Verpleegkundige, fors onder
druk, steeds vaker in de fout
Geneeskundige inspectie ziet aantal Idachten toenemen
Kwakzalver heeft vrij spel
Frankrijk werpt nieuwe barrières op voor toerist
Dansmimetheater en musical voor evangelie-verbreiding
PAGINA 2
DINSDAG 11 AUGUSTUS 1987
DEN HAAG - De verpleegkundige zorg in ziekenhuizen
leidt steeds vaker tot klachten bij de Geneeskundige In
spectie Zuid-Holland. In het jaarverslag van de inspectie
constateert de arts H. van Osch, de geneeskundig inspec
teur in deze provincie, dat de verpleegkundigen onder gro
te druk staan. Overbelasting en onvrede over de werksitua
tie leiden tot "onzorgvuldigheden en fouten en tot terug
gang van de kwaliteit", aldus Van Osch.
"Je bezuinigt het gemakkelijkst op verpleegkundigen",
vertelt hij. "Het is de grootste groep in een ziekenhuis. En
het verloop onder verpleegkundigen is ook het grootst. Als weehaiinTn X' k! m"
er geen geld is, worden die vacatures het eerst niet opge- gebruiken om de knelpunten aan
vuld. Zo kunnen ontslagen worden voorkomen. Het is echt te pakk
de makkelijkste weg".
Vele in de gezondheidszorg ge
signaleerde knelpunten zijn het ge
volg van een tekort aan geld. maar
volgens Van Osch zijn extra mid
delen overbodig. "Er valt nog te be
zuinigen in de gezondheidszorg. Er
gebeurt nog steeds te veel. Baat het
niet, dan schaadt het niet, zo wordt
vaak gezegd over allerlei onderzoe
ken. Dat is dus onzin. Het baat of
het schaadt. In het deel van de on
derzoeken waar de baten heel ui
terst dubieus zijn, kun je veel geld
Van Osch beziet de situatie met
zorg. "Verpleegkundigen hebben
geen tijd meer om met mensen te
praten. Ze kunnen nog medicijnen
aan de patiënten geven en hen
klaarmaken voor operaties,
nog vaak voor de kaasschaaf-me
thode, waarbij alle afdelingen iets
moeten inleveren. Van Osch vindt
dat onjuist. Hij pleit voor verder
gaande samenwerking tussen zie
kenhuizen, waarbij taken kunnen
dan houdt het wel op", vertelt de worden verdeeld.
n, die tot taak heeft toezicht uit
te oefenen op de gezondheidszorg
in Zuid-Holland. "Veel klachten
die ik ontvang, komen van patiën
ten die vinden dat ze te lang moe
ten wachten voordat de verpleeg
kundige verschijnt. Dan ga je dat
onderzoeken en dan blijkt de be
zetting op zo'n afdeling erg krap te
zijn. Zo krap dat er geen surplus
meer is om narigheid op te van
gen".
door
Henny van Egmond
Volgens Van Osch is er een om
slag in de maatschappij gaande. De
patiënten zijn steeds minder ge
steld op ingrijpende, levensred
dende behandelingen. Veel meer
wordt een goede zorg gewaar
deerd. En dat komt veelal neer op
de schouders van de verpleegkun
digen.
"De appreciatie van de zorgver
lening neemt toe, terwijl de waar
dering voor belastende, geavan
ceerde technieken afneemt. Steeds
vaker vraagt een patiënt zich af wat
hij van een dergelijke behandeling
kan verwachten en wat de risico's
zijn. Het komt vaker voor dat-men
gen dergelijke behandelingen wei
geren. Terwijl de medische werela
steeds verder gaat. Maar dat moet
ook, want het is wetenschap. Als
medici niet met veel risico's in de
frontlinie zouden opereren, dan
zouden we binnen korte tijd ach
terlopen in Nederland".
Kaasschaaf
De veranderende waardering
van de patiënten wordt niet altijd
opgepakt door het management
van de ziekenhuizen. Zij kiezen
'In Rijnmond is een dergelijk
functieplan voor oogheelkunde ge
maakt. Daar staat keurig in welk
ziekenhuis wat doet, hoeveel oog
artsen er moeten zijn, enzovoorts.
