Wonderhaan blijkt milj oenendebacle 'In Namibië hoort een zwarte premier' Reportage Hervormde kerk in Friesland waarschuwt tegen occultisme PAGINA 2 WOENSDAG 22 JULI 1981 Sluiting overdekte Thialfbaan lijkt onafwendbaar Het doek voor het Ijsstadion Thialf lijkt gevallen nu de Heerenveense gemeenteraad te weinig geld beschikbaar wil stellen om de financiële nood te lenigen. Nog maar luttele maanden geleden reden de schaatsers er nog de sterren van de hemel en regende het nieuwe wereldrecords, sinds enige tijd overschaduwen de financiële problemen de 'rij- kwaliteiten' van het overdekte stadion. En met alle moeilijkheden heeft ook de verhou ding tussen de gemeente Heerenveen en het provinciebestuur een dieptepunt bereikt. Ten provinciehuize is duidelijk voelbare irritatie ontstaan over de manier waarop het gemeentebestuur van Heerenveen heeft gereageerd op verzoeken van de beide bewind voerders van Thialf, Boonstra en Geense, om het in nood verkerende bedrijf bij te staan met financiële steun. Deze week wordt, als er niet op het laatste nippertje iets gebeurt, het faillissement aangevraagd. Een reconstructie. De wonderhaan van Thialf: de financiële problemen zijn zo groot, dat sluiting onafwendbaar lijkt. LEEUWARDEN - Het begon alle maal op dinsdag 9 juni. Gedepu teerde Staten en burgemeester en wethouders van Heerenveen zon den een verklaring de wereld in, waarin zij zich bereid verklaarden samen met de bewindvoerders te onderzoeken hoe de toekomst van het in surséance van betaling ver kerende ijsstadion veilig kon wor den gesteld. Maar aan dat roerende vertoon van eendracht kwam die zelfde week al een einde: twee da gen later, om precies te zijn. Bij het overleg op donderdag 11 juni met de bewindvoerders en de crediteu ren (schuldeisers) over deelname aan een boedelkrediet viel Heeren veen uit de boot. Alle partijen, be halve de gemeente Heerenveen, verklaarden zich bereid deel te ne men aan het voorlopige boedelkre diet van drie ton dat de bewind voerders nodig hadden om onmid dellijke sluiting van Thialf te voor komen. door Pieter Sijpersma Crediteuren en bank legden een ton op tafel, de rest moest van pro vincie en gemeente komen. Geen- se en Boonstra vroegen van Hee renveen anderhalve ton, terwijl de resterende 50.000 gulden van de provincie zou moeten komen. Na de weigering van Heerenveen stuurden de beide bewindvoerders iedereen naar huis en gaven hun tot maandag 15 juni de tijd om tot een oplossing te komen. Deze plotselinge manoeuvre van Heerenveen zorgde voor behoor lijk wat ergernis bij de provinciale bestuurders. Waren B en W de persverklaring van 9 juni dan al weer vergeten? De mopperende geluiden in het Provinsjehus wa ren begrijpelijk. Per slot van reke ning is het in het bestuurlijke ver keer zeer ongebruikelijk dergelijke beginselverklaringen zo maar ter zijde te schuiven. De volgende dag, op vrijdag 12 ju ni, bleek hoe de vork in de steel zat: het Heerenveense college had politieke problemen met de raad. Met name met de grootste fractie, de PvdA. Die weigerde samen met de overige fracties nog meer geld in Thialf te steken. Somber Het zag er op dat moment zeer somber uit voor het ijsstadion. 'Doek over Thialf lijkt definitief ge vallen', meldde de Leeuwarder Courant. Maar een paar dagen later leek de kou een beetje van de lucht. De grootste schuldeisers van Thialf en de Rabobank bereid wa ren hun bijdrage aan het boedel krediet met een halve ton te verho gen. Gedeputeerde Douwe van der Til liet diezelfde maandag al weten, dat de provincie eenzelfde gebaar zou moeten maken. "De provincie kan Thialf niet failliet laten gaan. Dat zou een blamage zijn voor Friesland", aldus Van der Til, die eraan toevoegde dat commissaris der koningin Hans Wiegel er ook zo over dacht. Dinsdag 16 juni schaarde het hele college van Ge deputeerde Staten zich achter Van der Til en Wiegel. Van der Til liet nog wel weten zeer te hechten aan 'goede bestuurlijke samenwerking', een bedekte uit haal naar Heerenveen. Die kwam ook aan, getuige de vrijwel onmid dellijke reactie van burgemeester Herman Reinders: "Het is heel erg slecht dat Heerenveen