Edingburgh overspoeld door kunst en cultuur
'Iets meer dan wat
mannekes tekenen'
'We pakken hoogleraren en dominees'
Uitglijder
MAANDAG 10 AUGUSTUS 1087
KUNST
PAGINA 17
Tijdens de maand augustus
EDINBURGH (GPD) - De prachti
ge Schotse hoofdstad, omlijst door
schitterende natuur, heeft voor de
éénenveertigste maal haar jaarlijk
se metamorfose ondergaan. Want
dat gebeurt, wanneer het vermaar
de Internationale Edinburgh Festi
val, dal tot 31 augustus wordt ge
houden. dit noordelijke centrum
overspoelt met kunst en cultuur
uit alle hoeken van de wereld.
door
Nol Lissauér
Het heeft er enkele jaren geleden
naar uitgezien, dat het festival ern
stige kleerscheuren of erger zou
oplopen wegens de benarde finan
ciële situatie. Maar die klap is ge
lukkig afgewend, dank zij de roya
le steun van het bedrijfsleven bin
nen en buiten de grenzen.
Het festival biedt daardoor dit
keer, meer dan ooit, een universele
staalkaart van kunstuitingen met
deelnemende orkesten en gezel
schappen uit de Verenigde Staten,
de Sowjet-Unie, Finland, Zweden,
de Bondsrepubliek^ Frankrijk, Is
raël, China en Japan. Er is zelfs een
in 1975 opgerichte toneelgroep uit
Papoea Nieuw Guinea, die daar in
open plekken in het bos en in hut
ten pleegt op te treden en haar eer
ste bezoek aan Europa brengt.
Zoals steeds is het festival een
manifestatie, die zich niet tot zoge
naamde 'elitaire' evenementen be
perkt, maar gericht is op een zo
wijd mogelijke belangstelling.
De kern van het festival zal weer
bestaan uit toneel van wereldklas
se, opera, muziek en ballet, waarbij
het luchtige en satirische genre
niet is vergeten, het geheel om-
Rudolf N Oer ejev. (archieffoto)
zoomd door folkloristisch optre
den, tentoonstellingen, voordrach
ten, lezingen en discussiegroepen.
Voorbeeld van deze laatste is een
rondetafelconferentie van schrij
vers, critici, regisseurs en politieke
commentatoren uit de Sovjet-Unie
en het Verenigd Koninkrijk, waar
onder andere zal worden gepraat
over creatieve vrijheid en experi
menten in de kunst.
Dan is er natuurlijk weer het al
ternatieve festival, de 'Fringe'
franje, rand), bestemd voor aanko
mende kunstenaars, die vooral de
straten en pleinen zullen opgaan,
hetgeen het festival het karakter
van een echt volksfeest geeft. De
'Fringe' hangt er niet zo maar bij,
want in totaal zal er 9000 maal wor
den opgetreden met een program
ma, dat niet onderdoet voor het of
ficiële festival. Cabaret maakt de
'Fringe' nog levendiger.
Het Pittsburgh Symphonie or
kest onder Lorin Maazel en Mi
chael Thomas geeft vijf concerten,
ook met werken van George
Gershwin. Iets geheel nieuws is
dat leden van dit Amerikaanse or
kest zich in groepen zullen splitsen
om hier en daar in en buiten de
stad muziekstudenten te instrue
ren en naar zij hopen te inspireren.
Een concertversie van Gershwins
musical Girl Crazy zal worden uit
gevoerd door orkest en koor van de
Schotse opera.
Uit Moskou komt het orkest van
het Bolsjoi-theater, dat bekend
staat als het grootste theaterorkest
ter wereld en dat vier concerten
van klassieke Russische muziek
zal gevel. Dit orkest opent het festi
val met een gala-avond. Het Bols-
joi-sextet zal zich met solisten la
ten horen. De bekende Russische
mezzo-sopraan van de Kirov Opera
Irena Bogsjova, die pas in Londen
is opgetreden, komt opnieuw naar
Edinburgh, waar zij vorig jaar
triomfen vierde.
