M 2! 'd Rente en aflossing grootste kostenpost Werkloosheid daalt niet snel genoeg Standpunt over kerncentrales pas begin 1989 te verwachten rr HM Regeerakkoord komt in gevaar volgens CPB Minder bijstand voor jongeren onder de 21 Gunstige ontwikkeling midden-en kleinbedrijf Minder steun bedrijfsleven DEN HAAG (ANP/GPD) - In 1988 zal het rijk 22 miljard gulden aan rente moeten be talen over de staatsschuld, die momenteel 237 miljard gulden bedraagt. Dat is, op de onderwijsuitgaven na, de grootste post op de Rijksbegroting, zo blijkt uit de Miljoen ennota 1988. Het rijk lost volgend jaar 16 miljard af tegen 13 miljard dit jaar. De rentelasten zijn sinds de tweede helft van de jaren zeventig sterk opgelopen door grote tekorten op de rijksbegroting. Een andere oor zaak zit in de hoge rentestand aan het eind van de jaren zeventig en begin jaren tachtig, toen de gemid delde rentevoet bij de staatsschuld tot negen procent opliep. Financiën Het financieringstekort daalt in 1988 ten opzichte van dit jaar met 0,4 procent tot 7,2 procent van het nationaal inkomen. In guldens uit gedrukt betekent dit dat het rijk 26,5 miljard meer uitgeeft dan ont vangt. De afname van het tekort doet zich voor ondanks een daling van de ontvangsten van het rijk, vooral als gevolg van tegenvallen de aardgasbaten. Van 1987 op 1988 nemen deze ontvangsten af met 1,9 miljard. De rijksuitgaven dalen echter sneller, vooral vanwege omvangrij ke bezuinigingen. Deze zomer al besloot het kabinet tot een om- UITGAVEN In Miljoenen g)d (exet afl en aanm financ.tekort is 26500 vangrijk 'ombuigingsprogramma'. Volgend jaar leveren die ingrepen op de rijksbegroting 2,2 miljard gulden op. Dat bedrag loopt op tot 3,3 miljard in 1990. Naast ingrepen op de begroting zelf, wordt er ook bezuinigd op de arbeidsvoorwaar den van ambtenaren en trendvol gers, de volksgezondheid en de in vesteringspremies. Lasten Het kabinet bezuinigt overigens niet op alle fronten. Aan sommige posten wordt in 1988 juist meer uit gegeven. Soms gaat het om 'kleine' bedragen, zoals de sanering van de vissersvloot, die twintig miljoen kpst. De kosten van beleidsveran deringen lopen echter aardig in de papieren. Het uitstel van de ver plichting de bijstandsuitkering na echtscheiding te verhalen op de ex- echtgeno(o)t(e) kost 108 miljoen. De collectieve lastendruk gaat in 1988 volgens de Miljoenennota iets omlaag en ligt op 53,1 procent van het nationaal inkomen (dit jaar 53,5 procent). Deze druk bestaat voor het grootste deel uit betalingen aan. belastingen en premies. Voor 1988 Hogerè opbrengst belastingen door strengere controle DEN HAAG (GPD) - De voor naamste doelstelling van de belas tingdienst voor de komende jaren is dat de boeken van ondernemin gen gemiddeld een keer in de vijf tot zes jaar worden gecontroleerd. Het ministerie van financiën ge looft dat verbetering van de contro ledichtheid zal resulteren in hogere belastingopbrengsten. Op die ma nier kan een belangrijke bijdrage worden geleverd aan het behalen van één miljard gulden in 1990 aan extra opbrengsten in het kader van de fraudebestrijding. Om het gemiddeld aantal keren dat bij een onderneming de boeken worden onderzocht, te verhogen, is een verschuiving van zo'n 200 ar beidsplaatsen van de administratie naar vooral de controlesector noodzakelijk. Voor die sector gaat Koopkracht op peil door lagere belastingen DEN HAAG (GPD) - Onder an dere door belastingverlaging kan de koopkracht in 1988 voor grote groepen burgers iets omhoog gaan. Volgens de Macro Econo mische Verkenning 1988 (MEV) zullen