'Bouw van
huurhuizen
in het slop'
Zuidafrikaanse mijnstaking
toont macht zwarte vakbond
Noordwijk en Foreholte
sterk in districtsbeker
Waldo Jansen glijdt
op eigen park onderuit
Winst Duitse banken daalt
PAGINA 14
WOENSDAG 19 AUGUSTUS 1987
Reinaldo mag
weer naar huis
VELSEN (GPD) - De Stichting Ar
beidszaken heeft gisteren negatief
geoordeeld over de komst van de
voormalige vedette van het Brazili
aanse voetbal, José Reinaldo de Li
ma naar Telstar. Dit houdt in dat de
58-voudige ex-international, die in
zijn geboorteland veelzeggend 'De
Koning' wprdt genoemd, zo goed
als zeker zijn net gearriveerde kof
fers weer kan pakken en zijn kort
stondige verblijf in Nederland
moet beëindigen.
De Stichting adviseerde wel po
sitief over de transfer van de Cana
dees Randy Sahiuel naar Volen-
dam en over een verder verblijf van
de Israëliër Moti Iwanir bij Roda
JC. Of de van PSV gehuurde verde
diger Samuel vanavond al zijn de
buut kan maken voor Volendam in
de thuiswedstrijd tegen Gronin
gen, hangt af van de toestemming
van het ministerie van sociale za
ken.
„We zijn verbijsterd", aldus Tel-
star's vice-voorzitter Chris van der
Zwan na het negatieve advies over
de Braziliaan. „Ik denk dat die lui
van Arbeidszaken te veel aan de
Braziliaanse zon gedacht hebben
en daar een steek van overhielden,
in plaats stil te staan bij de onge
looflijke kwaliteiten die Reinaldo
heeft. Ik heb er geen moment bij
stilgestaan dat dit kon gebeuren.
We gaan er ook alles aan doen om
deze grove beoordelingsfout aan te
vechten".
Gistermiddag kreeg Telstar te
horen dat Arbeidszaken tegen de
komst van Reinaldo was. De offi
ciële papieren zijn nog niet binnen,
maar het bestuur van de Velsense
club is wel op de hoogte van de ar
gumenten. Reinaldo heeft volgens
Arbeidszaken op sportief gebied
de laatste twee jaar nauwelijks iets
gepresteerd en men twijfelt er aan
of de Braziliaan een verrijking zal
zijn voor het Nederlandse voetbal.
Trainer Cor van der ïlart bestrijdt
dit argument. „Hij heeft nog tot ja
nuari van dit jaar bij een Brazili
aanse topper gespeeld en was, als
ik het me goed herinner, vorig jaar
nog te bewonderen in het Amster
dam-toernooi".
Coventry zet
zegereeks voort
LONDEN (Reuter) - Coventry City
heeft zijn uitstekende start van het
seizoen gisteravond een vervolg
gegeven. Vier dagen na de over
winning. van 2-1 op Tottenham
Hotspur behaalde de houder van
de FA-beker een minimale zege (1-
0) op Luton Town. Al was het be
zoekende Coventry de betere
ploeg, het winnende doelpunt'was
omstreden.
LEIDEN - In de (vooruitgespeelde)
eerste ronde van de KNVB-beker
moest Noordwijk gisteravond aan
treden tegen zondagvierdeklasser
Alphen. De zaterdageersteklasser
liet het klasseverschil duidelijk
blijken en pakte de Alphense op
ponent met grote cijfers in: 0-6. Het
Voorhoutse Foreholte versloeg in
Den Haag het plaatselijke Spoor-
wijk met 2-4.
Alphen - Noordwijk 0-6. Twintig
minuten lang wisten de Alphena-
ren stand te houden tegen de
Noordwijkse furie en in die perio
de wist Rini van Elk zelfs de vijan
delijke paal te schampen. Die bru
taliteit kwam de gastheer duur te
staan. Met snel voetbal overrom
pelde de ploeg, van John Eelman
Alphen en achtereenvolgens Jaap
Guyt, Ivan Hermans, weer Jaap
Guyt en Jos Smits zetten Noord
wijk voor rust op een comfortabele
0-4 voorsprong.
