Aantal ontvoeringen drastisch gedaald
Strenge straffen in Italië hebben effect gesorteerd
Reportage
Grote beslotenheid
Gijzeling is niet in de mode
Gewapende lijfwachten
in VS normale zaak
Mariënburg5 komt op voor hertrouwden
fAUlINA Z
DINSDAG 22 SEPTEMBER 1987
ROME - Bijna twee weken geleden
werd hij vrijgelaten: Claudio Fio-
rentino, de 36-jarige zoon van een
juweliersfamilie uit Palermo. Bijna
twee jaar van zijn leven had hij ver
loren met zijn gijzeling
door
Hein ten Kortenaar
Na een aan-
tal verplaatsingen in de eerste
maanden had hij de rest van die tijd
uitgezeten in een onderaards ge
welf, vastgeketend aan een veld
bed en in het pikkedonker
Nadat zijn familie een eerste aan
zienlijke som als losgeld had be
taald, verhoogden de ontvoerders
het gevraagde bedrag tot zes mil
jard lire (10 miljoen gulden). Pas
toen hun pastoor het ontbrekende
geld (grotendeels in dollars, zoals
was geëist) tijdens een nachtelijke
ontmoeting had overhandigd,
volgde Fiorentino's vrijlating. Zijn
geval was eigenlijk tamelijk uitzon
derlijk, door de duur. de tussentijd
se verhoging en de uiteindelijke
grootte van het losgeld, maar ook
omdat ontvoeringen op Sicilië
zeldzaam zijn
Zoals blijkt uit. de onthullingen
van 'overgelopen' mafiosi als Bus-
cetta en Contorno, houdt de mafia'
niet van dit soort activiteiten op het
eiland zelf, maar geeft ze er de voor
keur aan ontvoeringen elders in het
land (ol daarbuiten) te financieren
en de opbrengst te investeren in de
eigen legale en illegale praktijken.
Wanneer, zoals steeds vaker ge
beurt. de daders worden gepakt,
blijken het dan ook meestal straat
arme Sardijnse herders of Calabre-
se dagloners. De financiers blijven
buiten schot en van de losgelden
wordt maar zelden iets teruggevon
den. Sinds de straffen zijn ver
hoogd (op ontvoering voor losgeld
staat in principe levenslang)
schijnt het moeilijker personeel te
recruteren. en er is dan ook sprake
van een duidelijke teruggang.
Nog pas enkele jaren geleden wa
ren ontvoeringen aan de orde van
de dag en kon men spreken van een
ware epidemie of liever van een
goed geoliede industrie, met tien
tallen slachtoffers per jaar. In de
eerste acht maanden van dit jaar
waren het er 'maar' acht en het tota
le aantal nog niet bevrijdden is ze
ven, waarvan er twee in 1986 wer
den ontvoerd.
De bestrijding van het fenomeen
is in Italië niet centraal georgani
seerd. In ieder gewest bestaan er
wel anti-ontvoeringseenheden,
waarvan de grootte door de plaat
selijke politiecommandant wordt
bepaald. Het ligt voor de hand dat
die in Calabriè en Sardinië groter
zijn dan elders, omdat de meeste
gevallen daar voorkomen, hetzij
door de beschikbaarheid van
schuilplaatsen in moeilijk toegan
kelijke berggebieden, hetzij omdat
ontvoeringen, zoals vooral op Sar
dinië tot de plaatselijke misdaad
traditie horen.
Natuurlijk bestaat er een dodr de
ervaring gegroeide en algemeen
gevolgde routine, bijgestaan door.
een centrale computer waarin alle
gegevens over vroegere gevallen
zijn opgeslagen.
De officieren van justitie volgen
niet overal dezelfde lijn. Sommi
gen laten beslag leggen op bankre
keningen van de familieleden. Hun
argument: als er geen geld te halen
valt, wordt de ontvoering zinloos
Het grote nadeel van deze methode
is, dat het de familieleden van de
ontvoerde dwingt tot een soort te
gennatuurlijke solidariteit met de
bandieten.
