Reagan wilde zelf
Iranzaak verhullen
Veldslag in dorp op Haïti
Franse vloot kan
direct naar Golf
M 69.- TO
_mt
Groeiend verzet tegen vredesakkoord met Tamils
Uit vrijgekomen notities blijkt:
Krimtataren krijgen
gesprek met Gromyko
MAANDAG 27 JULI 1987
PAGINA 5
WASHINGTON - President Reagan had zelf de leiding over pogingen om eind vorig jaar
allerlei details over de in de openbaarheid komende Iran-affaire verborgen te houden.
Dat staat in de Washington Post van afgelopen weekeinde.
De Post baseert zijn bericht op
aantekeningen van een bijeen
komst op 10 november vorig jaar
op het Witte Huis, die kortgeleden
ter beschikking kwamen. Bij die
bijeenkomst waren onder anderen
de ministers Meese (justitie),
Shultz (buitenlandse zaken), als
mede CIA-directeur Casey en na
tionaal veiligheidsadviseur Poin-
dexter aanwezig.
Aantekeningen van de vergade-
VS-minister
bij rodeo
verongelukt
ring werden gemaakt door de vice-
nationaal veiligheidsadviseur Al
ton Keel. Uit die notities blijkt zon
neklaar, dat het Reagan zelf was,
die erop stond dat details over de
Iran-affaire binnenskamers zou
den blijven.
door
Henk Dam
Reagan gaf zijn top-adviseurs als
beleidslijn mee: „We praten niet
over TOW-raketten, we praten niet
over details", zo staat letterlijk in
Keel's notities.
De president maakte ook duide
lijk dat alle aanwezigen publieke
lijk verklaringen moesten geven
waaruit zou moeten blijken dat de
wapenleveranties aan Iran niets
met de Amerikaanse gegijzelden in
Libanon te maken hadden, maar
met „internationale buitenlandse
belangen" of „hoop op een gema
tigde regering" in Iran.
(Foto ANP)
WASHINGTON (GPD) - De Ame
rikaanse minister Malcolm Baldri-
ge (handel) is het afgelopen week
einde op 64-jarige leeftijd overle
den. Baldrige kwam om het leven
bij een ongeluk toen hij aan het oe
fenen was voor zijn grote hobby:
rodeo-rijden.
De minister reed met een lasso in
zijn handen achter een kalf aan,
toen het ongeluk gebeurde. Zijn
paard viel achterwaarts, en kwam
bovenop Baldrige terecht. Deze
overleed door omvangrijke interne
bloedingen even later in een zie
kenhuis.
Baldrige was er trots op, een ech
te cowboy te zijn. Al zijn vrije tijd
ging zitten in oefenen voor en mee
doen aan rodeo's. En daar was hij
succesvol in ook: een op elke drie
keer sleepte hij prijzen bij rodeo's
weg, een in die kringen zeer goed
gemiddelde.
Baldrige was zelfs zo'n toegewijd
rodeorijder, dat hij in 1980 tot Ro
deo-man van het Jaar werd geko
zen, en vier jaar later een plaatsje
kreeg in de National Cowboy Hall
of Fame, een soort eregalerij voor
legendarische rodeo-rijders.
Ook in Washington verloochen
de Baldrige zijn levensstijl niet. Hij
was de enige minister die het aan
durfde om in cowboylaarzen en
met een grote metalen cowboy-
gesp aan zijn broeksriem zittingen
van het kabinet bij te wonen.
Ondanks dit enigszins excentrie-,
ke gedrag was Baldrige een' succes
vol minister. Zo was hij een van de
weinige leden in Reagan's kabinet
die al vanaf het aantreden van de
huidige president, in 1981, zijn post
bekleedde.
Buitenland kort
Voorwaarden
Israël verbindt geen voorwaar
den aan het herstel van de betrek
kingen met de Sowjet-Unie. Dat
heeft de Israëlische minister van
buitenlandse zaken Simon Peres
gisteren verklaard. Peres zei dat Is
raël van Moskou een soortgelijke
opstelling verwacht. Volgens de
minister zijn tussen beide landen
„normale diplomatieke betrekkin
gen" mogelijk. Moskou verbrak na
de Zesdaagse oorlog in 1967 de
banden met Israël, maar de laatste
tijd is duidelijk geworden dat het
Kremlin de mogelijkheid van een
herstel van de betrekkingen over
weegt.
