TAD LEIDEN
Kleinere w inkelcentra
Leiden in problemen,
maar wel levensvatbaar
LEIDSCH
DAGBLAD
Plakkers
opgepakt
Alcohol
Brinkman start restauratie Pesthuis
s
LEIDEN - Terwijl de super
markt van Albert Heijn enkele
honderden meters verderop
zich door de drukte genood
zaakt ziet een derde kassa in
gebruik te nemen, is het dood
stil bij het winkelcentrum Bea-
trixstraat. Het is half twee In de
middag en van het dozijn win
kels is het merendeel wegens
vakantie of middagpauze ge
sloten. Eén winkel staat leeg, al
een jaar zoals later blijkt.
door
Gert Visser
De betreffende kruidenier kon het
niet bolwerken. De schijn is ge
wekt dat het kleine winkelcentrum
in Noord de concurrentie met de
grote supermarkt nauwelijks óf
niet aan kan. "Maar schijn be
driegt, de buurtwinkel heeft wel
degelijk bestaansrecht", zegt de
voorzitter van de voormalige win
keliersvereniging: "Wij hebben
wat extra's te bieden. Maar het is
wel zaak wakker te blijven". En
daarom wordt het winkelcentrum
Beatrixstraat binnenkort opge
knapt. Een luifel over de stoep en
wat vers groen om het aanzicht te
verbeteren.
Voor een winkelcentrum enkele
kilometers zuidelijker in de stad,
stond ook zo'n opknapbeurt op sta
pel. Concentratie van winkels en
geheel overdekt boodschappen
doen, was het concept waarmee
het winkelcentrum op het Wagner-
plein in Zuid-West nieuw leven zou
worden ingeblazen. Eigenaar
Aegon-verzekeringen heeft zijn
huurders inmiddels schriftelijk la
ten weten dat de opknapbeurt niet
door gaat. Maar eind van de maand
volgt nog een gesprek.
Volgens Aegon is het financieel
niet mogelijk aan alle eisen van de
betrokkenen te voldoen. Het blijft
bij een verfbeurt. Ondertussen
staat een derde van de winkels op
het Wagnerplein leeg. Sommige al
bijna vijf jaar. Het gaat niet best in
Zuid-West en "als er nog een win
kelier vertrekt, is het assortiment
incompleet en stort de zaak in el
kaar", verzucht de secretaris van
de winkeliersvereniging Eradus.
Rijk worden was voor de onderne
mer in het winkelcentrum toch al
niet weggelegd "maar de opknap
beurt had de teruggang tot staan
kunnen brengen". De bloemen
handelaar heeft reeds bij Aegon ge
ïnformeerd of hij in geval van nood
zijn huurcontract tussentijds op
kan zeggen. Ook dat bleek niet mo
gelijk.
Waakzaam
Kunnen de kleine winkelcentra
'in de buurt' de concurrentieslag
met de grote supermarkten overle
ven? "Ja", wordt zonder eén spoor
van twijfel in Noord en Zuid geant
woord. Sterker nog, op het Wag-
nerplein zou men juist graag zien
dat zich zo'n grote supermarkt in
het winkelcentrum vestigt. Om
nog meer mensen te lokken. Niet
ontkend wordt dat een deel van de
koopkracht afvloeit naar de Albert
Heijns, de Digrossen, de Codi-
markten en al wat er de laatste ja
ren nog meer aan de grenzen van
de binnenstad is neergezet.
"Wanneer de klant iets extra's
wil, komt hij toch bij de kleine mid
denstander terecht. Waar anders
wordt nog persoonlijke service ge
boden", zeggen de buurt-onderne-
mers. Op de Beatrixstraat speelt
o©k het sociale contact een grote
rol. De winkelier kent de meeste
klanten persoonlijk en noemt hen
bij de voornaam. In Zuid-West lijkt
dat minder het geval hetgeen uit de
verschillen in aard van beide
buurten verklaarbaar is.
