TAD LEIDEN
Gebrekkige taalkennis probleem
voor veel buitenlandse vrouwen
Zomers strand aan Galgewater
Haast maken met basisgezondheidsdienst
Conflict over teruggave van belasting aan bejaarden
s
LEIDSCH .if DAGBLAD
VRIJDAG 14 AUGUSTUS 1987
Gemeente doet onderzoek in Leiden
LEIDEN - Gebrekkige kennis van
de Nederlandse taal vormt voor
buitenlandse vrouwen in Leiden
één van de grootste struikelblok
ken om aan het maatschappelijk
leven deel te nemen. Veel vrouwen
zijn over het algemeen slecht op de
hoogte van mogelijkheden, rech
ten en plichten op het gebied van
onderwijs, gezondheidszorg, werk
en wonen en leven in een sociaal
isolement en kampen met lichame
lijke en psychische prolemen.
Een en ander blijkt uit de nota
'Allochtone vrouwen in Leiden'
die is opgesteld door het gemeen
telijk bureau Emancipatie. Het bu
reau interviewde 50 buitenlandse
vrouwen in Leiden die behoren tot
de Surinaamse, Antilliaanse, Ma
rokkaanse, Turkse en Chinese be
volkingsgroep, over (volwassenen
onderwijs, gezondheidszorg en
welzijn, werk en wonen. Doel was
inzicht te krijgen in de leefsituatie,
problemen en wensen van de in
Leiden wonende buitenlandse
In de nota worden de nodige aan
bevelingen gedaan. De gemeente
moet er volgens het bureau Eman
cipatie bijvoorbeeld hoge prioriteit
aan geven dat buitenlandse vrou
wen zich de Nederlandse taal eigen
maken. Dat willen de meeste geïn
terviewde vrouwen zelf ook graag,
terwijl er ook behoefte is aan les
sen in de eigen taal aangezien een
aantal vrouwen ook die niet mees
ter is. Voorts is er belangstelling
voor naaicursussen, onder meer
omdat vrouwen daar met anderen
in contact kunnen komen. Er is
ook behoefte aan creatieve- en
fietscursussen. Betere voorlichting
en informatie op alle mogelijke ter
reinen vormt de tweede belangrij
ke aanbeveling. Bij gebrek daar
aan, zo blijkt uit het rapport, ko
men vrouwen nogal eens in moei
lijkheden.
Ongehoorzaam
Niet alleen buitenlandse vrou
wen zelf, ook hun kinderen raken
wat het onderwijs betreft in de pro
blemen. Uit gesprekken bleek dat
Surinaamse kinderen wel Neder
lands kennen, maar niet altijd ge
noeg om zich helemaal goed te
kunnen uitdrukken. Chinese kin
deren doen blijkens het rapport
zelden of nooit hun mond open als
ze iets niet begrijpen. Dat zwijgen
wordt door leerkrachten vaak ten
onrechte als begrip uitgelegd.
Turkse en Marokkaanse kinderen
op hun beurt kampen enerzijds
met een te gebrekkige kennis van
het Nederlands, anderzijds neemt
door het verblijf in Nederland hun
kennis van de moedertaal af. Om
dat het Nederlands van hun ouders
vaak ook te wensen overlaat, wordt
de communicatie er dan niet beter
op.
Ander probleem is dat veel vrou
wen bang zijn dat hun kinderen
door de Nederlandse onderwijsme
thode "te vrij, te assertief en onge
hoorzaam" worden. Verder zijn er
klachten over discriminatie van
hun kinderen door mede-leerlin
gen en soms ook door leerkrach
ten, en discriminerende taal in les
materiaal. Vrouwen wezen er ook
op dat hun dochters te weinig wor
den aangemoedigd om door te le
ren. Het komt voor dat buitenland
se meisjes een advies voor vervolg
onderwijs krijgen dat beneden hun
niveau blijkt te liggen. Voorts vin
den vrouwen dat er een gebrek aan
informatie over vervolgonderwijs
is, waardoor soms verkeerde keu
zes worden gemaakt.
