Hoger bod Elsevier
op uitgever Kluwer
'Fusie uitgevers kan persvrijheid in het geding brengen'
Vrouwen (tand)artsen
willen betaald worden
Offshore volgend jaar
over dieptepunt heen
Overname PDM door
Agfa kost 300 banen
Japanse voorstellen voor
steun aan Derde Wereld
DINSDAG 28 JULI 1987
ECONOMIE
PAGINA 7
AMSTERDAM (ANP) - Elsevier heeft gisteren haar bod op collega-uitgever Kluwer verhoogd.
Daarmee is de ruim zes weken durende strijd om Kluwer in een nieuwe fase beland.
Het nieuwe bod van Elsevier houdt
in dat per aandeel Kluwer vijf aan
delen Elsevier ter beschikking
worden gesteld plus 175 gulden in
contanten. Dit komt, uitgaande
van de laatste beurskoers van Else
vier van 53,70 gulden, neer op
443,50 gulden voor een aandeel
Kluwer. Het oude bod van Elsevier
(6 aandelen plus 75 gulden contant)
was tot gistermorgen kwart voor
twaalf, toen de notering werd op
geschort, 397,20 gulden waard.
Op 12 juni bracht Elsevier haar
eerste bod op Kluwer uit. Volgens
het op 2 juli verschenen biedings-
bericht is dit bod tot 3 augustus 's
middags 15 uur van kracht. Deze
uiterste aanmeldingstij d is door
het tweede bod niet veranderd. Het
nieuwe bod van Elsevier overtreft
duidelijk dat van Wolters Samson,
dat gisteren voor de schorsing door
de beurs op ongeveer 429 gulden
werd gewaardeerd.
Nadat Elsevier haar in de ogen
van Kluwer vijandige bod had uit
gebracht zocht Kluwer heil bij
Wolters Samsom. De twee uitge
vers besloten vervolgens tot een
fusie waarbij de kleinere Wolters
Samsom een bod deed op Kluwer
van drie aandelen Wolters in ruil
voor één aandeel Kluwer.
Op de beurs ontwikkelde de
koers van Elsevier zich vervolgens
veel gunstiger dan die van Wolters,
waardoor het bod van Elsevier
steeds aantrekkelijker werd. Hier
op kwam Wolters Samsom met een
hoger bod: voor ieder aandeel Klu
wer twee gewone aandelen Wolters
Samsom plus een 4,50 gulden cu
mulatief preferent aandeel Wolters
(met gegarandeerde winstuitke
ring) plus 50 gulden in contanten.
Eind vorige week begon de koers
van Wolters aan een sterk herstel
terwijl die van Elsevier steeds ver
der daalde. Toen ontstond een om
gekeerde situatie, waardoor het
bod van Wolters weer aantrekkelij
ker werd.
In een vrijdag gehouden aan
deelhoudersvergadering van Klu
wer zei president-commissaris H.
Langman ervan overtuigd te zijn
dat het bod van Wolters Samsom
zou slagen. Door de nieuwe zet van
Elsevier is de strijd om Kluwer in
een nieuwe, grimmiger fase be
land. Het bod van Wolters Samsom
loopt op 30 juli af, terwijl op het
bod van Elsevier tot 3 augustus
kan worden gereageerd.
Bij Wolters Samsom was giste
ren niet direct commentaar te krij
gen op het verhoogde bod van El
sevier. „Wij studeren op het ver
hoogde bod", deelde een woord
voerder mee, die niet kon zeggen
of en zo ja, wanneer zijn maat
schappij met een reactie komt.
Ook bij Kluwer wordt op het kers
verse bod gestudeerd.
De stand van zaken is nu als
volgt:
-Elsevier bezit door aankoop op
de Amsterdamse beurs 30 procent
van Kluwer.
-Kluwer heeft beschermende
preferente aandelen geplaatst by
een bevriende stichting en by Wol
ters Samsom. Daarnaast heeft het
concern een behoorlijk belang in
fusiepartner Wolters Samsom op
gebouwd.
