Rijksdienst Wegverkeer slaat nieuwe weg in
'Particuliere onderneming' wordt rekencentrum voor de autobranche
F!, ÉO "1 R
soiiiiMn
i
ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1987
EXTRA
PAGINA 27
De Rijksdienst voor het Wegverkeer in Veendam slaat
een nieuwe weg in. De dienst wordt binnenkort een
particuliere onderneming met commerciële
nevenactiviteiten. Vele Nederlanders weten echter
nauwelijks wat er omgaat in Veendam.
Edwin Stokhof, hoofd van het bu
reau Deel Drie van de Rijksdienst
voor het Wegverkeer (RDW) in
Veendam, glimlacht er nog steeds
om. Hij, één van de ongeveer 120
Hagenaars die dertien jaar geleden
de „oversteek" van Den Haag naar
Veendam aandurfden, haalt een
rood boekje uit z'n kast. Z'n glim
lach blijft. „Deel drie in de nieuws
media", luidt de titel van het boekje
en Stokhof is er de schrijver van.
door Willem Molema
Tien jaar deel drie. Een bloemlezing
van tientallen persberichten en een aan
tal onthullende aantijgingen van auto
mobilisten aan het adres van Stokhof.
Z'n glimlach verandert in een daverende
lach als hij op pagina 41 de tekst van een
aan hem in 1978 gerichte „wenskaart"
voorleest: „Stokhof, ik moet op U een
grote poep laten! Een auto-bezitter".
Deel drie: magische woorden van dit
in 1975 ingevoerde autodocument. Be
grippen als „Parkstad" en „Sportclub
Veendam" verbleken erbij, want Veen
dam staat in Nederland vooral voor de
Rijksdienst voor het Wegverkeer en an
dersom. En met name dankzij dat deel
drie. Miljoenen automobilisten komen
er mee in aanraking.
En toch is er een grote misvatting,
want de twee afdelingen in Veendam
vormen slechts een onderdeel van de to
tale Rijksdienst voor het Wegverkeer.
„Zeg maar, dat het administratieve ge
deelte van de Rijksdienst voor hét Weg
verkeer in Veendam zit", zegt Frits
Obers, sinds kort hoofd van de onderaf
deling kenteken- en registratiebewijzen
waar 150 mensen hun brood verdienen.
Het is één van de twee afdelingen die in
het imposante gebouw aan het Skager-
rak in Veendam zetelt. De andere is de
centrale registratie (100 werknemers).
Daarnaast heeft de RDW aan de
Lloydsweg in Veendam nog een onder
afdeling waar onder meer buitenlandse
rijbewijzen worden omgewisseld in Ne
derlandse. Maar de RDW is meer dan al
leen Veendam. De directie, de stafafde
lingen en de afdeling Toelating Weg
voertuigen (totaal 200 mensen) zetelen
nog altijd in Den Haag, terwijl er daar
naast zo'n 550 mensen werkzaam zijn op
de keuringsstations her en der in Neder
land.
Maar voor de Nederlander blijft Veen
dam de zetel van de RDW. Dat is in al die
dertien jaar zo geweest en, zo vermoedt
Obers, „dat zal altijd wel zo blijven. We
proberen heel vaak, ook aan je collega's
in het Westen, duidelijk te maken dat de
Rijksdienst meer is dan alleen Veen
dam, maar kennelijk komt dat niet over.
En dat is ook net zo verwonderlijk, want
tenslotte heeft de Nederlander elk jaar
met de RDW in Veendam van doen".
Grote verhuizing
Dertien jaar geleden begon de grote
verhuizing van de ongeveer 120 Hage
naars naar Veendam. Net zoals het rond
de PTT-spreiding toegaat, had ook deze
verhuizing veel voeten in de aarde. De
verhalen over Hagenaars die bang waren
te worden verbannen naar een trooste
loos oord, warén in die tijd schering en
inslag. Veel moest worden uitgelegd,
maar de protesten bleven. Desondanks
ging de verhuizing door.
