VS: snel vervolg
op rakettenakkoord
DAAR STAAT U.
ZATERDAGAVOND.
MET'N ZENDING
VOOR ITALIË
DIE DE DEUR UIT
MOET.
Ook opluchting in Oost-Europa
Iraanse aanval op
Saudische tanker
Nu aandacht strategische wapens
Walesa eigenmachtig
optreden verweten
Nicaragua heft verbod
op oppositiekrant op
Nieuwe beschuldiging
geuit tegen Barschel
ER IS 'N ZEKERE MANIER,
Ba DE DHL KOERIER.
06-0552
DOOR HET NEUSWIEL
WASHINGTON - De Amerikaanse regering wil een INF-akkoord, het akkoord over mid
dellange en korte afstandswapens dat nu vrijwel rond is, zo snel mogelijk laten volgen
door een akkoord over strategische (intercontinentale) raketten.
WARSCHAU (UPI/AFP)- Een
groep kaderleden van de verboden
Poolse vakbond Solidariteit heeft
protest aangetekend tegen het ei
genmachtig optreden van Lech
Walesa en aangedrongen op een
vergadering om de toekomstige
strategie te bespreken. Een dertig
tal kaderleden onder aanvoering
van Andrzej Slowik wil een bijeen
komst van de Nationale Commis
sie, het 100 leden tellende be
stuursorgaan dat voor de afkondi
ging van de noodtoestand in 1981
het hoogste orgaan van Solidariteit
was. Sindsdien is de Nationale
Commissie niet meer bijeen ge
weest.
De rebellerende leden vinden
dat Walesa als een dictator op
treedt en onvoldoende overlegt
met zijn medestanders. Ook vin
den ze zijn opstelling tegenover de
regering te gematigd. De proteste
rende leden vinden het tijd worden
voor een grondig debat over de toe
komst van de onafhankelijke vak
beweging.
In Czestochowa, waar hij deel
nam aan een bedevaart, verklaarde
Walesa zich bereid tot overleg met
de leden van de Nationale Com
missie. Maar hij liet in het midden
of hij ook officieel een vergadering
van de Nationale Commissie zou
uitschrijven, wat neer zou komen
op een rechtstreekse uitdaging van
de autoriteiten. Walesa heeft de af
gelopen jaren wel geregeld over
Volgens Amerikaanse regerings
functionarissen zal de regering al
les in het werk stellen om de onder
handelingen over de strategische
wapens krachtig ter hand te ne
men, zodat mogelijk al de komen
de lente een akkoord kan worden
getekend.
door
Henk Dam
Ook minister Shultz (buitenland
se zaken) zei gisteren voor de tv dat
het vraagstuk van de strategische
raketten nu snel moet worden be
sproken. „En ik heb het gevoel dat
ook de Sovjets dat willen", aldus
de bewindsman.
Geheim overleg
Libanon over
gegijzelden
BAYRUT (AP) - Er zijn geheime
onderhandelingen gaande om alle
buitenlandse gegijzelden in Liba
non in een keer vrij te krijgen, zo
heeft het Libanese tijdschrift Ash-
Shiraa gisteren gemeld.
Volgens het blad zullen de afge
zant van de Anglicaanse kerk, Ter
ry Waite, en de Westduitser Rudolf
Cordes nog voor het eind van deze
maand op vrije voeten komen. De
overige 22 gegijzelde buitenlan
ders zullen in een later stadium
worden vrijgelaten.
Ash-Shiraa, het tijdschrift dat
vorig jaar november als eerste met
bijzonderheden naar buiten trad
over de geheime Amerikaanse wa
penleveranties aan Iran, citeerde
een niet met name genoemde „zeer
welingelichte bron" die verklaarde
dat er belangrijke vorderingen wa
ren gemaakt in de onderhandelin
gen over de vrijlating van Waite.
„Er wordt op een positief signaal
gewacht, zodat hij nog deze maand
kan worden vrijgelaten als onder
deel van een regeling waarbij de
ontvoerders vijf miljard dollar (10
miljard gulden) zullen ontvangen,"
aldus de zegsman tegenover Ash-
Shiraa.