De jonge Russische violiste Vic
toria Mullova geeft een recital en
treedt ook op met het Zweedse ra
dio Symphonie-orkest.
Behalve het Sjostakovitsj-kwar
tet treden o.m. het Melos-kwartet
uit Stuttgart met een volledige
Beethovencyclus en het Saxopho-
ne-kwartet uit Nice op.
Yehudi Menuhin geeft een reci
tal met vioolsonata's van Brahms,
Beethoven en Bartok.
Eén weekeinde zal zijn gewijd
aan hedendaagse muziek, geselec
teerde door de jonge Finse dirigent
en componist Esa Pekka Salonen
met o.m. andere werken uit de Ver
enigde Staten en de Sovjet-Unie,
waaronder verscheidene wereld
premières.
Een jazzconcert is bedoeld als
speciale hulde aan Benny Good-
Opera
De Volksopera uit Stockholm,
bekend om haar originaliteit, komt
met een boeiende opvoering van
Mozarts 'De Toverfluit'.
De Alte Oper uit Frankfort geeft
een reprise van de fabelachtig
geënsceneerde moderne komische
opera 'De Engelse Kat' (naar het to
neelstuk van De Balzac) van Hans
Werner Henze.
Verdi's Rigoletto wordt uitge
voerd door de Finse Nationale
Opera, die ook komt met de in
heemse Finse opera 'Juha' van
Aarre Merikanto.
Ballet
De groep Siverko uit Archangel,
in het hoge noorden van Rusland,
bestaande uit meer dan honderd
jonge zangers en volksdanders, zal
op vrolijke, kleurrijke wijze de rij
ke folkloristische traditie van de
streek vertolken.
Rudolf Noerejev is te zien bij het
Theatre Francais uit Nancy bij een
uitvoering, getiteld 'Eerbetoon aan
de Russische balletten en Diaghi-
lev'.
De Volksrepubliek China wordt
vertegenwoordigd door een spec
taculair dansdrama, met als titel
'De ziel van het Terracotta leger',
gebaseerd op de vondst in 1974 van
de duizenden terracotta krijgers,
die 2000 jaar geleden samen met de
Chinese keizer Qin Sji-hoeang wer
den begraven.
Het Finse Nationale Ballet is
aanwezig met een produktie van
Tsjaikovski's 'De Notenkraker'.
Uit de Verenigde Staten is er
Chester Whitmore's troep van dan
sers, zangers en jazz-musici uit Los
Angeles met een sensationele op
voering van Black Ballet Jazz.
Toneel
Het Gorky Theater uit Leningrad
geeft voorstellingen van 'De ge
schiedenis van een paard'. De
hoofdrol wordt vertolkt door de
grote Russische acteur Ewgeny
Lebedew, die het paard 'Kholsto-
mer uitbeeldt, welks levensge
schiedenis wordt verhaald, afge
wisseld door zang en muziek. Het
gezelschap voert ook Tsjechovs
'Oom Wanja' op.
Het Staatsmarionettentheater uit
Georgië, vooral beroemd om de
fantastische vormgeving en aan
kleding van zijn poppen en origi
nele speeltrant, is ook in Edin
burgh.
Het Berliner Ensemble uit de
DDR speelt Shakespeare's 'Troilus
en Cressida', zal een programma
wijden aan Bertolt Brechts liede
ren en gedichten en voert diens
'Kaukasische Krijtkring' op.
Er is een opvoering in Ivriet van
'Michael Kohlhaas' door het Came-
ri Theater uit Tel Aviv, naar het
stuk van Heinrich von Kleist. In
voorbereiding is ook een produktie
van Kiddisj (het vrijdagavondge
bed, voorafgaande aan de Sabbat),
een ernstig, maar tevens hilarisch
verhaal.