Met name Hermans blonk uit in
strijdlust en Alphen had eigenlijk
in eerste instantie geen antwoord
klaar. Slechts twee reëelé kansen
wist de brigade van oefenmeester
Wim Dekker zich scheppen, maar
kon die niet in treffers ombuigen.
Hoewel Noordwijk na de thee wat
gas terug nam, konden Albert Bos-
ma en Timo Gerlof de eindstand
uiteindelijk op 0-6 bepalen.
Spoorwijk - Foreholte 2-4. Fore
holte werd wakker geschud door
Hagenaar Cor van der Drift die in
de 12de minuut het Voorhoutse
doel trof. Na de ogen te hebben uit
gewreven toonde Ton Arroyo het
scoren nog niet te zijn verleerd en
bracht Foreholte op gelijke hoogte,
waarna Loek van Kesteren de be
zoeker zelfs naar een 1-2 voorspong
schoot. Hagenaar Jaua Querreiro
nivelleerde de stand nog wel, maar
Theo van Kampen kogelde vlak
voor rust de 2-3 in Haagse touwen.
Na de hervatting breidde Van
Kesteren de marge uit tot twee
doelpunten (2-4) en hoewel Fore
holte het betere van het spel be
hield, verzuimde de Voorhoutse
zondagderdeklasser het grote aan
tal kansen in doelpunten om te zet
ten.
Oefenvoetbal
Zondagvierdeklasser UDO heeft
gisteravond in een oefenpartij te
gen plaatsgenoot Oegstgeest het
onderspit moeten delven. Ietwat
geflatteerd werd de ploeg van Leo
Holl met 1-2 door de zaterdagbuur
man teruggewezen.
Voor een vriendschappelijke
wedstrijd werd er een te grote do
sis hardheid in de strijd gegooid en
vooral UDO had daar moeite mee.
Het team van Holl legde wat meer
voetbal op de mat maar de gescha
pen scoringsmogelijkheden wer
den op soms kinderlijk eenvoudige
wijze om zeep geholpen. Oegst
geest daarentegen gebruikte de mi
nimale kansen wel en zag Bert
Postma tweemaal scoren. Een aan
Oegstgeest na rust toegekende pe
nalty schoot André Zonneveld hui
zenhoog over. Kees Borst wist, met
medewerking van doelman Cees
Star, voor UDO uiteindelijk wel de
roos te raken, maar zijn goede
voorbeeld vond geen navolging.
Overige uitslagen van de gister
avond gespeelde oefenwedstrij
den:
Noordwijk 3 - MVKV 2-2, Docos -
RKDEO 2-1, VN A - Unitas 2-1, Ka-
gia - Teijlingen 1-1, Lisse (zo) - NFC
1-1, Leiden - UVS 2 1-2, Archipel -
LDWS 2-6. Oefenprogramma van
avond: Rijnsburgse Boys - RCH,
RCL-VUC, Koudekerk-Oranje
Groen, Ter Leede-VVSB, Blauw
Zwart-LFC, SJC-VTL, Quick
Boys-Zwaluwen Vlaardingen, Kat
wijk-Voorschoten, SVLV-Bernar-
dus, SJZ-Meerburg, Zwammer-
dam-Alphen.
SPORTAGENDA
Twente - PSV. Den Bosch - Willem II
EERSTE DIVISIE: Eindhoven - MVV, Hel
mond Sport- Emmen, Heerenveen - NAC,
SVV Wanemnecn. Vitesse NEC. RBC -
Graafschap, Veendam - Cambuur, Telstar -
RKC, Go Ahead - Excelsior
1.02.43, 3. Minervini (Ita) 1.02.66, B-finale:
1. Dekker (Ned) 1.03.45
200 meter vrije slag: 1 Holmertz (Zwc)
1.48.44, 2. Lamberti (Ita) 1.48.68. 3. Gross
(WD1) 1.49.02
WATERPOLO VROUWEN
West-Duitsland - Groot-Brittannie 11-5.
Hongarije - België 20-7, Nederland - Frank
rijk 18-4. Noorwegen vrij.