Kabinet
De vijf partijen die deel uitmaak
ten van de vorige regering in Italië,
zijn het eens geworden om een
nieuw kabinet te vormen rond for
mateur Giovanni Goria. Het ziet er
naar uit dat het parlement volgen
de week, na vijf maanden politieke
verwarring, zal worden gevraagd
zijn vertrouwen uit te spreken over
de nieuwe regering. Verwacht
wordt dat Goria morgen of woens
dag de lijst van ministers zal pre
senteren aan president Francesco
Cossiga.
VS-escorte
speelde
verstoppertje
WASHINGTON (Rtr) - Een
simpele mijn heeft de kwets
baarheid aangetoond van de
met super-moderne apparatuur
uitgeruste Amerikaanse mari
ne en zëlfs even tot de pa
radoxale situatie geleid dat
haar oorlogsschepen in de Golf
de beschutting moesten zoeken
van de supertanker die ze ver
ondersteld werden te bescher-
De mijn sloeg vrijdag een gat
in de Bridgeton, de eerste Koe
weitse tanker die deze week on
der escorte van Amerikaanse
oorlogsbodems de Golf invoer.
Na de explosie besloten de drie
begeleidende marineschepen
zich als jonge eendjes te „ver
stoppen" achter de ruim
400.000 ton metende supertan
ker omdat „deze de klap ge
makkelijker kan hebben dan
wij", zo zei kapitein William
Mathis van de USS Fox. Net als
in de Eerste Wereldoorlog wer
den er soldaten met het geweer
in de aanslag op de boeg van de
Fox geposteerd om verdachte
objecten desnoods met schoten
tot ontploffing te brengen alvo
rens ze de kruiser zouden kun
nen raken.
De escorterende torpedoja
gers en kruisers zijn, net als de
meeste andere moderne oor
logsschepen, nauwelijks in
staat om mijnen op te sporen.
Ze kunnen er ook gemakkelijk
door beschadigd worden. Hun
elektronische afweersystemen
zijn vooral gericht tegen onder
zeeërs. De schepen beschikken
weliswaar over speciale sonar-
apparatuur voor het waarne
men van mijnen binnen een af
stand van 900 meter. Maar mee
varende journalisten stelden
vast dat deze apparatuur niet
eens in staat was om olievaten
te registreren die in zee waren
geworpen om de proef op de
som te nemen.
Minister van defensie Wein-
berger heeft gisteren gezegd
dat de VS hun vermogen om in
de Golf mijnen te vegen zullen
vergroten. De minister zei dat
er niet was geveegd in het ge
deelte van de Golf waar de
Bridgeton op de mijn liep om
dat daar in het verleden nooit
mijnen zijn aangetroffen.
Reagan achtte het gerechtvaar
digd het brede publiek op deze wij
ze te misleiden, omdat hij op dat
moment nog altijd de hoop had,
dat de contacten met Iran zouden
leiden tot de vrijlating van Ameri
kaanse gegijzelden.
De onder Reagan's leiding uitge
stippelde beleidslijn betekende
echter ook, dat de president tijdens
een tv-rede op 10 november, een
persconferentie zes dagen later, en
bij twee verschijningen voor de To-
wer-commissie welbewust on
waarheden naar voren bracht.
De notities wijken verder op een
interessante manier af van de ver
klaringen die minister Shultz (bui
tenlandse zaken) vorige week gaf
voor de Congrescommissie die de
Iran-affaire onderzoekt.
Het beeld dat Shultz van Reagan
gaf was dat deze door met name
Casey en Poindexter, die daarbij
vooral aan hun eigen belang dach
ten, van onjuiste informatie werd
voorzien. Nu blijkt dus, dat Reagan
zelf de aanzet gaf tot de misleiding
van het publiek.