Een Japanse toneeltroep speelt
een bekroond stuk over de landing
van de Apollo-astronauten op de
Maan, van Hideki Noda, de belang
rijkste Japanse toneelschrijver en
acteur van deze generatie.
Van Shakespeare's Macbeth in
de gracieuze stijl van de Chinese
traditie met een ongelooflijke poë
tische zeggingskracht zal men kun
nen genieten in een produktie van
de Koenjoe-Theatergroep uit
Sjanghai, die ook nog twee andere
stukken zal opvoeren.
Alle buitenlandse gezelschappen
spelen in hun eigen taal, maar
dankzij simultaanvertaling kan ie
dereen de teksten volgen.
Ook de Schotse kunst en cultuur
komen uitvoerig in dit festival aan
de orde. Een hoogtepunt vormen
de voorstellingen door het Edin
burgh Festival Gezelschap, in sa
menwerking met de Schotse Thea
tergroep, van Schillers drama 'Ma
ry Stuart', de Schotse koningin, die
dit jaar vier eeuwen geleden op be
vel van haar nicht Elizabeth van
Engeland werd onthoofd.
Arthur Oldham, leider van het
opgeheven Concertgebouw-koor,
is naar Schotland teruggekeerd als
repetitor en dirigent van het Edin
burgh Festival Koor, dat o.m. an
dere een programma van klassieke
en moderne koormuziek zal uit
voeren.
Er zijn in de marge van het
kunstfeest poezievoordrachten
door Russische dichters (met ver
taling) onder andere Yevtoesjenko
en van Scandinavische dichters.
Exposities
Er is zijn ook exposities, die lan
ger duren dan het festival zelf en
waar veel moderne beeldende
kunst te zien zal zijn, o.a. van Auer-
bach. Kieffer, Warhol en van de
jonge Amerikaanse schilder en te
kenaar David Salle, die een eigen
weg volgt om het moderne leven
uit te beelden.
De eerste grote tentoonstelling
van moderne Russische schilder
kunst in Groot-Brittannie zal zeker
de aandacht trekken, evenals een
foto-expositie over het 19e eeuwse
Rusland, het werk van de in Schot
land geboren William Garrick..
Het Nationale Museum van
Stockholm bezit een van de be
langrijkste verzamelingen, buiten
Frankrijk, van tekeningen van
Franxe meesters. Een deel daarvan
zal in Edinburgh te zien zijn.
Tenslotte herdenken de Scho
ten de terdoodbrenging van Queen
Mary ook nog met een grote ten
toonstelling van schilderijen, meu
belen en kunstvoorwerpen, welke
een beeld beoogt te geven van de
periode, waarin de vorstin heeft ge
leefd.
Yehudi Menuhin: Brahms, Beet
hoven en Bartok. (archieffoto)
Het stripverhaal als negende kunstvorm
Danny DeWilde: 'Elk tekeningetje moet een schilderij op zich vormen'.
Ook de boeldiandel beveiligt zich tegen dieven
Jaarlijks wordt er op klaarlichte dag voor vele miljoenen aan boe
ken gestolen. Steeds meer boekhandelaren gaan er dan ook toe
over hun zaak op allerlei manieren te beveiligen. Maar werken al
die poortjes en camera's wel of zijn ze er alleen om potentiële die
ven af te schrikken? Wordt er echt minder gestolen? En wie stelen
er eigenlijk? "Ach jongen, daar kan je geen peil op trekken. We
hebben zelfs wel dominees gepakt." Een kleine rondgang langs de
betrokkenen.
