Ganzen om aan te rukken
en koeien om mee te racen
Handboek moet gebruikers
vals paspoort ontmaskeren
Reportage
Gesol met dieren ergert Dierenbescherming
Faber rib
?t ontevreden over 20 jaar IKV
f PAGINA 2
j
DONDERDAG 27 AUGUSTUS 198
DOh
er jacht gemaakt op varkens. Orga
nisatoren die het spannend willen
maken, smeren de varkens in met
vet.
- Paardtrekken. De sterkste man
van de camping begint, waarna er
steeds meer mannen bijkomen tot
het paard het verliest.
- Paling vangen in een zwembad.
Een overblijfsel van het Amster
damse palingoproer (1886).
- Touwtrekwedstrijden tussen
paard en ezel.
- Kameelraces in winkelcentra.
- Rodeo's op bokken en stieren.
- Hanenkraai-wedstrijden in
Drente waarbij jenever en brande
wijn in de drinkbakken gaan om
de prestatie te verhogen.
En dan zijn er nog de imitaties
van Fred Osters Wie Kent-Kwis
met cavia's. „In dat televisie-pro
gramma op zich niet erg", zegt Mr.
Van Oers, „maar het is wel erg
wanneer die dieren op een snikhe
te dag tijdens een braderie meerde
re malen moeten optreden en niet
tot rust komen".
Opgefokt
Intussen heeft de koeienrace in
Salland de gemoederen in het oos
ten des lands danig beroerd. Dat
minister Braks (landbouw) was uit
genodigd om een wedstrijd aan te
gaan met de zanger Bennie Jolink
van popgroep Normaal noemt de
organisatie achteraf een opgefokt
bericht van de regionale media.
Net zoals het feit dat het aanvanke
lijk de bedoeling was de koeien te
berijden (Braks tegen Jolink in een
promintenrace). Maar uit de klu
wen van verwarde mededelingen
valt geen andere conclusie te trek
ken dan dat men wel degelijk van
plan was de koeien te bemannen.
Dierenarts Van den Berg: „Ik heb
gezegd: dan doe ik niet mee".
Tegenover de Raad van State be
toogde organisator Harry Booijink
dat er slechts sprake was van 'aan
gelijnd' lopen en op die toezegging
werd de weigering voor een ver
gunning van de gemeente onge
daan gemaakt. En dus bonden 13
koeien met elkaar de strijd aan, ge
holpen door een geleider voor en
achter een drijver. Hulpmiddelen
mochten niet gebruikt worden,
aanmoedigingskreten waren ver
boden, het pubüek werd verzocht
tijdens de twee-aan-twee races rust
te bewaren. De invloed toch van de
dierenbescherming? „Volgens mij
wel", zei een teleurgestelde toe
schouwer. „Ik dacht dat het hier
een beetje wild-west zou worden".
Waarmee alleen de medewerking
van dierenarts Van den Berg aan
de race nog wat vraagtekens achter
laat. Driftig in de weer met stetho
scoop verklaart hij: „Voor mij
hoeft dit niet zonodig. Ik zal niet
zeggen dat ik er een voorstander
van ben. Ik heb de zaak voorgelegd
aan de regionale inspecteur van de
veeartsenij kundige dienst en die
beschikte niet afwijzend. Op dat
moment deed mijn mening niet
meer ter zake".
Van den Berg had bij de inspec
teur natuurlijk bezwaar kunnen
aantekenen of de dierenbescher
ming kunnen steunen, maar dat
vond hij te ver gaan. Het feit dat
alle aan de race deelnemende
jkoeien tot zijn klantenkring beho
ren zal daar niet vreemd aan zijn
geweest. Zelf zegt hij: „Dan zou er
een dierenarts elders uit de regio
izijn ingeschakeld. En zo zwaarwe
gend vond ik het niet, ondanks de
bezwaren die ik had en die ik nog
|heb, ook al is me deze race enorm
meegevallen. De koeien hebben
niet geleden. Maar het is wel zo dat
ik er moeite mee blijf hebben. Het
is tenslotte een oneigenlijk gebruik
jvan het dier".