Nu, dertien jaar later, zit zo'n 60 pro
cent nog steeds in Veendam. En met ple
zier. „Want", zo meent Stokhof, „het wo
nen en werken hier heeft nauwelijks na
delen ten opzichte van Den Haag. Het
enige probleem is en blijft dat veel van
mijn collega's de familie in het Westen
hebben wonen. Maar voor de rest. Nou
ja, we vinden het niet zo leuk dat jullie
hier in het stadion aan de Langeleegte
de Hagenaars in kooien stoppen".
Een kwinkslag van een, zo blijkt uit
zijn „memoires over tien jaar deel drie",
geteisterde man. Een Tilburgse automo
bilist noemt hem in een brief van okto
ber 1981 „een erbarmelijk en afgetakeld
figuur die geliquideerd moet worden".
Of hij zich maar even bij het cremato
rium in Velsen wil vervoegen. Onderte
kend: „Directie structurele vraagstuk
ken van de provincie Groningen".
En dat allemaal om die ruim twee tien
tjes die ook deze automobilist jaarlijks
aan de RDW moet afdragen voor zijn
deel drie. Twee automobilisten hebben
hun acceptgirokaart bekrast met vunzi
ge taal aan het adres van Stokhof.
Maar niet alleen op die manier worden
de frustraties van autorijdend Neder
land over hem en zijn collega's uitge
stort. De RDW in Veendam is uitge
groeid tot een imposant bedrijf waaraan
de PTT een goudmijntje heeft. Bekend
is het verhaal dat de postafdeling van de
RDW dagelijks aan een maximum aan
poststukken gebonden is, omdat anders
de invasie van de RDW-post op het post
kantoor aan het Beneden Oosterdiep tot
een chaos zou leiden.
Met de cijfers die op de postkamer van
de RDW worden genoemd, is dat niet zo
verwonderlijk: 1,4 miljoen stukken per
jaar komen er binnen en op het postkan
toor in Veendam worden dagelijks enke
le tientallen postzakken afgeleverd. Om
dat allemaal te verwerken heeft de RDW
15 mensen in dienst die zich met postza
ken bezighouden.
klant. Dit bureau, ook wel „het piekpro
dukt van de RDW" genoemd is, zo blijk
uit de reacties van autorijdend Neder
land, de „hot-line" van de PTT. Voorda
het deel drie achter de autoruit zit,
den er tussen oktober en februari dage
lijks 3000 tot 4000 telefoon gesprekken
gevoerd.
En dat allemaal nadat in oktober zo'n
zes miljoen accept-girokaarten zijn ver
stuurd voor het ogenschijnlijk belang
rijkste deel van het kentekenbewijs. An
dere getallen zijn niet minder indruk
wekkend: 500.000 telefoontjes per jaar
van automobilisten die het allemaal niet
begrijpen en 100.000 teruggestuurde ac
cept-girokaarten omdat de gegevens
niet meer kloppen. Soms ligt het aan de
RDW, maar meestal aan de slecht lezen
de en vergeetachtige autobezitter.
„We hebben het afgelopen jaar te ma
ken gehad met een verschuiving van de
optisch leesbare code van de computer,
waardoor veel automobilisten voor el
kaar betaalden. We hebben dat hier wel
in de gaten en het maakt in principe ook
Papierhoop
De grootste papierhoop ontstaat door
alles wat met kentekens te maken heeft.
Het dankjewel van de PTT geldt zeker
niet alleen voor het frankeren van de
duizenden brieven, ook het bureau „deel
drie" van Stokhof is een vorstelijke
niets uit, maar het is natuurlijk logisch
dat mensen dan gaan reageren. Wij we
ten op den duur wel wat er fout kan
gaan", zegt Stokhof.