1. Nederland 3-6 (56-10). 2 Hongarye 3-6
(48-15). 3. Frankrijk 3-4 (21-32). 4 West-
LEIDEN De- wedstrijdleiding
van het tennistoernooi van De
Leidse Hout kreeg gisteren nog'
een afmelding te verwerken. Kees
Heemskerk, vierde geplaatst in het
mannenenkel B, zag van deelname
af. Onno van Paridon verschafte
zich op die manier eenvoudig een
plaats voor de volgende ronde.
De goede vorm van Joost van
Leeuwen bleek van korte duur.
Marius Pieterse belette Van Leeu
wen een verdere doorgang in het
toernooi: 7-6,3-6,6-4. Waldo Jansen
slaagde er niet in om op eigen park
een goede prestatie te leveren. Mar
cel Lolling was met twee maal 6-1
duidelijk te sterk voor Jansen.
Mark Nagelkerken en Jean-Marc
van Maaren bereikten ook de vol
gende ronde door overwinningen
op respectievelijk Bub van der Zee
(6-1, 6-2) en Hans van Bijsterveldt
(6-3, 6-2).
Het optreden van Van Bijster
veldt in het mannendubbel B was
eveneens geen lang leven bescho
ren. Samen met clubgenoot Mark
Post moest Van. Bijsterveldt na
drie sets het hoofd buigen voor
Max Lóngelaan en Onno van Pa
ridon: 6-1,1-6,7-5. Rogier Liefbroer
en Richard Oskam versloegen
Jefrey Dümpel en Andre Weening
met 6-3 en 6 1.
Mirjam Siemerink zorgde in het
vrouwenenkel C voor een verras
sing. Lijstaanvoerdster Liesbeth
Hooghoudt werd door de Rijns
burgse in een vroegtijdig stadium
geëlimineerd. Vooral in de tweede
set kwam Hooghoudt er tegen Sie
merink niet aan te pas: 6-4, 6-1. Ma
rie Louise Goedhart en Jacqueline
Paauw, nummer drie en vier van de
lijst, kwamen beter voor de dag.
Goedhart won van Esther van
Beek met 6-4 en 6-4 en Paauw
boekte een nipte zege op Aukje
Baayens: 7-6, 6-4.
In het mannenenkel C zorgden
Lodewijk Kallenberg en Eric
Steegers voor een boeiende strijd.
De eerste set viel door middel van
een tie-break in het voordeel van
Kallenberg uit. Steegers liet het er
echter niet bij zitten en pakte met
6-3 de tweede spelreeks. In de be
slissende set had Kallenberg weer
het beste van het spel en de Uni-
cummer trok met 6-3 de eindzege
naar zich toe. John van Overloop
kwam tegen Marcel van Paridon
net te kort: 7-6, 6-4.
Martin Hoekstra en Arnold van
der Capellen kwamen gisteren in
actie in het mannendubbel C. Het
als eerste geplaatste koppel moest
tegen Rob van Wijngaarden en
Joep Timmermans eerst een set-
point wegwerken alvorens zij in
twee sets de winst op kon strijken.
JETSKE GOUDSMIT
Zes atleten
op gebruik van
ENGELAND: Luton - Coventry 0-1, Ports
mouth - Chelsea 0-3. Sheffield Wednesday -
Oxford 1-1, Wimbledon - Everton 1-1
WEST DUITSLAND: Hamburger SV -
Hannover '96 3-3
HILVERSUM
Eerste koers. 2000 m: 1. Bonny Uithuizen
(R- Pools) 2.44,5 - 1.22,3, 2. Baldi Fontana, 3
Berend K. Toto: winnend 1,10, plaats 1,20,
1,20, 1,50, koppel 4,70, trio 108,50. Niet ge
start Bmk Uithuizen
Tweede koers, 2000 m: 1. Boncoeur (A.
Mollema) 2.45,8 -1.22,9,2. Ali Buitenzorg, 3.
"Bright Star. Toto. winnend 10,70, plaats
Derde koers, 2000 m: 1. Annigje S (A. vai
der Wal) 2 44,0 - 1.22,0, 2. Angel Volente. 3
start: Barbara de Noot.