Boze Krimtataren roepen op het Rode Plein in Moskou om een gesprek-
met Sow.jet-leider Gorbatsjov. foto ap>
MOSKOU (DPA/Rtr/AFP) - De
groep van ettelijke honderden
Krimtataren, die sinds vier dagen
in het hartje van Moskou demon
streerde voor het recht op terug
keer naar de Krim en aandrong op
een gesprek met partijleider Mi-
chail Gorbatsjov, heeft gisteren
vrijwillig het Rode Plein verlaten.
Aan dat besluit ging de afspraak
vooraf, dat een delegatie van hen
vandaag met president Andrei
Gromyko praat.
Het staatshoofd van de Sowjet-
Unie leidt een begin deze maand
door de Opperste Sowjet ingestel-
die zich buigt over
het probleem van de Krimtataren.
Zij werden tijdens de Tweede We
reldoorlog op bevel van Stalin van
de Krim, een schiereiland aan de
Zwarte Zee, gedeporteerd naar
Centraal-Azië. Deze straf kreeg het
volk opgelegd omdat het volgens
Moskou collaboreerde met de
Duitsers. In de oorlog is de Krim
tweeenhalf jaar door de nazi's be
zet geweest.
Aanvankelijk stonden de de
monstrerende Tataren op een on
derhoud met partijleider Gorbats
jov, ma£r zij hebben nu kennelijk
genoegen genomen met een onder-
MAPLE GROVE - De Amerikaanse Gerry Rogers heeft haar goede humeur kennelijk niet verloren ondanks het
feit dat een tornado haar woning in Maple Grove, in de Amerikaanse staat Minnesota, heeft verwoest. De piano
heeft de storm kennelijk nog redelijk overleefd. De tornado verwoestte ruim honderd huizen en kostte aan twee
het leven. (foto ap>
MEXICO STAD (GPD/AP) - In
Haïti zijn tientallen doden gevallen
bij botsingen tussen arme landar
beiders en troepen van groot
grondbezitters. Volgens officiële
woordvoerders zou inmiddels het
leger tussenbeide zijn gekomen.
De incidenten speelden zich af in
en nabij het plaatsje Jean Rabel,
220 kilometer ten noordwesten van
de hoofdstad Port-au-Prince. Vol
gens de predikant Robert Elus, die
in het van eletriciteit verstoken
dorp werkt, zouden er bij de onlus
ten minstens 35 doden zijn geval
len en meer dan 100 gewonden.
Veel kadavers zouden in stukken
zijn gesneden. Sommige bronnen
hebben het over meer dan 50 do
den.
Het bloedbad begon toen vrijdag
een groep landarbeiders, die het af
treden van de junta onder leiding
van generaal Henri Namphy eiste,
werd aangevallen door gewapende
troepen van lokale grootgrondbe
zitters. Volgens onafhankelijke ra
diostations zouden die troepen
voornamelijk hebben bestaan uit
vroegere leden van de Tontons Ma-
coutes, de gevreesde milities van
de vorig jaar februari verdwenen
Duvalier-tirannie.
Dit weekeinde werd gemeld dat
gewapende boeren de toegangswe
gen tot Jean Rabel tot op 40 kilo
meter van het dorp zelf hadden af
gesloten. Een officiële woordvoer
der liet zaterdag weten dat het le
ger had ingegrepen toen de troe
pen van de grootgrondbezitters op
het punt stonden om een kliniek
aan te vallen waar gewonde boeren
werden verpleegd. Volgens de
woordvoerder zou het om een „lo
kale'burgeroorlog" gaan.
De door droogte getroffen omge
ving van Jean Rabel is het armste
gebied van Haïti, dat op zich al het
armste land in het westelijk half
rond is.
Over de landhervormingen zijn
nog steeds geen besluiten geno
men sinds Duvalier 17 maanden
geleden naar het buitenland
vluchtte. In veel plattelandsstre-
ken zijn boeren slaags geraakt met
landeigenaren die hun bezit heb
ben verkregen of vergroot door de
boeren van hun grond te veijagen
onder de 29 jaar durende dictatuur
van de dynastie-Duvalier.
houd met president Gromyko. Een
groep van ongeveer twintig Tata
ren voert vandaag een gesprek met
het staatshoofd van de Sowjet-
Unie.