Maar volgens betrokkenen is
waakzaamheid geboden: het is van
het grootste belang dat het aange
boden assortiment in de buurtcen
tra de klant geen reden geeft om uit
te wijken naar een supermarkt. De
klant dient in zijn buurtcentrum al
les van zijn gading te kunnen vin
den. En zo toog de slager aan de
Beatrixstraat 's ochtends vroeg op
weg om brood voor zijn klanten in
te slaan toen de bakker voor drie I
weken op vakantie was. Wanneer
je je klanten dwingt om een keer
naar de supermarkt te gaan, komen
ze misschien nooit meer terug, is
de filosofie achter deze tijdelijke
uitbreiding van het assortiment fij
ne vleeswaren. "Daarbij: het zijn
met name de ouderen die afhanke
lijk zijn van de buurtwinkel. En die I
oudjes laat je nu eenmaal niet een
paar honderd meter extra lopen
voor een halfje wit".
Peetvader
De Beatrixstraat is maar net aan
een winkelcentrum. Zes winkels
ter linker- en zes ter rechterzijde
van de straat maken het geheel dat
in gemeentelijke brieven als Bea
trix-boulevard wordt aangeduid.
De winkeliersvereniging werd er
twee jaar geleden opgeheven. Ver
schillen in zakelijke opvatting of
gewoon desinteresse waren er de
oorzaak van. "Hardstikke jam
mer", oordeelt de toenmalige voor
zitter Holverda die bij gebrek aan
officiële functie nu tot 'peetvader
van de Beatrixstraat' is gebombar
deerd. Samenwerking is in de klei
ne centra van levensbelang.
"Dit straatje heeft altijd hardstik
ke leuk gedraaid. Tot twee jaar te
rug organiseerden we jaarlijks een
braderie waar wel zo'n 8000 men
sen op afkwamen. Dat leverde mis
schien niet zo gek veel op, maar die
mensen waren er toch maar. En
kwamen de volgende dag terug om
wat te kopen". Die samenwerking
is de laatste jaren danig op de proef
gesteld. Holverda: "Je ziet dat er in
de vakantieperiode veel winkels
gelijktijdig sluiten. Dat is niet rTOeiWaSje
over. Het resultaat is dat de klant
aan de ene zijde van de straat over
enkele maanden droog kan winke
len terwijl aan de overzijde bij een
regenbuitje enkele malen een
sprintje getrokken moet worden
om het gemis van een luifel te com
penseren.
Holverda's grootste zorg op dit
moment is de leegstand op de
hoek, de voormalige winkel van de
kruidenier. De woningbouwvere
niging heeft plannen er een chi
nees restaurant in onder te bren
gen, maar dat is tegen het zere been
van de winkeliers. Holverda: "Zo'n
restaurant gaat pas open als wij de
winkels sluiten. Daar heb je als
winkelcentrum niets aan.". Liever
zag hij een kruidenier op die plaats
terugkomen en bij zijn weten zijn
daar ook gegadigden voor. Een
postagentschap in de Beatrixstraat
zou nog mooier zijn maar de zorg
van de PTT gaat niet in de eerste
plaats uit naar het assortiment van
de buurtcentra, zo is hem geble
ken.
goed. Daar moet je met elkaar af-
spraken over maken".
Een gezamenlijke krachtsin
spanning ontbrak ook toen in over
leg met de gemeente besloten werd
de winkelstraat te voorzien van lui
fels. Het zou de winkeliers 60 gul
den per maand gaan kosten maar
een paar hadden dat er niet voor
Holverda: "De buurtwinkel on
derscheidt zich in service en per
soonlijke aandacht. Als ik een was
machine verkoop aan een oudere
dame dan wordt het ding daar door
ons niet alleen geplaatst, maar ook
uitgebreid gedemonstreerd. Dan
blijft er van ons iemand een uurtje
bij om een proefwasje te draaien.
r Eén zijde van het winkelcentrum aan de Beatrixstraat. Binnenkort
Voor de kinderen die hier in de
winkel komen, heb ik een ballon,
een pakje kauwgom of een lolly
klaar liggen. Ook uit zakelijke
overwegingen hoor. Anders gaan
die kinderen hier lopen dollen en
gaat er al gauw wat om en kapot.
Dan ben ik goedkoper uit wanneer
ik zo'n kind een ballon geef waar
mee die een tijdje zoet is".