Er zijn ook onzekere factoren. Er
zitten pakketten aandelen Kluwer
bij institutionele beleggers zoals
verzekeringsmaatschappijen en
pensioenfondsen. De grootste is
dat van Nationale Nederlanden,
die oök een commissaris bij Klu
wer heeft. Verder is er al enige tijd
sprake van buitenlandse uitgevers
die belangen in zowel Kluwer als
Elsevier zouden hebben. Op de
Amsterdamse beurs worden in dit
verband genoemd de Amerikaanse
McGraw/Hill, de Britse Maxwell en
de Duitse Bertelsmann.
DEN HAAG (ANP) - Als
van huis- en tandartsen niet meer
meewerken in de praktijk van hun
partner moet 75 procent van de
praktijken worden gestopt. Dit
blijkt uit een enquête die de Vrou
wenraad van het Nederlands Chris
telijk Ondernemersverbond onder
tweehonderd echtgenotes van
huis- en tandartsen heeft gehou
den. De vrouwen willen juridisch
en fiscaal geaccepteerd worden als
mede-ondernemer en in die hoeda
nigheid ook betaald krijgen.
Uit het onderzoek blijkt dat bijna
30 procent van de artsenvrouwen
meer dan 40 uur per week in de
praktijk meewerkt. In de huisart
senpraktijk werken de vrouwen
veelal naast de doktersassistente,
waarvoor de arts een vergoeding
krijgt. Zij vangen de patiënten op,
nemen - ook 's nachts - de telefoon
aan, maken afspraken, doen de
boekhouding en onderhouden de
contacten met bij voorbeeld de zie
kenfondsen. Bijna 90 procent van
de ondervraagde vrouwen geeft
aan dat zij meebeslist in belangrij
ke financiële aangelegenheden in
de praktijk.
Voor al deze werkzaamheden
willen de vrouwen nu betaald krij
gen. aldus L. van der Werff van de
NCO V -VrouwenraadVolgens
haar wordt er maar weinig gebruik
gemaakt van de mogelijkheid van
de zogenaamde reële beloning.
Daarby geett de arts per jaar ten
minste 1.057 gulden aan zijn
vrouw. Over dat bedrag betaalt de
echtgenote dan belasting en socia
le premies. Deze vorm van vergoe
ding wordt volgens Van der Werff
nauwelijks toegepast. Liever heeft
de arts een 'belastingvoordeeltje'
via de zogenoemde meewerkaf-
trek. Van de belastingen mag een
bepaald percentage van de winst
van de praktijk worden afgetrok
ken zodat het belastbaar inkomen
van de arts omlaag gaat.
Van der Werff vreest dat in de
toekomst, net als in de agrarische
sector, artsen het moeilijk zal val
len nog een partner te vinden. „De
nieuwe economisch bewuste gene
ratie zal. als er niets aan de positie
van artsenvrouwen verandert, niet
meer bereid zijn om op deze ma
nier mee te werken in de praktijk."
Van der Werff ziet bij voorkeur
dat de echtgenotes worden geac
cepteerd als mede-ondernemer,
waarbij zij zelfstandig van de belas
ting kunnen aftrekken en hun be
lastbaar inkomen omlaag gaat. Zij
hebben dan ook recht op een oude-
dagsreserve. Uit de enquête blijkt
dat 40 procent van de vrouwen zich
ziet als vrij-beroepsoefenaar. De
rest vindt zichzelf assistente van de
arts.
De gemiddelde artsenvrouw is
37 jaar. Iets meer dan 10 procent
van de ondervraagde
jonger dan 30 jaar.
LONDEN (UPI) - De investeringen
in de winning van olie en gas bui
tengaats (offshore) zullen volgend
jaar vermoedelijk waar gaan toene
men doordat de olie-industrie zich
dan zal herstellen van de gevolgen
van de scherpe prijsdaling van vo
rig jaar.
Dit staat in een gisteren gepubli
ceerd rapport van het Schotse ad
viesbureau MacKay Consultants,
dat is gebaseerd op een onderzoek
Kort Zakelijk
Goodyear
Betere pryzen en een grotere af
zet hebben bij het Amerikaanse
bandenconcern Goodyear Tire
Rubber Corporation in het tweede
kwartaal van dit jaar geleid tot een
winststijging van 31 procent tot
141 miljoen dollar, zo heeft het con
cern gisteren bekendgemaakt. De
omzet groeide ten opzichte van de
vergelijkbare periode van vorig
jaar met 8,5 procent tot het record
van 2,56 miljard dollar.
