerpers, honden, bun
kers, videocamera's en patrouilles.
Minder werk
Zit Woensdrecht nu met een ka
ter of is er sprake van opluchting?
De eerste reacties zijn gematigd.
Burgemeester J. de Leeuw is tevre
den over het bereikte principe-ak
koord. „Er is echter nog veel te ver
hapstukken", vindt hij. Groep
scommandant G. Ketellapper van
de rijkspolitie hoopt er minder
werk door te krijgen. Maar de in
Woensdrecht verblijvende vredes
activisten hebben in het verleden
al aangekondigd in het dorp te blij
ven, óók als de raketten er niet ko
men. Dan richt de strijd zich tegen
de vernietiging van het milieu,
vrouwendiscriminatie en andere
zaken.
De basisleiding verwijst naar
'Den Haag' waar de beslissingen
moeten vallen Maar wat denken
die bewakers achter het dubbele
hek van de basis nu van de gewij
zigde situatie? Bewaken ze een
droomkasteel of een kruisraketten-
basis? De militairen laten zich niet
verleiden tot het doen van uitspra
ken. "Ik sta hier voor m'n nummer
en dan zal het me echt een zorg zijn
wat ik bewaak", zegt er een.
De plaatselijke middenstand rea
geert al even gelaten. Weg zijn de
dromen over de exploitatie van een
hamburgertent, een benzinesta
tion, het verhuren van meubilair en
meer van die stoffelijke zaken. Al
eerder hadden de Amerikanen zelf
al aangegeven dat typisch Ameri
kaanse produkten uit het moeder
land zouden worden overgevlogen.
De kans dat de middenstand een
graantje mee zou pikken van de
aanwezigheid van de Amerikaanse
militairen leek bijna nihil. Het zou
niet meer zijn dan een graankorrel.
En de man op straat haalt letter
lijk zijn schouders op als hem ge
vraagd wordt naar de gevolgen van
het principe-akkoord. "Misschien
dat het weer net zo wordt als vroe
ger", zegt een vrouw die moeite
doet haar kroost in een kinderwa
gen voort te duwen. Toch hebben
de kruisraketten Woensdrecht ver
anderd. De dorpelingen maakten
kennis met het actiewezen. Het
plaatsingsbesluit en de daarop vol
gende bouw van de onderkomens
op de basis zorgde voor een lichte
beroering onder de bevolking. Vre
desactivisten kwamen naar
Woensdrecht. Soms met een bloem
in de hand, af en toe ook met de be-
tonschaar. Ze stichtten daar een
Vredesactiekamp. een consulaat
van Atoomvrijstaat. ondernamen
acties tegen de basis. Zorgden voor
irritatie en onrust in de plattelands
gemeente.
Gelaten
Ook de steden Roosendaal en
Bergen op Zoom, aangewezen als
de grote 'opvangcentra' voor in
Woensdrecht gelegerde Amerika
nen, wachten gelaten af wat er van
alle mondiale plannenmakerij over
de bewapening terechtkomt. "Het
is in elk geval voorbarig daar nu al
op lokaal niveau op vooruit te lo
pen", aldus de Bergse burgemees
ter P. Zevenbergen.
Bergen op Zoom en Roosendaal
zouden elk ten minste tweehon
derd huizen gaan bouwen voor
Amerikaanse gezinnen die in 1988
en 1989 in Woensdrecht worden
verwacht. De huisvesting voor de
overige van de in totaal negenhon
derd gezinnen die West-Brabant te
verwerken krijgt, zou voorname-
Talloze keren is bij Woensdrecht geprotesteerd tegen de komst van de kruisraketten.
Het gemeentebestuur van Woensdrecht werd in 1985 bestormd door de nationale pers toen bekend werd dat in de
Brabantse gemeente kruisraketten zouden worden geplaatst. (foto gpü)
Instroom
Intussen gaat de instroom van
Amerikanen op Woensdrecht ech
ter onverminderd voort. Eind au
gustus werkten er 339 VS-militai-
ren op de basis. Dat aantal is intus
sen al weer opgelopen toi 385. "En
voor hen hebben we nog betrekke
lijk gemakkelijk bestaande wonin
gen kunnen vinden in het gebied
tussen Goes en Breda", aldus cap
tain Wilette Parker van het Ameri
kaanse huisvestingsbureau in
Bouw rakettenbasis gaat gewoon door
lijk in de vrije huursector worden
gezocht. Voor vierhonderd alleen
staande militairen worden lege
ringsgebouwen op de vliegbasis
zelf gebouwd. Het eerste daarvan is
zo goed als gereed.
De gemeenteraden van Roosen
daal en Bergen namen afgelopen
voorjaar het besluit om in beide
steden gezamenlijk ruim vierhon
derd extra woningen te bouwen
voor Amerikaanse gezinnen. De
beide gemeentebesturen liggen er
echter geenszins wakker van dat
deze plannen nu door ontwape-
nings-oprispingen van het duo
Gorbatsjov-Reagen getorpedeerd
dreigen te worden.