Volgens Ash-Shiraa spitsen de
geheime onderhandelingen zich
vooral toe op de vrijlating van de
Amerikaanse en Franse gegijzel
den. Wie de onderhandelingen voe
ren werd niet vermeld.
De hoofdredacteur van Ash-Shi
raa, Hassan Sabra, heeft goede con
tacten met hoge Iraanse functiona
rissen. De ontvoerders in Libanon
zijn fundamentalistische shi'iti-
sche moslims die gesteund worden
door Iran.
Behalve Waite en Cordes worden
'in Libanon acht Amerikanen, zes
Fransen, twee Britten, een Ier, een
Indiër, een Italiaan, een Zuidkore-
aan en twee onbekende buitenlan
ders in gijzeling gehouden.
Buitenland kort
In zee gestort
Een gevechtsvliegtuig van de
Amerikaanse marine is op een trai-
ningsvlucht boven het noorden
van de Arabische Zee neergestort.
Over het lot van de vier inzittenden
is nog niets békend evenals over de
oorzaak van het ongeluk. De jager
was gestationeerd op het Ameri
kaanse vliegdekschip Ranger. Het
vliegtuig stortte 25 kilometer ten
noorden van het moederschip neer
toen het daarheen wilde terugke
ren. De jagers van de Ranger zijn
steeds in de lucht boven de Straat
van Hormuz om scheepskonvooi-
en te beschermen.
Hasjschip
De Britse douane en de politie
hebben het afgelopen weekeinde
anderhalve ton hasjiesj in beslag
genomen. De hasj, met een waarde
van ongeveer 13,5 miljoen gulden,
was verborgen in de watertank van
een Brits baggerschip. In verband
hiermee werden elf Britten gear
resteerd. Aan de grote hasjvangst
ging een onderzoek van vier maan
den vooraf in Italië, Spanje, Gibral
tar en Frankrijk. Het schip werd al
in de gaten gehouden sinds het in
augustus uit Sardinië vertrok met
bestemming Marokko. Daar is de
hasj vermoedelijk aan boord ge
bracht.
Anti-apartheid
Bijna zestig Zuidafrikaanse
stamhoofden hebben op een gehei
me bijeenkomst in Johannesburg
een nieuwe anti-apartheidsorgani-
satie opgericht met de naam Con-
tralesa. De stamhoofden willen alle
traditionele zwarte leiders organi
seren en verenigen, aldus een ver
klaring aan de pers. Zij zeggen gro
te steun te hebben onder de bevol
king van de tien zogenaamde thuis
landen. Volgens de stamhoofden
zijn de thuislanden 'kampen des
doods' waar grote armoede heerst
en die de zwarten moeten beletten
hun burgerrechten uit te oefenen.
Een reden voor dit optimisme is,
dat de. Amerikanen tijdens de on
derhandelingen tussen de minis
ters Shultz en Sjevardnadze enige
beweging hebben bespeurd in het
Russische standpunt over
Reagan's strategisch defensie initi
atief (SDI), beter bekend als Star
Wars. Tot dusver wilde de Sovjetu
nie alleen over drastische reductie
van het aantal strategische wapens
praten, als de Amerikanen hun
SDI-programma ernstig zouden
willen beperken.
Daarover heeft Reagan nooit wil
len praten. Zaterdag zei de presi
dent in zijn wekelijkse radiopraatje
nog dat hij aan minister Sjevard
nadze had duidelijk gemaakt „niet
het SDI- programma te zullen op
offeren". Maar bij de besprekingen
van vorige week bleken de Russi
sche eisen wat afgezwakt te zijn.
De Sovjets willen nog wel, dat de
Verenigde Staten zich gedurende
een nader overeen te komen tijd
houden aan de huidige interpreta
tie van het ABM-verdrag.
Dit verdrag gaat over anti-raket
ten, en de regering-Reagan wenst
een andere, ruimere interpretatie
van het verdrag dan tot dusver
heeft gegolden omdat anders be
paalde testen uit het SDI-program
ma niet kunnen worden gedaan.