Discriminatie doet zich ook voor
op het werk, zo blijkt uit de inter
views. Enige Turkse vrouwen ver
telden dat ze minder betaald krij
gen dan hun Nederlandse colle
ga's, voor dat geld wel harder moe
ten werken, niet voor hun mening
mogen uitkomen en nogal wat on
vriendelijkheid te verwerken krij
gen. Voorts is hun rechtspositie
niet wat die zijn moet: een werkge
ver droeg geen sociale premies af,
zodat de vrouw geen aanspraak
kon maken op zieken- en vakantie
geld. "Anderen werden steeds op
korte contracten aangenomen en
kwamen daardoor nooit in aanmer
king voor een werkloosheidsuitke
ring", aldus het rapport.
Onverstaanbaar
Surinaamse vrouwen noemden
ten aanzien van werk kinderop
vang als probleem: sommigen zien
zich genoodzaakt om bij gebrek
daaraan ontslag te nemen. Ook
voor Chinese vrouwen is kinderop
vang een voortdurende zorg. Veel
vrouwen werken in restaurants en
de werktijden zijn volgens de nota
moeilijk te combineren met de
zorg voor de kinderen. "De kinde
ren moeten bij andere gezinnen
worden ondergebracht of meehel
pen in het restaurant". Het bureau
Emancipatie bepleit onder meer
dat buitenlandse vrouwen, vooral
Turkse en Marokkaanse, beter
worden geïnformeerd over hun
rechten en plichten op het werk.
Wat kinderopvang betreft stelt zij
dat de mogelijkheden daarvoor
moeten worden uitgebreid, onder
meer voor de avonduren.
Sociale contacten dicht bij huis
hebben veel buitenlandse vrouwen
niet of nauwelijks. Er is meestal
weinig omgang met buren; verder
dan groeten op de trap komt het
contact met Nederlandse buren
veelal niet. De vrouwen hebben
echter evenmin veel contact met
buurtbewoners die uit hun land
komen, omdat die uit andere stre
ken komen en vaak een voor hen
moeilijk of onverstaanbaar dialect
(Turken) danwel een geheel andere
taal (Marokkanen en Chinezen)
spreken. Met uitzondering van
vrouwen van de zogenaamde eer
ste generatie, die wel familieleden
in de buurt willen, bleek menig
geïnterviewde vrouw er overigens
niet op gebrand met veel landgeno
ten in één straat of wijk te wonen.
De angst voor al te veel sociale con
trole blijkt groot. Behoefte aan
contact met Nederlanders is er
daarentegen wel.
Met lichamelijke en psychische
problemen blijken vooral Suri
naamse en Turkse vrouwen te
kampen. "Turkse vrouwen zijn
dubbel belast door lichamelijk
werk buitenshuis en de verant
woordelijkheid voor het huishou
den en het (veelal omvangrijke) ge
zin", aldus het rapport. Vrouwen
uit alle bevolkingsgroepen zitten
in een sociaal isolement. Ze heb
ben weinig of geen vrienden en
evenmin veel ontspanningsmoge
lijkheden. Surinaamse vrouwen
maken zich zorgen over het drugs
gebruik door jongeren, Turkse
vrouwen brachten naar voren "dat
het gokken door Turkse mannen
het leven van vrouwen zuur
maakt". Contacten met Nederlan
ders, voor zover aanwezig, ervaren
vrouwen niet zelden als onvriende
lijk of discriminerend.
Ook op het gebied van de ge
zondheidzorg en welzijn blijken
buitenlandse vrouwen slecht geïn
formeerd. Ze zijn, met uitzonde
ring van Surinaamse vrouwen, die
wel de weg naar het maatschappe
lijk werk weten te vinden, niet
goed op de hoogte van het bestaan
van hulpverlenende instellingen.
Ze willen daarover wel worden
geïnformeerd.
De gemeente belegt op maandag
14 september in buurthuis Het
Spoortje aan de Bernhardkade een
avond waarop mensen op de nota
kunnen reageren.
Een zomers strand, die indruk wekte de oever van het Galgewater ter hoogte van molen De Put waar aank
mende studenten kennis maakten met studententensportverenigingen. (foto Jan Hoiva
LEIDEN - Een acht met stuurman
klieft door het water, een windsur
fer dobbert erop en een stoutrtioe-
dige kanovaarder duikt er zelfs
vanaf het bolwerk aan het Galge
water in.