Juist op het terrein van de oogheel
kunde is een dergelijke taakverde
ling erg belangrijk. Er is een groot
tekort aan oogartsen. Daardoor
ontstaan er lange wachtlijsten.
Tien jaar geleden zou de oplossing
zijn geweest: meer oogartsen. Nu
wordt er gekeken naar welke taken
de oogartsen kunnen overdragen
aan bijvoorbeeld een technisch
oogheelkundig assistent, iemand
die niet zo'n uitgebreide opleiding
heeft gehad als de oogarts. Dat is
goedkoper dan meer specialisten
aan te stellen".
Elitair
Van Osch verzet zich tegen de ge
zondheidszorg die op een Ameri
kaanse leest is geschoeid en waar
bij standaard alle onderzoeken
worden gedaan. Volgens hem
wordt een dergelijke gezondheids
zorg/^ "Een dergelijke, elitai
re gezondheidszorg mag niet ont
staan. Daar moeten we met z'n al
len voor waken. Voorzieningen
waar een gebrek aan is* mogen niet
beter beschikbaar zijn voor men
sen met meer invloed of geld. Het is
een kerntaak van de overheid- en
van mij zelf als toezichthouder op
de gezondheidszorg, om ervoor te
zorgen dat de beschikbare voorzie
ningen gelijkelijk en eerlijk over ie
dereen worden verdeeld. In Neder
land is de intentie en ,eul|uui?:; om
dat te doen", aldus de inspecteur.
"Wij moeten leren leven met een
andere gezondheidszorg. Èn het
moet ook mogelijk zijn met het hui
dige budget, tien procent van ons
inkomen, een goede gezondheids
zorg op poten te zetten", vertelt
De Geneeskundige Inspectie kan nauwelijks optreden tegen malafi
de, alternatieve genezers. De geneeskundig inspecteur, H. van Osch,
wijst in zijn jaarverslag over 1986 op de paradoxale situatie dat tegen
bevoegde artsen, die zich op het terrein van de alternatieve genees
wijzen; wel maatregelen mogelijk zijn, maar niet tegen oplichters,
die hetzelfde pretenderen.
„Als iemand morgen adverteert met de mededeling: ik heb een mid
del tegen aids, en hij heeft een beetje eerlijk gezicht, dan verdient hij
goud. Ik heb hier mensen gehad met rekeningen van zevenhonderd
gulden voor één consult. En dan kregen ze een potje vitaminen mee. Ik
kan tegen dat soort praktijken niets doen. Maar als een bevoegd arts
iets dergelijks doet, krijgt hij wel met mij te maken. Dat is een hele
vreemde situatie", aldus Van Osch.
De enige mogelijkheid om op te treden tegen oplichters in de ge
zondheidszorg bestaat als er ernstige schade wordt aangericht. „Maar
ik kan niet aannemelijk maken dat er aanmerkelijke schade.is aange
bracht als iemand vitaminen slikt, die hij voor zevenhonderd gulden
heeft gekregen".
Van Osch meent dat er tegen dit soort oplichtingspraktijken moet
worden opgetreden, maar wijst erop dat dat heel moeilijk is. Alterna
tieve genezers kunnen zich vrij vestigen en hebben geen opleiding no
dig, waardoor toezicht vrijwel onmogelijk wordt.
Van Osch, die benadrukt dat het
niet de Amerikaanse kant moet op
gaan. "Realiseer wel dat in Ameri
ka een groot deel van de bevolking
is verstoken van gezondheidszorg.
En ook het deel dat is verzekerd,
krijgt geen vergoeding voor die uit
gebreide onderzoeken. Dat is al
leen weggelegd voor een hele klei
ne laag van de bevolking".
Van Osch is,op dit moment ook
geen voorstander van de kliniek
van dr. Boerema. In Den Haag is
een lfif$iek gevestigd', maar daar
mogen alleen keuringen worden
verricht, Als Boerema meer wil,
moet hij een vergunning aanvra
gen, waarover Van Osch'dan zal
móeten adviseren. "Als er zo'n
vraag komt, zal ik me er natuurlijk
in verdiepen. Maar op dit moment
zie ik geen enkele behoefte aan een
dergelijke kliniek", verklaart hij.