Scheepswerf
Scheepswerf De Waal in Zalt-
bommel is failliet. Het faillisse
ment heeft het ontslag van de zes
tig werknemers tot gevolg. Dat
heeft de curator in het faillisse
ment, mr. D. Knottenbelt, gisteren
bevestigd. Het faillissement van de
werf is uitgesproken terwijl het
personeel met vakantie is. Volgens
mr. Knottenbelt had de werf te
weinig rendabele opdrachten om
te kunnen voortbestaan.
Handelsbalans
Het overschot op de Westduitse
handelsbalans is verminderd van
10,6 miljard mark in mei tot 8,3 mil
jard mark in juni, zo heeft het
Westduitse bureau voor statistiek
gisteren bekendgemaakt. In juni
van het afgelopen jaar was er een
surplus van 9,9 miljard mark.
Maxwell
De Britse uitgever Robert Max
well staakt zijn pogingen om de
Amerikaanse uitgeverij Harcourt
Brace Jovanivich voor ongeveer
twee miljard dollar over te nemen.
Gisteren verklaarde Maxwell in
New York dat hij alle gerechtelijke
procedures die hij was begonnen
om de reorganisatie bij Harcourt
tegen te gaan zal stoppen. Harcourt
was met de reorganisatie begon
nen om zich Maxwell van het lijf te
houden. Het gevecht heeft drie
maanden geduurd.
Broodprijs
De economische politierechter
in Haarlem heeft gisteren het
grootwinkelbedrijf Vomar uit IJ-
muiden veroordeeld tot een geld
boete van vierduizend gulden we
gens de verkoop van brood onder
de wettelijke minimum' prijs. Een
vestiging van de Vomar verkocht
in november 1983 brood voor 1,45
gulden, hetgeen 36 cent onder de
toen geldende minimum prijs was.
van twee jaar naar de vooruitzich
ten voor 119 landen.
De daling van de olieprijs heeft
ertoe geleid dat de investeringen in
offshore-activiteiten over de hele
wereld zijn verminderd van 48 mil
jard pond sterling (160 miljard gul
den) in 1985 tot 41 miljard pond in
het afgelopen jaar. Volgens het
rapport zullen de investeringen dit
jaar met nog eens tien procent af
nemen tot omstreeks 35 miljard
pond. In 1988 zal er echter weer
sprake zijn van een opgaande lijn
die naar een hoogtepunt gaat van
51 miljard pond (170 miljard gul
den) in 1990.
MacKay Consultants voorspelt
dat de investeringen in de Britse
sector van de Noordzee zullen op
lopen van 4,5 miljard pond dit jaar
tot 5,3 miljard pond (17,7 miljard
gulden) in 1990. Dit jaar en 1988
zullen voor de Britse offshore-in
dustrie nog rustige jaren zijn, maar
in 1989 en 1990 zal er groei zijn, ook
al is het onwaarschijnlijk dat het
niveau van het begin van de jaren
zeventig ooit nog zal worden ge
haald, aldus het rapport.
Het adviesbureau voorspelt ver
der dat Noorwegen in 1991 Groot-
Brittannië zal verdringen als be
langrijkste markt voor buitengaat-
se activiteiten. De twee landen zul
len samen goed zijn voor 45 pro
cent van de Westeuropese markt,
die in 1990 omstreeks 15,4 miljard
pond (51,6 miljard gulden) zal belo
pen.
OOSTERHOUT (ANP) - Het West
duitse Chemieconcern Agfa-Ge-
vaert neemt PDM, een dochter van
Philips en Du Pont, in Oosterhout
over. PDM maakt onder andere vi
deo- en geluidsbanden. In Ooster
hout zullen ongeveer 300 van de
600 banen komen te vervallen.
De overname geschiedt in de
vorm van een joint-venture, waarin
Agfa-Gevaert een belang zal heb
ben van 60 percent en Philips en
Du Pont elk 20 percent. Het nieu
we bedrijf moet begin 1988 een feit
zijn. Het hoofdkantoor komt in
München, waar ook video- en au-
diobanden worden gemaakt en
waar de marketing- en onderzoek-
afdelingen zullen worden gevstigd.
De fabriek in Oosterhout zal zich
beperken tot de produktie van vi
deo- en computerbanden.