U itzendkrachten
Zijn bureau kent, hoe vreemd dat ook
mag overkomen, slechts zeven perso
neelsleden. Tijdens de „overdekte
zoenarbeid" wordt die bezetting aange
vuld met een aantal uitzendkrachten
Het inmiddels beruchte kentekendeel
tje, waarover ooit werd geschreven da
het strijdig is met onze grondwet, leid
niet meer tot zoveel klachten als vroe
ger, maar toch is het onbegrip vaak nog
groot, zo blijkt uit de honderdduizenden
schriftelijke en telefonische reacties.
„Het aantal klachten is minimaal, het
aantal vragen erover gigantisch". Veel
daarvan zijn overbodig, zo wijst de erva
ring in Veendam uit. „Maar tja", zegt
Stokhof, „als mensen niet doorgeven dat
ze hun auto hebben verkocht of de in
structies domweg niet goed lezen, dan
krijg je dat. Als het adres niet juist is
gaan ze bellen, in plaats van de accept
girokaart terug te sturen".
De telefooncentrale kan het daardoor
al jarenlang niet bolwerken. Gevolg:
woedende automobilisten die 'Veen
dam' in het geheel niet of pas na uren
lang draaien en drukken aan de lijn kre
gen. Zelfs de telefoon van de RDW
wordt - in piektijden - bediend door de
computer. Een beschaafde mannenstem
in plaats van een warme vrouwenstem:
„Een ogenblik alstublieft. Er zijn nog
vier wachtenden voor U". Pas daarna is
er de stem van de telefoniste-van-de-
zaak.
Verrassingen
„Deel drie" is één van de zes bureau's
die onder de onderafdeling kenteken- en
registratiebewijzen van Frits Obers val
len. Het bureau Bijzondere Bewijzen is
daar ook één van. Het is het bureau van
de bijzondere kentekens.
Voor een leek op kentekengebied een
bureau met verrassingen, want niet al
leen de uitgifte van AA-nummers voor
het Koninklijk Huis worden er geregi
streerd, maar ook tal van onbekende
kentekens. Zoals de GV (grensverkeer),
ZZ (voor grote auto's, hijskranen en old
timers), BN en GN veelal voor perso
neelsleden van ambassade's die tijdelijk
in Nedprland verblijven), CD (voor di
plomaten), CDJ (gerechtshof), uiteraard
de witte FH-letters op de groene platen
voor automobielbedrijven, de IJ-borden
(voor snelle motorboten), en de eendags-
kentekens.
Zelfs de CDT-borden die vroeger de
status van de theeplanters aangaven, be
staan nog. Bovendien worden op dit bu
reau de ontzeggingen van de rijbevoegd
heid geregistreerd en verwerkt. Het bu
reau Bijzondere Bewijzen kent ii
pand aan de Lloydsweg, waar buiten
landse rijbewijzen worden omgewisseld
in Nederlandse, een „zusje".
Obers holt vooruit en spreekt met res
pect de naam uit van een ander bureau:
Ingeleverde Voertuigdocumenten, waar
onder meer registratiebewijzen, kleurve
randeringen van auto's, brandstofvoor
zieningen en de aanwezigheid van trek
haken worden gecheckt. Onderdeel
daarvan is de sectie Informatie.
„Het bureau van de moeilijke geval
len. Als anderen er niet meer uitkomen,
mag dit bureau het uitzoeken. Die men
sen hebben een drukke baan. Het is daar
90 procent hollen en 10 procent stilstaan.
Dit bureau krijgt ook wel eens vervelen
de mensen aan de lijn die op het punt
staan op vakantie te gaan, maar geen be
grip voor ons werk tonen. Probleemge
vallen worden hier opgelost. Bijvoor
beeld: als een chassisnummer niet meer
klopt en daardoor een oplegger met 20
ton vlees in Italië aan de ketting wordt
gelegd. Dat soort moeilijke zaken",
klinkt het alleszeggend uit de mond van
Obers.
