Senaat VS brengt
Reagan slag toe
Voorstel aan Botha verandert niets aan apartheid
FBI arresteert op
zee Libanese kaper
Flinke beperking testen Star Wars
Verrassende stap Spanje op militair gebied
Secretaresse Barschel:
deel aantijging is juist
VRIJDAG 18 SEPTEMBER 1987
BUITENLAND
PAGINA 5
WASHINGTON - De Amerikaanse
federale politiedienst FBI heeft
een Libanese man die ervan wordt
verdacht twee jaar geleden de ka
ping van een vliegtuig te hebben
georganiseerd, in internationale
wateren nabij Zuid-Europa gear
resteerd, en hem naar de VS over
gebracht.
door
Henk Dam
Het gaat om Fawaz Younis, een
shi'itische moslim uit Bayrut, die
volgens de Amerikanen het brein
was achter de kaping van een Jord
aans vliegtuig. Het vleigtuig werd
op 11 juni 1985 gekaapt kort nadat
,tt ^TTx*T^m^-KT T—v a i het met 60 passagiers was vertrok-
WASHINGTON - De Amerikaanse Senaat heeft gisteren met 58 tegen 38 stemmen een ken uit Bayrut naar de Jordaanse
voorstel goedgekeurd dat president Reagan ernstig beperkt bij het uittesten van wapen- hoofdstad Amman,
systemen die deel uitmaken van zijn Strategisch Defensie Initiatief (SDI).
De Senaat zei dat de regering al
leen testen in het kader van SDI,
beter bekend als Star Wars, mag
uitvoeren als die niet in strijd zijn
met de tot dusver geldende inter
pretatie van het ABM-verdrag, het
anti-raket-verdrag met de Sovjetu-
door
Henk Dam
President Reagan heeft de afge
lopen maanden meermalen laten
weten dat zijn regering wil over-
België sluit
grenzen voor
kernafval
BRUSSEL (ANP) - België heeft
zijn grenzen voorlopig gesloten
voor radio- actief afval, op last van
staatssecretaris voor milieu Miet
Smet. De maatregel heeft te maken
met een corruptieschandaal in het
Studiecentrum voor Kernenergie
in het vlakbij de Nederlandse
grens gelegen Mol.
Begin deze week kwam aan het
licht dat het hoofd afvalverwerking
in Mol is betrokken bij het schan
daal rond het Westduitse transport
bedrijf Transnuklear. Hij zou
smeergeld en dure auto's in ont-
vangst hebben genomen in ruil - kehjk'gemaakt,
voor zijn medewerking bij het ge
knoei met radioactief afval. De
man is op staande voet ontslagen.
Staatssecretaris Smet wil nu dat
er een diepgaand onderzoek wordt
ingesteld naar de afvaltransporten
en de verwerkingsvergunningen
waarover het kerncentrum be
schikt. Alle invoervergunningen
worden in afwachting van dit on
derzoek opgeschort.
De zaak kwam aan het rollen via
het groene Europarlementslid
Paul Staes. Hij beschikt over een
dossier van de politie in de West
duitse deelstaat Hessen waarop de
namen voorkomen van vijf Belgen
die betrokken zouden zijn bij hei
afvalschandaal. Tegen het centrum
in Mol zijn ook andere beschuldi
gingen geuit. Zo zouden er onge
oorloofde lozingen hebben plaats
gevonden in het riviertje de Nete.
De Nete mondt uit in de Schelde.
gaan tot de zogenaamde „brede"
interpretatie van het ABM-ver
drag. Binnen die interpretatie zou
hij zo ongeveer alle SDI-testen
kunnen laten uitvoeren die hij no
dig vindt.
Maar dat heeft de woede opge
roepen van het Congres. Het Huis
van Afgevaardigden nam al eerder
met grote meerderheid een voor
stel aan dat van de regering eiste
zich aan de tot dusver geldende
versie van het ABM-verdrag te
houden.
De Senaat had nog een extra re
den om boos te zijn. Destijds was
het de Senaat die het ABM-verdrag
ondertekende, en de afgelopen
maanden is dus gebleken dat de re-
gering-Reagan het verdrag anders
wil uitleggen dan de Senaat steeds
gemeend heeft.