modale werknemers in be drijven (40.000 gulden, getrouwd en twee kinderen) hun koop kracht met ongeveer 1 procent (dit jaar 1,5 procent) zien toene- Voor minima met kinderen wordt de koopkrachtverbetering op 0,5 a 1 procent geschat (het zelfde als in 1987). Dat komt neer op pakweg tussen de 7,50 en 15 gulden per maand. Er is bij deze berekeningen echter geen reke ning gehouden met de verlaging van de individuele huursubsidie en wijzigingen in de Zieken fondswet. Worden de negatieve gevolgen daarvan wel meegere kend, dan zal voor vrij grote groepen mensen de koopkracht volgend jaar dalen. Van de huishoudens op het mi nimum, die huursubsidie heb ben (in totaal 550.000), gaan er door de beperking daarvan 310.000 tot een half procent in koopkracht achteruit en 140.000 tot anderhalf procent. Voor de meerderheid van de 4,5 miljoen huishoudens die bij het zieken fonds zijn verzekerd loopt de koopkracht een half tot ander half procent terug, al naar gelang ze de gezondheidszorg nodig hebben. In het algemeen blijft het koopkrachtverlies beperkt tot 1 procent. De loon- en inkomstenbelas ting gaat met in totaal 1,35 mil jard gulden omlaag. Minister Ru- ding en staatssecretaris Koning van financiën stellen voor om de eerste schijf met twee procent en vrijwel alle andere schijven met 1 procent te verlagen. De belas tingvrije sommen en de verschil lende arbeidstoeslagen gaan te gelijkertijd iets omlaag. De rege ring is van plan om ook na 1988 door te gaan met verlaging van de belastingtarieven. het o a 350 a countants, 300 controleurs en 1200 commiezen. Dit alles kan, naar fi nanciën verwacht, intern worden opgelost. HOF Df STAAT EFN GULOFN ONTVANGT (Op kasbons on voor atlr afgeronde bedragen (0 loonbelasting 24 (2) omzetbelasting 25 vennootschapsbei asting 9 4) inkomstenbelasting 4 (5) tabak. alcohol accijns 3 f6) aardgas 6 *7) motorrijtuigenbelasting 2 oue accijns 3 (9) diviofnd -fn vfrmocf nsbel 2 r)) diversen 22 is de belastingdruk 29,6 procent en de premiedruk 22,4 procent. Daar komt nog voor 1,1 procent aan an dere rijskinkomsten bij. Voor 1987 zijn die cijfers 29,7, 22,4 en 1,4 pro cent. DEN HAAG (GPD/ANP) - Vol gens het Centraal Planbureau zal het voor het kabinet erg moeilijk worden de doelstellingen uit het regeerakkoord te halen. Het te rugdringen van de werkloosheid tot 500.000 en het verminderen van het financieringstekort tot 5,25 pro cent van het nationaal inkomen in 1990 zal meer moeite kosten dan eerder was verwacht. Dat geldt ook voor de verlaging van de collectie ve lastendruk. De ontwikkelingen tot dusverre en de prognoses voor 1988 maken dit duidelijk. Pas in de loop van het komende voorjaar, als meer zicht ontstaat op het verloop van de in ternationale economie en als dui delijk is of de begroting 1988 be hoorlijk wordt uitgevoerd, zal vast gesteld kunnen worden of die doel stellingen nog enigszins binnen be reik blijven. Plan Bureau (CPB) opgestelde Ma cro-Economische Verkenning (MEV) 1988. Het CPB verwaent aai de binnenlandse afzet volgend jaar slechts een bescheiden groei zal vertonen. De afgeloperi twee jaar hebben de waardevermindering van de dollar en de daling van de energieprijzen de binnenlandse consumptieve bestedingen flink gestimuleerd. Nu die impulsen zijn uitgewerkt stagneren de bestedin gen, evenals de investeringen. De uitvoer biedt wel enige compensa tie omdat de voor Nederland rele vante wereldhandel naar schatting dit jaar en volgend jaar weer een re delijke groei van ongeveer vier pro cent zal vertonen. Dat kan volgens het CPB echter niet verhinderen dat het