Krent
Zijn afdeling telt daarnaast nog de
minder spectaculair ogende bureau's als
fiscale controle, die een permanente lijn
met de douane onderhoudt om te con
troleren of er invoerrechten zijn betaald,
de data-invoer en deel 1, waar de techni
sche gegevens voor het kentekenbewijs
worden geregistreerd. De andere onder
afdeling van de RDW, waar zo'n 100
i werken, telt ook zes bureau's,
i deel 2, inlichtingen, opsporing
Algemene Periodieke Keuring en de re
gistratie WA-verzekering wel de bekend
ste zijn.
Zeker die laatste is een dikke krent in
de RDW-brij. Bij dit bureau komen da
gelijks de mutaties van 100 verzeke
ringsmaatschappijen en 350 verzeke
ringsagenten binnen. Zeven mensen
werken er. Ze verstouwen jaarlijks zo'n
600.000 gegevens. Een gigantische klus
die voor 96 tot 97 procent is gautomati-
seerd. Het doel van dit werk is om bij
ongelukken de benadeelden te kunnen
helpen als de tegenpartij niet wil mee
werken, er onduidelijkheden blijken te
bestaan of als het gaat om doorrijden na
een ongeval.
In deze laatste situatie ontstaan per
jaar nog 13.000 schadegevallen in Neder
land. Daarnaast maakt de politie in het
land dankbaar gebruik van het register
dat hier wordt bijgehouden. „Maar dat
gaat buiten ons om. De politie kan 24
uur per dag een kijkje in dat register ne
men. Het wordt vooral gebruikt om het
onverzekerd rijden te bestrijden. In elk
geval 8 procent, maar misschien ook wel
tien procent van de weggebruikers rijdt
onverzekerd rond", verklaart bureau-
hoofd Wim Godeke.
Het bureau waar de ontduikers van de
Algemene Periodieke Keuring worden
opgespoord, treedt ook op als een vere
delde kassier. De automobilisten die de
APK vermijden, krijgen vanzelf een ac
cept-girokaartje in huis met het verzoek
120 gulden over te willen maken. Wie dat
doet, ontkomt aan strafvervolging. Zo
De nieuwe vleu
gel van het ge
bouw waar de
Rijksdienst voor
het Wegverkeer is
gevestigd wordt
op 11 september of
ficieel geopend
door minister Nee-
lie Smit-Kroes. De
registratie van ge
gevens uit de auto
wereld (foto links)
gaat intussen on
verminderd voort.
niet, dan wordt met behulp van foto's uit
Apeldoorn gewerkt aan een strafzaak.
Honderdduizenden automobilisten blij
ken het niet nodig te vinden om hun
voertuig te laten keuren. „Bewust of on
bewust", meldt bureauhoofd Arnold
Mallee.
Mijlpaal
De RDW slaagt er met behulp van een
immens groot computercentrum nog
steeds in de diverse veranderingen door
te voeren en ook bij te houden. Een be
langrijke mijlpaal in die ontwikkeling
was de gereedkoming van de nieuwe
vleugel, waarin de afdeling Automatise
ring is gehuisvest. De afdeling zat eerst
in Groningen en later versnipperd over
drie plaatsen in Veendam. Alleen de on
derafdeling rijbewijzen is nu nog een
dislocatie, hoewel adjunct-directeur J.
A. F. van der Bruggen van de RDW
Veendam het pand aan de Lloydsweg
niet als zodanig wil kwalificeren. „Inte
gendeel, we gaan dat gebouw straks ook
voor een deel inrichten als noodcompu-
tercentrum".
De festiviteiten die binnenkort wor
den gehouden, gelden niet alleen de ope
ning van de nieuwe vleugel aan het Ska-
gerrak, maar ook de ingebruikneming
van de nieuwe registers voor rijbewijzen
en WA-verzekeringen en de vernieuwing
van het computerpark. Op 11 september
is er een feest voor het personeel en op
22 september komt de nog huidige bazin
van de RDW, minister Neelie Smit-
Kroes, naar Veendam voor de plechtig
heden.