De stemming van gisteren is on
getwijfeld de zwaarste slag die
Reagan tot dusver op het vlak van
ontwapeningsvraagstukken van
het Congres te verduren heeft ge
had.
De regering zag zelfs zo tegen de
stemming op dat de Republikeinse
partijgenoten van Reagan, op aan
dringen van het Witte Huis, de
stemming over het SDI-voorstel
door allerlei vertragingstechnie
ken vier maanden wisten op te
houden.
Het toestel werd gedwongen een
rondreis te maken langs de vlieg
velden van Cyprus, Tunesië en Ita
lië waarna het terugkeerde naar
Bayrut. De kaping leidde niet tot
doden of gewonden onder de pas
sagiers, bij wie zich ook Amerika
nen bevonden, maar wel tot de ver
nietiging van het betrokken vlieg
tuig op het vliegveld van Bayrut
waar de bemanning en de inzitten
den kort ervoor waren vrijgelaten.
Volgens Amerikaanse politie
functionarissen is Younis de afge
lopen weken constant in de gaten
gehouden. De Libanees werd in het
Middellandse Zeegebied in de
buurt van Corsica door de FBI aan
boord van een bootje gelokt. Maar
op wat voor een manier dat was ge
daan werd niet meegedeeld
Toen die boot in internationale
wateren aankwam werd Vnunic
Reagan heeft de grondwettelijke
mogelijkheid de beperkingen die
het Huis van Afgevaardigden en
Senaat hem hebben opgelegd, met
zijn veto te treffen. Maar dat is hem
door het Congres niet erg aantrek-
Het SDI-voorstel is namelijk als
een voorwaarde verbonden aan de
defensiebegroting. Als Reagan het
voorstel met zijn veto treft, dan be
tekent dat ook automatisch dat hij
VS-militair in
Buitenland kort
Potsdam door
Russen verwond
WASHINGTON (UPI/AFP) - Een
Amerikaanse soldaat is in de Oost-
duitse stad Potsdam licht gewond
geraakt toen Sovjetsoldaten het
vuur op hem openden. Dit heeft
een woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van defensie gis
teren bekendgemaakt. De Verenig
de Staten hebben een protest inge
diend bij de Sovjetunie tegen „deze
onvergeeflijke daad".
In de verklaring herinnerde het
Pentagon aan een soortgelijk inci
dent in 1985, waarbij de Ameri
kaanse officier Arthur Nicholson
de omgeving van de Oostduitse
Suriname
De Surinaamse autorteiten wei
geren visa te verstrekken aan alle stad Ludwigslut werd doodge-
Nederlandse journalisten, die het schoten. Na dit incident maakten
referendum op 30 september over de Sovjetunie en de Verenigde Sta
de ontwerp-grondwet willen ver- ten afspraken om herhaling te
slaan. Ongeveer dertig journalisten voorkomen. Maar de Sovjetunie,
hadden een aanvraag ingediend, die steeds heeft volgehouden dat
Een reden voor de afwijzing is niet Nicholson een spionagemissie uit
gegeven. - voerde, weigerde smartegeld uit te
keren aan de familie van de gedode
Gevechten
Bij gevechten tussen de Somali
sche Nationale Beweging (SNM)
en het leger in de noordelijke regio
Togheer van Somalië zijn dezè
week 90 doden gevallen. De oorza
ken waren vermoedelijk zowel
stammenverschillen als politieke
meningsverschillen tussen voor-
en tegenstanders van de SNM.
Demonstratie
De Zuidkoreaanse oproerpolitie
heeft gisteren een demonstratie
voor duizenden studenten in de
zuidelijke stad Kwanju uiteenge
slagen. In het hele land demon
streerden studenten voor grotere
autonomie voor de universiteiten,
democratisering en vrijlating van
anderen die bij eerdere protestac
ties waren gearresteerd. Op ver
scheidene universiteitsterreinen
liepen de acties uit op felle gevech
ten met de politie.
EG-lidmaatschap
Turkije heeft gisteren- opnieuw
bot gevangen bij de aanvraag voor
het lidmaatschap van de Europese
Gemeenschap. Het land slaagde er
weer niet in om het Europese Par
lement ervan te overtuigen dat de
mensenrechtensituatie in Turkije
de toets der kritiek kan doorstaan.