groeitem po van de Nederlandse economie terugvalt. Daardoor is ook de kans op een behoorlijke werkelijke ver mindering van de werkloosheid kleiner geworden. Werkgelegenheid De groei van de werkgelegen heid in het bedrijfsleven neemt volgend jaar duidelijk af. In ar beidsjaren gerekend vlakt de groei volgend jaar af tot 15.000, na in 1986 nog te zijn toegenomen met 80.000 en in 1987 met naar schatting 35.000. Wordt de werkgelegenheid ver taald van arbeidsjaren in personen dan kan de groei in 1988 55.000 be dragen. De groei van het aanbod op de arbeidsmarkt zou feitelijk vol gens het CPB op 65.000 kunnen uit komen, waardoor de werkloosheid met 10.000 zou toenemen. Volgens het CPB is het echter niet waar schijnlijk dat de geregistreerde werkloosheid met dit aantal toe neemt. Prijzen Het Planbureau veronderstelt dat een aantal van de nieuwkomers zich niet bij het arbeidsbureau laat registreren en dat de arbeidsbe middeling en fraudebestrijding be ter wordt. Zo zou toch nog een da ling van de gemiddelde werkloos heid met 25.000 personen kunnen worden bereikt. De prijsdaling van de afgelopen twee jaar slaat volgend jaar om. In 1987 dalen de prijzen met 0,5 pro cent ten opzichte van 1986, maar volgend jaar verwacht het CPB een stijging van de kosten van levens onderhoud met 0.5 a 1 procent ten opzichte van 1987. Dat is een ge volg van stijgende in voerkosten. DEN HAAG (GPD) - Het recht op een bijstandsuitkering wordt ver der beperkt. Het kabinet komt bin nenkort met een voorstel om jon geren onder de 21 jaar die het ou derlijk huis verlaten om zelfstan dig te gaan wonen, niet de (hogere) bijstandsuitkering te verstrekken die voor 'uitwonenden' geldt. Sociale Zaken Het kabinet maakt een uitzonde ring voor jongeren die van huis zijn weggelopen en voor hen die al zelf standig woonden nog voordat ze recht op bijstand hadden. Volgens het kabinet is er in veel gevallen geen sprake van echte noodzaak om zelfstandig te gaan wonen. Voor het rijk levert het volgend jaar een besparing op van 35 mil- DEN HAAG (GPD/ANP) - De da ling van de werkloosheid blijft ach ter bij de doelstelling van het kabi net om in 1990 het aantal werklo zen te hebben teruggebracht tot 500.000. Dit jaar zal de werkloos heid uitkomen op een gemiddelde van 680.000 mensen, 30.000 minder dan het er gemiddeld in 1986 wa ren. Voor 1988 wordt gerekend op een gemiddelde van 655.000. Sociale Za Door de voorgenomen lastenver lichting en een intensievere toepas sing van al bestaande maatregelen moet het mogelijk zijn de werk loosheid verder terug te dringen, aldus minister De Koning. Het ka binet heeft voor volgend jaar een extra bedrag van 186 miljoen gul den uitgetrokken, waarvan 100 mil joen gulden is bestemd voor be strijding van de langdurige werk loosheid. Twee derde deel is be stemd voor scholingsmaatregelen en de rest voor maatregelen ter be vordering van de werkgelegenheid en het opdoen van werkervaring. Voor (zeer) langdurig werklozen zullen de arbeidsbureaus en de so ciale diensten zogenoemde her-ori- ënteringsgesprekken opzetten. Aan de hand hiervan wordt beke ken welke mogelijkheden er zijn om weer aan het werk te komen. De Maatregel Langdurig Werklo zen (wet Vermeend-Moor), die voorziet in een loonkostensubsidie voor werkgevers die langdurig werklozen in dienst nemen, zal vol gend jaar naar verwachting 12.000 werk helpen. Dit jaar komen zo'n vierduizend mensen dankzij de wet aan de slag. Jongeren Het Jeugdwerkgarantieplan zal midden volgend jaar in werking treden. Het is de bedoeling dat dan alle werkloze jongeren onder de 21 