Boddaert Centrum dringt aan
op verbetering van huisvesting
DE 'kroniek over
VAN TÜENÊMMPn
Gebouw aan Bernhardkade regelmatig doelwit vandalisme
INDE STEIGERS
Nader onderzoek naar
tal van mankementen
aan de Burchtheuvel
Gemeente houdt vast aan
plannen voor PTT-gebouw
actie! in vrije tijd
Meisje (17) aan
dood ontsnapt
LEIDEN - De gemeente onder
zoekt of er woningen kunnen ko
men op de hoek Bernhardkade/Ju-
lianastraat. Op die plaats is mo
menteel in een oude school het
Boddaert Centrum gevestigd. Ook
het Muziekcentrum-Noord maakt
gebruik van het gebouw. Het pand
vertoont echter tal van gebreken en
is nodig aan renovatie toe. Ook is
de school doelwit van vandalen. In
de buurt van de school houdt zich
geregeld een groep jongeren op die
in de wijk voor nogal wat overlast
zorgt. Woningbouw op die plek kan
mogelijk het probleem van het van
dalisme terugdringen.
Het Boddaert Centrum heeft de
gemeente drie oplossingen aan de
hand gedaan om de huisvestings
problemen op te lossen. Alle vari
anten houden in dat er woningen
komen op de hoek van de Bern
hardkade. Bij twee door het cen
trum aangedragen oplossingen
blijft het pand geheel of gedeelte
lijk staan, één mogelijkheid be
helst de sloop van het oude school
gebouw. Het Boddaert Centrum
vindt in dat laatste geval onderdak
in twee van de te bouwen wonin
gen.
In het Boddaert Centrum wor
den dagelijks kinderen van twaalf
jaar en ouder opgevangen die in
het gezin niet goed functioneren.
De jongeren maken er hun huis
werk, eten er en doen spelletjes, 's
Avonds om een uur of zeven gaan
ze weer naar huis. Er zijn nu vier
van deze centra in Leiden.
Het Boddaert Centrum gaat ove
rigens ook akkoord met een andere
huisvesting in Leiden-Noord of De
Kooi. Coördinator H. Knegtmans
wijst in een brief aan het college
van B en W op de mogelijkheid om
twee naast elkaar gelegen wonin
gen te betrekken. Knegtmans geeft
toe dat de huisvestigsproblemen
van het muziekcentrum daarmee
niet zijn opgelost.
In de brief van het Boddaert Cen
trum aan het college spoort Knegt
mans aan tot spoed. "Het is voor
ons van het grootste belang dat er
nu op zeer korte termijn keuzes
worden gemaakt. Ondanks het
geld en de energie die er van onze
kant in zijn gestoken, gaat het pand
steeds verder achteruit (verstopte
afvoer, stinkend riool, lekkend
dak). Het is duidelijk dat dit leidt
tot een zeer slechte werksituatie,
die ook gevolgen heeft voor onze
cliënten", schrijft het Boddaert
Centrum.
Overigens is niet het schoolge
bouw waarvan het Boddaert Cen
trum gebruik maakt doelwit van de
jongeren, ook bewoners om het ge
bouw klagen nogal eens over over
last. "Ik heb mijn deurbel al afgezet
omdat ik steeds wordt lastig geval
len. Ook zijn mijn banden van mijn
auto al eens lek geprikt. De jonge
ren zijn hier elke avond op het
pleintje, meestal tot een uur of elf,
soms tot diep in de nacht. Als het
slecht weer is, zie je ze niet. Ik ben
dan ook blij als het een keertje re
gent", zegt een bewoner.
Volgens een ambtenaar van de
afdeling gebouwen neemt het col
lege binnenkort een beslissing
over de toekomst van het schoolge
bouw aan de Bernhardkade.
LEIDEN - De gemeente moet be
kijken of er goede andere plaatsen
dan De Burcht zijn om activiteiten
te houden. De grasmat van De
Burcht is niet bestand tegen het
toenemend aantal activiteiten dat
er de laatste jaren wordt gehouden.