GENT - Morris, de tekenaar van de
held Lucky Luke die sneller schiet
dan zijn schaduw, weigerde zijn
medewerking aan de tentoonstel
ling '9th Art' in het Museum voor
Hedendaagse Kunst in Gent. „Om
dat", vertelt Danny Dewilde, orga
nisator van deze expositie over
kunst en grafische vernieuwing in
het Europees beeldverhaal, „hij
vond dat er teveel jonge tekenaars
waren vertegenwoordigd. Hij wou
alleen zijn vrienden rond zich heb
ben. Er hangt een brief van Morris
in het museum, waarin hij schrijft
dat de jonge tekenaars die wij
brengen niet kunnen tekenen en
alleen vulgariteiten en porno ma
ken. Ik heb alles nog eens langs ge
lopen, maar heb geen van die drie
elementen terug kunnen vinden".
door
Frans P. J. Doeleman
„Het is een belangrijke tentoon
stelling", meent Dewilde, die in
Gent een stripgalerie beheert. „Het
is een terugkeer naar de bron van
de kunst in feite, terug naar de es
sentie. Dit is veel beter begrijpbaar
dan de hedendaagse kunst. Het is
bijna een tegenstelling met het
geen hier normaal gebeurt in het
museum, het ten toon stellen van
de gebruikelijke kunst. Wat wij nu
brengen is totaal beeldend. Voor
het museum, dat heeft de conser
vator goed ingezien, is dit zeer be
langrijk. Zeker een museum voor
hedendaagse kunsten moet actueel
blijven en de strip is een fenomeen
dat niet mag worden vergeten. Een
museum is er niet om de mensen te
vervreemden van wat er gebeurt
binnen de kunstwereld. Alles moet
mogelijk zijn".
Dat bewijst deze expositie '9th
Art', die 307 platen omvat van 46
Europese striptekenaars, onder
wie bekende als Willy Vander-
steen, Hergé, Mare Sleen, André
Franquin, Kamagurka en als enige
Nederlander Dick Matena. „Maar",
zegt de 31-jarige Dewilde, „zelfs
een stripverzamelaar kent niet alle
namen die hier hangen. De normen
die wij bij de selectie hanteerden,
zijn goed kunnen tekenen en ver
nieuwend bezig zijn binnen het
stripgrafische. Zoveel van de onge
veer drieduizend striptekenaars
die Europa sinds 1880 heeft ge
kend, houd je dan niet over".
De expositie biedt ook een dia
montage, die in 240 beelden de
stripgeschiedenis vertelt van 1850
tot heden, te beginnen bij Wilhelm
Busch, de Duitser die 'Max en Mo-
ritz' creëerde en Rodolphe Töppfer
uit Zwitserland, die bekend werd
van 'Monsieur Cryptogame' (in Ne
derland onder de naam Prikke-
been). Een cruciaal moment vormt
1968, het jaar waarin meer politie
ke en kunstzinnige omwentelingen
bewerkstelligd werden. „Tot 1968
werd een strip zeer ambachtelijk
gemaakt", weet Dewilde, „maar
daarna stonden er jongeren op, die
wilden bewijzen dat met dit me
dium ook iets artistieks aan te van
gen was. We hebben toen een pe
riode van jaren gekend waarin
enorm veel experimenten gebeurd
zijn".
„Die periode is nu voorbij. Alle
positieve elementen zijn gegroe
peerd en men heeft ook teruggeke
ken naar het klassieke beeldver-
Het museum voor Hedendaag
se Kunst aan de Hofbouwlaan
in Gent biedt deze zomer een
uitstekend alternatief voor
een druilerige vakantiedag,
waar jong en oud plezier aan
zullen beleven: de stripten
toonstelling '9th Art'. Deze ex
positie beklemtoont het artis
tieke aspect van het beeldver
haal in Europa.
Tot en met 6 september kan
men er dagelijks (behalve op
maandag) terecht van 09.00 tot
12.00 uur en van 13.30 tot 17.30
haal. Daarvan heeft men een syn
these gemaakt, zodat we ons sinds
een paar jaar kunnen verheugen
over een rijkdom aan echte strip-
grafiek. Kenmerkend voor de gra
fiek in de strip is, dat men vertrekt
vanuit een dubbele compositie.