In de loop der jaren is de klandi
zie in de Betrixstraat merkbaar
achteruit gegaan. Door de stads
vernieuwing in Noord nam het
aantal woningen af en verminder
de het aantal klanten. De span
kracht van het centrum werd op de
proef gesteld. De stadsvernieu
wing bleek echter ook voordelen
op te leveren. Zo kwamen er weer
jonge gezinnen in de vergrijzende
wijk wonen. Drogist Kramp merkt
het aan de stijgende verkoop van
de luiers, overigens een artikel
waarvan je zou verwachten dat het
juist in de supermarkt aangeschaft
zou worden. "Het verhaal dat de
supermarkt altijd goedkoper is,
klopt allang niet meer", zegt
Kramp. "Wie gaat er nu in de super
markt groente kopen, iedereen
staat daar maar in die bakken te
graaien", zegt Holverda.
Maar los van alle persoonlijke
service en dienstverlening is één
van de belangrijkst overwegingen
om de Beatrixstraat te bezoeken,
dat je er je auto voor de deur kwijt
kan. Dat is een luxe waarop veel
grootgrutters elders in de stad ja
loers kunnen zijn. "En dat moeten
we zo houden", zegt Holverda:
"Dan zie ik me nog wel een tijdje
hier zitten".
In vergelijking met de Beatrix
straat vormen de winkels op het
Wagnerplein een echt centrum. In
een vierkant gegroepeerd, kunnen
de klanten alle winkels aflopen
zonder maar eenmaal dezelfde eta
lage tegen te komen. De bezoeker
valt echter onmiddellijk de grote
leegstand op. Zeker een derde van
de beschikbare winkelruimte staat
leeg. De eerste leegstand dateert al
van vijf jaar geleden.
Het slagveld van een verloren
concurrentiestrijd met de groot
grutters elders in de stad? Het on
dernemersklimaat aan het Wagner
plein is somber. Donkere wolken
pakken zich samen nu de aange
kondigde renovatie door Aegon is
afgelast. Drogist Vissers is voorzit
ter van de winkeliersvereniging:
"Het winkelcentrum heeft wel de
gelijk bestaansrecht. Als het ten
minste vol zit. Bij de opening in '66
moesten de winkeliers vechten om
een plaatsje". Het noodlijdende be
staan van het centrum wijt Vissers
mede aan de prioriteit die de ge
meente door de jaren heen aan het
winkelcentrum aan de Vijf Meilaan
heeft gegeven. Tegen zijn zin werd
daar de weekmarkt onder ge
bracht. Dat heeft veel potentiële
klanten er toe verleid hun bood
schappen voortaan aan de Vijf Mei
laan te doen. "Het lijkt er op dat wij
een soort tweederangs-winkeliers
zijn geworden", zegt Vissers.
Bloemenhandelaar Eradus (se
cretaris van de vereniging) beves
tigt de slechte berichten. "Het ging
en het gaat hier steeds slechter. Het
winkelcentrum was bedoeld voor
een wijk met 7700 inwoners. Dat
aantal is nooit gehaald, het is blij
ven steken op 6500. Maar in de pe
riode '70-'80 was hier toch een
goeie boterham te verdienen". Er-
daus heeft zijn hoop gevestigd op
de nieuwbouwplannetjes in de
Fortuinwijk van het gemeentebe
stuur. Nieuwe huizen met jonge
mensen moeten het centrum kans
op overleving bieden.
Het renovatieplan stond concen
tratie van de nog aanwezige win
kels, uitbreiding van de Spar-su-
permarkt en overkapping van de
winkel-promenade voor. Een groot
aantal winkels moest binnen het
centrum verhuizen en Aegon had
er ruim een miljoen gulden voor
beschikbaar gsteld. In dat bedrag
was echter geen geld begrepen
voor de verhuiskosten van de win
keliers en zakelijke ontwikkelin
gen bij de Spar stonden een uit
breiding van deze supermarkt
(voorlopig) in de weg.