De contacten tussen de EG en Tur
kije zullen voorlopig op onofficieel
i blijven.
Contra's
Leiders van het Amerikaanse
Congres zijn overeengekomen de
humanitaire steun aan de Nicara
guaanse rebellen tot 7 november
voort te zetten. Op die datum moet
een vredesplan voor Midden-Ame-
rika zijn beslag krijgen. Tot die tijd
zullen de Contra's 7 miljoen gulden
overbruggingsgeld krijgen voor
voedsel, kleren en medicijnen. Vol
gende week zal in het Huis van Af
gevaardigden hierover worden ge
debatteerd.
militair.
WENEN (IPS) - Voor het An
tropologisch Museum in het
hartje van de Oostenrijkse
hoofdstad Wenen zit al meer
dan een week een groepje van
negen Mexicaanse indianen.
Zij zijn naar Wenen afgereisd
en vastbesloten om daar te ha
len wat hen volgens de geschie
denis zou toekomen: de veren
hoofdtooi van Aztekenkoning
Montezuma Xocozotziz.
Montezuma Xocozotziz werd
in 1520 door de Spaanse verove
raars gedood. De hoofdtooi
werd bij thuiskomst door de
overwinnaars als geschenk aan
koning Karei de Vijfde ge
schonken. De tooi belandde via
het Habsburgse geslacht uit
eindelijk begin deze eeuw in
het Weense museum. De Azte-
kenpluim geldt als het pronk
stuk van de collectie over indi
aanse volkeren van het muse
um.
De directie voelt er dan ook
weinig voor om de hoofdtooi
richting Mexico te sturen. Bo-
Indianen in
Wenen eisen
veren tooi op
vendien stelt zij dat helemaal
niet bewezen is dat de tooi van
een stamhoofd was. Volgens
het museum behoorde zij een
Azteken priester toe. Om de ge
moederen wat te sussen zond
het museum een replica van de
vederbos naar het antropolo
gisch museum in de Mexicaan
se hoofdstad.
De indianen zijn niet over
tuigd en eisen teruggave ook bij
wijze van genoegdoening, zij
het laat, voor het bloedbad dat
Europese veroveraars eeuwen
geleden aanrichtten onder hun
voorvaderen. Om hun eis
kracht bij te zetten gingen zij
een week geleden in hongersta
king. Bovendien vroegen zij
een audiëntie aan bij de Oosten
rijkse minister van buitenland
se zaken.
De Mexicaanse ambassade in
Wenen zit duidelijk in haar
maag met de actie. Zij distanti
eert zich voorzichtig van de de
monstranten en eerdere officië
le uitlatingen over de rechten
van de versierselen. Zij pleit nu
voor een onderzoek door des
kundigen naar de hoofdtooi.
De actie van de indianen
trekt ondertussen steeds meer
bekijks in de Weense hoofd
stad. De folkloristische dansen
die zij overdag op straat uitvoe
ren, zijn in enkele dagen een
toeristische attractie van de
eerste orde geworden. Honder
den mensen verzamelen zich
op het plein voq/ het paleis van
de vroegere Oostenrijks-
Hongaarse dynastie om de ei
sen van het „Aztekenvolk" te
horen en te kijken naar krijgs
dansen met vederen hoofd
tooien.
BONN (AFP/DPA/Rtr), - De
Spaanse premier Felipe'Gonzalez
heeft gisteren gezegd dat Madrid
overweegt mee te doen aan de ge
plande gezamenlijke Frans-Duitse
brigades.
Na een werkbezoek van twee da
gen aan de Bondsrepubliek en ge
sprekken met bondskanselier Ko
hl, zei Gonzalez dat Spanje grote
sympathie" koestert voor de plan
nen van Bonn en Parijs om de ban
den op militair gebied nauwer aan
te halen en gezamenlijke brigades
in het leven te roepen. Gonzalez
wist niet of er in het Spaanse defen
siebudget ruimte was voor Spaan
se deelname aan deze brigades,
maar het idee "fascineerde'' hem.