Vierde koers, 1609 m: 1. Bienvenue Berg (J
van Dooyeweerd) 2.08,8 -1.20,0,2. Arissy. 3
Brigantie. Toto: winnend 15,70, plaats 7,90.
9.50. 5.20. koppel 155,70, trio 2384,80
Vijfde koers, 2000 m: 1. Ahella Hanover (C.
(Joe)-Baragar (Can) 1-0, Pinter (Hon)-Gran-
da (Per) 1/2-1/2, Miles (GBr)-Hickl (WD1) U-
1, Gruenfeld (Isr)-Nikolic (Joe) 1/2-1/2, Hu-
lak (Joe)-Inkiov (Bul) 1/2-1/2, Nogueir
(Zwi) afgebroken. Elvest (Sov)
a Poloegtyevski 6 1/2,9. Torre 6 plus 1
RONDE VAN NEDERLAND
De uitslag van de eerste etappe: 1. Teun
van Vliet (Ned) 218 kilometer van Bergen
doping betrapt Es
Beeld uit het duel Chili-Argenti-
nië(2-l) tijdens de Panam-qames
(foto AP)
INDIANAPOLIS (Rtr) - Temidden
van de grote sportevenementen
zijn de Pan-Amerikaanse Spelen
bezig een zeer slechte reputatie op
te bouwen.. Bij de vorige gelegen
heid in Caracas werden dertien at
leten betrapt en ging een groot aan
tal anderen op de loop, toen be
kend werd, dat de bekende West-
duitse specialist Donicke de
dopingcontroles zou verrichten.
Maandag werd het sportieve ge
deelte, dat slechts één titelstrijd
kende, overschaduwd door de me
dedeling van de voorzitter van do
Panamerikaanse sportorganisatie
(PASO) Mario Vazquez Rana, dat
er als gevolg van het gebruik van
stimulerende middelen zes
diskwalificaties waren gevallen.
De Verenigde Staten, waarvan'
de ploégleiding toch al in een
slecht humeur was, omdat de sa
bel-équipe in de finale van het lan-
dentoernooi ondanks een voor
sprong van 5-2 met 7-9 had verloren
van Cuba, werd als gastheer te kijk
gezet. De zilveren kogelslingeraar
Bill Green moest zijn medaille inle
veren. Hii was één van de drie me
daille-winnaars, die bij de affaire
betrokken was. De andere twee
waren de Nicaraguaanse gewicht-
heffer Orlando Vasquez-Mendose.
die in de 52 kg-categorie driemaal
brons behaalde en de Venezolaan
se schutter Bernardo Ocando, die
op luchtdruk-pistool met zijn team
een zilveren en individueel een
bronzen medaille in de wacht had
gesleept. De andere drie gevallen
betrof de Venezolaanse gewicht-
heffer Pedro Torres, de Colombi
aanse gewichtheffer Javier Jime
nez en basketballer Elnes Boilings
van de Amerikaanse Maagden-ei
landen.
Bij de bekendmaking raakte Va
zquez Rana in conflict met een van
zijn eigen commissieleden. Zijn be
wering dat in Indianapolis werd
gewerkt volgens het Olympische
dopingreglement en dat elke me
daille-winnaar was gecontroleerd,
werd niet ondersteund door hef lid
van de medische commissie Ro
nald Blankenbaker. Deze zei dat
individuele prijswinnaars voor zo
ver mogelijk waren gecontroleerd.
1919,70. 1
Zesde koers, 2000 m: 1. Zoon van Freule (L
iper) 2.36,8 - 1.18,9, 2. Zarina Gregor. 3.
Aïi.'ul H.iinivrr Toto wmnrnd l.fill. pluuts
1.30. 1.20, koppel 5,40, trio 19.90.
Zevende koers, 1609 m: 1. Aida Oostland
(A. Mollema) 2.06.9 -1.18,9, 2. Yurriaan L. 3
Antoinet Victrix. Toto: winnend 3,60.
plaats 2,00, 3,60, 1,90, koppel 21,50, trio
141,80. Niet gestart: Weieome Happy.