jaar een gegarandeerde baan krij gen om werkervaring op te doen. Of het bedrijfsleven aan de uitvoe ring van dit plan wil meewerken, is nog onderwerp van discussie. De tijdelijke regeling die Sociale Za ken met de gemeenten heeft ge troffen. levert dit jaar zeker vier duizend extra plaatsen voor jonge ren op. De afname van de werkloosheid blijkt vooral ten goede te zijn geko men aan jongeren. Sinds 1984 is het aandeel van werklozen onder de 23 jaar flink gedaald: van ruim 240.000 OE WERKLOOSHEID tot bijna 160.000. De werkloosheid onder de jongste groep schoolver laters neemt af en voorzover deze jongeren niet direct werk weten te vinden, komen ze sneller dan in voorgaande jaren aan een baan. Werklozen die behoren tot oudere lichtingen schoolverlaters, zijn in middels langere tijd werkloos en profiteren minder van de verbeter de mogelijkheden op de arbeids markt. Door het minimumjeugdloon te laten doorlopen tot het 24e jaar (in plaats van, zoals thans nog, tot het 23e) zegt minister De Koning te willen bereiken dat deze groep niet te duur wordt en daardoor nog eni ge kans op een baan houdt. Beeld Volgens de Rapportage Arbeids markt zal de werkloosheid in de komende jaren blijven dalen in de zelfde mate als dit jaar het geval is. Dat betekent dat de doelstelling van het kabinet om in 1990 op hooguit 500.000 werklozen te ko men, niet wordt gehaald. Al gerui me tijd loopt echter de discussie, dat de cijfers van de arbeidsbureau geen werkelijk beeld van de werk loosheid geven. Veel mensen die als werkzoekend bij de bureaus staan ingeschrijven, blijken im mers een baan te hebben en zijn dus in feite niet werkloos. Daar te genover staat dat ook een onbe kend aantal mensen niet staat inge schreven, maar wel aan het werk wil. Het ministerie van sociale zaken zal vanaf volgend jaar dan ook meer gaan werken met cijfers die het Centraal Bureau voor de Statis tiek gaat produceren. Op basis van steekproeven verwacht het CBS een beeld van de werkloosheid te kunnen schetsen dat dichter bij de feitelijke situatie ligt. joen gulden; in latere jaren zal dat oplopen tot 75 miljoen. Bijna een half miljard bespaart het rijk verder door het bevriezen van het minimumloon. De mini mum-uitkeringen gaan daardoor ook niet omhoog. Wel wordt het va kantiegeld voor mensen met een uitkering verhoogd van 7,5 weer op acht procent gebracht. In de Twee de Kamer is daarop al geruime tijd geleden aangedrongen, omdat voor de ambtenaren al tot een der gelijke maatregel was besloten. Het verhogen van de leeftijds grens waarbij het minimumjeugd loon overgaat in het minimumloon voor volwassenen, zal doorwerken in de uitkeringen op minimumni veau voor alleenstaanden. De leef tijdsgrens gaat naar 24; voor elk jaar dan men jonger is, ontvangt men een bepaald percentage min der aan minimumloon of -uitke ring. Voor de sociale-zekerheids- kas levert het een besparing op van 27 miljoen in 1988 en van 54 mil joen in latere jaren. Voor mensen met een minimum inkomen die de laatste jaren een eenmalige uitkering hebben ont vangen, zal ook in 1988 een derge lijke uitkering bestaan. Het aantal mensen dat daar volgend jaar voor in aanmerking zal komen, wordt geschat op 230.000. De genoemde maatregelen leve ren samen voor volgend jaar een bezuiniging op van 167 miljoen gulden en de jaren erna van 134 miljoen gulden. Toch zullen de uit gaven in de sociale zekerheid stij gen en wel met 600 miljoen gulden. Dat komt vooral door de invoering van de nieuwe Werkloosheidswet (nWW). Het totaal aan premiepercenta ges zal daardoor volgend jaar met 0,45 