Dat is niet alleen tegen het zere
been van de Sovjets, maar ook te
gen dat van het Congres, dat van
Reagan eist dat hij zich aan de hui
dige interpretatie van het ABM
houdt, op straffe van ernstige be
snoeiingen in de SDI-fondsen.
Dit alles bij elkaar, aldus politie
ke waarnemers in Washington,
zorgt ervoor dat de standpunten
van-de VS en de Sovjetunie over
SDI wel eens minder onverzoenlijk
zouden kunnen zijn als tot dusver
steeds geleken heeft.
Chaos bij Groenen
OLDENBURG (AP) - Een congres
van de Westduitse Groenen is gis
teren in grote onenigheid besloten.
Nadat de 600 congresgangers zater
dag met grote meerderheid hadden
besloten om een wetenschappelijk
partijbureau op te richten slaagden
zij er een dag later niet in overeen
stemming te bereiken over de op
zet daarvan.
Ook vlogen de 'realisten' en de
'fundamentalisten' elkaar in de ha
ren over het onderwerp wapenbe
heersing. De realisten willen dat de
Groenen het rakettenakkoord tus
sen de VS en de Sovjetunie verdis
conteren in het partijstandpunt
over wapenbeheersing maar kre
gen daarvoor onvoldoende steun.
MANILA (AP) - Op de Filipijnen is
zaterdag een bekende linkse poli
tieke leider doodgeschoten nadat
hij had aangekondigd protestde
monstraties te zullen organiseren
tegen de grote invloed van de
strijdkrachten op het beleid van
president Corazon Aquino.
Linkse leiders hebben de rege
ring Aquino verantwoordelijk ge
steld voor de moord op Lean Ale
jandro, secretaris-generaal van de
militante Nieuwe Patriottische
Alliantie. Het was de derde moord
aanslag van dit jaar op een voor
aanstaande linkse leider.
Een medewerker van Alejandro,
Joe Castro, zei dat de moordenaars
vanuit een stationcar op korte af
stand het vuur openden op de auto
van de 27-jarige voormalige stu
dentenleider, op het moment dat
deze het terrein bij zijn kantoor op
reed. De chauffeur van het slacht
offer verkeert in kritieke toestand.
'Beleid Aquino
schuld moord
linkse leider'
De moordenaars van Alejandro
zijn ontkomen. Verschillende
linkse groeperingen hebben ge
zegd dat president Aquino's toe
geeflijke houding tegenover de
strijdkrachten, sinds de recente
poging tot staatsgreep, de militai
ren hebben aangezet tot een hek
senjacht op linkse organisaties.
„Wij houden het Aquinoregime
verantwoordelijk voor deze af
schuwelijke misdaad", zei Castro.
„Het heeft willens en wetens de po
litieke repressie gesanctioneerd en
zijn militaire troepen losgelaten op
de wettige organisaties van het
volk". Hij zei dat de moordenaars
van Alejandro moesten worden ge
zocht onder degenen die er belang
bij hebben „de democratische
massabeweging tot staan te bren
gen en groeiende protesten tegen
de verslechterende sociale omstan
digheden te onderdrukken".
Linkse groepen hebben de be
schuldiging geuit dat de aanslagen
op linkse leiders deel uitmakenn
van een plan van de strijdkrachten
en andere rechtse groeperingen,
teneinde een rechtvaardiging te
creëren voor het afroepen van een
noodtoestand.
De weduwe van de vermoorde
leider verklaarde tegenover ver
slaggevers dat de gebeurtenissen
van de afgelopen weken steeds
duidelijker hebben gemaakt dat
„er geen verschil is tussen de mili
tairen die het oude regime trouw
waren en de militairen die Cory
Aquino trouw zijn".
Een Airbus van de nationale Füipijnse luchtvaartmaatschappij zakte
zaterdag op het vliegveld van Manilla door het neuswiel en schoof, glij
dend over de landingsbaan, in de richting van een drukke verkeersweg.