Enerzijds moet men zien dat een
gehele pagina een volwaardige
compositie heeft en anderzijds
moet elk tekeningetje een klein
schilderijtje op zich gaan vormen
en dus ook compositorisch klop
pen. Dan komt er nog het derde,
verhalende element bij, dat zo ver
weven moet zijn binnen de struc
tuur, zodat het geheel zowel lees
baar als visueel aantrekkelijk is".
De leesbaarheid heeft overigens
bij de samenstelling van de exposi
tie geen rol gespeeld: „Het verhaal
was voor ons van ondergeschikt
belang. We willen niet de strip be
handelen als boek, maar wel de ty
pische grafiek met haar eigenaar
digheden. Die dubbele compositie
kan men overigens ook al terugvin
den bij een aantal klassieke schil
ders. Op veel schilderijen van bij
voorbeeld Breughel kan men vak
jes trekken, die zitten vol met klei
ne schilderijtj"es binnen het grote.
Ook daar is dat verhalende ele
ment in verwerkt. Voor Jeroen
Bosch geldt hetzelfde".
Deze opmerkingen klinken niet
zo vreemd als men bedenkt dat
Danny Dewilde zijn loopbaan be
gon met een klassieke kunstgale
rie. „Zo'n zeven jaar geleden ben ik
gaan nadenken over het probleem
strip binnen de kunst en sinds vijf
jaar heb ik nu een stripgalerie. Ja
wel, ik ben een fanatiek striplezer,
maar alle beeldende kunst interes
seert mij. En de strip was nu net de
kunstvorm waar niets voor gedaan
werd. Ik heb het moeten combine
ren met een stripwinkel, want ja, ik
moest gewoon leven. De mensen
vinden het wel leuk om eens naar
originele striptekeningen te kij
ken, maar tussen kijken en kopen
is een grote kloof. Mensen met geld
kopen altijd nog liever klassieke
kunst".
Dewilde houdt maandelijks een
tentoonstelling van originele
werken van allerhande tekenaars
en dat leidt soms tot opmerkelijke
reacties van de bezoekers: „Er zijn
veel mensen die gewoon niet wis
ten dat een strip getekend was, die
mij verwonderd vroegen waar ik
die tekeningen vandaan had, of die
nagetekend waren uit het boek of
zo. De meeste tekenaars reageren
positief op de galerie. Sommige ou
dere, die in veel gevallen om den
brode hebben gewerkt, kunnen
niet altijd de link leggen tussen
hun werk en kunst".
Dewilde heeft geconstateerd dat
de bezoekers tot nu toe enthousiast
zijn: „Men staat meer stil bij de te
kening, de strip wordt serieuzer ge
nomen. Er bestaan zes klassieke
muzen en daar zijn in de twintigste
eeuw drie kunsten bijgekomen. De
zevende is de film, de negende de
strip en de video-kunst maakt aan
spraak op de achtste. De kunste
naars aanvaarden de strip, maar de
theoretici rond de kunst hebben er
meer last mee.
Maar stripkunstkenner-avant-la-
lettre Danny Dewilde laat zich daar
niet door afschrikken: „Het is een
zeer moeilijke kunstvorm die veel
te veel onderschat wordt. Zelfs de
mensen uit de kunstwereld ston
den daar niet bij stil. Het is belang
rijk dat de mensen gaan zien dat
het iets meer is dan gewoon man
nekes tekenen".
GRONINGEN - "Een dief herken
je niet", zegt Rob Egan, directeur
van boekhandel Wristers in Gro
ningen, resoluut wanneer hem ge
vraagd wordt een profiel van de ge
middelde dief te schetsen. "Een
tijdje geleden moest ik nog op de
vuist met een docent van de uni
versiteit die een paar boeken pro
beerde te stelen. Die man duwde
me van de trap, maar ik kon hem
nog net bij zijn been grijpen. We
moesten echt alle deuren dicht
Het beveiliging spoortje dat moet1
de buit naar buiten wandelen.
houden, zo'n geweldige trammel
ant maakte hij. Maar je hebt ook
dominees die stelen".