"Voor ons is er geen man over
boord als de raketten en daarmee
dus de Amerikanen niet komen",
zo zegt de Roosendaalse gemeente
woordvoerder. "Roosendaal heeft
twee plannen gereed liggen' ëën
met en eën zonder Amerikanen. In
de wijk Tolberg wordt nu grond
bouwrijp gemaakt. Een deel daar
van is bestemd voor huizen voor de
militairen. Komen die niet. dan
gaan we daar voor Roosendalers
bouwen. Met die mogelijkheid is
rekening gehouden. Roosendaal is
op alles voorbereid, al gaan wij er
nog steeds vanuit dat de plannen
doorgaan".
Afwachten
Van extra renteverliezen door
het wegvallen van defensie-wonin
gen wil het Roosendaalse gemeen
tebestuur niet weten. "Je moet dat
zien in het raam van de hele finan
ciële problematiek. Natuurlijk, ko
men de Amerikanen, dan wordt die
iets verlicht. Maar daar valt of staat
de Roosendaalse zaak niet mee"
Ook in Bergen op Zoom doen de
verantwoordelijken nog collectief
of de bestuurlijke neus bloedt als
de huisvestings-consequenties van
het wapenoverleg ter sprake ko
men. Burgemeester Zevenbergen
toont zich weliswaar 'verheugd
over de inmiddels gezette stappen',
maar wil verder eerst de mogelijke
besluiten van de Nederlandse rege
ring afwachten.
Bergen op Zoom heeft twee loka-
ties aangewezen voor de bouw van
woningen: het marechausseecom
plex in Meilust en het zogeheten
Juvenaatsterrein. "Er wordt bij ons
niets in de war geschopt als de
voorbereidingen gewoon door
gaan. Op het ogenblik voert defen
sie een studie uit naar de vraag hoe
beide plannen stedebouwkundig
kunnen worden ingepast. Wij ho
ren daar dit najaar meer van. Ver
der is er niets concreets bezig", al
dus een gemeentewoordvoerder
De Raad.van Kerken in Neder
land heeft gisteren, in overleg
met de organisatie 'Landelijke
Boerinnen Belangen', besloten
tot oprichting van een SOS-tele
foonlijn voor boeren en boerin
nen in nood. Dat deelde M. Wol-
terink van 'Landelijke Boerin
nen Belangen' - waarvan op dit
ogenblik zo'n 100 'kritische' boe
rinnen lid zijn - desgevraagd
mee. De afdeling 'sociale vragen'
van de Raad van Kerken moef de
financiering van de speciale lijn
nog regelen.
Volgens Wolterink is, voorna
melijk als gevolg van financiële
problemen, de nood onder boe
rengezinnen groot. Het stijgende
aantal zelfdodingen binnen deze
bevolkingsgroep is een symp
toom daarvan.
De Raad van Kerken en 'Lan
delijke Boerinnen Belangen' vin
den de oprichting van een 'kri
tisch landbouwberaad' nodig.
De boerinnen gaan daarvoor een
aantal kerkelijke en niet-kerke-
hjke organisaties benaderen. Ge
dacht wordt aan het Agrarisch
Jongerencontact, de werkgroep
Beter Zuivelbeleid en het Inter
kerkelijk Overleg Wereldvoed-
selvraagstuk. Wolterink: "Doel
van een 'kritisch landbouwbe
raad' moet zijn: een eerlijker ver
deling van consumptie en pro-
duktie"
Ue boerinnen hebben een be
roep gedaan op de kerken "om
dat deze zich vanuit hun geloofs
visie inzetten voor de zwakkeren
in de samenleving".
Lokale omroep
"Lokale omroep bevordert de
plaatselijke oecumene. De moge
lijkheden van dit nieuwe medi
um dwingen de kerken, met el
kaar te spreken over hun afvaar
diging in het bestuur, maar ook
over tal van inhoudelijke vra
gen".
Dat schrijft E. P. van 't Land,
voorlichter bij de IKON, in het
boekje 'Kerk en lokale omroep'.
In opdracht van de IKON en de
afdeling 'publiciteit' van de Raad
van Kerken onderzocht hij de
kerkelijke deelneming aan plaat
selijke omroep.
In vrijwel alle 120 lokale om
roepen die Nederland nu telt
doen kerken mee op bestuurlijk
niveau. Er kunnen conflicten
ontstaan als kerken en evangeli
sche groepen beide de ene plaats
willen bezetten die in het bestuur
is gereserveerd voor iemand uit
dc levensbeschouwelijke hoek.
Het verschil van inzicht blijkt
vooral als het begrip 'getuigenis'
ter sprake komt. Kerken en evan
gelische groepen kunnen daar
heel verschillend over denken.
Van t Land hoopt, dat zij het ge
sprek met elkaar niet uit de weg
zullen gaan.
Volgens de IKON-voorlichter
kunnen de kerken zich in hun
omroepwerk het best richten tot
de 'randkerkelijken'. "De kerken
laten een belangrijke kans liggen
als zij alleen denken aan mensen
die al betrokken zijn bij de kerk.
Deze mensen kunnen ook via an
dere kanalen worden bereikt".
'Kerk en lokale omroep' is een
uitgave van Meinema in Delft en
kost f. 9,80.