De voorgenomen samenwerking
heeft bij PD Magnetics consequen
ties voor de organisatie. Door het
verdwijnen van een aantal activi
teiten en door het inkrimpen van
andere zullen in Oosterhout naar
verwachting circa 300 van de ruim
600 arbeidsplaatsen verdwijnen.
Bij de magneetbandactiviteiten
van Agfa-Gevaert is sprake van een
verlies van arbeidsplaatsen van on
geveer dezelfde omvang. De mede
werkers van PD Magnetics, de vak
organisaties en de ondernemings
raad zijn gisteren geïnformeerd
over de voorgenomen samenwer
king.
Volgens Agfa en PDM is de sa
menwerking essentieel om de zwa
re concurrentie, vooral vanuit het
Verre Oosten, het hoofd te kunnen
bieden. De pryzen van zowel au
dio- als videocassettes staan al eni
ge jaren sterk onder druk. Zo zijn
de prijzen van onbespeelde video
cassettes de afgelopen vijf jaar met
meer dan 60 percent gedaald.
De vakbonden zijn niet van plan
zonder meer akkoord te gaan met
het verlies van 300 banen bij PDM,
aldus bestuurder H. van Herpen
van de Unie BLHP. Hij vreest dat
gedwongen ontslagen onvermijde
lijk zijn als de samenwerking op de
voorgestelde wyze tot stand komt.
Ook vreest hij dat op langere ter
mijn ook de produktie van tapes
naar West-Duitsland verdwijnt en
dat er van PDM helemaal niets
meer overblijft.
RIJSWIJK - In de filmontwikkelcentrales wordt momenteel hard gewerkt aan het verwerken van vele duizen
den vakantiefilmpjes die dezer dagen met bakken vol binnenstromen. Op de foto een werknemer van Kodak in
Rijswijk (foto ANP)
BRUSSEL (ANP) - Het gebrek aan
tankstations met loodvrije benzine
maakt het voor de toerist in de Eu
ropese Gemeenschap lastig om te
gaan en te staan waar hij wil, me
nen het Europese Milieubureu
EEB en de Europese Consumen
tenorganisatie BEUC in Brussel.
Zij stelden een onderzoek in naar
de beschikbaarheid van loodvrije
benzine en kwamen tot de conclu
sie dat er sinds een jaar nog weinig
vooruitgang is gemaakt met de uit
breiding van het aantal tanksta
tions dat loodvrije benzine ver
koopt.
Met uitzondering van Nederland,
Denemarken en West-Duitsland,
waar inmiddels een dicht net van
loodvrije tappunten is opgebouwd,
beschikken de overige lid-staten
van de Gemeenschap slechts over
een handjevol stations waar de toe
rist met zijn 'schone' auto terecht
kan. Portugal is het enige EG-land
waar men helemaal geen loodvrije
benzine kan krijgen. In Italië is
slechts 0,2 procent van alle tank
stations uitgerust met een pomp
voor loodvrije benzine, in België
In veel EG-landen
moeilijk loodvrije
benzine te krijgen
0,3 procent en in Frankrijk 0,8 pro
cent. In Spanje en Griekenland
zijn respectievelijk 48 en 34 pomp
stations open, waar de 'loodvrije'
auto zijn dorst kan lessen. De toe
rist, die het Kanaal oversteekt voor
een bezoekje aan het Verenigd Ko
ninkrijk, vindt slechts bij 333 van
de 21.000 tankstations loodvrije
benzine. In Ierland zijn er maar
twee.
Het is voor de vakantieganger
zeer vervelend dat hij in Neder
land, Denemarken en West-Duits
land met zijn 'loodvrije auto' zon
der zorgen kan rondrijden, maar
zodra hij de zon in het zuiden wil
opzoeken in zijn bewegingsvrij
heid sterk wordt beperkt, aldus
beide overkoepelende organisaties
van de milieubeweging en consu
mentenbonden in de Europese Ge
meenschap.
Als voorbeeld noemen de EEB
en BEUC de Westduitse en Neder
landse reizigers, die met hun kata
lysator-auto in eigen land overal te
recht kunnen, maar hun vakantie
niet in Portugal kunnen doorbren
gen, omdat zij daar geen loodvrije
benzine kunnen krijgen. Onder
weg moeten ze goed op hun benzi
nemeter blijven kijken, want tus
sen bijvoorbeeld Toulouse in
Frankrijk en Zaragoza in Spanje
(een afstand van ruim 200 kilome
ter) kan niet loodvrij getankt wor
den. Het volgende pompstation
met dit soort benzine is 275 kilome
ter verderop in San Sebastian.