Volgens de Tataren zelf bestaat
hun volk uit ongeveer een miljoen
mensen. Zij wonen vpor het groot
ste deel in Centraal-Azië, aan de
Midden-Volga in de autonome Ta
taarse republiek die ligt binnen de
Russische Federatie. In 1967 zijn
de Tataren als volk gerehabili
teerd, maar slechts mondjesmaat
kregen zij toestemming naar de
Krim terug te keren.
Sinds 1968 zouden ongeveer
5.000 Tataren naar de Krim hebben
kunnen terugkeren, maar de mees
te aanvragen zijn afgewezen. Daar
op zijn duizenden Tataren illegaal
naar de Krim teruggekeerd vanuit
Oezbekistan, waar circa 300.000 Ta
taren wonen.
Op de Krim hebben zich, sinds
de deportatie van de Tataren in
mei 1944, honderdduizenden men
sen uit de Russische Federatie en
uit de Oekraïne gevestigd. Zij na
men bezit van de boerderijen en
wijngaarden die tot dan toe gedre
ven werden door de Tataren.
Op het Rode Plein reageerden
omstanders vijandig op de demon
strerende Tataren. „Het zijn verra
ders. Men zou hen dood moeten
schieten", aldus een oudere vrouw
in het publiek. „Zij willen een au
tonome republiek (in feite herstel
van de autonome status van de
Krim binnen de Russische Federa
tie - red.), maar er zijn er slechts
100.000, terwijl al een half miljoen
Russen op de Krim wonen", zei
een man van middelbare leeftijd
boos.
Opmerkelijk was dat de manifes
tatie van de Tataren op het Rode
Plein zich in betrekkelijke rust
heeft voltrokken. Onder de voor
gangers van Gorbatsjov werden ui
tingen van onvrede met de politiek
van de autoriteiten in de regel in de
lpem gesmoord.
'Chili foltert
ook kinderen'
SANTIAGO (DPA) - De onder
voorzitter van de Westduitse
christen-democratische partij,
minister van arbeid Norbert
Blüm, heeft de Chileense rege
ring beschuldigd van het
schenden van de mensenrech
ten. Zijn kritiek, dat de militai
ren in het Zuidamerikaanse
land zich aan moord en het fol
teren van kinderen schuldig
maken, heeft tot felle politieke
reacties in West-Duitsland ge
leid.
Voorzitter Franz-Josef
Strauss van de met de CDU ge
lieerde Beierse CSU noemde
het optreden van Blüm giste
ren "schandalig". Hij drong er
bij bondskanselier Helmut
Kohl, die tevens voorzitter van
de CDU is, op aan „orde te
scheppen". Maar de oppositio
nele sociaal-democraten spra
ken lof uit aan het adres van
Blüm.
In Santiago heeft Blüm ge
zegd dat vroegere slachtoffers
van foltering en hun familiele
den hem duidelijke bewijzen
hebben verschaft dat de hiili-
tairen in Chili meêrmalen hun
boekje te buiten zijn gegaan.
De Westduitse minister van
binnenlandse zaken Zimmer-
mann, die zich verzet tegen het
verlenen van politiek asiel aan
14 Chilenen die het gevaar lo
pen ter dood veroordeeld te
worden, zei gisteren bezwaar te
hebben tegen een „emotionele
campagne". Als Blüm in Bonn
terug is, wil de CSU-minister
hem vragen of hij in Chili be
halve met 'terroristen' ook met
verwanten van "doodgescho
ten bankbedienden en park
wachters" heeft gesproken.
PARIJS (Rtr/DPA/AFP) - De Fran
se Middellandse-Zeevloot is in ver
hoogde staat van paraatheid van
wege de toegenomen spanning in
de Perzische Golf. Vanaf vandaag
kan zij binnen 24 uur uitvaren,
heeft het ministerie van defensie in
Parijs gisteren meegedeeld.
De Franse Middellandse-Zee
vloot omvat het vliegdekmoeder-
schip Clémenceau, twee fregatten
en een bevoorradingsschip. Zij
kunnen op eerste commando de
zuidoostelijke haven Toulon verla
ten. Maar het is niet gezegd dat de
schepen ook werkelijk uitvaren, al
dus een woordvoerder van defen
sie in Parijs.