Boeiend
Duidelijk is wel dat na het bezoek van
de minister, de RDW in Veendam een
boeiende toekomst wacht. De hele RDW
zal wel eens kunnen veranderen van een
rijksdienst in een private onderneming
met commerciële nevenactiviteiten. Een
aanzet daartoe is al gegeven door een
werkgroep, die Smit-Kroes binnenkort
zal rapporteren over de mogelijkheden
om te opereren als zelfstandig bedrijf,
dat enkel een aantal formele taken aan
het Rijk zal overlaten.
Dan zal de RDW niet meer getroffen
worden door bezuinigingsmaatregelen
van de overheid, die tot 1990 in ieder ge
val tot een verlies van 34 banen (zeven in
Veendam zonder gedwongen ontslagen)
zal leiden. Wellicht dat de RDW dan ook
beter kan concurreren tegen het be
drijfsleven dat nu nog de betere krach
ten bij de RDW weghaalt.
„Een vervelend en soms nog knellend
probleem. Het bedrijfsleven betaalt nu
eenmaal beter. We fungeren soms net als
een opleidingsinstituut voor het be
drijfsleven", weet Van der Bruggen
maar al te goed. Vooruitlopend op de
verzelfstandiging van de RDW is er al
een onderzoek gedaan naar een efficiën
tere bedrijfsvoering. Daaruit kwamen
maar liefst negentig aanbevelingen.
„Veelal uitvoerende zaken, maar samen
toch een zinnig pakket met aanbevelin
gen waarvan we zeker het gros zullen
overnemen", laat Van der Bruggen we
ten.
Een belangrijke klus voor de RDW is
nog de ontwikkeling van een nieuw ken
tekensysteem. Daarvoor is een werk
groep ingesteld die in maart 1990 de
zaak rond moet hebben. AI eerder vol
trok zich rond het kentekenbord een
verandering. De kleur werd veranderd:
van blauw naar geel. „Dat is gedaan om
dat een geel bord met zwarte letters dui
delijker is. Waarom dat in het buitenland
niet overal is gebeurd, is ons niet be
kend", verklaart Frits Obers.
Na de wijziging in het kentekensys
teem zal de RDW zich als een NV of een
BV niet alleen beperken tot het huidige
takenpakket. „We zullen", zo filosofeert
Van der Bruggen, „in de toekomst meer
en meer in de richting gaan van een re
ken- en computercentrum voor de auto
mobielbranche. In de technische hoek
met een meer toezichthoudende dan uit
voerende taak. We kunnen dan met min
der mensen volstaan, maar als we ook
nieuwe taken kunnen krijgen zal het
huidige aantal personeelsleden vermoe
delijk wel op peil blij ven".
Er is veel aan de hand bij de RDW. Zo
veel zelfs, dat medewerkers door de bo
men het bos niet meer zien. Met nieuws
brieven, „zeepkistenbijeenkomsten" en
grote vellen papier aan de wand, vol in
formatie over de ontwikkelingen binnen
de RDW, wordt het personeel op de
hoogte gehouden. „Noodgrepen die tijd
kosten, maar ze zijn nodig omdat het
personeel het door al die perspublikaties
ook niet meer weet. Vorig jaar was er
nog achterdocht onder het personeel,
maar de sfeer is aanzienlijk opgeklaard,
vooral nu blijkt dat de verzelfstandiging
naderbij komt", constateert Van der
Bruggen.
'Schooiers'
RDW niet langer een staatsbedrijf. Het
zal even wennen zijn. Zeker voor die me
neer die op zijn accept-girokaart voor de
betaling van het deel drie „die vervloek
te schooiers van de RDW" wilde „afma
ken" en dus de kadertekst op de kaart:
„U bewijst ons een bijzondere dienst
door bij betaling van déze kaart gebruik
te maken", volledig negeerde. Want, zo
kraste hij erop: „Staatskas spekken doe
ik niet. (En velen met mij)".
De computer speelt een zeer belangrijke rol bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer. Zelfs de telefoon wordt er door
bediend. (foto's gpd>.