Uit angst voor het leven van hun
familielid zoeken ze allerlei slinkse
wegen om toch het geld bij elkaar
te krijgen. Het is, voor zover be
kend, nog nooit voorgekomen dat
een ontvoerde werd vrijgelaten
omdat de familie door de be
slaglegging niet aan geld kon ko-
BONN - In Westduitsland is sinds
de opkomst van de Baader-Mein-
hof Groep, de latere Rote Armee
Fraktion (RAF), heel wat veran
derd op het gebied van de opspo
ring. Politieke of terroristische ont
voeringen worden buitengewoon
professioneel en in grote besloten
heid afgehandeld.
door
Hans Hoogendijk
De coördinatie van de opsporing
ligt in handen van de hoogste open
bare aanklager, de 'Bundesanwalt'.
Hij kan en mag alles en iedereen in
schakelen indien hij meent dat dit
bijdraagt tot een oplossing van de
zaak.
De Bundesanwalt is alleen ver
antwoording verschuldigd aan de
betrokken ministers in Bonn. Deze
gecentraliseerde aanpak voorkomt
veel verlies aan tijd en mankracht.
Met enige regelmaat \yorden ka
pitaalkrachtige Durtsers of hun fa
milieleden ontvoerd, maar die za
ken worden behandeld door de po
litie in de deelstaten. Die kan overi
gens wel een beroep doen op on
dersteuning door de centrale re
cherche.
Over het algemeen wordt er zeer
terughoudend bericht over' dit
soort ontvoeringen. De boulevard
bladen proberen op hun eigen wij
ze achter nieuws te komen als ze
lucht hebben gekregen van een
ontvoering. Maar van officiële zijde
wordt vrijwel nooit iets verteld
voordat een zaak is beëindigd.
Ontvoeringen in de Bondsrepu
bliek worden bij behandeling ge
splitst in twee categorieën. Zodra
politieke, terroristische of spiona-
geachtergronden worden ver
moed, wordt de zaak meteen over
genomen door de hoogste openba
re aanklager in Westduitsland,
Kurt Rebman.
Vrijwel altijd schakelt deze de
centrale recherche in: het Bun-
deskriminalamt (BKA) in Wiesba
den. In zaken waarbij spionage niet
uitgesloten wordt geacht, werkt hij
ook samen met de in Keulen ze
telende BND. de contra-spionage.
De ontvoering van de Duitsers
Cordes en Schmidt in Libanon, die
volgde nadat de Libanese gebroe
ders Hamadei op verdenking van
terrorisme in Duitsland werden ge
arresteerd, is een recent voorbeeld.
Nadat de twee waren opgepakt en
hun ware identiteit was vastge
steld, kwam Rebman in actie.
Een zaak als de ontvoering van
Heijn komt in de Bondsrepubliek
in eerste instantie bij de politie van
de deelstaat terecht, waarin het
slachtoffer woont. Maar zodra deze
recherche in de gaten krijgt dat het
hier om een grote zaak met moge
lijke internationale verbindingen
gaat, wordt direct de centrale re
cherche ingeschakeld.
Mochten de regionale politie
mensen het inschakelen van Wies-
baden niet nodig vinden, dan kan
de minister van binnenlandse za
ken in Bonn 'wegens zwaarwegen
de redenen' het BKA met de zaak
belasten. Dan staat de regionale re
cherche buiten spel.
PARIJS - Regelrechte ontvoerin
gen zijn in Frankrijk niet aan de or
de van de dag. Het aantal is in de af
gelopen jaren zelfs aanzienlijk te
ruggelopen. In '75 waren er nog
dertien, in '80 nog maar acht, in '83
en in '84 ieder jaar een, terwijl ze in
beide gevallen op een mislukking
uitliepen.
door
Rudolph Bakker
Het meest in de herinnering i§
blijven hangen de ontvoering van
baron Edouard-Jean Empain, op
dat moment president van de
groep Empain-Schneider. Hij was
twee maanden lang als van de aard
bodem verdwenen. Zijn kidnap
pers werden tijdens een politie-
overval op de Parijse rondweg ge
grepen en het losgeld werd nooit
betaald. Het geval van de' baron
(van Belgische afkomst) werd be
rucht omdat zijn beulen hem een
pink hadden afgesneden.