Het 'gevecht' tegen de kernwa
pens mag dan niet succesvol zijn
geweest, ontevreden over 20 jaar
Interkerkelijk Vredesberaad is
secretaris Mient-Jan Faber toch
niet. "Wij hebben de discussie
over het bewapeningsvraagstuk
beïnvloed. Mede dankzij ons
heeft de Nederlandse regering als
enige van een Navo-land de be
slissing over plaatsing uitge
steld. Ook de vele activiteiten, in
Nederland en daarbuiten, heb
ben het praten over het Oost-
West-conflict en de bewapening
versneld".
Komende zaterdag viert het
IKV in Amersfoort zijn 20-jarig
bestaan. Het Beraad werd eind
april 1967 opgericht "omdat de
uiterst belangrijke zaak van oor
log en vrede tot dusverre geens
zins de dringend noodzakelijke
aandacht heeft gekregen", zo
meldde een persbericht. Bij de
oprichting waren gereformeer
den, hervormden en mensen van
de rooms-katholieke vredesbe
weging 'Pax Christi' betrokken.
Zij constateerden in eigen kring
'nalatigheid en achterstand'. In
de daaropvolgende jaren sloten
Burgemeester en wethou
ders van het Overijsselse
Raalte waren tegen, de lan
delijke dierenbescherming
was tegen, maar niet de af
deling rechtspraak van de
Raad van State bij wie de
organisatoren in beroep
gingen, toen ze geen ver
gunning kregen. Dus ging
vorige week de koeienrace
door.
De Raad van State heeft -
tot verdriet van de lande
lijke dierenbescherming -
wel eens meer zijn fiat ge
geven aan volksvermaak
met dieren. Zo mogen ze in
het Limburgse Greven-
bicht met carnaval 'ganze-
trekken', als het aan de
Raad van State ligt.
door
Peter Heerkens
De dierenbescherming verloor m
februari een proces tegen deze tra-
ditie waarbij 13 ruiters een kans
wordt gegeven de kop van een do
de gans eraf te rukken. Voor dit
doel maakt een dierenarts een ein
de aan het leven van het dier. El
ders in Limburg boekte de dieren
bescherming meer succes. De af
deling Maastricht protesteerde met
succes tegen het 'gaashouwen'
(ganshakken) in het gehucht Oost-
Maarlant. Daar is het sinds 1985 af
gelopen. In dit dorp verstevigden
ze de nek van de gans met ijzer-
draad teneinde de kans te verklei
nen dat het feest al na één sabel
slag was afgelopen. Extra garantie
voor langdurige pret: het blinddoe
ken der deelnemers.
Dat er hier wel een einde kwam
aan dit volksgebruik, was te dan
ken aan diezelfde Raad van State,
maar die steunde het gemeentebe
stuur alleen maar in zijn weigering
van een vergunning vanwege de
'kans op verstoring van de openba
re orde'. Niet zo gek, gezien de con
frontaties tussen de voor- en tegen
standers in voorgaande jaren. De
politie kon de dreiging van knok
partijen nauwelijks meer de baas.
Dood dier
In die strijd wisten de voorstan
ders van het 'gaashouwen' zich ge
steund door mijnheer pastoor, die
in 1979 dankbaar de eer aanvaard
de die ze hem gaven: hij mocht als
eerste naar de gans meppen. Nadat
de geblinddoekte geestelijke reso
luut had gemist, bond hij de strijd
aan met de actievoerders. „Ik be
grijp die opwinding niet", sprak
toen de zeereerwaarde heer. „Want
het betreft hier toch slechts een
dood dier".
Juridisch gezien draait het om
artikel 1401 van het Burgerlijk
Wetboek en met name de zinsnede:
„strijdig met hetgeen in het maat
schappelijk verkeer betaamt ten
opzichte van dieren". Een rekbare
tekst, maar zo ongeveer de enige
die de Dierenbescherming houvast
biedt als zij in actie wil komen te
gen de vindingrijke organisatoren
van vermaak ten koste van dieren.
Volgens de directeur van de lande
lijke inspectiedienst mr. D. Th. van
Oers, is er ook nog „een ongeschre
ven norm tegen een respectloze be
handeling van dieren". Maar vol
gens het oordeel van de Raad van
State „geldt die norm niet ten aan
zien van dode dieren".
Bij de koeienrace in het Raaltese
kerkdorp Broekland waren er
slechts levende dieren in het ge
ding. Toch mocht ook dit evene
ment doorgaan van de raad van
State, hoewel dierenarts M. van
den Berg-toegaf dat er sprake was
van „een oneigenlijk gebruik" van
de koeien. Harry Booijink heeft
een andere opvatting, maar hij was
dan ook een van de organisatoren.