Achtste koers, 2000 m: 1. Attila van Weert
(H Grift) 2.37,6 - 1.18,8, 2. Zappa Flight. 3
Yiane Spencer. Toto: winnend 16,80, plaats
3.10, 1.20. 1.80. koppel 11.70, trio 224,50
Negende koers, 1609 nv 1. Year of King (H.
Schoonhoven) 2.06,1 - 1.18.4. 2 Winn Toge
ther, 3. Wicardo Peter. Toto: winnend 2,40.
plaats 1,10, 1,50, 1,70, koppel 6,80, trio 86,90.
Tiende koers. 2000 m: 1. Woensdag <J El-
zinga) 2.37,6 - 1.18,8, 2. Warhorse B. 3. Tan
tieme. Toto: winnend 4,40, plaats 1,40, 1,20,
1.10, koppel 6,30, trio 80,30
Elfde koers, 1609 m: 1. Yankee Staaweide
(M. Poort) 2.06,4 -1.18,6,2. Winston Oxford,
3. Brandy Boszorg. Toto: winnend 11,00,
plaats 1,20, 1,20, 1,00, koppel 25,00, trio
Karin Brienesse (Ncd) 56-45. B-finale 1. In-
gnd Baars (Ned) 57.55
400 meter wisselslag: 1. Noemi Lung (Roe)
4.40.21,2. Elena Dendeberova (Sov) 4.42.62,
3. Kathleen Nord (OD1) 4.44.09
400 meter wisselslag 1. Oost-Duitsland
(Stellmach, Strauss, Möhring, Friedrich)
7.55.47 (wereldrecord), 2. Roemenië 8.09.15,
3. West-Duitsland 8 09.89.6. NEDERLAND
8.13.74
Mannen
100 meter schoolslag: 1. Moorhouse (GBr)
1.02.12 (Europees record). 2. Volkov (Sov)
Vanderaerden (Bel). 6. Eticnne de Wilde
(Bel), 7. Peter Hoondert (Ned), 8. Patrick
Verplancke (Bel), 9. Marcel Arntz(Ned), 10
Frank Pirard (Ned), 11. Martin Schalkers
(Ned)
Algemeen klassement: 1. Van Vliet 5.02.22.
2 Lilholt op 0.09, 3 Jelle Nijdam (Ned)
'enhaagen (Ned) z.t., 11. Erie Breukink
Steve Speaks (VSt) 2
Ron Kiefel (VSt) op 16 18. 5. Roy Knick-
man (VSt) op 16.24, 6. Alan McCormack
(Ier) op 21.26.
WIELRENNEN - De Italiaan Pao
lo Rosola heeft maandag de der
tiende etappe van de Coors Classic
wielerwedstrijd in de Verenigde
Staten gewonnen. Hij zegevierde
in de 172 kilometer lange rit van
Aspen naar Copper Mountain in 4
uur 34 minuten en 31 seconden. De
Amerikaan Jeff Pierce blijft leider
in de algemene rangschikking.
Bij de vrouwen, die over 92 kilo
meter de derde etappe van hun
wedstrijd van Aspen naar Copper
Mountain reden, zegevierde de
Amerikaanse Leslee Schenk in 2
uur 27 minuten en 19 seconden.
Woningraad luidt noodldok
ALMERE/DEN HAAG (ANP/GPD) - Als het kabinet niet
over de brug komt met geld, dan wordt het bouwprogram
ma 1987 bij lange na niet gehaald. Dat betekent dat er 8500
huurwoningen te weinig in aanbouw worden genomen, zo
heeft de Nationale Woningraad (NWR) gisteren gezegd. De
NWR vertegenwoordigt 750 woningbouwverenigingen en
gemeentelijke bouwbedrijven.
BINNENLAND BUITENLAND ECONOMIE
Gevangenen zijn
overlast van
verbouwing zat
HAARLEM (GPD) - De gedeti
neerden in het Haarlemse huis van
bewaring zijn het kabaal en de stof-
overlast van de verbouwingswerk
zaamheden zat. Ze hebben gisteren
geëist dat toezeggingen van de
Rijksgebouwendienst tot het in
perken van de oyerlast vanaf van
daag worden nagekomen. Zo niet,
dan zullen ze via hun advocaat in
een kort geding maatregelen eisen.