De milieu- en consumentenorga
nisaties hebben er bij de Europese
Gemeenschap dan ook op aange
drongen de landen die achter zijn
op het schema aan te sporen hun
net van loodvrije pompen snel uit
te breiden. Overeenkomstig een
EG-richtlijn moeten alle lidstaten
in oktober 1989 beschikken over
een dicht net van tankstations met
loodvrije benzine.
GENÈVE (GPD/Rtr) - Japan heeft
gisteren op de vergadering van de
UNCTAD (Conferentie inzake
Handel en Ontwikkeling van de
Verenigde Naties) nieuwe voorstel
len gedaan voor hulp aan ontwik
kelingslanden die te kampen heb
ben met een zware schuldenlast en
dalende grondstoffenprijzen.
De Japanse minister van buiten
landse zaken, Tadasji Koeranari,
zei in een toespraak dat Japan
voorstander is van de vorming van
een commissie van onafhankelijke
deskundigen die moeten moeten
zoeken naar wegen om de proble
men van de armste ontwikkelings
landen te verlichten.
Bovendien stelde hij de vorming
voor van een aparte commissie die
de problemen van de individuele
landen moet analyseren en metho
den moet aangeven waarmee de
economie van deze landen minder
afhankelijk van grondstoffen kan
worden gemaakt. „Wanneer deze
voorstellen worden uitgevoerd is
Japan bereid om de mensen te le
veren en een evenredig deel van de
kosten te dragen", aldus Koerana-
Koeranari gaf in zijn toespraak
ook een overzicht van de door Ja
pan voorgestelde financiële hulp.
Japan biedt de ontwikkelingslan
den in de komende drie jaar dertig
miljard dollar aan niet-gebonden
leningen. Voor de armste landen is
er bovendien 500.000 dollar aan gif
ten beschikbaar. Afgevaardigden
van andere landen toonden zich
sceptisch over de financiële toe
zeggingen van Japan. Vooral het
ontbreken van details over de wij
ze waarop het geld zal worden ver
strekt doet vermoeden dat het hier
gaat om een plan ter stimulering
van de Japanse export, aldus een
Westduitse diplomaat.
Volgens M. Camdessus, direc
teur van het Internationaal Mone
tair Fonds (IMF) moeten overhe
den, banken en internationale in
stellingen meer doen om de schul
denlast van de armste landen te
verlichten.
Het IMF heeft al eerder voorge
steld zyn 'structural adjustment fa
cility', het bijzondere fonds voor de
armste landen, te verdrievoudigen
voor de periode van drie jaar vanaf
1988. Er zit maar drie miljard dollar
in en dat is „belachelijk weinig ver
geleken met de behoefte aan hulp"
aldus Camdessus. Ongeveer zestig
landen komen in aanmerking voor
leningen uit het fonds, waarover
slechts een half procent rente hoeft
te worden betaald.
Camdessus liet nog weten blij te
zijn met het initiatief van Japan om
van zijn grote handelsoverschot
dertig miljard dollar te besteden
voor hulp aan de ontwikkelings
landen. Japan kan de schulproble-
men van de Derde Wereld echter
niet in zijn eentje oplossen en an
dere industrielanden mogen het te
kort op hun betalingsbalans niet
aangrijpen als excuus om minder
hulp aan de ontwikkelingslanden
te geven, aldus Camdessus.
AMSTERDAM/DEVENTER - El
ke dag opnieuw wordt uitgevers
concern Elsevier een beetje meer
eigenaar van uitgeverij Kluwer in
Deventer. De aandelen Kluwer ver
wisselen op de effectenbeurs in
Amsterdam in een rustige maar ge
stage stroom van eigenaar, dag in
dag uit. Kluwer wil liever met Sam
som samengaan om zelfstandig te
blijven, maar Elsevier vindt dat de
Deventer uitgever het goed doet en
wil graag meeprofiteren van de
winst die daar wordt gemaakt.
door
Theo Haerkeris
Ondanks het tegenstribbelen
van Kluwer dreigt Elsevier op deze
manier uit te groeien tot een uitge
versgigant die nog met kop en
schouders uitgroeit boven VNU,
het tot nog toe grootste concern dat
een scala aan bladen uitgeeft, van
keurige damesbladen tot pikante
als Playboy en Panorama, maar
ook Story en Tip, Knip, Doe het
Zelf en Donald Duck tot het opinie
blad De Tijd en een viertal regiona
le dagbladen toe.