In '83 was de twaalfjarige Josep
hine Dard het slachtoffer van een
ontvoering. Ze is de dochter van de
succesvolle auteur Frederic Dard,
bijgenaamd San Antonio, die zo
wat iedere maand een spionagero
man schrijft die vrijwel niets met
spionage, maar alles met briljante
slap-stick te maken heeft. De doch
ter kwam heelhuids weerom, het
losgeld van twee miljoen Zwitserse
francs werd teruggevonden en de
daders werden gearresteerd.
In het merendeel van de Franse
gijzelingsgevallen worden de da
ders en het losgeld gevonden. Een
dramatische afloop echter had de
gijzeling van een zekere Bernard
Galle, schoonzoon van de voorzit
ter van de Franse 'broederschap
van notarissen',in 1980. De vijf
miljoen francs aan losgeld werd be
taald en nooit teruggevonden. Gal
le daagde nooit meer op en is ten
slotte voor overleden verklaard. De
Franse pers in die dagen verkon
digde dat Galle door liefdesperike
len werd gekweld.
Gijzelingskwesties vallen in
Frankrijk onder de dienst van de
centrale 'police judiciaire'in Parijs.
Met gaat er daar van uit dat hoe
minder men vertelt des te beter het
is. Een absoluut zwijgen naar bui
ten toe heeft altijd beter gewerkt
dan het afleggen van verklaringen,
aldus dit bureau. Overigens
spreekt men daar van 'modever
schijnselen in de misdaad'. Gijze
ling is op het ogenblik in Frankrijk
niet in de mode.
Als reden daarvoor wordt wel aan
gevoerd, dat de Amerikaanse rij
ken. supersterren en grote indus
triëlen over het algemeen redelijk
beschermd zijn. De omstandigheid
dat in de Verenigde Staten door
gaans niet moeilijk wordt gedaan
over vuurwapens, is daarbij van be
lang.
Zaklantaarn
De winkels in beveiliging heb
ben evenwel ook goedkopere spul
letjes in de etalage. Voor 650 dollar
heeft men al een heel behoorlijk
kogelvrij jasje. Niet meer dan 60
dollar kost een apparaatje waar
mee men een potentiele ontvoer
der 7000 volt door het lijf kan jagen.
WASHINGTON - Spectacu
laire ontvoeringen waarmee
grote bedragen aan losgeld
zijn gemoeid, komen in
Amerika de laatste jaren zel
den voor. Als er al eens ont
voeringen in de kranten
staan, dan gaat het vaak om
kinderen van gescheiden
ouders die door vader of
moeder worden gekidnapt.
computergestuurde signalen uit
zendt. Andere snufjes: knoppen
waarmee men vuistgrote spijkers
en knikkers kan rondstrooien, of
rook en traangas kan rondspuiten.
Wie zichzelf op deze wijze wil be
veiligen, moet een hoop geld heb
ben. Met de ombouw van een ge
wone auto tot een praktisch on
neembaar fort is een bedrag van
ten minste 300.000 gulden ge
moeid.
Nu met de verdwijning van Ahold-topman Gerrit Jan Heijn het verschijn
sel 'ontvoering' weer volop in de belangstelling staat, zijn vier correspon
denten van de Gemeenschappelijke Pers Dienst eens nagegaan hoe het
hiermee in hun land van vestiging is gesteld. Hun gezamenlijke, toch wel
wat verrassende conclusie luidt dat het aantal ontvoeringen in de afgelo
pen jaren drastisch is gedaald.
door
Henk Dam
Het is niet tegen de wet om gewa
pende lijfwachten bij je te hebben,
zoals iedereen in Europa nu moet
weten die de foto's van een joggen
de Madonna in het gezelschap van
haar bodyguards heeft gezien. Het
is evenmin tegen de wet om ie
mand die je huis binnendringt,
dood te schieten.
en tochtje door het dorp van de
rijkste filmsterren, Beverly Hills
bij Los Angeles, laat dat in afdoen
de mate zien. Huis na huis is ge
tooid met het weinig uitnodigende
bordje: „Op indringers wordt ge
schoten".