Volgens één van de advocaten
van de gedetineerden, mr. Harten
uit Haarlem, hebben personeel en
directie van het huis van bewaring
begrip voor het standpunt van de
gedetineerden. Het stof dringt vol
gens de advocaat overal door, tot
zelfs in het eten van de. ingeslote-
nen, terwijl er vanwege het helse
kabaal volgens hem sprake is van
'onnodige leedtoevoeging'
Harten meldt dat er gisteren een
onderhoud is geweest met de di
rectie waarin het nakomen van de
toezeggingen is geëist. De directie
beschikt echter niet over mogelijk
heden over beide punten uitspra
ken te doen.
De verbouwingswerkzaamhe
den duren naar verwachting nog
■minstens een jaar. De gedetineer
den iri Haarlem zijn niet tegen de
verbouwing op zich, die volgens
hen een duidelijke verbetering van
de cellen betekent, maar tegen de
onvoldoende maatregelen om
overlast tegen te gaan.
Volgens de Woningraad willen fi
nanciers als pensioenfondsen, ver
zekeringsmaatschappijen en ban
ken nauwelijks geld in sociale wo
ningbouw stoppen. De woning
bouwverenigingen hebben dit jaar
2,5 miljard nodig om het bouwpro
gramma van staatssecretaris Heer-
ma (volkshuisvesting) te kunnen
afwerken. Daarvan hebben zij pas
17 procent bij elkaar kunnen
sprokkelen.
De Woningraad heeft uit een te
lefonische enquête onder financië
le instellingen en bemiddelende
bureaus geleerd dat die instellin
gen de lening als beleggingsmoge
lijkheid niet meer interessant vin
den, omdat zij van het rijk niet
meer dan 7,5 procent rente mogen
vragen. Bovendien vinden zij de
overheidsgarantie op aflossing en
rentebetalingen niet waterdicht, al
dus de Woningraad.
Woordvoerder Smeets van de
Raad voor Onroerende Zaken be
vestigde gisteren dat 'beleggers
signaleren dat klimleningen een
onverantwoorde belegging zijn'.
Hij gaf toe dat beleggers op dit mo
ment vanwege de lage rentestand
de voorkeur geven aan staatslenin
gen, hypotheken en kortlop'ende
beleggingen. Verder zijn beleggers
volgens hem huiverig om in de wo
ningbouw te investeren vanwege
de scheefgroei in hun beleggings
portefeuille. Een groot deel van
hun fondsen is al in de woning
bouw geïnvesteerd. Bovendien
zijn de beleggers kopschuw gewor
den door de affaire met de wo
ningstichting Verantwoord Wo
nen, waarbij de overheidsgarantie
niet zo hard bleek te zijn als ze had
den verwacht.
Een actie ter ondersteuning van de mijnstaking in Zuid-Afrika: werk
.1.1il.: J... in Irthn-nrtPS
Koona, voor cnemw-uTueiue
burg. De actie was tevens gericht tegen het voornemen van de directie om
het bedrijf te verhuizen naar het thuisland Bophuthatswana. (foto AP)
FRANKFORT (DPA) - Door de opbrengst uit de verkoop van het Flick-
vermogen en door de goede gang van zaken in de effectenhandel is er in
1986 bij de Westduitse banken sprake geweest van geringe groei. Dat
schrijft de Westduitse centrale bank in haar rapport over de gang van
zaken bij de banken in het afgelopen jaar. Het bedrijfsresultaat steeg
maar heel weinig ten opzichte van het jaar ervoor. Bovendien laat de
eerste helft van 1987 een slechtere gang van zaken zien. De resultaten
over de eerste zes maanden van dit jaar lagen
die van vorig jaar.
In 1986 bedroeg het deelbedrijfsresultaat, w
rekening buiten beschouwing wordt gelaten,
tesamen 29,4 miljard mark, 200 miljoen mark
en 1,5 miljard mark minder dan in het recordjaar 1983. De rerite-inkom-
sten stegen met 2,7 miljard mark tot 70,4 miljard mark. Die groei is voor
het grootste deel veroorzaakt door de verkoop van de bezittingen van het
Flick-concern door Deutsche Bank.