Alphen aan den Rijn. Ter
opening van het nieuwe seizoen
rond het orgel in de Adventskerk
in Alphen-centrum wordt ko
mende vrijdag en zaterdag om
kwart over 8 een 'muziekweek-
end' gehouden met twee concer
ten. Jonge beroepsmusici zullen
alle grote koor- en orgelwerken
uitvoeren van de vorig jaar over
leden Franse componist Maurice
Duruflé.
Voorschoten. Het psychia
trisch centrum 'Schakenbosch'
in Veur-Leidschendam begint
komende zondag met een serie
zondagmiddag-concerten in de
Hulp en Heil-kerk, Veursestraat-
weg 185. De (gratis) concerten -
klassieke muziek door solisten
en kleine ensembles - beginnen
om half 3 en duren een uur. De
pastorale dienst en de activitei
tensector van 'Schakenbosch'
heeft ze voorbereid.
Zondag speelt het blokfluit-
kwartet 'Brisk'. De leden daar
van studeerden allen aan het
Sweelinck-conservatorium in
Amsterdam. De volgende con
certen zijn op 1 november, 13 de
cember, 10 januari, 21 februari en
17 april.
Meren wijk
Zondag houdt de oecumeni
sche geloofsgemeenschap in de
Merenwijk ('De Regenboog') een
ontmoetingsdag voor oud-Me-
renwijkers. Naar ruim 500 men
sen die de Merenwijk de laatste
jaren hebben verlaten, ging een
uitnodiging.
De dag begint om half 11 met
een ontvangst. In de kerkdienst
(11.15 uur) gaan ds. A. Alblas en
pastoor J. A. A. van Well voor.
Om half 1 gezellig samenzijn en
vertoning van de videofilm 'Mu
sical 2121', half 2 lopende brood
maaltijd, half 3 inleiding van dr.
T. Brattinga, secretaris van de
Sint Willibrordvereniging (rk ad
viesorgaan voor oecumene), over
de zin van werken aan de oecu
mene, met groepsgesprekken, 4
uur sluiting. Van half 3 tot 4 uur
is er een apart programma voor
de kinderen.
Stevenshof. De protestantse
gemeente in de nieuwe Leidse
wijk 'Stevenshof kan boven het
winkelcentrum een ruimte hu
ren voor doordeweekse kerkelij
ke activiteiten. Volgende maand
zal dit centrum in gebruik wor
den genomen.
Promotie. Morgen promo
veert aan de Utrechtse universi
teit tot doctor in de theologie de
hervormde predikant W. J. op 'l
Hof uit Ouddorp (Goeree). Hij is
een bekende figuur rechts-her-
vormde kring. Titel van zijn
proefschrift is: 'Engelse piëtisti
sche geschriften in het Neder
lands. 1598-1622'. Het boek telt
maar liefst 731 pagina's. Het zou
het dikste zijn dat ooit aan de
Utrechtse theologische faculteit
is verdedigd.
In zijn stellingen zegt Op 't Hof
(39), dat de Reformatie en Nadere
Reformatie niet wezenlijk van el
kaar verschillen. Maar op diverse
punten is de Nadere Reformatie
wel te verkiezen boven de Refor
matie. "Personen die hun kerke
lijk onderdak buiten de Vader
landse Kerk (bedoeld wordt de
Nederlandse Hervormde Kerk -
red.) vinden en zich als geestelij
ke nazaten van de Nadere Refor
matie beschouwen, mogen zich
wel afvragen of dit laatste terecht
is". In een andere stelling zegt de
predikant van Ouddorp, dat de
intentieverklaring betreffende
'Samen op Weg' met de gerefor
meerden het begin is van de be
ëindiging van de identiteit der
Nederlandse Hervormde Kerk.
Hoogleraar. Dr. H. G. Geert-
sema (47) is benoemd tot bijzon
der hoogleraar in de reformatori
sche wijsbegeerte aan de
Utrechtse universiteit. Hij is dat
al in Groningen. Beide leerstoe
len gaan uit van de Stichting
voor Reformatorische Wijsbe
geerte. Sinds 1965 is Geertsema
verbonden aan de Vrije Universi
teit, laatstelijk als wetenschap
pelijk hoofdmedewerker voor de
geschiedenis van de moderne fi
losofie.
Hervormde Kerk: aangeno
men de benoeming tot geestelijk
verzorger in het Canisius Wilhel-
mina-ziekenhuis Nijmegen J. H.
Smit Baarn. Gereformeerde
Kerken: aangenomen naar
Marum (Gr.) voor deelwerk A. de
Vries Lutjegast. Christelijke Ge
reformeerde Kerken: beroepen
te Zaamslag M. van der Sluys
Kerkwerve. Vrije Oud-Gerefor
meerde Gemeenten: aangeno
men naar Kralingscheveer M.
Pronk Ede.
Voorzitter. Bisschop Karl
Lehmann (51) van Mainz is giste
ren gekozen tot voorzitter van de
Westduitse bisschoppenconfe
rentie, als opvolger van kardi
naal Joseph Höffner (80).