Zoveel bladen in één hand kan
niet goed zijn voor de veelvormig
heid en de vrijheid van de pers.
vindt de Nederlandse Vereniging
van Journalisten (NVJ). Zij vreest
dat vorming van al te grote uitgeve
rijen uiteindelijk zelfs de persvrij
heid kan aantasten Om dit gevaar
het hoofd te bieden, wil de bond
met minister Brinkman (cultuur)
praten over een regeling ter be
scherming van de pluriformiteit
van de pers.
Het is niet voor het eerst dat de
NVJ de kat deze bel aanbindt. Al
zes jaar pleit de organisatie voor
het instellen van beperkende maat
regelen. Informatieverstrekking is
meer dan een manier om geld te
verdienen, vindt de journalistenor
ganisatie.
Onafhankelijkheid
De NVJ wil dat bij fusies van uit
gevers steeds opnieuw bekeken
wordt of die de pluriformiteit en de
persvrijheid kunnen aantasten.
Ook monopolievorming moet wor
den tegengegaan. De grote angst
van de joumalistenbond is, dat fu
sies leiden tot het opheffen van bla
den en het aantasten van de onaf
hankelijkheid van de redacties.
Bij monopolievorming krijgt één
uitgever of een uitgeversconcern
erg veel invloed op de totale media
markt. Als Elsevier of VNU nog
groter worden, worden ze zakelijk
gezien interessant voor buiten
landse mediagiganten als Maxwell
die in Engeland actief is, de Austra
liër Murdoch of de Italiaanse za
kenman Berlusconi. Allen grossie
ren in kranten en tijdschriften en
hebben belangen in televisiesta
tions en satellietzenders over de
hele wereld.
Volgens NVJ-woordvoerder mr.
H. van Niftrik zijn kleine uitgeve
rijen niet interessant voor deze reu
zen en dat vindt hij een geruststel
lende gedachte. Met Nederlandse
regels kun je de buitenlandse gi
ganten niet aanpakken, dus moet
je ervoor zorgen dat de Nederland
se media zakelijk gezien niet inte
ressant worden voor investeerders
als Murdoch en Maxwell, redeneert
Van Niftrik.
Verschraling
Overigens is de NVJ-woordvoer
der zich ervan bewust dat concen
tratie van uitgeversmacht niet au
tomatisch hoeft te leiden tot een
verschraling van het aanbod. Re
gionale kranten die intensief sa
menwerken, kunnen hun lezers
vaak meer bieden dan ze op eigen
houtje zouden kunnen. „In zo'n ge
val is de persvrijheid ook niet in het
geding. Wie in Amsterdam woont
en de De Limburger wil lezen, kan
dat, ook al hebben de uitgevers ge-
biedsafspraken gemaakt. Des
noods neem je een postabonne
ment. Het gaat om het uitgangs
punt. Mensen moeten in staat zijn
de krant te lezen die ze hebben wil
len."
Minister Brinkman is op vakan
tie en heeft nog niet gereageerd op
het verzoek van de NVJ. Maar bij
de behandeling van de Mediawet
in de Eerste Kamer op 14 april van
dit jaar wees hij er nog op 'dat de
noodzaak voor het creëren van een
persfusiecontroleregeling' ont
breekt. Maar 'mocht het in de ko
mende jaren onverhoopt komen
tot persconcentraties die ongun
stig uitwerken op de persvrijheid
of de pluriformiteit van de pers,
dan moeten er alsnog adequate
maatregelen genomen worden'.
Van Niftrik meent dat het te laat
is als er pas gereageerd wordt wan
neer zich ongewenste persconcen
traties voordoen. Wetgeving vergt
nogal wat tijd. De put wordt dan
pas gedempt als het kalf verdron
ken is. De woordvoerder van het
ministerie van WVC is minder
somber. De voornemens van de mi
nister moeten serieus genomen
worden zegt zij, omdat Brinkman
in het algemeen erg veel waarde
hecht aan de veelvormigheid in
medialand.