Wie zichzelf in de VS wil be
schermen, kan kiezen uit een
enorm arsenaal aan mogelijkhe
den. En dan moet niet alleen wor
den gedacht aan de organisaties die
lijfwachten verstrekken, of de wa
pens die dankzij het werk van de
door de wapenindustrie gesteunde
National Rifle Association vrij in
elk warenhuis voorhanden zijn.
Iets duurder is een soort zaklan
taarn die zo'n fel licht uitstraalt dat
elke aanvaller er gegarandeerd ten
minste 30 seconden door verblind
raakt.
Wie de zaken echt structureel wil
aanpakken, heeft de mogelijkheid
een cursus te volgen die gaat over
de bestrijding van ontvoering en
terroristische aanvallen.
Sinds een jaar wordt zo'n cursus
georganiseerd door een man die
zich bij uitstek deskundig mag ach
ten in de schemerduistere wereld
van de misdaad. Hel gaat om de 56-
jarige G. Gordon Liddy, het mees
terbrein achter de Watergate-in-
braak die destijds leidde tot de val
van president Nixon.
Liddy heeft zijn celstraf uitgeze
ten, en is nu in Miami aan zijn
school ter bestrijding van terroris
ten en ontvoerders begonnen. Het
gaat om een harde, drie weken du
rende training waarbij onder meer
het gebruik van allerhande wapen
tuig wordt geleerd, en de cursist
andere beveiligingstechnieken,
alsmede inzicht in de psychologie
van de misdadiger wordt bijge
bracht.
Veel opzien baarde enkele jaren geleden de ontvoering van bierbrouwer Fred Heineken (links) en zijn chauffeur
Ab Doderer. Het hachelijke avontuur liep goed af zodat er naderhand een bevrijdende lach vanaf kon. (foto anpi
Er zijn namelijk ook winkels die
zich gespecialiseerd hebben in al
lerhande ander materiaal dat bij
beveiliging kan worden ingezet. Zo
is in New York, in* een gewoon
ogend kantoorgebouw, de CCS
Counter Spy Shop gevestigd, en
Miami is de zetel van Spy Shops In
ternational.
Snufjes
Het gaat om het soort winkels
waar je een gepantserde auto kunt
bestellen. De eigenaar van Spy
Shops International rijdt - bij wijze
van reclame voor zijn nering - rond
in een Pontiac Firebird die niet al
leen gepantserd is, maar boven
dien - in geval van ontvoering -
Experts
Liddy heeft een keur van hoog-
gekwalifieerde leerkrachten weten
aan te trekken voor zijn cursus.
Daar is Richard Kobetz, een expert
op het gebied van onderhandelen
met ontvoerders, en er zijn oud
werknemers van de FBI, de CIA,
de anti-drugsbrigade DEA, Viel-
nam-veteranen. Het kan allemaal,
omdat de cursisten een slordige
6000 gulden voor hun training moe
ten neertellen.
In de beveiligingsindustrie gaat
veel geld om. Alles bij elkaar - men
heeft het dan ook over contra-terro-
risme, maatregelen tegen industri
ële spionage, inbraakpreventie -
gaat het om ten minste 30 miljard
dollar per jaar.
ng aan het begin van dit jaar van Valerie Albada Jelgersmade dochter van een rijke zakenman
inkelijk voor de buitenwereld geheim gehouden. Pas toen de politie de zaak tot klaarheid had ge
leénen ander wereldkundig gèmaakt. (foto ANPl
De 'Mariënburg-vereniging'
(vernieuwingsgezinde rooms-ka-
tholieken) bepleit in een 'Ge
loofsbrief de toelating van na
scheiding hertrouwde kerkleden
tot de eucharistie. Volgens het
kerkelijk wetboek zijn deze men
sen van de eucharistie uitgeslo
ten. "Velen van hen hebben het
gevoel, uit de kerk te zijn gezet",
zegt 'Mariënburg'. Omdat op kor
te termijn van de Nederlandse
bisschoppen geen brief is te ver
wachten over de pastorale bege
leiding van gescheiden kerkle
den, heeft de vereniging nu zelf
het voortouw genomen. Gisteren
presenteerde zij in Utrecht haar
'Geloofsbrief, getiteld 'Geroe
pen tot vrede'.