Het liep nog net goed af doordat het vliegtuig op het talud van de snelweg
bleef hangen. De tweehonderd passagiers konden ongedeerd het toestel
verlaten. (foto ap»
MEXICO <GPD) - 'La Prensa', de
enige oppositie-krant in Nicara
gua, mag na een publikatie-verbod
van 15 maanden weer verschijnen.
Het gaat om een van de belangrijk
ste concessies van de Sandinisten
in het kader van het op 7 augustus
in Guatemala ondertekende regio
nale vredesakkoord.
De beslissing van de Sandinisten
werd gisteren bevestigd door Vio-
leta Chamorro, de eigenaresse van
de krant. Zij vertelde dat president
Daniel Ortega haar persoonlijk had
verzekerd dat de oppositie-krant
niet aan censuur onderhevig zal
zijn. De enige beperking is dat er
„verantwoordelijke journalistiek"
moet worden bedreven.
'La Prensa' werd vorig jaar juni
gesloten. Het ging om een repre
saillemaatregel van de Sandinisten
na het besluit van het Amerikaanse
Congres om 100 miljoen dollar
hulp te verlenen aan de Contra's.
Ondanks de al jaren durende cens
uur had 'La Prensa' bijna dagelijks
kans gezien om felle kritiek tegen
het revolutionaire bewind te spui-
Met de heropening van de oppo
sitie-krant lijken de Sandinisten
opnieuw te willen benadrukken
dat zij van plan zijn om de in Guate
mala gesloten vredesakkoorden tot
op de laatste letter na te komen.
Eerder dit weekeinde werd een
dergelijke gang van zaken echter in
twijfel getrokken door de Nicara
guaanse bischoppenconferentie.
In een onverwacht kritisch, bijna
provocerend document waar
schuwden de bischoppen ervoor
om niet in de „valse beweringen"
te vallen van „hen die pretenderen
dat de afspraken van Guatemala in
ons land worden waargemaakt".
Ook riepen de bischoppen op tot
een dialoog met de Contra's en stel
den zij dat het nakomen van de vre
desakkoorden niet afhankelijk kan
worden gesteld van het doen en la
ten van „een derde", de Verenigde
Staten dus.
BOEDAPEST Ook Oost-Europa
heeft met grote vreugde gerea
geerd op het principeakkoord tus
sen de VS en de Sovjetunie over
verwijdering van kernwapens. In
de verschillende commentaren
wordt het akkoord geheel op reke
ning geschreven van 'het nieuwe
denken' in de buitenlandse poli
tiek. Met andere woorden: de pe
restrojka van Sovjet-leider Gor-
batsjov heeft een wereldomvatten
de werking waaraan westerse
staatslieden zich niet kunnen ont
trekken.
door
Hans Geleijnse
Achter jubelende termen als 'his
torische betekenis' en 'eerste be
langrijke stap op weg naar...' gaat
echter grote opluchting schuil over
de toekomstige verwijdering van
Russische kernraketten. De kleine
socialistische landen mogen dan in
99,9 procent van de gevallen één
lijn trekken met de grote broer, de
'tegenplaatsing' van SS 22- en SS
23 raketten in de DDR en Tsjechos-
lowakije (tegenover de kruis-
vluchtwapens van de NAVO) was
zeker geen onomstreden kwestie in
het Warschaupact.
DDR-leider Erich Honecker
noemde in 1984 de stationering van
deze raketten 'een noodzakelijk
kwaad' vanwege de plaatsing van
de Pershing 2 in West-Duitsland.
„In de schaduw van de raketten
zijn geen goede betrekkingen mo
gelijk" zei hij. Later bleek dat ove
rigens best mee te vallen.
Het politieke probleem lag voor
de Oosteuropese autoriteiten in de
eerste plaats bij de eigen parochie.
In de officiële 'vredescampag
nes' werd voortdurend het uitroe
pen van kernwapenvrije zones in
Europa gepropageerd. De tegen-
plaatsing maakte de argumenten
daarvoor niet geloofwaardiger. En
een tweede onlogisch element te
genover de eigen publieke opinie
was dat van de 'no first use', het
niet als eerste gebruiken van kern
wapens.