Arm en rijk
Er zijn 'armé' en 'rijke' zieken
huizen in Nederland. Van Osch
wijst erop dat de ziekenhuizen
sinds enige jaren de beschikking
hébben over een eigen budget, een
jaarlijks bijdrage die niet mag wor
den overschreden. Gebeurt dat
toch, dan wordt die overschrijding
het jaar daarop gekort op het bud
get. De jaarlijkse bijdragé is geba
seerd op wat de ziekenhuizen voor
de invoering van dat stelsel uitga
ven. "Ziekenhuizen die veel uitga
ven en ruim in het jasje zaten, krij
gen een hoger budget dan zieken
huizen die altijd erg zuinig zijri ge
weest. De laatste hebben het moei
lijk, want ze kregen niet alleen min
der dan de andere, maar bovendien
werd er ook nog eens een bezuini
ging opgelegd".
Volgens de inspecteur is het mi
nisterie van welzijn, volksgezond
heid en cultuur uiterst terughou
dend in het verhogen van een bud
get van een ziekenhuis. "Dat is wel
begrijpelijk", aldus Van Osch, wij-
zènd op de mogelijkheid dat toe
kenning van extra geld aan de één
leidt tot een héle reeks verzoeken
om meer middelen.
Door de extra nood waarin som
mige ziekenhuizen door, de budget
tering verkeren,, ontstaan er knel
punten in de gezondheidszorg. En
die problemen worden nog eens
vergroot door de tekorten op som
mige gebieden. De verhalen zijn le
gio. De mindere verpleegkundige
zorg, geen plaats op intensive care,
te weinig couveuses, een tekort aan
bestralingsapparatuur voor kan
kerpatiënten en ga zo maar door.
"Wachten op bestraling, dat nu
zo in het nieuws döor het extra geld
dat het ministerie er voor uittrekt,
dat gebeurt al veel langer in Zuid-
Van Osch: "Een patiënt heeft recht i
Holland. Dat wachten is heel erg
zwaar vóór eèn patiënt, die weet
dat hij beter kan worden, mits er
bestraling volgt. Het tekort is aan
twee oorzaken te wijten: enerzijds
zijn er te weinig apparaten, maar
anderszijds is er te weinig perso
neel. Vorig jaar is het tijdens de zo
mervakantie voorgekomen dat er
apparaten niet werden 'gebruikt
omdat er geen personeel voorhan
den was. Daar leg je je als inspec
teur niet bij neer. Je gaat praten
met een directie van dat zieken
huis, maar die kon er niets aan
doen: er was gewoon geen perso
neel. Dan ga je praten met het de
partement en dat besluit dan tot
toelating van buitenlandse krach
ten, vooral uit Engeland waar goed
opgeleid personeel is. Zo probeer
je er toch wat aan te doen".
Geen plaats
Vèn Osch kent alle verhalen over
de patiënten, die ondanks dat ze in
tensieve zorg nodig hebben naar
een gewone zaal verhuizen omdat
er geen plaats is op de intens care,
over de mensen die een half jaar
een cliëntvriendèlijk optreden".
moeten wachtèn op een met-
spoedeisende oogoperatie. ("En
dat is heel vervelend als je niets of
weinig kunt zien"), over de te vroeg
geboren baby's waar geen couveu
ses voor zijn. Van Osch ziet dat als
knelpunten, die met de nu beschik
bare middelen kunnen worden op
gelost. "Maar er zijn voorzieningen
die niet meer voor iedereen be
schikbaar zijn. Dan zullen die voor
zieningen eerlijk verdeeld moeten
worden".
De beschikbare ruimte in zieken
huizen wordt steeds meer opges
lokt door mensen die eigenlijk in
een verpleeghuis moeten worden
opgenomen. De mensen worden
steeds ouder en-hebben meer ver
zorging nodig. Daardoor zijn de
verpleeghuizen overvol en veran
dert bovendien het karakter van de
bejaardentehuizen, die steeds
meer verzorgingstehuizen worden.
Hoéwei de bejaardenoorden niet
tot zijn gebied behoren, pleit Van
Osch voor het in dienst nemen van
verpleegkundigen bij deze instel
lingen.