Gisteren was er voor de eerste
jaarsstudenten van de Leidse uni
versiteit in het kader van de intro
ductieweek op en rond het Galge
water bij molen De Put de moge
lijkheid om kennis te maken met
de Leidse studenten watersport
verenigingen. De wind liet het wel
iswaar enigszins afweten, wat voor
zeilers en windsurfers nogal lastig
was, maar dat kon de pret niet
drukken.
Elke vereniging was vertegen
woordigd in de stalletjes bij het
bolwerk en op het water werden
voor de ogen van aankomende stu
denten en andere belangstellenden
demonstraties van de betreffende
sporten gegeven.
Wie het kijken moe was, kon Lei
den vanaf het water bezichtigen tij
dens een tochtje met een al dan
niet gemotoriseerde plezierboot.
En omdat watersport hongerig
maakt, konden op de Schilders
plaats bij de Weddesteeg panne
koeken en milkshakes worden ver-
oberd.
En of dat allemaal nog niet ge
noeg was, viel er door luidsprekers
naar popmuziek te luisteren. Een
mini-popfestival op het bolwerk
sloot de kennismakingsdag s mid
dags af.
Gemeenten moeten voor 1 september aanvraag indienen
LEIDEN - In de Haarlemmerstraat is voor de vijfde achtereenvolgende keer een braderie georganiseerd door
de vijfjarige ondernemersvereniging Haarlemmerstraat Promotie. Gistermiddag was de winkelstraat direct al
mudvol en zat het weer lekker mee om er een geslaagde braderie van te maken. Aan het begin van de koopavond
bleken de weergoden de neringdoenden echter minder goed gezind. De stromende regen was alleen goed om er in
mum van tijd een voorraad paraplu's door heen te slaan.
Vandaag is de tweede braderiedag en een extra koopavond, al was het maar om die van gisteravond goed te
maken. Bijna alle winkeliers nemen aan de lustrumbraderie deel, samen zo'n 150 kramen. Een heel goed resul
taat, jubelt de ondernemersvereniging die meent dat de Haarlemmerstraat als winkelstraat het goed doet.
LEIDEN/ALPHEN - Er is haast ge
boden bij de totstandkoming van
een basisgezondheidsdienst in de
Leidse en Alphense regio. Indien
gemeenten in die gebieden niet
voor 1 september besluiten mee te
werken, is de kans groot dat zo'n
dienst pas veel later van de grond
komt. Het rijk heeft namelijk te
weinig geld om alle in Nederland
op te richten basisgezondheids
diensten met ingang van 1988 te
betalen. Wie het eerst komt, wie
het eerst maalt.
Die basisgezondheidsdiensten
worden ontwikkeld op initiatief
van de rijksoverheid. Het is de be
doeling dat over geheel Nederland
een sluitend netwerk van dergelij
ke diensten ontstaat. De nieuwe in
stellingen krijgen een wettelijk
vastgesteld takenpakket van ge
neeskundige en gezondheidsdien
sten. Daarbij gaat het onder meer
LEIDEN - Bewoners van een be
jaardenhuis lopen het risico dat het
geld dat zij van de belasting terug
krijgen, wordt afgetrokken van de
uitkering die zij van de sociale
dienst ontvangen. De teruggave
van teveel betaald belastinggeld
zou de bejaarden hierdoor netto
geen cent opleveren. Minister
Brinkman heeft de gemeenten la
ten weten dat deze verrekening
moet plaatshebben, maar de ge
meente Leiden is niet van plan de
maatregel van de minister op te
volgen.
Volgens de gemeente is het be
leid van de minister onrechtvaar
dig en kleven er nog te veel ondui
delijkheden aan, een standpunt dat
door de Leidse sociale dienst
wordt onderschreven. De sociale
dienst waarschuwt de bejaarden
wel voorzichtig te zijn met uitge
ven van het geld dat van de belas
tingen is terug ontvangen. Niet uit
gesloten wordt dat wanneer de mi
nister zijn zin krijgt, de teruggave
alsnog van de uitkering wordt in
gehouden.