procent toenemen: 0,4 procent komt ten laste van de werkgevers premies en 0,05 ten laste van de werknemers. De werkloosheids- premie zal als gevolg van de invoe ring van de nieuwe Werkloosheids wet fors stijgen (van 0,7 naar 1.40 procent). Dat wordt echter gecom penseerd door de daling van de premie voor AOW (van 11,75 naar 11,50 procent), WAO (van 6,0 naar 5,6 procent) en Ziekenfondswet premie (van 5,05 naar 4,90 proeent). nmvn ttu ii l "T""fi" iI I I I M 1 II J II I M I I I 1 I 1 Zomer bracht weer meevaller DEN HAAG (GPD) - Nieuwe be rekeningen van de dit jaar te ver wachten belastingontvangsten hebben een nieuwe meevaller van 1,7 miljard aan het licht gebracht. Een groot deel van die meevaller, 985 miljoen, valt weg tegen onver wachte extra uitgaven en over schrijdingen van departementale begrotingen. De resterende 722 miljoen is gebruikt om het finan cieringstekort te verminderen. Mi nister Ruding (financiën) maakt dat bekend in de 'Vermoedelijke uitkomsten 1987'. De bedragen ko men bovenop de belastingmeeval ler en voerschrijdingen die minis ter Ruding vlak voor de zomer be kendmaakte in de 'Voorjaarsnota'. De ministeries van Volkshuis vesting en Onderwijs gaan het sterktst over hun begroting voor dit jaar heen. Minister Nijpels (VROM) geeft 193,1 miljoen meer uit dan in de Voorjaarsnota werd voorzien. Die overschrijding komt vrijwel geheel voor rekening van extra uitgaven aan individuele huursubsidie (185,4 miljoen). De begrotingsproblemen van minister Deetman (Onderwijs) blijken nog eens 130,8 miljoen groter te zijn dan verwacht werd, wat vooral komt door extra salaris-uitgaven. Minister De Koning (Sociale Za ken) geeft 234 miljoen minder uit dan verwacht aan de Wet Werk loosheidsvoorziening. DEN HAAG (GPD) - De werkgele genheid in het midden- en kleinbe drijf is in 1986 met 34.000 arbeidsja ren toegenomen en zal volgens de verwachting in 1987 een uitbrei ding met 12.000 arbeidsjaren te zien geven. Hiermee levert het midden- en kleinbedrijf voor beide jaren samen meer dan de helft van de groei van de werkgelegenheid in het totale bedrijfsleven (88.000 arbeidsjaren). DEN HAAG (GPD/ANP) - De re gering wil begin 1989 een stand punt bekendmaken over de toe komstige energievoorziening. Mi nister De Korte (economische za ken) schrijft in de toelichting bij zijn begroting, dat de studies naar aanleiding van het ongeval in de Russische kerncentrale bij Tsjer- nobil langer in beslag zullen ne men dan was verwacht. De bedoe ling was eigenlijk om dit najaar al de parlementaire discussie over de inzet van kolen, gas of uranium voort te zetten. Uranium, brandstof voor kern centrales, blijft volgens de memo rie van toelichting een betrouwba re grondstof voor energie-opwek king. Najaren van maatschappelij ke discussie was het kabinet vorig jaar net aan de parlementaire be handeling begonnen voor de bouw van twee of drie nieuwe kerncen trales, die in de jaren negentig in dienst genomen zouden worden. Na de ramp in Tsjernobil werd een bezinningsperiode echter raad zaam geacht. Dat zal nu in ieder ge val tot begin 1989 duren. Milieu Voor de winning van gas en olie op zee kondigt de minister van eco nomische zaken een zogenaamde 'milieu-effect rapportage' aan voor alle olie-lozingen en het gebruik van oliehoudende boorspoeling. Dit na berichten over forse olie vervuiling in de off-shore eerder dit jaar. Het zoeken naar gas en olie op land en op zee is in de eerste helft van dit jaar sterk afgenomen, maar de activiteiten trekken de laatste maanden weer aan, aldus de minis ter. Dit herstel zal