„Dat koeien van nature snelle die
ren zijn, kun je zien in het vooijaar
als ze voor het eerst in de wei ko
men. Dan gaan ze als gekken te
keer".
Rustend dierenarts A. van Doorn
- ex-voorzitter van de dierenbe
scherming afdeling Deventer - ful
mineerde in het Overijssels Dag
blad waarin de polemiek hoog op
laaide: „Onzin. Dat doen die
koeien dan in hun eigen tempo,
volgens hun eigen gedragspatroon
en dus op hun eigen wijze. Bij een
race worden ze aangezet tot presta
tie en dat is heel wat anders. Dat is
misbruik en dat betekent risico
van mishandeling".
Rodeo
Veel verder komt de discussie
niet. Directeur Van Oers van de
landelijke inspectiedienst dieren
bescherming zegt: „Het is vreselijk
moeilijk om grenzen aan te geven.
Op zich hoeft een rodeo geen be
zwaren op te roepen. Maar, zeggen
wij dan: in Amerika. Daar waar dat
is ingeburgerd. Hier heeft het niets
eigens en wordt het een karika
tuur. Wij vinden dat je daar dieren
niet voor mag gebruiken. Het bela
chelijk maken van dieren is fout.
Net zoals het sollen. En een koeien
race bijvoorbeeld, vinden wij sol
len. Er mag dan in bepaalde geval
len geen sprake zijn van pijn: we
zijn tegen dat soort vermaak voor
het volk omdat het ondermijnend
werkt voor het respect van de men
sen ten opzichte van het dier".
Waar de dierenbescherming zich
zorgen over maakt is de 'explosie'
aan spelletjes met dieren, waar vol
gens van Oers sprake van is. Ex
ploitanten van uitspanningen, or
ganisatoren van gelegenheidsfees
ten en in-stand-houders van
streektradities, jagen de dierenbe
scherming bij voortduring in de
oppositie. Van Oers: „Schaapsche
ren bijvoorbeeld is op zich heel na
tuurlijk. Maar tegenwoordig zijn er
wedstrijden en dat betekent verru
wing. De schapen worden vaak
neergegooid en er ontstaan in de
haast om te winnen verwondingen.
Bovenal: van schapen is bekend
dat ze erg stress-gevoelig zijn".
Er is meer. Een korte opsom
ming:
- Zwijntjesjagen. 'Swientie-tik-
ken' noemen ze dat in de oostelijke
provincies waar het even populair
is als het ganzemeppen in het
zuiden. In een modderpoel wordt
zich nog zes andere kerken bij
het Beraad aan.
Beslissend in de IKV-geschie-
denis noemt Faber (sinds 1974
secretaris) de 'ombouw' naar de
campagne tegen de kernwapens
in 1977. "Van een beraad dat al
leen nadacht over oorlog en vre
de en brochures verspreidde,
werden we een club, die dicht te
gen de kerken aan heel gericht
aan de slag ging. Van buiten
staanders werden we medespe
lers".
Het besluit om de Europese
defensie te moderniseren door
kruiste de IKV-campagne en
maakte de vredesbeweging töt
een 'verzetsorganisatie'. Faber:
"In zekere zin heeft het Navo-
dubbelbesluit ons een dienst be
wezen. Het heeft ons van een
vrijblijvende positie afgeholpen.
We kwamen midden in het
vraagstuk terecht, en dat is veel
beter voor je overlevingskansen.
Het heeft ons ook bekend ge
maakt en onze internationale
mogelijkheden vergroot".
Hard
Ten tijde si
i de vredesdemon
stratie in Amsterdam (1981) was
het IKV op zijn hoogtepunt. "In
de hele samenleving werd de de
monstratie positief onthaald. De
discussie over de bewapening
was toen door ons gewonnen.
Maar dat resultaat hebben we
geen politieke vorm kunnen ge
ven. We hebben het wel gepro
beerd, hebben veel gepraat met
het CDA, maar niet altijd even
doordacht, zeg ik nu. Vaak stel
den we ons hard en moralistisch
op".
"Het lukte ons dan ook niet,
het CDA twee jaar later voor de
demonstratie in Den Haag te
winnen. Er was een grote strijd
ontbrand tussen links en rechts
over de vraag of het CDA er wel
aan kon meedoen. Daar zijn de
dingen toen niet goed gelopen.