Door een wetswijziging is het
Politie bemiddelt bij ruzies
LEIDEN - De politie heeft gisteravond en vannacht vier keer
middelen bij echtelijke ruzies. Gisteravond om zeven uur kwam een 23-ja-
rige Leidse het bureau aan de Langegracht binnengerend, omdat zij voor
de zoveelste maal door haar man in elkaar was geslagen. Voor onderzoek
is zij naar het Academisch Ziekenhuis gebracht.
Even over twaalven vannacht is een 24-jarige Leidenaar aangehouden
wegens huisvredebreuk. Hij was op bezoek bij zijn voormalige vrouw aan
de Agaathlaan en weigerde de woning te verlaten.
Om drie uur vannacht wilde een man bij zijn ex-vriendin aan de Me-
rendonk wat spullen komen ophalen. Hij is, omdat hij weigerde op-te
stappen, door de politie aangehouden.
Om half vier weigerde een 31-jarige vrouw haar even oude echtgenoot
in hun huis aan de Diamantlaan binnen te laten, omdat z(j hem van een re
latie met een andere vrouw verdenkt. De politie heeft de vrouw kunnen
overhalen haar echtgenoot toch in huis te laten.
mogelijk geworden dat bejaarden
in een tehuis vanaf 1985 een fiks be
drag aan belasting terugkrijgen.
Voor bejaarde echtparen kan dit
bedrag oplopen tot 700 gulden per
jaar, een alleenstaande zou recht
hebben op 400 gulden. De gemeen
te kondigde enkele maanden gele
den aan te zullen bevorderen dat
bejaarden het geld terugvragen en
terugkrijgen.
Enkele weken geleden echter liet
de minister weten dat de teruggave
bij het inkomen van de bejaarden
wordt opgeteld. In de praktijk be
tekent dit dat de bijdrage van de so
ciale dienst aan de verzorgingskos-
ten van de bejaarden met een zelf
de bedrag wordt verminderd als
deze heeft teruggekregen. Hiermee
zouden de bejaarden zich de moei
te van het terugvragen van belas
ting kunnen besparen.
Ambtenaar Sumer van de direc
tie welzijn van de gemeente
spreekt van 'een conflict tussen de
rijksoverheid en de gemeente'.
"We kunnen als gemeente onze
poot stijf houden en het geld niet
verrekenen. Dan zien we wel waar
het schip strandt. De gemeente
loopt dan wel het risico het niet in
gehouden geld zelf op tafel te moe
ten leggen wanneer de minister het
totale bedrag besluit te korten op
de uitkering aan de gemeente", al
dus Sumer. Hij noemt het een 'on
rechtvaardige' maatregel van de
minister. Een definitief standpunt
neemt het gemeentebestuur pas in
wanneer wethouder De la Mar (ou-
derenzaken) terug is van vakantie.
Volgens de heer Van Eyk van de
sociale dienst is het verstandig om,
wanneer de minister bij zijn stand
punt blijft, de rechter om een uit
spraak te vragen, een mogelijkheid
die de minister overigens zelf in
zijn circulaire aan geeft.
De PvdA-raadsleden Kerkhoffs
en Van Meijgaarden hebben er bij
het college op aan gedrongen voor
lopig geen uitvoering aan de maat
regel van de minister te geven maar
de bejaarden wel voor te lichten
over wat er mogelijkerwijs kan ge
beuren met het geld dat zij hebben
terug gekregen. De directeuren
van de Leidse bejaardenoorden
hebben inmiddels een brief naar
het gemeentebestuur geschreven
waarin zij deze verwijten de bejaar
den blij te hebben gemaakt met
een dooie mus.
LEIDEN - Een 21-jarige Katwijkse
is gistermiddag met haar fiets ge
vallen toen zij via het fietspad on
der de bryg bij de Haagsche
Schouw naar Valkenburg wilde rij
den. Door de regen was het houten
wegdek glad geworden, waardoor
zij kwam te vallen Met vermoede
lijk een gebroken sleutelbeen is zij
naar het Academisch Ziekenhuis
gebracht.