Een collega van de boekenafde-
ling van Vroom Dreesmann in
Groningen: "Vorige week stond ik
in een grote boekhandel in Utrecht
met iemand te praten toen het
alarm ging. We renden beiden naar
de deur en onderschepten daar een
bekende hoogleraar uit Amster
dam met een boek van negenhon
derd gulden onder zijn jas. Het zijn
dat de dieven zomaar met
(foto GPD
echt niet alleen verslaafden die
boeken stelen. Je kan het aan de
buitenkant niet zien wie steelt".
Al jaren klagen de winkeliers
steen en been dat het met de boe-
kendiefstal de spuigaten uit loopt.
Absolute recordhouder was de
AKO-vestiging op het Centraal Sta
tion in Amsterdam met een verlies
van bijna negenduizend gulden per
week. Door het aanbrengen van
electronische beveiliging is dat cij
fer overigens fors teruggelopen. De
cijfers baren zorgen. "Ik denk dat
er een hoop zaken kapot aan gaan",
zegt Rob Egan. En zijn collega van
V D: "Vooral voor de kleinere za
ken is het een gevoelig verlies. In
een bekende boekwinkel in Parijs
kreeg iedere klant een paar jaar ge
leden een pamflet met de tekst 'als
u nog langer doorgaat ons te ber
oven, bestaat deze winkel binnen
kort niet meer'. Zo erg kan het
zijn".
Hoewel het exacte cijfer moeilijk
valt vast te stellen, lopen de schat
tingen over het verlies door diefstal
uiteen van enkele duizenden gul
dens tot ruim een ton per jaar. "Het
loont haast de moeite", zegt Rob
Egan lachend, "om een blik veilig
heidsagenten open te trekken. Het
gaat om ontzettend veel geld".
Geavanceerd
Kon men tot voor kort weinig
meer doen dan de hele dag de ogen
goed open houden en de duurdere
boeken achter de kassa te bewaren,
tegenwoordig worden steeds gea
vanceerder beveiligingssystemen
geïntroduceerd. Kleinere zaken
vinden het doorgaans nog niet no
dig, maar hebben er vaak het geld
ook niet voor. "Dat kan ik gewoon
niet betalen", zegt een boekhande
laar. "Wij moeten het vooral heb
ben van goed opletten en van de
klanten die elkaar op de vingers
tikken. Een goeie klant van mij zag
eens een andere klant met een dure
roman de zaak uitlopen. Hij er ach
ter aan, maar de dief was gevlogen.
Een jaar later kwam die jongen
weer in de winkel. Inwendig kook
te ik. maar ik heb hem alleen maar
gevraagd of hij het boek mooi had
gevonden. Hij liep gelijk de zaak
uit. Het was een student en dan
moetje ook nog uitkijken dat zo ie
mand je naam niet zwart maakt in
die kringen".
door
Gerlof Leistra
Vrijwel alle grotere zaken heb
ben echter sinds enige tijd bij de
uitgang poortjes staan die gaan rin
kelen als iemand met een boek
naar buiten probeert te lopen dat
niet is afgerekend. In de boeken is
via kaartjes of strips magnetische
informatie verwerkt die alleen bij
de kassa kan worden gedeacti-
veerd. Ook worden in de winkel al
dan niet zichtbare camera's opge
hangen die op een monitor zijn
afgesloten.