De brief is het resultaat van
overleg binnen de Utrechtse
kerngroep van de vereniging.
Drie van de opstellers zijn pro
fessor dr. F. Haarsma, professor
dr. A. Houtepen en mevrouw W.
Stael-Merkx. De brochure gaat
ook naar de bisschoppen.
De 'Mariënburg-vereniging'
erkent de mogelijkheid van een
tweede verbintenis, hoewel zij er
de nadruk op legt "dat wij als
christenen de waarde van een
duurzaam levensverbond staan
de willen houden". "Christenen
moeten echter aanvaarden, dat
een levensprojekt kan misluk
ken door onmacht en schuld. Het
behoort niet tot de christelijke
waarden, zulke mislukkingen al
leen maar met strafbepalingen te
omgeven. Ook op het niveau van
de kerkorde moet minder na
druk op straf worden gelegd en
meer op kansen voor een nieuw
begin".
De samenstellers denken aan
gemeenschappelijke gedragsre
gels, samen met andere kerken,
voor de bevestiging en eventuele
ontbinding van het christelijk
huwelijksverbond. Zij citeren
met instemming uit een rapport
van de werkgroep 'Oecumenisch
huwelijkspastoraat' van de Ne
derlandse Raad van Kerken:
"Niet de wet staat voorop, maar
de liefde. Niet de onontbindbaar
heid, maar de betrouwbaarheid.
Niet de rechten van de man,
maar de gelijkwaardigheid van
In ons land doen zich per jaar
ongeveer 30.000 echtscheidingen
voor, in rooms-katholieke kring
niet minder dan daarbuiten.
Over de hele wereld heeft onge
veer één-vijfde van alle rooms-
katholieken een huwelijk dat
niet volgens het kerkelijk wet
boek is geregeld.
Geen verlenging. Bisschop
J. G. ter Schure van Den Bosch
heeft de tijdelijke aanstelling van
mevróuw drs. E. Huijts als func
tionaris van de dienst 'Vrouw en
Kerk' in dit bisdom niet ver
lengd. Een reden is niet opgege
ven, maar volgens de werkgroep
'Vrouw en Kerk', die tot 1 no
vember verantwoordelijk is voor
het werk van de dienst, heeft dit
te maken met haar kritische op
stelling. Zij zou te veel werken
vanuit een feministische visie.
Een verzoek van de werkgroep
om een gesprek met de bisschop
werd afgewezen met als argu
ment dat de bisschop hierin een
eigen verantwoordelijkheid
heeft. Het niet verlengen van de
aanstelling is een persoonlijke
kwestie, verklaarde een woord
voerder van het bisdom. "Huijts
gedraagt zich niet altijd zoals van
een functionaris van het bisdom
mag worden verwacht. Dat
hangt samen met haar kerkvisie
en haar afwijzing van de officiële
lijn van de wereldkerk".
Nieuw gebouw
De Gereformeerde Bijbel
stichting, die zich sterk maakt
voor verspreiding van de origine
le Statenvertaling, heeft in Leer
dam een nieuw gebouw in ge
bruik genomen. Bovendien werd
ter gelegenheid van de 350-jarige
Statenvertaling een gedenkboek
gepresenteerd onder de titel
'Niets kan haar glans verdoven'
De stichting bereidt op het
ogenblik de uitgave voor van een
herziene Statenvertaling met
kanttekeningen. Vi_r lesbrieven
geeft zij uit voor het basisonder
wijs en voortgezet onderwijs.
Daarnaast is de Bijbelstichting
doende met plaatsing van staten
bijbels in ziekenhuizen en be
jaardencentra.