(folo Roland de Bruin)
'Het is een knelpunt in de ge
zondheidszorg die ik signaleer",
verklaart hij zijn pleidooi. "Er ko
men steeds meer mensen in bejaar
denoorden, die moeten worden
verpleegd. Ongemerkt sluipt dat
erin. Zo'n verschuiving moet je
vertalén in je personele situatie. Er
zou daarom 24 uur per dag een ver
pleegkundige aanwezig moeten
zijn". Van Osch noemt het belang
rijk dat hij dergelijke knelpunten
signaleert. Hij hoopt dat er zo dis
cussie over ontstaat, die uiteinde
lijk tot verbeteringen moet leiden.
Wachttijden
Daarom ook trekt hij fel van leer
tegen bijvoorbeeld de lange wacht
tijden in ziekenhuizen. "Het is on
zin datje structureel vijf tot zes uur
moet wachten voordat je wordt be
handeld. Een patiënt heeft recht op
een cliëntvriendelijk optreden. Hij
móet niet eindeloos hoeven terug
te komen, vandaag voor een rönt
genfoto, mórgen voor het laborato
rium. Dat is gewoon een kwestie
van organisatie en kost niets. Inte
gendeel, ik denk dat het zelfs geld
oplevert".
decreet, dat nieuwe golven van
ambtenaritis belooft.
Wie voortaan na lange uren in dé
rij 'in een Frans consulaat een
visum in zijn zak heeft, is er nog
lang niet zeker van dat hij Frank
rijk ook binnen komt. Voortaan
moet de houder van een toeristen
visum ook nog bewijzen dat hij
geld genoeg bij zich heeft om in
Frankrijk voor zichzelf te zorgen,
en dat hij over een retourkaartje
bëschikt waarmee hij het gastvrije
Frankrijk ook weer binnen de ge
stelde tijd kan verlaten.
-Deze maatregel van het ministe
rie van binnenlandse zaken is in de
eerste plaats gericht tegen verkap
te immigranten, tegen reizigers uit
Derde-Wereldlanden die met een
toeristenvisum in Frankrijk onder
duiken, er uitgebreide gezinnen
stichten en vervolgens een beroep
doen op de sociale uitkeringen. In
die zin heeft het decreet in de boe
zem van de regering tot een opval
lend verschil van mening geleid.
Tien ministers dienden het.docu
ment mede te ondertekenen, waar
van een aantal zijn handtekening
geweigerd heeft omdat ze de maat
regel te vergaand vond.
In feite is de nieuwe eis van de
Franse regering, dat inkomende
toeristen over genoeg geld mpe.ten
beschikken een vervolg op de
visummaatregel van vorig jaar. Wie
een visum toont, zo stelde de Fran
se wet, mag niet meer worden ge
vraagd naar andere papieren. Bij
voorbeeld naar retourbiljetten, be
taalkaarten of bankcheques. De
grenspolitie trok zich van deze toe
stand niets aan én handelde daar
mee in strijd met de wet, als het
haar uitkwam. Het decreet legali
seert deze aanvankelijk illegale
toestand.
De minister van binnenlandse
zaken kreeg met zijn plannen voor
al ruzie met zijn collega van buiten
landse zaken. De nieuwe maatregel
komt er immers op neer dat een
door dit ministerie, via zijn consu
laten, uitgereikt visum, door het
ministerie van binnenlandse zaken
via de grenspolitie weer ongedaan
kan worden gemaakt. Dit betekent
voor buitenlandse zaken een 'pres-
tige-verlies'. De strijd werd echter
door 'buitenlandse zaken' verlo-
Hoge ambtenaren van de grens
politie" hebben al verklaard dat
'vanzelfsprekend niet iedereen'
naar zijn betaalkracht zal worden
gevraagd. En dat het van het 'aan
voelingsvermogen' van de grens
politie - dat wil zeggen van een
klassieke synthese van burgerlijke
vooroordelen - zal afhangen wie
wel en wie niet door deze geünifor
meerde fatsoensrakkers ai op het
eerste gezicht voor Tijk' dan wel
voor 'arm' zal worden uitgemaakt.
Een uitbreiding dus van de moge
lijkheid tot willekeur en machts
vertoon van de Franse politie en
een nieuwe aanslag op de democra
tie waaraan de Fransen in hoogdra
vende termen constant lippen
dienst bewijzen.