Op de persconferentie waar Gon
zalez deze mogelijke nieuwe ont
wikkeling aankondigde, bleek hoe
ver Gonzalez zich inmiddels heeft
verwijderd van de ideeën die hij
had toen hij in 1982 aan de macht
kwam. Toen was deze socialist nog
voorstander van opzegging van
Spanje's NAVO-lidmaatschap. Nu
wenst hij hieraan vast te houden in
ruil voor de vermindering van de
militaire aanwezigheid van de
Amerikanen, die hij zijn kiezers
heeft beloofd bij het onlangs ge
houden referendum over Spanje's
uittreden uit de NAVO.
Gonzalez meent dat de VS hun
sleutelrol in de defensie van West-
Europa moeten behouden. De bij
drage is zowel volgens Gonzalez als
Kohl „door niets" te vervangen.
Volgens Gonzalez zou het Westen
nu niet aan de vooravond staan van
een akkoord met de Sovjetunie
voor de afschaffing van middellan
ge afstandraketten, als de NAVO in
het verleden niet had besloten
kruisraketten en Pershings te
plaatsen.
Gonzalez wilde zich niet uitlaten
over het besluit van zijn regering
het militaire akkoord met de VS in
november op te zeggen.
gearresteerd, en werd hij overge
bracht naar het Amerikaanse vlieg-
dekmoederschip Saratoga, dat zich
voor oefeningen in de Middelland
se Zee bevindt.
Vervolgens werd Younis recht
streeks naar de Verenigde Staten
gevlogen, waar hij gisteren voor
een rechter verscheen. De rechter
las hem de dagvaarding voor waar
in staat dat Younis beschuldigd
wordt van het nemen van gijze
laars, samenzwering en vernieti
ging van een vliegtuig.
Op deze misdaden staat in de VS
een maximaal levenslange gevan
genisstraf. Younis luisterde gela
ten toe, toen de dagvaarding hem
door een vertaler in het Arabisch
werd voorgelezen. Hij verklaarde
vervolgens niet schuldig te zijn.
Volgens het Amerikaanse minis
terie van justitie is Younis in dienst
van de Amal militie, een groep
shi'itische moslims in Libanon die
nauwe banden heeft met Syrië.
Leider van de militie is Nabih Ber-
ri, die ook minister van justitie in
Libanon is.
De Amerikaanse minister Meese
(justitie) gaf gisteren een kleine
toelichting op de arrestatie van
Younis waarin hij zei dat het de eer
ste keer is, dat de Amerikaanse jus
titie in het buitenland de hand
heeft weten te leggen op een terro
rist.
„De operatie illustreert de be
doeling en het vermogen van de
Verenigde Staten om overal ter we
reld de wet toe te passen bij de be
strijding van terrorisme. Het was
de eerste operatie in zijn soort,
maar het zal zeker niet de laatste
zijn", aldus Meese.
BONN (GPD) - Een secretaresse,
die werkt op de persafdeling van
de regering van de Westduitse deel
staat Sleeswijk-Holstein, heeft gis
teren een deel van de beschuldigin
gen tegen minister-president Bar
schel bevestigd.
De 48-jarige Jutta Schroder ver
telde dat zij vorige week dinsdag
getuige was van drie telefoonge
sprekken tussen Barschels omstre
den persmedewerker Pfeiffer en de
minister-president. Barschel heeft
in deze gesprekken zijn medewer
ker gevraagd hem een afluisterap-
paraat te bezorgen. Volgens Pfeif
fer wilde de christen-democrati
sche deelstaatpremier dit apparaat
een dag voor een veiligheidsonder
zoek in zijn telefoon monteren. Bij
ontdekking zou dan de verdenking
op de SPD vallen.
Pfeiffer beschuldigt Barschel
verder van een opdracht tot bespio
neren van de sociaal-democrati
sche lijsttrekker Engholm. Het
weekblad Der Spiegel publiceerde
maandag het verhaal van de inmid
dels ontslagen persmedewerker.
Barschel ontkent alle aantijgin
gen. Gisteren probeerde hij de op
positionele SPD te overtuigen van
zijn onschuld. Later sprak hij ook
met de vertegenwoordiger van de
Deense minderheid, wiens stem
voor de CDU noodzakelijk is om
aan de macht te blijven.