mogelijk blij vend zijn als gevolg van de nieuwe opsporingsvergunningen die in april van dit jaar zijn verleend. Een aantal bestaande subsidies voor het zuinig omgaan met ener gie zullen met ingang van 1 januari 1988 worden afgeschaft en vervan gen door een nieuwe regeling die het op de markt brengen van ener giezuinige apparatuur stimuleert. Subsidies voor isolatie van be staande woningen (68 miljoen per jaar) en de energie-toeslag in de Wet Investerings Rekening (WIR - 100 miljoen) worden afgeschaft. Dat geld wordt besteed aan de ont wikkeling van technieken voor toe passing van duurzame energie (wind, water, zon) en warmte kracht-koppeling. DEN HAAG (GPD) - De directe steun van de overheid aan het be drijfsleven is teruggebracht tot het niveau van de jaren vijftig en begin jaren zestig. Steun aan bedrijven in de vorm van subsidies, kredieten, deelnemingen, garanties en de be lastingvoordelen (zoals de Wet In vesterings Rekening, WIR) is sinds het aantreden van het eerste kabi- net-Lubl)ers in 1982 van een totaal van 8,8 miljard gulden naar 5,6 mil jard in 1987 gedaald. Gemeten als percentage van het nationaal inko men is het zelfs gehalveerd van 2,7 naar 1,4 procent. In de memorie van toelichting op de begroting van economische za ken schrijft minister De Korte dat hier vooral het 'marktversterken- de' beleid zijn vruchten gaat afwer pen. De meer algemene stimule rende maatregelen hebben de spe cifieke steunmaatregelen sterk te ruggedrongen. De Raad van State is om advies gevraagd overeen ont- werpwet, die rechtstreekse onder steuning van bedrijven uit de staatskas alleen nog mogelijk maakt wanneer daar een algemene maatregel van bestuur aan ten grondslag ligt. Economische Zaken Ook in andere opzichten gaat het deze ondernemers redelijk, zo blijkt uit de ramingen van het Eco nomisch Instituut voor het Mid den- en Kleinbedrijf, die in de be grotingstoelichting van economi sche zaken worden gepresenteerd. In 1986 werd 18 procent meer winst geboekt; voor dit jaar wordt vijf procent stijging verwacht. Het wer kelijk besteedbaar inkomen in het midden- en kleinbedrijf stijgt met respectievelijk 9 en 3,5 procent. Vorig jaar kwamen er ongeveer 3000 zelfstandige ondernemers bij; dit jaar naar verwachting 2000. In de eerste helft van het nu be gonnen parlementaire jaar zal staatssecretaris Evenhuis de Twee de Kamer een nota over het beleid voor het midden- en kleinbedrijf sturen. Dat stuk houdt een grondi ge bezinning op plaats en toekomst van deze bedrijven in. Zelfstandigen Binnenkort zal de nieuwe com pensatieregeling ziektekosten voor zelfstandigen (ook die fn de agrari sche sector) in werking treden. De tegemoetkoming geldt voor onder nemers die voorheen in de (opge heven) vrijwillige ziekenfondsver zekering zaten en wier inkomen twee jaar achtereen beneden het minimumpeil ligt. Minister De Korte en zijn staats secretaris Evenhuis zijn ook van plan de Prijzenwet te herzien. Zij vinden een formeel prijsbeleid op een schaal zoals die in het verleden is gevoerd niet wenselijk. Het be drijfsleven kan daarin onvoldoen de dynamisch inspringen op veran derende economische verhoudin gen. HOC OE STAAT EEN GULDCN UTTGEEFT (Op kjbbd-jis en vooraftr afgeronde bedragen <i) onoerwus en wetenschappen 15 (2) diversen 16 (3) nationale schuld 21 werkgelegenheid 9 volk shuts vesting/ruimte luke ordenmg/ mnjeu 8 (6) welzun/volksgezonoheio/ 6 (7) de fe ns* 7 verkeer en waterstaat 5 buttenlandsc zaken/ 3 ontwikkelingssamenwerking economische zaken 2 ■r?) 7

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 5