Verwezenlijking van het renova
tieplan had de teruggang gestopt,
daarvan is Eradus overtuigd. Uit
breiding van de Spar of het aan
trekken van een Digros- of Hoog
vliet-supermarkt had het centrum
zelfs een florissante toekomst kun
nen bieden, meent hij. "Het was
hier natuurlijk nooit werelds ge
worden, daarvoor is het een buurt
centrum. Maar we hadden er van
kunnen bestaan", zegt Eradus:
"Natuurlijk gaan er veel mensen
naar de supermarkten maar wil je
iets extra's, iets speciaals, kom je
toch bij de kleine ondernemer te
recht".
De malaise is inmiddels ook
doorgedrongen tot de winkeliers
vereniging. Van de 22 winkels zijn
slechts 7 ondernemers lid van de
vereniging. Toen vorig jaar concre
te plannen voor een renovatie wer
den ontvouwd (de eerste gedach
ten daarover dateren al van vijfjaar
terug) werden de vergaderingen
nog druk bezocht. "Maar je weet
hoe dat gaat, als er niets gebeurt,
ebt het enthousiasme langzaam
weg", aldus Eradus.
Verpauperen
De winkeliers hebben Aegon in
middels om huurverlaging ge
vraagd. Omdat de eigenaar niet
voldoende doet voor het winkel
centrum. En omdat de hoogte van
de huur was afgestemd op een vol
winkelcentrum, zegt Eradus: "Ik
weet niet wat Aegon van plan is. Of
het centrum laten verpauperen of
er wat aan doen. Dat laatste zie ik
nog niet zo gauw gebeuren, hoewel
je zou zeggen dat die leegstand
Aegon ook geld kost. Maar als er
niets gebeurt, hou ik er mee op".
De volgende winkelier die be
sluit te vertrekken of het bijltje er
bij neer gooit, doet afbreuk aan het
totale assortiment van het winkel
centrum. Dat kan de doodsteek be
tekenen voor het Wagnerplein. Af
gezien van de ellende die dat voor
de betreffende winkeliers met zich
meebrengt, is dat ook vervelend
voor de wijkbewoners die er hun
boodschappen doen. Eradus: "Er
wonen juist in deze wijk veel oude
ren. En vooral voor hen zou het las
tig zijn wanneer het buurtcentrum
het niet zou redden".
MAANDAG 10 AUGUSTUS 1987
Dief nodigt
eigenaar uit
eigen winkel
te plunderen
LEIDEN - Een 28-jarige inbreker
uit Leiden is in de nacht van zater
dag op zondag op bijzondere wijze
tegen de lamp gelopen. De man
had samen met een vooralsnog on
bekende partner een ruit inge
gooid van een kledingzaak aan de
Haarlemmerstraat en zich daarna
uit de voeten gemaakt om te wach
ten tot de kust veilig was om zijn
slag te slaan. Weer bij de winkel te
ruggekeerd, zag hij twee mannen
aankomen van wie hij dacht dat zij
hem wel bij de diefstal zouden wil
len helpen. Met een "Zullen we de
zaak leeghalen?" nodigde hij hen
daartoe uit. Eén van de twee man
nen bleek evenwel de eigenaar van
de winkel te zyn. Deze speelde het
spelletje mee en stemde toe. De
dief rende vervolgens de winkel
binnen, de eigenaar belde de poli
tie die de dief vervolgens kon aan
houden.
Drie meisjes
bestolen van
geldcassette
LEIDEN - Drie medewerksters
van een kaashandel aan de Haar
lemmerstraat zijn zaterdagmiddag
rond zes uur beroofd van een geld
cassette met daarin de dagop
brengst van 6000 gulden. De meis
jes, een Leidse van 19 jaar en twee
inwoonsters van Hazerswoude van
16 en 20 jaar, brachten het geld
naar een bankkluis in de Bree-
straat. Vlak voordat ze het geld in
de kluis wilden stoppen, gritste
een man de cassette uit de handen
van de 20-jarige Hazerswoudse en
rende ermee weg. Het drietal zette
de achtervolging in maar verloor
de dief uit het oog.
LEIDEN - De politie heeft afgelo
pen nacht in totaal zes mensen be
trapt op het plakken van affiches
ten behoeve van verschillende stu
dentenverenigingen als Quintus,
Njord, Augustinus en SSR. Op de
Hoogstraat werden een man en een
vrouw van 27 jaar betrapt. Zij ga
ven in eerste instantie valse namen
op en deden zich als echtpaar voor.