De sociaal-democraten toonden
zich na afloop van de toelichting
niet onder de indruk. De bespio
neerde Engholm was niet aanwe
zig. Hij weigert te spreken met Bar
schel. De parlementariërs stelden
de CDU-minister-president geen
vragen. Daarmee willen ze wach
ten tot de parlementaire onder
zoekscommissie haar werk beeint.
Wel deelde de SPD mee, dat men
blijft bij de eis dat Barschel direct
moet aftreden, omdat hij weigert
de politieke verantwoordelijkheid
op zich te nemen voor het handelen
van zijn medewerker.
Inmiddels staat vast dat Eng
holm is bespioneerd en dat zijn be
lastinggeheim is geschonden. De
vraag is echter of Pfeiffer op eigen
houtje heeft gehandeld, of hij fi
nanciële en andere steun van bui
ten de CDU kreeg of dat Uwe Bar
schel de opdrachtgever was.
BASRA - Deze Irakees zit gelaten tussen de puinhoop van wat eens zijn thuis in Basra was. Iran heeft gisteren
Iraakse steden gebombardeerd als vergelding voor de Iraakse aanvallen op tankers en Iraanse olie- en industrie
gebieden. Volgens Iraq werd 'het grootste deel van de Iraanse troepenmacht vernietigd'. Iran meldde dat het een
gevechtsvliegtuig van Iraq had neergehaald. Beide landen gingen niet in op de wederzijds gemelde ■verliezen.
Britse liberalen voor fusie
HARROGATE (AFP/DPA) - De Britse liberalen hebben gisteren met
overgrote meerderheid gestemd voor onderhandelingen met de sociaal
democratische partij (SDP) over een samengaan. De liberale leider David
Steel hoopt dat de nieuwe partij kan meedoen aan de gemeenteraadsver
kiezingen die in het vooijaar van 1988 zullen worden gehouden.
Eerder had de SDP het licht op groen gezet voor fusiebesprekingen
met de liberalen. Beide partijen werkten al met elkaar samen in de Allian
tie, maar deze is er tot dusver niet in geslaagd zich tot 'derde weg' te ont
wikkelen tussen de Conservatieve partij van premier Margaret Thatcher
en de oppositionele Labourpartij.
Bij de verkiezingen voor het Lagerhuis in juni behaalden de twee partij
en samen 22,7 procent van de stemmen, maar als gevolg van het distric
tenstelsel kregen zij maar 22 van de 650 zetels in de Britse Tweede Kamer
Daarvan hebben de liberalen er 17 en de SDP 5.
De liberale partij heeft een gseschiedenis van meer dan 100 jaar. Hierbij
vergeleken is de SDP piepjong: zij ontstond pas in 1981, toen een aantal
kopstukken van de Labourpartij (de zogeheten 'Bende van Vier') die par
tij verliet omdat die te links zou zijn geworden.
SALISBURY - Ietwat angstig kijkend beklimt de Britse kroonprins
Charles de laatste meters naar de top van de toren van de kathedraal in de
Zuidengelse stad Salisbury. Charles gaf gisteren met zijn beklimming het
startsein voor de restauratie van de eeuwenoude kathedraal. (foto api
JOHANNESBURG - Voor buiten
landse bezoekers met een enigs
zins kritische kijk op de Zuidafri-
kaanse samenleving is een bezoek
aan de Johannesburgse wijken Hil-
lbrow, Sandton, Mayfair al jaren
een vreemde, uiterst verwarrende
ervaring. In het land waar sinds
1949 een wet bestaat, die het ver
biedt dat families van verschillen
de rassen met elkaar leven, blijken
wel degelijk multiraciale woonwij
ken te bestaan.
door
Ruud de Wit
Sterker nog, in een 'blanke' wijk
als Hillbrow, in het hartje van Jo
hannesburg, is het zelfs mogelijk
dat 50.000 van de ongeveer 70.000
inwoners een opvallend donkere
huidskleur hebben, die ze niet te
danken hebben aan een langdurige
blootstelling aan de brandende zo
merzon.