Zo zijn de vorig jaar uitgevoerde
herstelwerkzaamheden aan de
grasmat inmiddels geheel teniet
Dat staat in de notitie 'Inventari
satie problemen op De Burcht', die
de gemeente heeft opgesteld naar
aanleiding van diverse klachten en
wensen die de laatste jaren over de
situatie op en rond De Burcht zijn
binnengekomen. Over die situatie
discussieren de leden van de ge
meentelijke raadscommissie voor
cultuur. volksgezondheid en
groenvoorziening op woensdag 16
september, die die dag ook een be
zoek aan De Burcht brengen.
Uit de notitie blijkt dat De
Burcht behalve met een slechte
grasmat met nog vier hoofdproble
men heeft te maken. Allereerst zijn
er moeilijkheden met de grenzen:
in de loop van vele jaren zijn de
grenzen per tuin vervaagd en zijn
gedeelten gemeentegrond door
omwonenden in gebruik genomen
en is een deel van de voet van de
heuvel ontgraven. Door die ondui
delijke grenzen ligt niet vast wie
voor welk onderhoud verantwoor
delijk is.
Voorts zijn er problemen met de
voorzieningen die de grond aan de
voet van de heuvel voor wegzak
ken behoeden. Sommige zijn on
deugdelijk, waardoor overlast ont
staat bij omwonenden, zoals vocht,
en er onvoldoende steun. Om de to
tale stabiliteit van de heuvel te be
oordelen is een grondmechanisch
onderzoek uitgevoerd. Nader on
derzoek moet uitwijzen welke
maatregelen er getroffen kunnen
worden.
Ander probleem vormt een
scheur in de muur van De Burcht,
die op niet al te lange termijn moet
worden hersteld. Grafitti is pro
bleem nummer vijf. Met de regel
maat van de klok worden de muren
en deuren van de heuvel van grafit
ti voorzien, hetgeen volgens de ge
meente in de hand wordt gewerkt
door het feit dat het terrein altijd
voor iedereen toegankelijk is en
controle op het gedrag van mensen
daarom moeilijk is.
De gemeente probeert de verf zo
snel mogelijk te verwijderen, maar
de grafitti laat door de betrekkelijk
zachte steen waaruit De Burcht is
opgetrokken altijd sporen achter.
"Bovendien lijkt het schoonmaken
nieuwe acties te stimuleren", aldus
de notitie.
Overigens hebben omwonenden
van De Burcht recentelijk bij de ge
meente geklaagd over de overlast
in de buurt. Vanuit de Burchtring
zouden inbraken worden beraamd
en groepen, herrie makende jonge
ren zouden er tot vroeg in de och
tend verblijven. Op die klachten
wordt in de notitie niet ingegaan,
evenmin als op geluiden dat de
Burcrttmuur zou moeten worden
een leuning.
LEIDEN - De watertoren aan de Hoge Rijndijk staat sinds begin deze week in de steigers voor een groot-onder
houdsbeurt. Het werk wordt uitgevoerd door de firma Vogel/Geban uit Zwijndrecht en zal tien tot dertien weken
in beslag nemen. Met de opknapbeurt is een bedrag van 195.000 gulden gemoeid. De toren verkeert in een dermate
slechte staat dat er enkele maanden geleden stukjes beton begonnen uit te vallen. Het fietspad rond de toren is
daarop afgezet. (foto Wim Dijkman)
Het Plantsoen op zich is door de jaren heen niet veel veranderd. Alleen lag het park vroeger aan de rand
jan de stad en kon je van daaruit ver het landschap inkijken (archiefToto)
Ik maak mij sterk dat - net als
bij mij - de tweede passage veel
meer tot uw verbeelding sprak
dan de eerste. Hoe komt dat?
Zou het niet zijn doordat het jaar
tal 1905, zoeven genoemd, ons
verplaatst naar een tijd, die voor
goed voorbij is? Al is het geen vér
verleden, zou er nog wel iemand
zijn die het zich goed kan herin
neren? Ik denk het niet.
Maar toch: met de aangehaalde
passage bij de hand zou je nog zó
door de Doezastraat en de Raam-
steeg kunnen lopen, en de ge
bouwen herkennen - alsof er
géén tachtig jaren verstreken
zijn. En als onze schrijver (J.B.
van Loenen heette hij trouwens)
het over de Apothekersdijk heeft
dan krijg je datzelfde gevoel,
want het stadsbeeld bleek daar
toén al gedomineerd te worden
door het "Volkshuis".