Flinke buit bij autoinbraak
LEIDEN - In de auto van een .Uit de auto werden tevens een
«Zweed, die geparkeerd stond bij dictafoon, een leren jack, een swea-
een hotel aan de Plesmanlaan, is ter, pullover en pantalon, een paar
vannacht ingebroken. Een rood-le- schoenen, een kledinghoes en een
ren attachékoffer met documenten koffer met cassettebandjes gesto-
werd ontvreemd. De koffer werd len-
later, leeg, aangetroffen door de po- Het ruitje van het linker achter-
litie in Sassenheim. portier was ingegooid.
om bestrijding van infectieziekten,
zorg voor hygiëne en advisering
aan bestuurders over aspecten van
volksgezondheid. Voor Leiden be
tekent dat onder meer dat de GG
en GD bij die nieuwe instelling
wordt ondergebracht.
Daarnaast kan de basisgezond
heidsdienst extra taken op zich ne
men: sociaal-medische advisering,
advisering politie en justitie, ram
penbestrijding, tuberculosebestrij
ding, inenting en dergelijke. Het is
niet noodzakelijk dat alle deelne
mende gemeenten het over die ta
ken eens worden. Wie ervan ge
bruik wil maken, kan dat tegen be
taling van de werkelijke kosten.
In het noordelijk deel van deze
provincie was aanvankelijk sprake
van de oprichting van een grote ba
sisgezondheidsdienst voor meer
dan 400.000 mensen. Regio Leiden,
regio Alphen en duin- en bollen
streek zouden samen een gemeen
schappelijke regeling opzetten om
de diensten daarin onder te bren
gen. De duin- en bollenstreek
haakte evewel op het laatste mo
ment af met het doel zelf zo'n
dienst op te richten. Hoewel wordt
betreurd dat de duin- en bollen
streek niet meedoet, hebben de re
gio's Alphen en Leiden voldoende
draagkracht - in totaal 300.000 in
woners, terwijl de wettelijke basis
200.000 is - om een basisgezond
heidsdienst op te zetten.
De wettelijke taken zijn in begin
sel hetzelfde in het hele werkge
bied Leiden-Alphen, maar wat de
extra taken betreft kunnen er af
wijkingen zijn. Dat is geen pro
bleem omdat zowel de Leidse als
de Alphense regio een eigen be
stuurscommissie krijgen die
werken onder toezicht van een al
gemeen bestuur (gemeenschappe
lijke regeling) waarin vertegen
woordigers van gemeenten zitten.
Medewerking aan de totstandko
ming van de basisgezondheids
dienst betekent dat de GG en GD
van de gemeente Leiden wordt od-
geheven. Het gehele takenpakket
wordt door de nieuwe instelling
overgenomen. B en W van Leiden
verwachten niet dat er voor het
personeel van de GG en GD nade
linge gevolgen aan de overheveling
zijn verbonden. Ook het beleidsbu
reau van de gemeentelijke afdeling
gezondheidszorg wordt opgeno
men in de basisgezondheidsdienst
Voor Leiden betekent deelname
aan de nieuwe dienst een bezuini
ging. De kosten van de basisge
zondheidsdienst zoals die
wordt uitgevoerd door de GG
GD is volgens de gemeente duur
der. De plannen om de zogenaam
de extra taken kostendekkend te
maken, sluiten aan bij plannen van
de gemeente de tarieven van de be
drijfsgeneeskundige dienst op te
trekken om het huidige exploita
tietekort weg te werken. Het on
derbrengen van de jeugdgezond
heidszorg bij de basisgezondheids
dienst valt wellicht ook goedkoper
uit.
De voorbereiding van de plan
nen heeft nogal wat tijd gevergd.
Vandaar dat de plannenmakers in
tijdnood zijn gekomen. Tal van ge
meenteraden in de Alphense en
Leidse regio moeten nog een be
sluit nemen over de oprichting van
de gemeenschappelijke regeling
basisgezondheidsdienst. De subsi
die-aanvragen moeten voor 1 sep
tember 1987 binnen zijn. Veel ge
meenten halen waarschijnlijk die
datum niet zodat de basisgezond
heidsdienst waarschijnlijk pas la
ter dan 1 januari 1988 van de grond
komt.
De Leidse gemeenteraad be
spreekt de plannen voor de oprich
ting van de basisgezondheids
dienst tijdens zijn vergadering van
maandag 24 augustus.
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