PARIJS - Een decreet van maar
twee artikelen werpt nieuwe bar
rières op voor toeristen die Frank
rijk willen bezoeken en die niet af
komstig zijn uit de landen van de
EG. Nadat in september vorig jaar
een visumplicht was ingevoerd
voor inkomende reizigers van bui
ten de EG, liep het aantal Ameri
kaanse toeristen dit jaar met twin
tig procent terug.
door
Rudolph Bakker
De Franse douanier is voor de toerist een steeds moeilijker te nemen ob
stakel. Behalve een visum moet de bezoeker, als hij tenminste uit een ander
dan een EG-land komt, nu ook een bevredigende hoeveelheid geld of che
ques laten zien. (foto AP)
En midden in de
periode waarin de hotellerie en de
toeristenindustrie moord en brand
schreeuwen, komt het. ministerie
van binnenlandse zaken met dit
Sinds de oprichting in 1981
heeft de formule van het jaarlijk
se congres voor christelijke ar
tiesten in het centrum 'De Bron'
in Dalfsen zich zo verbreed, dat
dit jaar ook technieken van
Broadway, het centrum van de
Amerikaanse musicals, worden
gebruikt om het evangelie te ver
kondigen.
Het 'Christian Artists Music
Seminar Europe' begon in 1981
als muziekfestival. Vooral de
laatste jaren is deze studieweek
uitgegroeid tot een 'performance
seminar', waar artistieke vormen
als dans, mime, theater en musi
cal worden ingeschakeld ten be
hoeve van de evangelieverbrei
ding.
Gisteren begon in Dalfsen de
zevende aflevering van dit semi
nar, waarvoor zich 1350 meren
deels jonge mensqri uit 32 landen
hadden ingeschreven. Het duurt
tot zaterdag. Voor het eerst heeft
de organiserende instantie, 'Con
tinental Sound' in Rotterdam,
predikanten en kerkelijke lei
ders uitgenodigd om in work
shops te worden voorgelicht
over muzikale en artistieke stij
len.
Volgens Leen la Rivière van
'Continental Sound' was dit no
dig, omdat vooral Westduitse en
Franse predikanten denken dat
rockmuziek een duivels instru
ment is en zich dus niet leent
voor evangelieverkondiging. In
het algemeen zou onder Neder
landse predikanten 'vrijwel geen
weerstand' meer bestaan tegen
toepassing van deze muziek bij
het brengen van de bijbelse
boodschap.
Aan het doel van dit congres,
uitwisseling van informatie en
ervaringen door christelijke ar
tiesten, wordt dit jaar voor het
eerst nadrukkelijk de begelei
ding van jonge artiesten toege
voegd! Er treden acht artiesten
op die in vorige jaren het semi
nar hebben bezocht om er te
worden opgeleid. Een betere be
geleiding van jong talent zal er
toe leiden, dat meer jonge chris
tenen doorstoten naar een muzi
kale en artistieke top, denkt de
man van 'Continental Sound'.
In de workshop 'desk top mu
sic publishing system' wordt op
dit congres gewerkt met een
computerprogramma waardoor
zijn bureau af
Ouderen
Onder het motto 'Ik wil leven
z-olang ik leef voert de stichting
Gemeenschappelijk Protestants
Overleg Bejaardenwerk komend
najaar een actie om de plaats van
ouderen in de samenleving aan
de orde te stellen, onder meer
met een serie posters. In dit over
leg werken samen de hervormde
Generale Diakonale Raad, de Ge
reformeerde Raad voor Samenle
vingsaangelegenheden en de
stichting Vrijzinnig Protestants
Centrum voor Maatschappelijke
Toerusting. De posters die de
stichting in de maak heeft gaan
onder andere naar de hervormde
en gereformeerde diakonieën.
Ze zullen aandacht vragen
voor het ouder worden en de
maatschappelijke en financiële
kanten daarvan. Ook de vrije tijd
in de 'derde levensfase', vrijwilli
gerswerk, leeftijd en levensvisie
en verzorging en verpleging zijn
thema's die het Overleg de ker
ken en diakonieën wil aanreiken.