Het is eigenlijk erg verleidelijk
om nog meer stukken uit de
voortkabbelende keuvelarij van
de heer Van Loenen letterlijk
over te nemen, om te laten zien
waar de overeenkomsten en de
verschillen tussen toen en nu lig
gen. Zo prijst hij bijvoorbeeld de
singels aan als rustig wandelge
bied, vanwaar men, of het nu om
de Mors-, de Zijl- of de Zoeter-
woudsesingel gaat, tussen de
spaarzame huizen door de polder
in kan kijken.
Bij de Cronesteinkade en De
Laat de Kanterstraat, waar toen
wat "sierlijke moderne villa's"
stonden, waarachter - schrijver
bedoelt de Wasstraat - een
"Stadswijk in wording" lag,
neemt Van Loenen de woorden
"de voor Leiden zeer overdreven
bouworde" in de mond; datzelf
de had hem getroffen toen hij het
Plantsoen en de straten daar in
de buurt passeerde. Hij betreurt
het dat de singelsloten gedempt
worden nu er huizen aan de bui
tenkant van de singels zijn ge
bouwd, en dat de vergezichten
naar Voorschoten, Hazerswoude
en Leiderdorp teloorgaan.
Het is haast onvoorstelbaar:
een wandeling door het Plant
soen met zijn magnifieke bomen,
of de singel ertegenover is na
tuurlijk nog altijd een aangena
me tijdpassering, maar niemand
zal zich nu nog aan de rand van
de bebouwde kom kunnen wa
nen: kilometerwijd rondom
strekt de bebouwing zich tegen
woordig uit. Maar tachtig jaar ge
leden was daar écht de grens van
de stad!
Het is een fascinerend boekje.
Behalve breed uitgesponnen
wandelingen, waarbij de schrij
ver alle tijd neemt om je uitvoe
rig van inlichtingen over wat al
niet te voorzien, staan er ook
lijstjes met korte informatie afge
drukt - zoals in het boekje over
Leiden, dat het gemeentebe
stuur tegenwoordig ieder jaar
uitgeeft.
En wat dacht u van twee van
de acht stalhouderijen die gedre
ven werden door de weduwe
Borgerding en de heer De Jong?
Hun nazaten zitten in de taxi-,
trouwauto- en ambulancebran
che en verdienen dus op verge
lijkbare manier de kost.
Een volgend lijstje spreekt
weer op andere manier tot onze
verbeelding. Het hoofdpostkan
toor aan de Breestraat was iedere
werkdag van tien voor acht 's
morgens tot tien voor tien 's
avonds open, en op zondag ook,
van tien voor zeven tot. tien
voor negen en van tien voor tien
tot tien voor drie. Het Rijks-tele-
graaf en telefoonkantoor aan de
Bloemmarkt was op vergelijkba
re tijden, ook op zon- en feestda
gen, toegankelijk. Maar als je
naar het postkantoor ging moest
je rekening houden met de stads-
tijd, terwijl voor het telegraaf
kantoor de Amsterdamsche tijd
gold!
Als je zoiets leest, voel je je toch
wel opeens in de "goede oude
tijd", in het "Leiden van toen",
verplaatst. Het exemplaar van
Van Loenens gids, dat ik in han
den had, werd in 1943 door een
ijverige lezer-wandelaar van wat
potloodaantekeningen voorzien.
Op pag. 4 noteerde hij dat er toen
ruim 70.000 inwoners in Leiden
waren (tegen 44.714 op 1 januari
1896). Op allerlei plekken krab
belde hij in de kantlijn een korte
opmerking; meestal kortaf in de
trant van: "verdwenen".
Soms onderstreepte hij interes
sante gegevens. Bijvoorbeeld dat
er in 1905 aan de "Leidsche aca
demie" (bedoeld is de universi
teit) 897 studenten stonden inge
schreven - kom daar nu eens om!
En wie zou hebben verwacht dat
in 1906 het begrip "spoorstu
dent" al bestond? Van Loenen
klaagt erover dat er zoveel zijn
die wel "bij ons" studeren, maar
in Den Haag blijven wonen.