De grote algemene banken deden het vorig jaar duidelijk beter dan de
spaarbanken. De bedrijfsresultaten groeiden bij de eerste groep met per
centages die tussen de 27 en de 37 lagen, terwijl die bij de spaarbanken
met drie tot viereneenhalve procent afnamen. Wederom is de Flick-trans-
actie en de effectenhandel de voornaamste verklaring voor dit verschil.
r het algemeen beneden
iarbij de handel voor eigen
an alle Westduitse banken
dan in het jaar c
DEN HAAG (ANP) - Op één punt
zijn de Zuidafrikaanse regering, de
mijnwerkersvakbond NUM en de
mijnconcerns het eens: angstvallig
beklemtonen ze dat de staking in
de goud- en kolenmijnen moet
worden gezien als een arbeidscon
flict en niet als een politieke
krachtmeting.
Maar iedereen is het'er ook over
eens dat deze grootste staking in
de Zuidafrikaanse geschiedenis
niet 'zomaar een staking' is. Onver
mijdelijk wordt in de mijnbouw
sector, de basis van Zuid-Afrika's
rijkdom, niet alleen een strijd ge
voerd om betere lonen, maar ook
om politieke rechten. De NUM is
bezig aan een enorme krachtproef.
De uitkomst is nog onzeker, maar
de zwarte mijnwerkers hebben nu
al hun macht bewezen.
Goud levert de helft van Zuid-
Afrika's inkomsten uit export. Tot
1968 moest het goud tegen vastge
stelde prijzen worden verkocht. In
die situatie gingen loonsverhogin
gen ten koste van de winsten.' In
1972 verdiende een zwarte mijn
werker gemiddeld 18 rand per
maand, slechts 30 procent van het
loon van een zwarte industriearbei
der. Maar na de invoering van een
vrije goudmarkt begonnen de
goudprijzen in 1972 snel te stijgen.
De stijgende goudprijs, het terug
lopend arbeidsaanbod uit de buur
landen en de produktiviteitsverbe-
tering leidden ook tot snelle stij
ging van de lonen.
In 1984 waren de lonen gestegen
tot gemiddeld 350 rand. Rekenend
houdend met de inflatie is dat al
tijd nog een reëie verbetering met
300 procent. Maar de grote sprong
werd gemaakt tussen 1972 en 1975.
De afgelopen tien jaar is de koop
kracht nauwelijks verbeterd. Nog
steeds verdienen de mijnwerkers
minder dan de industrie-arbeiders,
al is de achterstand kleiner gewor
den. En nog steeds verdienen ze
veel minder dan blanke mijnwer
kers.
Intussen maakten de mijneige
naren superwinsten: in tien jaar
tijd steeg de goudprijs van 35 dol
lar naar meer dan 700 dollar per
ounce. Heropening van marginale
mijnen werd weer rendabel en
daarvoor waren meer arbeids
krachten nodig. Voor 1972 was 80
procent van Zuid-Afrika's mijn
werkers afkomstig uit de buurlan
den. Maar de onafhankelijkheid
van Mozambique en stopzetting
van de werving in andere landen,
met name Zambia en Malawi, leid
de tot een tekort aan arbeidskrach
ten.
Tegenwoordig komt nog maar 40
procent van de mijnwerkers uit de
buurlanden. Maar wilden de mijr
nen in Zuid-Afrika zelf werkers
aantrekken, dan moesten er gezien
de concurrentie op deze arbeids
markt betere lonen worden gebo
den.
Tumult
De NUM heeft een stormachtige
groei achter de rug en inmiddels
veel succes gehad. Het "geheim
daarvan ligt op de eerste plaats in
de veranderingen die er de laatste
vijftien ja,ar zijn opgetreden in de
goudmijnen, veruit de belangrijk
ste tak van de mijnbouw. Boven
dien ontwikkelde de NUM dank zij
haar democratische organisatie
structuur een bijzonder gevoelige
antenne voor de grieven en belan
gen van de mijnwerkers.