En wie enige telefoontjes pleegt
met projectontwikkelaars, huisma
kelaars en particuliere huisbezit
ters in andere blanke woonwijken,
kan constateren dat een donkere
huidskleur - in elk geval in de gro
tere steden - zelden een bezwaar is
om zaken te doen. Illegaal natuur
lijk, waardoor er enige juridische
en praktische kronkelwegen moe
ten worden bewandeld, maar uit
eindelijk toch zonder al te grote ri
sico's.
Toch beschouwt de Nationale
Partij, die verantwoordelijk is voor
nagenoeg alle apartheidswetten,
de wet op de gescheiden woonge
bieden nog altijd als een steunpi
laar van haar regeringsbeleid. Ze
ker president P.W. Botha heeft
daar het afgelopen jaar, toen zijn
partij het van ultra-rechtse kant
zwaar te verduren had, geen twijfel
over laten bestaan.
Zo zei Botha ondermeer op 27
maart van dit jaar dat „eigen woon
gebieden, vooral in de grote steden
van het grootste belang zijn voor de
bescherming van blanke arbei
ders". Hij voegde er aan toe, dat
„de rijken hun apartheid kunnen
kopen met grote woningen en uit
gestrekte landgoederen. Maar de
arme blanke kan slechts leven
waar hij zich dat kan veroorloven.
Ik sta dus aan de kant van de blan
ke arbeider".
Botha zei bij die gelegenheid
ook, dat het principe van geschei
den woongebieden niet uit de wet
geving zal worden geschrapt, zo
lang hij het voor het zeggen heeft.
Hij durfde zelfs te stellen niet te
weten wat 'grijze' gebieden zijn, zo
als de woonwijken worden ge
noemd, waar blank en niet-blank
illegaal samenleven.
Een speciale commissie van de
presidentraad heeft nu een rapport
gemaakt over de wet op de geschei
den woongebieden. Het principe
van de gescheiden woongebieden
voor de vier rassen blijft, ook daar
in, gehandhaafd. Botha zal dus zijn
zin krijgen. Dat blijkt al snel bij na
lezing van het rapport. Al was het
alleen maar, omdat zijn Nationale
Partij niet alleen de presidentsraad
domineert, maar ook de omstreden
parlementaire driekamerstruc-
tuur.
President Botha. (fotoAP)
ben zich direct na het uitkomen
van het rapport gedistantieerd van
de aanbevelingen. Een teken aan
de wand. Na het vertrek van de eni
ge kleurlingminister in zijn kabinet
wordt Botha nu binnen korte tijd
opnieuw met een openlijke demon
stratie van afkeuring geconfron-
Het enige wat het rapport" wel
aanbeveelt, is dat er vanaf volgend
jaar een mogelijkheid zal worden
gecreëerd voor inwoners van be
staande wijken om hun wijk open
te stellen voor andere rassen. Waar
mee overigens, zoals hierboven
werd aangetoond, slechts een lega
le bekrachtiging wordt gegeven
aan een situatie die al jaren bestaat.
Maar duidelijk zal tevens zijn,
dat de onrechtvaardigheid die voor
de grote massa van niet-blanken in
de Zuidafrikaanse wet ligt opgeslo
ten daarmee bij lange na niet is op
geheven. Want de vrije keus van ie
der individu om te wonen waar hij
wil, blijft ook in de toekomst on
mogelijk. Sterker nog, nu al kan
worden aangenomen, dat vele niet-
blanken die jarenlang clandestien
in een blanke woonwijk hebben
gewoond, maar daar gedoogd wer
den, alsnog gedwongen zullen wor
den te verhuizen naar een van de
toekomstige 'grijze' of multiraciale
woonwijken.
Vijftien, voornamelijk niet-blan-
ke leden van presidentsraad, heb-
teerd. Wil hij op enige manier nog
serieus worden genomen als 'de
man die Zuidafrika een post- apart
heidsmaatschappij binnen zal lei
den', dan wordt het toch wel de
hoogste tijd, dat hij zich niet meer-
richt op de kleine minderheid van
ultra-rechtse blanken, maar op de
overgrote meerderheid van niet-
blanken.