Om alles compleet te maken,
staat achterin het boekje een
stukje van een drietal pagina's in
het Leids dialect.
Ka, met haar kinderschaar, komt
haar broer Ko ("Kau") tegen en
zij klaagt haar nood, met name
over tante Bet: "De wurreme van
Staive (Steven) magge d'r nie
komme; die laat ie maar arre-
moei laije. Bet wau 't wil baileg-
ge, daarom zit ze verlaide savens
'n zakke mit uirete estuurd. Das
vaur muirrege, zai ze. Maar Stai
ve mos ter niks van ebbe, n'aur,
zait ie; ze doet 't om me te knau-
je, om me in me muirf te vraive,
as da'k 'n stik (boterham) mot ai-
te mit zoinder butter".
Het moeilijkste woord is "uire
te", maar als u in ons fraaie Leid-
se dialect een beetje thuis bent,
kunt u negentiende-eeuwse Ka
best verstaan - it gaats 't niet ver-
raaije, n'aur.
L.D. COUPRIE
EEN STADSWANDELING DOOR HET
LEIDEN VAN BEGIN DEZE EEUW
LEIDEN - De gemeente Leiden
verwerpt de bezwaren die buurt
vereniging Pancras-Oost heeft in
gediend tegen het plan om het
voormalige PTT-gebouw aan de
Middelstegracht te bestemmen als
huisvesting voor een aannemings
bedrijf en als oefenruimte voor de
Leidse Vereniging voor Popmuzi
kanten.
Aanvankelijk lag het in de be
doeling het PTT-gebouw af te bre
ken en ter plaatse eengezinswonin
gen te bouwen. Ook de kale plek
tussen de Uiterstegracht en de
Middelstegracht zou worden be
bouwd, Het gemeentebestuur
heeft van deze plannen afgezien
omdat nieuwbouw te duur uitvalt.
De buurtvereniging zegt "met
stomme verbazing kennis te heb
ben genomen van dit besluit omdat
helemaal geen onderzoek is gedaan
naar de haalbaarheid van de wo
ningbouwplannen". Bovendien
vrezen omwonenden geluidsover
last van het bedrijf en de vereni
ging die zich in het gebouw moeten
gaan vestigen.
Wethouder Peters verklaarde
gisteravond in de raadscommissie
voor ruimtelijke ordening dat er
een summier onderzoek is gedaan
mogelijkheid van woningbouw.
Dit onderzoek heeft volgens hem
uitgewezen dat uitvoering van het
woningbouwplan een forse aan
slag zou betekenen op het stads
vernieuwingsfonds.
De wethouder zei de nieuwe be
stemming van het PTT-gebouw
geen slechte oplossing te vinden.
Van de bedrijfsbestemming zou
volgens de gemeente geen overlast
Pancras
Ter gelegenheid van het tienja
rig bestaan organiseert wijkver-
eniging Pancras-West dit week
einde een aantal activiteiten. De
festiviteiten beginnen morgen
om 11.00 uur met een rommel
markt op het Burchtplein, waar
de big band Kratjetoe en de
clownsgroep de Tonelli's tussen
12.00 en 16.00 uur acte de presen
ce geven. Zaterdagavond wordt
in het Koetshuis een feest voor de
wijkbewoners en genodigden ge
geven, welke gepaard gaat met
een optreden van het combo The
te duchten zijn omdat laden en los
sen in het gebouw gaat gebeuren
omdat voor de popmuzikanten bin
nen het gebouw geluiddichte stu
dio's en oefencabines worden ge
plaatst.
Peters zegde toe dat aan de blin
de muur langs de Ir. Driessenstraat
iets gedaan zal worden ter verfraai
ing waarna de leden van de raads
commissie akkoord gingen met het
voorstel het bezwaarschrift van de
buurtvereniging ongegrond te ver
klaren.
LEIDEN - Een 17-jarig meisje uit
Noordwijk is gistermiddag op het
nippertje aan de dood ontsnapt.
Het meisje stak met haar bromfiets
de kruising Marnixstraat/Van der
Duynstraat over. Ze zag daarbij te
laat een vrachtwagen naderen, die
werd bestuurd door een 42-jarige
man uit Leiderdorp.