Aan het begin van de jaren 80
kregen de zwarte bonden voet aan
de grond in de industrie, maar in
de mijnen braken geregeld wilde
stakingen uit. De mijndirecties, on
der aanvoering van het grootste en
meest verlichte concern. Anglo
American. In die situatie keken ze
met een welwillend oog naar de
juist opgerichte NUM. Ze verschaf
ten de jonge bond toegang tot de.
mijnterreinen en tekenden over
eenkomsten waarin de NUM als
contractspartner werd erkend.
De NUM beproefde haar krach
ten het eerst op de mijnen van
Anglo American, waar ze nu 80
procent van haar leden heeft. Orga
niseren en onderhandelen ging
daar wat gemakkelijker dan bij
concerns als Goldfields en Gencor,
die vaak een harde opstelling kie-
De vakbondsleiders bevochten
willekeurige ontslagen. Ze eisten
betere veiligheidsmaatregelen en
zetten zich in voor hogere lonen.
Ze pakten discriminerende praktij
ken aan en bekommerden zich om
de waardigheid van de mijnwer
kers, die maar al te vaak bruut wer
den behandeld door blanke op
zichters en vernederende kar
weitjes moesten opknappen.
Dynamiet
Sinds 1985 zijn daar twee actie
punten bijgekomen, die recht
streeks het apartheidssysteem aan
tasten. De NUM eist betere promo
tiekansen voor zwarte werkers en
dus afschaffing van het systeem
waarin beter .betaalde, geschoolde
banen zijn voorbehouden aan blan
ken.
Op haar congres begin dit jaar
kondigde de NUM ook een campa-
ge aan tegen een andere pijler van
de apartheid: de trekarbeid. Mijn-
- werkers wonen nu in barakken op
de mijnterreinen, vaak met tien of
twintig man per kamer. Veel man
nen kunnen maar ééns per jaar hun
gezin bezoeken. Verveling, onder
linge spanningen en drankgebruik
in deze - overvolle, kale barakken
maakt de mijnpensions tot hoge-
druk-ketels waar elke vonk tot een
explosie van geweld kan leiden.
Maar deze twee 'anti-apartheids'-
eisen ontbreken op de eisenlijst
waarmee de NUM de staking is in
gegaan. Nadrukkelijk concentreert
de bond zich op de niet-politieke
eisen: een loonsverhoging van 30
procent, langere vakanties, een ge-
varentoeslag en een hogere uitke
ring voor de nabestaanden van ver
ongelukte mijnwerkers. Maar
NUM-leider Ramaphosa wil de 'be
voogdende, arrogante directies'
ook een lesje leren: "ze moeten le-
Zorgen
Na drie jaar 'werken aart de ba
sis' is de NUM zich vanaf 1985
steeds meer politiek gaan profile
ren. Dat baart de mijndirecties de
nodige zorgen. Hun hoop dat lega
lisering van de vakbonden zou bij
dragen tot de vorming van een sta
biele, gematigde zwarte mid
denklasse die belang heeft bij een
kapitalistisch bestel, zou wel eens
een illusie kunnen blijken.
Voorlopig blijven die fundamen
tele tegenstellingen op de achter
grond. De mijnstaking heet voorlo
pig nog een loonconflict, ook al om
de regering geen voorwendsel te
geven om in te grijpen. Maar over
de uiteindelijke inzet van de vak-
bondsstrijd op langere termijn be
staat weinig twijfel. "Uiteindelijk",
zei Ramaphosa, "gaat de strijd om
de machtsovername".
FREGATTEN - De Pakistaanse
marine heeft Nederland gepas
seerd voor de levering van twee
fregatten en de keuze laten vallen
op Groot-Brittannië. Een derde fre
gat zal in Pakistan zelf worden ge
bouwd met Britse componenten.
De prijs voor de twee fregatten be
draagt ruim 2,07 miljard gulden.
De Pakistaanse marine verwacht
dat Groot-Brittannië een belang
rijk krediet beschikbaar zal stellen
om de aanschaf te financieren. Ne
derland was door Pakistan gepolst
voor de levering van fregatten uit
de M-klasse voor een bedrag van
2,28 miljard gulden. Ook Duitsland
was in de markt voor een prijs van
2,17 miljard gulden.