Als het CDA had meegedaan,
waren we een stuk verder geko-
Van die tijd af kwam het IKV
uit een discussie over de kruisra
ketten terecht in een partijpoli
tieke discussie. "Dat heeft ons
ook opgebroken bij het volkspet
itionnement later. Omdat links
tekende, wilde rechts er niet ach
ter staan". Faber heeft ervan ge
leerd. "Als vredesorganisatie
moet je veel meer identiteit en
zelfbewustzijn opbouwen".
Ook de relatie met de kerken
werd er door de partijpolitieke
bindingen niet beter op. "Door
de felle partijpolitieke duscussie
werd de afstand steeds groter.
Wij opereerden vrij ver van el-;
kaar".
Het IKV trekt het ook zichzelf
aan, dat de kerken in die tijd wei
nig van zich lieten horen. "Wij
hebben onvoldoende doordacht
hoe we de kerken - die toch het
midden van de samenleving vor
men - erbij konden betrekken.
Wij zijn een beraad van de ker
ken, dat de kerken gevraagd en
ongevraagd van advies dient.
Maar we hebben ze in die tijd al
leen gevraagd een standpunt in
te nemen, en verzuimden aan te
geven hoe ze zich hadden kun
nen opstellen".
De kerken hebben nauwelijks
eigen initiatieven ontplooid.
"Dat kwam ook door de angst
voor polarisatie. Inmiddels was
het Icto opgericht, waardoor het
voor de kerken bijna onmogelijk
werd zich op een bepaalde ma
nier op te stellen". (Icto is het In
terkerkelijk Comité Tweezijdige
Ontwapening).
Het IKV, meent Faber nu, had
moeten inzien dat, als je met een
idee komt, er een partijpolitieke
strijd losbarst. "Daar hadden we
de kerken op moeten voorberei
den. We hebben nog wel gepro
beerd by de kerken terug te ko
men, via Vredesweek en ge
sprekken met de Raad van Ker
ken, maar de maatschappelijke
ontwikkelingen gingen zo snel,
dat er geen houden meer aan
Wat Faber steekt, is dat het
IKV door de politiek nooit als
deel van het maatschappelijk be
stel is erkend. "We hadden ge
hoopt dat we na het succes van
1981 als serieuze discussiepart
ner zouden worden beschouwd,
met wie regelmatig overleg zou
worden gevoerd". Waarom die
erkenning achterwege is geble
ven, weet Faber niet. "Er is echt
geen wederzijdse interesse. Zij
hebben geen behoefte aan de
deskundigheid die wy in huis
hebben".
Gefrustreerd door het verlies
van die strijd is Faber niet. "Maar
misschien praat ik het wel van
me af door steeds de gebeurte
nissen te analyseren en te zeggen
dat ik ervan geleerd heb".
Ontspanning
Sinds een jaai licht het IKV
zijn volle aandacht op de Oost-
West-verhouding en de ontspan
ning. Een van de fouten-die het
Beraad daarbij probeert te voor
komen betreft de relatie met de
kerken. Veel meer dan de afgelo
pen jaren wordt weer bij de ker
ken aangeklopt. Echt van een lei
en dakje is dat tot nu toe niet ge
gaan.
De kerken zijn niet helemaal
gelukkig met de IKV-aandacht
voor Oost-Europa, al spreekt het
thema op zichzelf zeker aan. Veel
plaatselijke kerken hebben rela
ties gelegd met Oosteuropese
kerken, en de Raad van Kerken
onderhoudt ook contacten met
de officiële vredesorganisaties.
Het IKV richt zich voornamelijk
op de onofficiële vredesbewegin
gen. De kerken en de Raad van
Kerken zijn bang dat door een te
grote aandacht voor de mensen
rechten de bestaande relaties in
gevaar komen.
De afgelopen tijd heeft het
IKV daarom gesprekken ge
voerd met alle kerkelijke orga
nen die zich met Oost-Europa be
zighouden. De resultaten zyn dit
voorjaar in een besloten vergade
ring met de Raad van Kerken be
sproken. Volgende maand gaat
het IKV met de negen lid-kerken
om de tafel zitten om een aantal
beleidspunten door te praten.