De affiches en het plaksel dat ze by
zich hadden, zijn in beslag geno-
Op de Oude Singel trof de politie
nog eens vier plakkers en plaksters
aan, twee van 20 en twee van 23
jaar. Ook de 25 affiches die zij bij
zich hadden, zijn in beslag geno-
LEIDEN - Vermoedelijk als gevolg
van alcoholgebruik is een 40-jarige
automobilist uit Leiden in de nacht
van zaterdag op zondag op de
Kooizicht met zijn auto tegen een
lantaarnpaal gereden. Hij is met
een hechtwond aan het hoofd over
gebracht naar het AZL.
De politie heeft afgelopen nacht
rond kwart over één op de Lage
Rijndijk een 38-jarige Leidenaar
aangehouden wegens rijden onder
invloed. De man was er met zyn
auto als een speer vandoor gegaan
op het moment dat hij op de Lage
Rijndijk twee agenten zag lopen.
Hij reed in de richting van de
Spanjaardsbrug, verloor de macht
over het stuur en draaide met de
auto, toen hij de Sumatrastaat wil
de inrijden, een keer om de as
heen. De politie heeft hem, nadat
proeven uitwezen dat hij gedron
ken had, ingesloten.
Museum pas in 1992 voor publiek open
LEIDEN - Minister Brinkman van
welzijn, volksgezondheid en cul
tuur geeft op donderdag 27 augus
tus het startsein voor de restauratie
van het Pesthuis in Leiden. In het
gebouw zal na de restauratie de na
tionale natuurhistorische presenta
tie worden gehuisvest.
Het Pesthuis, gebouwd in 1658,
staat sinds het vertrek van het Le
germuseum in 1984 leeg en is drin
gend aan herstel toe. In 1985 werd
het gebouw nog wel enkele dagen
gebruikt voor de proefpresentatie
natuurlijke historie. Leiden was op
dat moment samen met de ge
meente Amsterdam in de race als
vestigingsplaats voor de nationale
presentatie. Het voorproefje was
bedoeld om het aanbod van het
Leidse gemeentebestuur het casco
van het Pesthuis te restaureren en
ter beschikking te stellen van de
nationale natuurhistorische pre
sentatie kracht bij te zetten.
Vorig jaar besloot de minister de
nationale presentatie inderdaad in
Leiden te huisvesten. Vanaf dat
moment is voortvarend gewerkt
aan de voorbereiding van het cas
co-herstel. Het restauratieplan is
van de hand van de Warmondse ar
chitect B.C. van Beek. De kosten
van het karwei worden geschat op
zes miljoen gulden. Het werk zal
naar verwachting twee en een
kwart jaar in beslag nemen.
Na de restauratie zal het gebouw
worden overgedragen aan het rijk.
De inrichting tot natuurhistorisch
museum zal vervolgens ook nog
enkele jaren in beslag nemen. Pas
in 1992 zal het museum voor het
publiek worden opengesteld. Er
wordt op gerekend dat het mu
seum jaarlijks tenminste 150.000
bezoekers zal trekken.
Met de totstandkoming van de
nationale natuurhistorische pre
sentatie heeft Leiden straks een
kwartet rijks-wetenschapsmusea
'in huis'. De andere drie zijn Oud
heden, Volkenkunde en Natuur
wetenschappen. Het volmaken van
het kwartet zal volgens het ge
meentebestuur de reputatie van
Leiden als museumstad verder
versterken.
Duivensport
De Rijnklievers, uitslag van de
wedvlucht vanuit Bergerac: 1,8
J. en R. van Leyden; 2,3,5.7 J. Ze
venhoven; 4,6 J. v.d. Wal; 9 J.
Kok; 10 H. v.d. Star.
Uitslag van een wedvlucht
vanuit Soissons: 1,6 C. Kop; 2,5 J.
Kok; 3,4 J. Zevenhoven; 7,9 J. en
R. van Leyden; 8 A. Honders; 10
J. Akerboom.
LPC vloog vanuit Bergerac:
1,3,4,6,7,8 J. Staffleu; 2 C.J. v.d.