Redding
In de Eerste Kamer liet Brink
man echter niet na erop te wijzen
dat fusies ook een aantal malen de
redding geweest zijn voor bladen.
De NVJ erkent dat. De vorming in
1968 van de Perscombinatie met
Volkskrant, Parool en Trouw, was
aanleiding voor de journalisten
vakbond zich te bezinnen op fusies
van uitgevers. Toch zou de fusie de
redding zijn voor De Volkskrant en
nu leunt het Het Parool al jaren
lang op de inmiddels sterk gewor
den schouders van het ochtend
blad.
De fusie van het noodlijdende
Algemeen Handelsblad met de niet
minder kwijnende Nieuwe Rotter
damse Courant in 1970 was ingrij
pender: de twee kranten verloren
hun zelfstandigheid en werden in
eengeschoven. Dat betekende een
absolute ommekeer voor
NRC/Handelsblad dat hieruit op
bloeide tot de op dit moment snelst
groeiende krant van het land. die in
brede kring gewaardeerd wordt.
Ook over deze fusie, die anders de
vorming van de Perscombinatie
wél leidde tot het verlies van een
zelfstandig blad, toont de NVJ zich
achteraf allerminst rouwig.
Op de vraag welke fusies fnui
kend zijn voor de persvrijheid is
dan ook niet zo gemakkelijk ant
woord te geven. Dat is ook een van
de problemen waarvoor de Pers-
raad zich in 1982 zag gesteld, toen
hij een ontwerp-regeling maakte.
„Algemene criteria daarvoor zijn
moeilijk te geven. Lang niet elke
vorm van samenwerking is slecht.
Daarom zou een orgaan dat bestaat
uit onafhankelijke rechters en me
dia-deskundigen heel geschikt zijn
om dat van geval tot geval te be
zien." De constructie die de Pers-
raad bedacht, vertoont overeen
komst met de ondernemingskamer
bij de rechtbank, licht Van Niftrik
toe.
Huiver
De organisatie van dagbladuitge
vers, de Nederlandse Dagbladpers,
voelt niets voor het plan van de
NVJ. Volgens algemeen secretaris
K. van der Zande voelt zijn organi
satie een „grote huiver" voor een
dergelijke fusiebeperking omdat
die ook „zinvolle fusies, die nodig
zijn om kranten te redden" aan
zienlijk kan bemoeilijken. Redac
tiestatuten, regelingen waar rech
ten en plichten van redacties in
worden geformuleerd, ziet zijn or
ganisatie - in tegenstelling tot de
NVJ - als voldoende waarborg voor
de persvrijheid.
Binnen de Nederlandse Organi
satie van Tijdschriftenuitgevers
(Notu) wordt ook niet zo zwaar ge
tild aan de NVJ-bezwaren. Voorzit
ter C. Schellens vindt dat het op
commerciële leest geschoeide
persbestel in Nederland behoorlijk
voldoet. „Er is een grote plurifor
miteit en de bladen zijn betaal
baar." Schellens vindt het 'preten
tieus' de situatie op dit moment als
ideaal af te schilderen en staat open
voor verder ontwikkelingen. Hij
onderkent de bezwaren van de
NVJ tegen ongebreidelde fusies,
maar vraagt zich tegelijkertijd af
waarom een Fransman of een Ame
rikaan het persbestel dat wij ken
nen zou aantasten.
VNU-man Schellens ziet ook
voordelen aan schaalvergroting.
„Sinds er van die grote broodfa
brieken zijn, is ook het aantal war
me bakkers gegroeid en die doen
prima zaken. Zolang mensen voor
een uitstekend brood wat extra's
willen betalen, blijft die bakker
„Schaalvergroting hoeft binnen
een bedrijf ook geen ramp te zijn.
Uit mijn eigen ervaring bij VNU
kan ik zeggen dat niet-winstgeven-
de uitgaven behouden blijven, om
dat andere uitgaven wel goed lo
pen", zegt de VNU-functionaris
met een verwijzing naar het voor
malige dagblad De Tijd dat nu we
kelijks verschijnt. „Philips maakt
ook lampen waar het weinig aan
verdient om een totaal assortiment
te bieden. En als de hele onderne
ming dan rendeert, ben je toch ge
lukkig".