Faber
- veel geleerd -
Leiden. Het kerkelijk bu
reau van de hervormde gemeen
te wordt volgende maand ver
plaatst naar het gerenoveerde
'Huiszittenhuis' aan de Oude
Rijn 44c. Voor de ruimten bij de
Hooglandse kerk - waar het bu
reau nu was ondergebracht -
wordt een andere bestemming
gezocht.
Hervormde Kerk: beroepen
te Lunteren A. Beens Krimpen
aan de IJssel, te Akkerwoude-
Murmerwoude (Fr.) A. Naijen
Goudriaan-Ottoland
Remonstrantse Broeder
schap: aangenomen naar Den
Haag F. Knoppers Alkmaar-
Hoorn.
Koeienrace in het Overijsselse Broekland. Dat koeien van nature snelle dieren zijn zie jein het voorjaar. Dar
gaan ze als gekken tekeer". «fotoGPE
Jaarlijks worden er in Nederland 30.000 valse paspoorten ontdekt, vermoedelijk maar 10 procent van het
werkelijke aantal. Bedrijven worden ermee voor miljoenen opgelicht. (archieffoto»
DEN HAAG - Waar zitten de ron
de nietjes waarmee de foto in het
paspoort wordt bevestigd? Bo
venaan in de linker en rechter
hoek, diagonaal van linksboven
naar rechtsonder of misschien
wel van rechtsboven naar links
onder? Een kleine proef op de
som leert dat vier van de vijf Ne
derlanders het verkeerde ant
woord geven. Nee, de nietjes zijn
niet, zoals de meesten denken,
diagonaal bevestigd maar zitten
keurig naast elkaar bovenaan de
foto.
door
Jos Heymans
De marechaussee, belast met
de controle van paspoorten, zal
op deze eenvoudige vraag on
middellijk het juiste antwoord
geven. Maar dat geldt niet voor
de mensen die werkzaam zijn bij
banken, verhuurbedrijven en ho
tels, ook al vragen zij tientallen
malen per dag om het paspoort
van de cliënt. Zij zijn niet in staat
een vals paspoort van een echt te
onderscheiden, zeker niet als het
om een buitenlands identiteits
bewijs gaat. Het bedrijfsleven
lijdt dan ook miljoenen guldens
verlies dóór het gebruik van val
se paspoorten.
•Hoeveel valse paspoorten in
omloop zijn, is slechts bij bena
dering te zeggen. Jaarlijks wor
den ongeveer 30.000 vervalste
exemplaren ontdekt, maar dat is
vermoedelijk niet meer dan tien
procent van het werkelijke aan
tal. Hoewel Nederland te boek
staat als het land met het meest
fraudegevoelige paspoort, is de
situatie in het buitenland niet
veel beter. In de Verenigde Sta
ten werden in 1984 meer dan één
miljoen valse paspoorten onder
schept, in Frankrijk waar even
als in België elke inwoner een
persoonsbewijs heeft, is één op
de twee identiteitskaarten gesto
len of vervalst. En in Italië wordt
het aantal valse paspoorten niet
is meer geteld; er zijn daar
er valse dan echte in omloop.
Sterke staaltjes
Er zijn sterke staaltjès van ver
valsingen bekend, die door hun
eenvoud lange tijd onopgemerkt
bleven. In België boekte een
n op vertoon van zijn diplo
matiek paspoort van de repu
bliek Koneuwe een hotelkamer.
Uit angst om voor dom te wor
den aangezien, durfde niemand
te vragen waar Koneuwe lag.
Daar kwam men pas achter toen
man zonder te betalen ver
trokken was. Koneuwe bleek te
staan voor Kommunistische
Neue Welt, een door de oplichter
verzonnen republiek. Er zijn ook
paspoorten in omloop van de
niet bestaande republiek Texas.
Maar omdat de naam vanwege
de gelijknamige Amerikaanse
staat bekend in de oren klinkt,
kon de vervalsing lange tijd wor
den gebruikt.
Paspoorten worden door terro
risten om politieke, door vluch
telingen om economische en
door misdadigers om criminele
motieven vervalst. Falsificaten
worden niet zozeer gebruikt om
een land binnen te komen, maar
veeleer om anoniem te blijven
(terroristen), een nieuw bestaan
op te bouwen (vluchtelingen) of
misdaden te begaan (crimine
len). De schade die met een ver
valsing Wordt aangericht, ont
staat pas na binnenkomst van
een ander land en moet vermoe
delijk miljarden bedragen. Met
een vals paspoort kun je door
gaans ongestraft tal van misdrij
ven plegen, zoals eenvoudige op
lichting, het onterecht aanvragen
van o verheidsuitkeringen, in
ning van gestolen cheques, dief
stal van (huur)auto's, bankover
vallen, terreuraanslagen en
moord.