Horst; 5 K. v.d. Broek; 9 J. v.d.
Meijden; 10 J. Boelee. De wed
vlucht vanuit Soissons: 1,4,5 J.
Siera; 2 J. Staffleu; 3 P. Schlag-
wein; 6 P. de Haas: 7 J. v.d. Meij
den; 8,9 F. Gijsman; 10 A. Singe-
ling.
De Snelvlieger vloog vanaf Ber
gerac: 1 B. Vlekke; 2,3,4,5,7,8,10
F. Janssen; 6,9 J. Groenendijk. De
wedvlucht vanuit Soissons:
1,3,4,8,10 J. Hollander: 2 B. Vlek
ke; 5,9 F. Janssen; 6 J. Groenen
dijk; 7 combinatie J en N.
De Reisduif vloog eveneens van
uit Bergerac: 1,2,5,6,8,9,10 W. v.d.
Hoogt; 3 G. van Stein; 4 F. Pen
seel; 7 N. de Groot en zn. De wed
vlucht vanuit Soissons: 1 N. de
Groot en zn; 2 W. Fokker3 W. Ou-
wersloot; 4,5,8 S. v.d. Hoven; 6 W.
Kop; 7,10 A. v.d. Dop en zn; 9 W.
Harteveld-Schoenmaker.
Postduivenvereniging Leider
dorp vloog vanaf Bergerac: 1,3
N. Flippo; 2,7,8 P. Sloos; 4 F.
Heusden; 5,6,10 G. Hendrikse; 9
R. Kappetein. De vlucht vanuit
Soissons: 1 J.C. Konijnenburg;
2,8 G. Hendrikse; 3 W. Jacobs; 4 J.
Sloos; 5 J. Mourits; 6 J. Laar en
zn; 7 W. van Ooosten; 9 W. van
Seggelen; 10 Combinatie B en G.
De Vriendenclub vloog vanuit
Chantilly. De uitslag: 1 F. La-
dan; 2,3 W. Siera jr. Wz.; 4,5 com
binatie Kooy/Werkhoven; 6 P.C.
Hansen; 7 I.M. Doornik; 8 Gebr.
Van der Voorn; 9 W. Ravensber-
gen; 10 F.J. Compier.
LPV vloog vanuit Chantilly: 1
P. de Haas; 2 P. Schlagwein;
3.4,5,6,7,8.10 J. Staffeleu; 9 J. de
Wolf.
Het Oosten vloog eveneens van
uit Chantilly: 1,3,6,9,10 combina
tie Van Putten van Weeren; 2,4 T.
van As en zn; 5 R. v.d. Nieuwen-
dijk; 7,8 P. Juffermans.
De Blauwkras vloog eveneens
vanuit Chantilly: 1,7 A. Houwe-
ling; 2 J. Schouten; 3 Combinatie
De Mooy; 4,8,10 A. Witteveen; 5 F.
v.d. Wetering; 6 N. Nievaart; 9
Combinatie v.d. Blom.
De Zwaluw vloog vanaf St.
Quentin: 1,8 J. Hoogervorst; 2,3
M. Heijne en zn.; 4,9 J. v.d. Kooij;
5 combinatie Aertssen; 6 P. van
Leeuwen; 7 WilmaNagtegaal; 10.
A. Thierry.
Verlegenheid
De landelijke werkgroep Verle
genheid wil bij voldoende be
langstelling bijeenkomsten in
Leiden organiseren. Doel van de
ze bijeenkomsten is mensen zo
veel mogelijk van hun verlegen
heid af te helpen. Geleerd wordt
hoe mensen zich het beste kan
kunnen gedragen in situaties
waarin verlegenheid optreedt en
hoe ze negatieve gedachten over
zichzelf kunnen voorkomen.
Voorts wordt in de praktijk geoe
fend. De bijeenkomsten zijn eens
in de veertien dagen. Deelnemers
worden ingedeeld in groepen met
mensen van hun eigen leeftijd.
Belangstellenden kunnen zich
opgeven bij: Werkgroep Verle
genheid, postbus 97726, 2509 GC,
Den Haag, telefoon 070-245250.
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