Van kruisraketten bijvoorbeeld
kan niet gezegd worden dat ze ge
schikt zijn om een verwoestende
eerste nucleaire klap uit te delen.
Bij de SS 22 en -23 ging het echter
om snelle kernwapens voor de kor
tere afstand die juist alleen maar
geschikt zijn voor zo'n eerste klap
die de raketten van de tegenstan
der uit voorzorg moet uitschake
len. Dat rijmt natuurlijk niet met
de propaganda dat in het socialisti
sche kamp alleen nucleaire verde
digingswapens waren opgeslagen.
Zowel in de DDR als in Tsjechos-
lowakije kwamen er van officiële
en 'dissidente' vredesbewegingen
protesten. In Hongarije liet men er
tussen de instemmende regels
door geen twijfel over bestaan de
plaatsing militair gezien volledig
onnodig te vinden. Bulgarije bena
drukte met grote kracht de nood
zaak van een kernwapenvrije Bal
kan.
De autoriteiten kregen er een
probleem bij, want de officiële vre
desbeweging maakte zich onge
loofwaardig. De weerstand bij de
'doelgroepen' (intellectuelen, jon
geren, gelovigen) kon niet langer
exclusief op de westerse vernieti
gingswapens worden gericht. Er
kwamen in vrijwel alle Oosteu
ropese landen onafhankelijke vre
desgroepen, al dan niet kerkelijk
geïnspireerd.
Nu alle kernwapens (op de alleen
voor de zeer korte afstand geschik
te slagveldexemplaren na) uit Eu
ropa lijken te verdwijnen hebben
Moskou's bondgenoten dus een
zorg minder. Zij zullen het verbe
terde klimaat tussen de super
machten vooral gebruiken voor
versterking van de economische en
politieke banden met de Westeu-
ropese landen.
legd met kleine groepjes vak
bondsleiders, maar overleg op na
tionaal niveau is er sinds 1981 niet
meer geweest. Onlangs zei hij dat
een vergadering van de Nationale
Commissie niet nodig was, "want
de leden zullen alleen maar tegen
elkaar schreeuwen en niets berei
ken".
Slowik en zijn medestanders
hebben bij het Constitutioneel Hof
van Polen opheffing van het ver
bod op Solidariteit geeist. Ze stel
len dat het verbieden van een vak
bond bij decreet in strijd is met de
regels waaraan Polen door interna
tionale verdragen is gebonden. In
Czestochowa vroegen Slowiks me
destanders aan Walesa om ook zijn
handtekening onder de brief aan
het Hof te zetten. Maar Walesa wei
gerde omdat hij de tekst van de
brief niet kende.
Volgens Jacek Kuron, een voor
aanstaand dissident, zijn tijdens de
bedevaart in Czestochowa veel ar
beiders door de politie gearres
teerd. Drie aanhangers van Solida
riteit kregen via een snelrecht-pro
cedure een boete van 50.000 zloty's
(ongeveer 400 gulden) wegens het
bezit van spandoeken en verboden
pamfletten. Een van hen, Krzystof
Wolf, kreeg bovendien driejaar ge
vangenisstraf wegens het aanval
len van een politie-agent. Uit vak
bondskringen verluidt dat de man
eerst in het politiebureau in elkaar
was geslagen.
BAHRAYN (Rtr/UPI/AFP) - Een
Iraanse kanonneerboot heeft giste
ren een Saudische olietanker be
schoten bij de Straat van Hormuz.
De tanker liep slechts lichte scha
de op en zette op eigen kracht zijn
tocht voort. De aanval zou een ver
gelding zijn voor de Iraakse lucht
aanval van zaterdagavond op een
onder Cyprische vlag varende tan
ker die op weg was naar Iran.
Met de aanvallen is een eind ge
komen aan een pauze in de 'tanker-
oorlog' tussen Iran en Iraq die in
acht werd genomen sinds 10 sep
tember. Op die dag begon de secre
taris-generaal van de Verenigde
Naties, Javier perez de Cuellar, zijn
missie naar Teheran en Baghdad
om een staakt-het-vuren in de
Golfoorlog te bewerkstelligen.