Kenmerken
Het bedrijfsleven is om begrij
pelijke redenen niet bereid te
vertellen hoe groot de schade is
die door het gebruik van valse
documenten wordt geleden. Het
grote probleem is dat het balie-
personeel de valsheid niet kan
ontdekken, omdat men niet weet
aan welke kenmerken een pas
poort moet voldoen. Wie weet
bijvoorbeeld dat de pasfoto op
een Filippijns paspoort moet zijn
voorzien van een handtekening
van de houder? En dat er ook
nog een handtekening op de bin
nenzijde van de kaft móet staan?
De Voorburgse zakenman
jonkheer Fred van Bunge ver
baast zich al jaren over de stort
vloed van kranteberichten, waar
in melding wordt gemaakt van
paspoortvervalsingen. Hij be
dacht zich dat uitbanning van
deze vorm van criminaliteit al
leen mogelijk zou zijn als men
sen een vals paspoort van een
echt kunnen onderscheiden. Zo
ontstond het idee voor een boek,
het 'handboek om de echtheid
van paspoorten te bepalen'.
Zes jaar lang heeft Van Bunge
met medewerking van de minis
teries van buitenlandse zaken en
justitie de ambassades in ons
land bestookt met het verzoek
hun verschillende paspoorten
voor dit doel af te staan. In totaal
hebben ruim honderd van de 155
landen hun medewerking ver
leend. In het handboek, dat in
oktober in het Nederlands en En
gels op de markt verschijnt,
staan 240 verschillende paspoor
ten uit 103 landen afgebeeld en
beschreven. Het zijn niet alleen
de gewone documenten, maar
ook diplomatieke, zakelijke en
zeemanspaspoorten.
de
Het handboek, een losbladige kaï
uitgave zodat aanvullingen mo- Ide
gelijk zijn, is bedoeld voor balie-
personeel van tal van instellin
gen als banken, gemeenten,
luchtvaartmaatschappijen
zodat in één oogopslag kan
den gezien of het getoonde pas
poort voldoet aan de beschrij
ving. Van elk paspoort zijn vier
foto's afgedrukt in de exact juis
te kleuren. De Haarlemse bank-
biljettendrukker Joh. Enschedé
Zn. heeft de litho's van de pas
poorten gemaakt. Van Bunge:
„Het is uiterst precies werk. We
hebben meer dan 150 litho's weg
moeten gooien omdat de kleur
net iets afweek van die van het
paspoort".
Vluchtelingen
De belangstelling voor dit
unieke boekwerk, dat 600 gulden
gaat kosten en niet voor particu
lieren is bestemd, is groot. Naast
een reeks bedrijven en het minis
terie van binnenlandse zaken
hebben nu al 50 politiekorpsen
het handboek besteld. Voor
vreemdelingendiensten, die da
gelijks met tientallen verschil
lende paspoorten van vluchtelin
gen worden geconfronteerd, is
het boek een uitkomst. Ook het
buitenland is geinteresseerd. De
Belgische rijkswacht en de En
gelse immigratiedienst hebben
bestellingen gedaan en Bulgarije
en Saoedi-Arabië hebben ge
vraagd of de uitgave in het Bul
gaars en Arabisch kan worden
vertaald.
Een deel van de falsificaten is
vaak zo onbenullig, dat ontdek
king niet lang kan uitblijven.
Een oplichter had eens in een
vervalst Nederlands paspoort
onder het kopje 'ogen/yeux/eyes'
geschreven: 'black'. Dat had
'zwart' moeten zijn, omdat het
paspoort in de Nederlandse taal
moet worden ingevuld. Een an
der had de stempel van de ge
meente Tilburg niet al te best na
gemaakt. In plaats van 'gemeen
te' gaf de opdruk 'gmeente' te
zien. En in een buitenlands pas
poort stond onder de vermelding
'sex' in hoofdletters 'yes', terwijl
daar een M of een F had moeten
worden ingevuld.