Schrikbarend
Hebben die maatregelen merk
baar effect? De poortjes worden
ondermeer geleverd door Knogo
(een afkorting van Knowfedge-
ment of not going) in Den Haag,
een bedrijf dat gespecialiseerd is in
winkelbeveiliging. Volgens een
woordvoerder zijn de resultaten
onvoorstelbaar goed. "En die in
vestering halen de winkels er ge
makkelijk uit. Het loont de moeite
zeer. Het is niet alleen een preven
tieve maatregel. De boeken wor
den wel degelijk gestript. En dat
gebeurt op een vrij onzichtbare
manier, dus je weet als klant niet
welk boek wel en welk boek niet
beveiligd is. Landelijk schommelt
de boekendiefstal rond acht pro
cent van de omzet. Je kunt het na
tuurlijk nooit helemaal terugdrin
gen, maar terug naar twee procent
lukt zeker".
"We kunnen de vraag op het mo
ment niet aan", verzekert hij. Kno
go heeft zo'n 250 klanten, waaron
der veel boekhandels en bibliothe
ken, maar bijvoorbeeld ook super-
SAN FRANCISCO (Rtr) - De
San Francisco Chronicle heeft
een dansrecensent die een kri
tiek had geschreven over een
geannuleerd optreden van een
balletgezelschap een andere
functie gegeven.
De krant deelde mee dat
Huewell Tircuit in zijn recensie
van maandagmorgen het gezel
schap een onvoldoende had ge
geven voor het ballet 'Bizet Pas
de Deux'.
De uitvoering stond aange
kondigd voor zondagmiddag,
maar zij was geannuleerd om
dat ballerina Ludmilla Lopuk-
hova een zere rug had.
In zijn recensie had Tircuit
geschreven dat Lopukhova en
haar partner, David McNaugh-
ton, een wat lusteloze indruk
hadden gemaakt en Lopukho
va minder aan een zak Russi
sche aardappelen had herin
nerd dan voorheen.
Hoofdredacteur William Ger
man bood de lezers en het bal
letgezelschap de verontschul
digingen van zijn krant aan.
Wat hij Tircuit te doen heeft ge
geven, heeft hij niet gezegd.
markten. De poortjes kunnen naar
wens gehuurd of gekocht worden.
Prijzen wil hij niet noemen, maar
volgens diverse boekhandelaren
wordt een huurprijs gerekend van
een paar duizend gulden per jaar
en moet men voor aankoop zo'n
dertigduizend op tafel leggen.
Guus Schut, directeur van boek
handel Athenaeum in Amsterdam,
noemt dat absurde bedragen: "Er
wordt duidelijk van onze ellende
geprofiteerd".
Volgens Schut ligt het verlies
percentage door diefstal lager dan
acht procent, "maar het gaat inder
daad om forse bedragen." Dat
wordt bevestigd door de heer Ver
voord, unit-manager van ID-sys-
tems in Zwolle: "Ik denk dat zo'n
vijf procent redelijker is, maar er
zijn boekhandels in Amsterdam
die werken met een dervingsper
centage van 12 procent. De boek
handels gillen om een antwoord."
Schrikeffect
De directeur van boekhandel
Scholtens in Groningen zegt over
de poortjes: "Het idee dat die din
gen er staan, is al ruimschoots vol
doende. Het gaat om het afschrik-
effect". En Rob Egan: "Zeker in
het begin werkte het behoorlijk.
Maar het is een lapmiddel. Met die
poortjes schrik je alleen de ama
teurs af. Het wachten is op een wa
terdicht systeem. Het aanbrengen
van die magnetische informatie in
de boeken kost ook veel tijd en
geld. Ze experimenteren nu met
een vrijwel onzichtbaar draadje.
Misschien is dat de oplossing".
Bij Vroom Dreesmann is men
tevreden over het effect van de
poortjes. "Het is zeker verant
woord ze aan te schaffen. Maar het
aanbrengen van die magnetische
strips kost erg veel tijd. Het zou
goed zijn als dat al bij de binder ge
beurt. Maar zover is het nog niet,
hoewel daar wel gesprekken over
gaande zijn. Binnenkort wordt ie
mand aangesteld die niets anders
moet doen dan van die strips in
plakken. Nee, geen leuk werk,
maar wel bitter noodzakelijk".