Hij noemde de instructie aan de
Middellandse-Zeevloot „een voor
zorgsmaatregel met het oog op de
stijgende internationale spanning,
vooral in het Midden-Oosten en de
Perzische Golf'. Frankrijk, dat op
17 juli de diplomatieke betrekkin
gen met Iran verbrak, besloot dezer
dagen zich nadrukkelijker in de
Golf te manifesteren.
Ongeveer 45 Iraniërs en 15 Fran
sen zijn feitelijk gijzelaar in de we
derzijdse hoofdsteden nadat Parijs
en Teheran hun betrekkingen ver
braken vanwege de Iraanse tolk
Gordji die zich in de ambassade in
Parijs bevindt. Frankrijk wil Gord
ji ondervragen over zijn mogelijke
aandeel in een reeks bomaanslagen
waarbij vorig jaar in Parijs tien do
den vielen. Maar Iran weigert hem
aan de Franse autoriteiten over te
dragen. Het heeft zijn lot gekop
peld aan dat van een Franse diplo
maat in Teheran die door Iran be
schuldigd wordt van spionage en
zwarte handel.
Frankrijk is vooralsnog niet van
plan in navolging van de Verenigde
Staten marinevaartuigen in te zet
ten voor het escorteren van koop
vaardijschepen die de Franse vlag
voeren. In de afgelopen drie jaar
zijn in de Golf drie Franse schepen
aagevallen. Frankrijk steunt in de
nu bijna zeven jaar durende
Golfoorlog Irak, de vijand van Iran.
Na de Sowjet-Unie is Frankrijk de
tweede wapenleverancier van Bag
dad.
Hasjsmokkel
Zes Britten zijn dit weekeinde in
Birmingham in staat van beschul
diging gesteld wegens het importe
ren van 340 kilo hasj uit Nederland.
De drugs vertegenwoordigen in
Groot-Brittannië een handelswaar
de van bijna vijf miljoen gulden.
ADVERTENTIE
De gebeurtenissen in Jean Rabel
hebben de spanning in Haïti nog
verder doen stijgen. De Tontons
Macoutes zijn terug, zo heet het in
de volksmond. Bij de tientallen de
monstraties tegen het bèwind van
generaal Henri Namphy was het de
afgelopen weken al meer gebeurd
dat soldaten of burgers het vuur
openden op betogers. Eind vorige
week verbood de regering elke sa
menkomst van meer dan 20 per'so-
PROCES - De jonge Westduitser
Mathias Rust, die eind mei met een
sportvliegtuigje op het Rode Plein
in Moskou landde, zal binnenkort
worden berecht. De ambassade
van de Bondsrepubliek in Moskou
heeft te horen gekregen dat Rust
morgen in staat van beschuldiging
zal worden gesteld. Dan zal ook de
datum en plaats van zijn proces
worden bekendgemaakt. De 19-ja-
rige Westduitser mag een Russi
sche advocaat uitzoeken. Rust kan
veroordeeld worden tot maximaal
tien jaar gevangenisstraf, een boete
van 3000 gulden en de inbeslagne
ming van zijn vliegtuig.
Voor poppen moedertjes
Klassieke poppewagen. In donkerblauw of rood. Stevig
model. Kan tegen 'n stootje.
't Prijsje is speels.
Geldig t/m f M
8 augustus. j\Jp -
0 0 JAAR
ALTIJD IETS NIEUWS ONDER DE ZON
NEW DELHI (AFP/Rtr) - De Tij
gers voor de Bevrijding van Tamil
Eeelam (LTTE), zijn 'niet tevreden'
over het akkoord dat de regeringen
van Sri Lanka en India bereikt
hebben voor de beëindiging van
het raciale conflict op Sri Lanka.
Dit heeft de belangrijkste guerrilla
organisatie van de Srilankaanse
Tamils gisteren in New Delhi ver
klaard.