Het meisje remde met alle
macht, maar kwam daarbij door
het gladde wegdek ten val. Ze slip
te door en kwam onder de vracht
wagen terecht. Ook de vrachtwa
genchauffeur was vol op de rem
gaan staan en bracht zijn voertuig
tot stilstand, vlak voordat het ach
terwiel het meisje zou raken. De
Noordwijkse hield aan het ongeval
een blauwe plek over. Ze is echter
voor de zekerheid overgebracht
naar het Academisch Ziekenhuis.
Musicians. Aanvang 20.30 uur.
Zondagmiddag staat eveneens
in het teken van de muziek. Op
het Burchtplein treden tussen
13.00 en 17.00 uur achtereenvol
gens op Peter Banning (harp) en
Hans Elzinga (gitaar), Bert
Haasjes (folk) en Kees Ouwejan
en Peer (liederen en ballades.
Joop Brons (orgel) en Han Ka-
paan (hobo) geven vanaf 14.45
uur een speciaal concert in de
Hooglandsekerk. Andere activi
teiten zijn een gratis rondvaart
vanaf de steiger aan de Hoog
straat (tussen 14.00 en 16.00 uur,
vertrek om het kwartier) en een
rondleiding in de Hooglandse
kerk (tot 14.30 uur en bij voldoen
de belangstelling na het concert).
De galeries De Burcht en het Hu-
ys Benee zijn zondag geopend.
Stelt u zich eens voor: u slaat een
recent gidsje van Leiden op een
willekeurige bladzij open en u
leest: "Als we de Breestraat uit
lopen aan die kant, waar men
linksaf naar 't Gangetje gaat en
rechtsaf naar het Steenschuur,
doemen er twee winkelstraten
voor ons op: een smalle, de Hoge-
woerd, en een brede, goed-geas-
falteerde, de Korevaarstraat. We
nemen de laatste. Aan de linker
kant treffen we achtereenvol
gens aan de Oosterse tapijten-
handel Koerdistan, het pand
waar vroeger koffiebranderij Het
Klaverblad gevestigd was (herin
nert u zich de lekkere geur nog?),
dan een slager, een antiekwinkel,
een groentezaak en tenslotte het
nieuwe pand van de supermarkt
keten Hoogvliet, waar bovenop
de omstreden Sanders parkeer
garage te vinden is".
U zoudt vreemd opkijken,
want dit soort gedetailleerde be
schrijvingen in een stadsgids zijn
uit de mode. Maar dan nu een
tekst van meer dan tachtig jaar
geleden, uit 1905: "Vervolgens
komen wij aan de Doezabrug, la
ten die rechts liggen, gaan de
Doezastraat in, die met de brug
hier de herinnering bewaart aan
Johan van der Does, bevelheb
ber uit het beleg, zien aan den
rechterkant de Oude Hoefstraat,
waar (no. 12) het Barend van Na
menshofje is, in 1730 voor Herv.
ouden van dagen gebouwd, vin
den weldra aan onze linkerzijde,
no. 25, een oud poortje, dat toe
gang verschaft tot het St. Jacobs-
of G. van Crayenboshof (1681)
voor R.K. oude lieden;, hier te
genover, no. 16, is het Samuel de
Zee's hofje van 1724
"Wij gaan de Doezastraat ver
der in, zien links vóór ons de uit
gebreide Drukkerij van den heer
A.W. Sijthoff, waaraan het
Leidsch Dagblad zijn ontstaan
dankt, en daartenover het Gym
nasium, 2a, in 1883, voor 44000,
gebouwd; vóór wij evenwel
zoover genaderd zijn, zwenken
wij (rechts) de Raamsteeg in,
passeeren (links) het wederom in
Oud Hollandschen, iet wat kloos-
terachtigen, maar niet te min
strengen passenden stijl, in 1903
gestichte monumentale bijge
bouw van het muzeum van na
tuurlijke historie, dpor den Rijks
bouwkundige Van Lokhorst ont
worpen, en zijn dan genaderd,
tot aan de eerste straat rechts, de
St. Jacobsgracht"
aan een grondige opknapbeurt toe.