De stichting bestaat sinds
1965. Zij heeft tot nu toe 95.000
van deze bijbels omgezet
Cursus. Mevrouw M. Nie-
meijer-Buurman, Hella Haasse-
straat 14 Leiderdorp, telefoon
071-895781, vestigde onze aan
dacht op een aanbod van de
Stichting Werkgroep Bijbelcur
sus binnen de Gereformeerde
Kerken Vrijgemaakt. De eerste
cursus gaat over de bijbel zelf,
het gebed, de christelijke feest
dagen en de kerk, terwijl de ver
volgcursus - met een behande
ling van de Apostolische Ge
loofsbelijdenis - dieper ingaat
op het christelijk geloof.
Men kan zich aanmelden door
een briefje te sturen naar het
Centraal Bureau Stichting Werk
groep Bijbelcursus, Antwoord
nummer 837, 3800 AV Amners-
foort. Mevrouw Niemeijer wil
graag nadere inlichtingen geven.
Opleiding. Het opleidingsin
stituut van de vrijzinnige ge
loofsgemeenschap Nederlandse
Protestantenbond begint in ja
nuari voor de vijfde keer een
deeltijd-opleiding op zaterdag
tot voorganger/pastoraal werker,
dit in samenwerking met de
Vrije Gemeente en de Vereni
ging van Vrijzinnige Hervorm
den. Cursusplaatsen zijn: Am
sterdam, Bilthoven en Zwolle.
Dit instituut heeft al tientallen
pastorale werkers opgeleid; de
belangstelling voor pastorale be
geleiding binnen open, ondog
matische geloofsgemeenschap
pen groeit nog steeds. De cursus
duur is vier en een half jaar, in
clusief een stage van een half
jaar. Belangstellenden kunnen
een cursusgids aanvragen bij het
secretariaat: Laurillardlaan 15a,
3723 DL Bilthoven, 030-784622 of
038-211333.
Weekend
Komende zaterdag en zon
dag wordt op 'Kerk en Wereld' in
Driebergen een weekend gehou
den voor gescheiden predikants
vrouwen, uitgaande van de afde
ling 'Mens in ontwikkeling in de
samenleving' van dit vormings
instituut (03438-12241). Thema
van het weekend is: 'Omgaan
met je kinderen, ook na de schei
ding'.
Hervormde Kerk: aangeno
men naar Rotterdam-Centrum L.
J. Geluk, wonend in Alphen aan
den Rijn; beroepen te Lemele
kandidaat M. Treuren Utrecht.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen naar Strijen kandidaat C.
K. Koekkoek Rotterdam. Ne
derlands Gereformeerde Ker
ken: beroepen te Urk A. den
Boer Bunschoten, te Langerak
kandidaat D. Fijan Houten. Ge
reformeerde Gemeenten: be
roepen te Den Haag-Zuid R.
Boogaard Leiden; bedankt voor
Sint Annaland J. Mijnders Veen-
endaal, voor Berkenwoude A.
Bac Bodegraven, voor Nieuwer-
kerk (Z.) B. van der Heiden
Woerden. Remonstrantse Broe
derschap: beroepbaar mevrouw
C. A. Philipse Den Haag.
Oegstgeest. De parochiever
gadering heeft met grote meer
derheid van stemmen uitgespro
ken, dat de rooms-katholieke
Sint Willibrordkerk alhier op de
Monumentenlijst moet worden
geplaatst.
Voorschoten. Dominee J. D.
A. de Zwart (gereformeerd) al
hier is 25 jaar predikant. Dat
wordt op 4 oktober gevierd in
'Ontmoeting' (Noordhofland) en
op 11 oktober in de kerk in het
centrum, beide keren aanslui
tend aan de morgendienst.
Leiden. De vooral in Noord
en de Kooi bekende pater M. G.
de Ponti (gezins- en jeugdwerk)
gaat Leiden verlaten. Hij ver
trekt naar Didam, zijn geboorte
dorp, waar hij nog als priester zal
assisteren. In 1981 nam pater De
Ponti afscheid van de club- en
buurthuizen. Voor zijn werk in
Leiden kreeg hij de zilveren ge
meentelijke erepenning.