In totaal zullen er acht ver
schillende posters verschijnen,
met daarbij een katern met infor
matie over het thema dat aan de
orde is. Posters en katernen zijn
ook los te bestellen bij de stich
ting, Nieuwe Gracht 27. 3512 LC
Utrecht.
Catechese. Het Gerefor
meerd Catechetisch Centrum en
het Hervormd Centrum voor
Educatie (afdeling catechese)
hébben voor het eerst een geza
menlijk aanbod van werkdagen
en cursussen voor mensen die
gijn betrokken bij de jongerenca
techese.
In het programmaboekje voor
het seizoen 1987/1988 zijn werk
dagen, cursussen en ook zoge
naamde 'impulsdagen' te vinden.
De eerste 'impulsdag', op zater
dag 7 november, gaat over de bij
bel in de jongerencatechese.
'Een gevoelig en ook moeilijk
thema', zeggen de programma
makers. De organisatoren willen
op die dag - die open staat voor
iedereen - aansluiten bij dé ge
voelens van onmacht bij cateche
ten, het gebrek aan interesse bij
jongeren, maar ook bij de nieuwe
mogelijkheden die er wel dege
lijk zijn. Die dag is in het Cate
chetisch Centrum, Oudestraat 4
in Kampen.
Het programmaboekje kan
worden aangevraagd bij dit cen
trum of bij het Centrum voor
Educatie, postbus 1100, 3970 BC
Driebergen.
Hervormde Kerk: aangeno
men naar Harfsen (Geld.) kandi
daat mevrouw B. van den Brink.
Milieu
In Berlijn, de hoofdstad van
de DDR (Oost-Duitsland), is gis
teren een rapport van de Evange
lische Kerk in de DDR gepubli
ceerd over het milieu. Daarin
wordt de-regering dringend ge
vraagd maatregelen te nemen die
een eind kunnen maken aan de
aantasting van het milieu. Het
rapport dringt ook aan op betere
handhaving van de milieuwet
ten. De overeenkomsten op dit
gebied met de Oosteuropese
buurlanden noemt de kerk 'vol
strekt onvoldoende1.
Het bos sterft steeds meer af,
constateert de Evangelische
Kerk. "Dit heeft inmiddels zo'n
omvang aangenomen, dat het be
staan van alle bossen in de DDR
wórdt bedreigd". De verontreini
ging van de lucht is de grote
boosdoener. Bij de elektriciteits
centrales die op steenkool
werken moeten installaties ko
men om de rook te ontzwavelen.
Het doel om in 1993 de uitstoot
van zwaveldioxide met 30 pro
cent te hebben verlaagd moet
veel eerder worden bereikt.
Ook wil het rapport zuiniger en
milieuvriendelijker personenau
to's. Kritiek is er verder op de
verlaging van de grondwater
stand en het achteloos laten weg
stromen van afvalstoffen in de
landbouw.
"Economische druk is geen
verontschuldiging voor een fa
lend milieubeleid", zegt het do
cument. Drie jaar geleden duid
de de evangelische synode de
verantwoordelijkheid voor het
milieu aan als een opgave voor
de kerk. Toen was er al kritiek op
de geringe informatie van de
DDR-regering over milieuvraag
stukken.
Het gisteren gepubliceerde
rapport gaat naar alle plaatselij
ke gemeenten, milieugroeperin
gen en andere geïnteresseerden.
Belastingen. De belasting
hervorming die in 1990 in de
Duitse Bondsrepubliek in wer
king treedt zal dé Evangelische
Kerk jaarlijks minimaal 600 mil
joen mark (ongeveer f700 mil
joen) en maximaal 1,2 miljard
mark kosten, zo heeft de kerke
lijke groötboekhouder Wessel
Nuyken berekend.
De grootte van het verlies
hangt af van de vraag of de West
duitse regering erin slaagt, 19
miljard mark op allerlei subsi
dies te bezuinigen. Als dit niet
lukt en de regering in plaats
daarvan de btw verhoogt, zullen
bij dalende inkomsten boven
dien de uitgaven van de kerk stij
gen.
"Aan de gevolgen daarvan
durft niemand nog te denken',
zei Nuyken. Het zal zeker gevol
gen hebben voor het restauratie-
en bouwprogramma van de kerk.
En op den duur ook voor het per
soneelsbestand.