De regeringen van Sri Lanka en
India zijn het vorige week eens ge
worden over een formule die een
zekere mate van autonomie voor
het noorden en oosten van Sri Lan
ka behelst, waar de meerderheid
van de bevolking uit Tamils be
staat. Voor het eind van de maand
zouden de Tamils hun wapens
moeten neerleggen, terwijl de rege
ring in Colombo heeft toegezegd
asiel te verlenen aan de Tamils die
om politieke redenen gevangen zit
ten.
Het is onzeker of premier Rajiv
Gandhi van India, zoals was afge
sproken, woensdag naar Colombo
reist om zijn handtekening te zet
ten onder het Srilankaans-Indiase
akkoord. Een woordvoerder van
de LITE zei gisteren dat zijn orga
nisatie „gelukkig noch tevreden is
met het akkoord omdat dat geslo
ten is zonder overleg met de verte
genwoordigers van de Tamils".
Maar de leiders van de LTTE, die
vrijdag van het Srilankaanse schie
reiland Jaffna naar New Delhi zijn
gekomen, praten naar zijn zeggen
door met Indiase functionarissen.
In de afgelopen vier jaar zijn
meer dan 6.000 doden gevallen tij
dens de campagne van de Tamils,
de minderheid van de bevolking in
Sri Lanka, voor een onafhankelijke
staat op het eiland ten zuidoosten
van India.
In New Delhi werd verwacht dat
premier Gandhi een onderhoud
zou hebben met Velupillai Prabha-
karan, de 33-jarige leider van de
Tamil-tijgers. Zo ver is het echter -
nog - niet gekomen. Wel heeft de
premier van de Indische deelstaat
Tamil Nadu, Ramachandran, een
man die herhaaldelijk zijn steun
heeft betuigd voor de opstelling
van LTTE, gisteren in New Delhi
gesproken met vertegenwoordi
gers van de opstandelingen en In
diase functionarissen. Volgens het
persbureau PTI heeft Ramachand
ran gepoogd de Tamiltijgers voor
akkoord met het vredesplan te
In kringen van Tamils is verno
men dat het belangrijkste bezwaar
van de opstandelingen tegen het
plan de voorwaarde is om vanaf
aanstaande vrijdag een staakt-het-
vuren in acht te nemen. De Tamil
tijgers zouden onder druk staan
van de Indiase regering hiermee
akkoord te gaan. In ruil daarvoor
zou India aanbieden de Tamils
„militaire steun" te verlenen, in
dien na ondertekening van het vre
desplan het nationale leger van Sri
Lanka deze bevolkingsgroep nog
„lastig zou vallen".
Uit onbevestigde berichten is
vernomen dat India 500 militairen
heeft gelegerd in de zuidelijke In
diase havenstad Rameshwaram.
Deze troepensterkte zou mogelijk
nog verdubbeld of verdrievoudigd
worden. Tamils evenwel zijn van
mening dat de regering in Colom
bo nooit zou toestaan dat Indiase
troepen oversteken naar Sri Lan
ka.
De Srilankaanse president Ju
lius Jayawardene heeft gisteren
een gesprek gehad met premier
Premadasa, die zich eerder tegen
het vredesplan heeft uitgesproken.
Premadasa keerde gisteren terug
van een reis naar Groot-Brittannië
en Japan. Over de resultaten van
het gesprek is niets bekendge
maakt.
Een Srilankaanse minister heeft
gisteren gezegd dat hij niet kan in
stemmen met een vredesvoorstel
dat bedoeld is om een eind te ma
ken aan de burgeroorlog tussen de
regering en Tamils op het eiland.
Minister van landbouw Jayasu-
riya, een van de oprichters van de
regerende Verenigde Nationale
Partij, zei dat zijn geweten hem
niet toestond met het plan in te
stemmen. Verwacht wordt dat
Jayasuriya zijn ontslag zal indie-
Intussen heeft de oppositionele
Srilankaanse Vrijheidspartij aan
gekondigd zich niet aan het vre
desakkoord te zullen houden als
een meerderheid van het parle
ment er voor stemt. Partij leidster
Bandaranaike zei gisteren dat zij
van plan is een beroep te doen op
twee boeddhistische hogepriesters
om massale, geweldloze demon
straties van Singhalezen tegen het
voorstel te organiseren.