In scheepvaartkringen was al
een hervatting van de Iraanse aan
vallen op de koopvaardij gevreesd
na de Iraakse luchtaanvallen van
de afgelopen week op Iraanse olie
installaties en olievelden. Ook za
terdag nog vlogen Iraakse vliegtui
gen diep Iraans grondgebied bin
nen om "verwoestende bombarde
menten" uit te voeren op belangrij
ke olieinstallaties en fabrieken.
Intussen hebben de lidstaten van
de Arabische Liga in Tunis over
eenstemming bereikt over het hou
den van een buitengewone topcon-
over de Golfoorlog. Dit
hebben de Tunesische en Syrische
ministers van buitenlandse zaken
verklaard. De Tunesische minister
Hedi Mabrouk verwacht dat de top
de eerste week van november
wordt gehouden in Jordanië.
De Raad van Arabische minis
ters had Iran op zijn laatste bijeen
komst tot 20 september de tijd te
geven in te stemmen met resolutie
598 van de Veiligheidsraad, waarin
wordt opgeroepen tot een staakt-
het-vuren in de Golfoorlog. Deed
Teheran dat niet dan dreigde de
Raad dat de Arabische staten hun
betrekkingen met Iran zouden her-
De Omanische onderminister
van buitenlandse zaken, Youssef
Bin Alaoui bin Abdallah, zei dat er
tot dusver geen overeenstemming
onder de ministers is of de lidsta
ten van de Arabische Liga de be
trekkingen met Iran zouden moe
ten verbreken. Saudiarabië, Ku-
wayt en Jordanië, de belangrijkste
Arabische ondersteuners van Iraq,
zouden naar verwachting een tota
le breuk met Iran aanvaarden.
Maar een meerderheid van de aan
wezige Arabische staten zou niet
tot zo'n stap willen overgaan uit
overweging dat Teheran zijn stand
punt heeft verzacht en eerder moet
worden aangemoedigd dan kop
schuw gemaakt.
KIEL/HAMBURG (AP) - Aan de
vooravond van de coalitiebespre
kingen tussen de CDU en de FDP
in de Westduitse deelstaat Slee-
swijk-Holstein heeft Reiner Pfeif
fer gisteren nieuwe beschuldigin
gen geuit aan het adres van zijn
voormalige broodheer, minister
president Uwe Barschel.
In de jongste editie van het Ham-
burgse tijdschrift Der Spiegel doet
Pfeiffer uit de doeken hoe Barschel
eerder dit jaar een vals persbericht
liet opstellen, dat op vervalst brief
papier van de Groenen aan de me
dia werd toegezonden. De actie
was bedoeld om een wig te drijven
tussen de Groenen en de sociaalde
mocraten. In het persbericht werd
gemeld dat SPD-voorman Eng-
holm, Barschels voornaamste ri
vaal in de onlangs gehouden deel
staatverkiezing, weer tot de kerk
was toegetreden. Pfeiffer had de
kranteknipsels op basis van het
persbericht later zelf met een hand
geschreven notitie aan de minister
president toegestuurd. De krante-
berichten leidden bij Engholm tot
grote ergernis over de Groenen.
Vrijdag had een rechtbank in
Kiel Pfeiffer gelast zijn beschuldi
gingen aan het adres van Barschel
te staken. Der Spiegel publiceerde
gisteren nieuwe bijzonderheden
over de afluisterpraktijken tegen
Engholm, die volgens Pfeiffer in
opdracht van Barschel zouden
hebben plaatsgevonden. Pfeiffers
secretaresse Jutta Schroder zou te
genover het Openbaar Ministerie
in Lübeck een gedetailleerde ver
klaring hebben afgelegd waaruit
blijkt dat het afluisteren van Eng
holm geschiedde in opdracht van
de deelstaatkanselarij in Slee
swij k-Holstein.
Het blad Bild am Sonntag meld
de dit weekeinde dat Pfeiffer al in
augustus geprobeerd zou hebben
om afluisterapparatuur te kopen.
worldwide express -