de zwarte piet krijgt toegespeeld". Reinders herinnerde aan de 7,2 miljoen gul den die de gemeente al in het Thialf-project had gestoken. Bo vendien had Heerenveen nog eens 120.000 gulden aan verschuldige bouwleges laten zitten, vertelde hij erbij. Dat laatste werd bestreden door bewindvoerder Boonstra, die inmiddels druk bezig was met het formeren van een 'werkcommis- sie', die een reddingsplan voor Thialf moest opstellen. De zeven grootste crediteuren, bank, het Thialf-bestuur, de raad van com missarissen, de gemeente, de pro vincie en de bewindvoerders gin gen aan de slag. Positief De crediteuren reageerden in eer ste instantie positief op het ver zoek van Boonstra en Geense. Ze verklaarden zich bereid de schul denlast van Thialf van 4,8 miljoen terug te brengen naar 2,8 miljoen door 2 miljoen van hun vorderin gen om te zetten in risicodragend kapitaal. De schuldeisers zeiden erbij te verwachten dat de gemeen te met 1 miljoen en de Rabobank met 1,75 miljoen zouden bijsprin gen. Geense liet afgelopen woensdag weten dat Heerenveen en de pro vincie over de brug zullen moeten komen met geld voor de verdere afbouw van het Thialf-complex, dat immers nog steeds niet is vol tooid. De kosten: ruim 1 miljoen. Daarnaast zullen alle deelnemers nog eens moeten deelnemen in een boedelkrediet van drie ton om de periode naar 1 september, wanneer het nieuwe schaatsseizoen van start gaat, te kunnen overbruggen. Heerenveen zou in totaal 1,25 mil joen op tafel moeten brengen. B en W lieten vrijwel meteen weten niet verder te kunnen gaan dan een bij drage van 325.000 gulden. De ge meente kampt met een tekort van 1,5 miljoen, zo liet het college we ten, en de gemeenteraad werd steeds onwilliger. En maandag bleek dat ook: de raad wilde niet verder gaan dan 950.000 gulcen. Behoedzaam Het is nog onbekend hoeveel de bewindvoerders van de provincie vragen. Gedeputeerde Staten gaan zeer behoedzaam te werk en laten dus niets los. De statencommissie algemene zaken gaf drie dagen ge leden in een besloten vergadering GS het advies om de onderhande lingen met de bewindvoerders voort te zetten, maar veel meer kwam er ook niet naar buiten. Ge deputeerde Cok van der Horst wil de na afloop van de vergadering van de statencommissie wél kwijt dat van de provincie geen 'wonde ren' moeten worden verwacht. De boodschap was duidelijk: de provincie is niet van plan nog eens voor Heerenveen in te springen. Heerenveen heeft toch het meest directe belang bij Thialf, zo redene ren de provinciale bestuurders, en dus mag de gemeente er toch wel wat voor over hebben. Van der Horst liet eveneens doorscheme ren niet erg te spreken te zijn over de manier waarop Heerenveen het verzoek van de bewindvoerders in de openbaarheid heeft gebracht: "Er is ons geld gevraagd, en het lijkt me niet correct om via de krant mededelingen te doen aan de overige partijen die bij de onder handelingen over de toekomst van Thialf zijn betrokken. Wij vinden dat we niet langs die lijn kunnen werken." Koopje? De vraag is of Heerenveen er echt met een koopje van af probeert te komen. Per slot van rekening heeft de gemeente al 7,2 miljoen gulden voor het Thialf-project neergeteld, een fors bedrag voor een gemeente van die grootte. De weigerachtige opstelling van Heerenveen is op het eerste gezicht begrijpelijk. Wat de gemeentebestuurders er echter niet bij zeggen is dat het 'oude' Thialf jaarlijks op de gemeentelij ke begroting drukte en op langere termijn nog wel eens veel duurder had kunnen uitpakken. Het oude Thialf, de kunstijsbaan zonder overkapping, kampte jaar lijks met een aanzienlijk exploita tietekort. In het seizoen 1984-1985 kwam dat tekort op ruim 885.000 gulden, het jaar daarop op ruim 9 ton. Heerenveen moest over de laatste twee jaren gemiddeld 780.000 gul den bijpassen, de rest kwam van overige gemeenten (Thialf viel on der een gemeenschappelijke rege ling) en de provincie. Het zag er ook niet naar uit dat het exploita tietekort zou dalen. Met andere woorden: Heerenveen zou binnen tien jaar zo'n 7,8 miljoen kwijt zijn geweest aan het oude Thialfsta- dion, dat bovendien nodig aan een miljoenenkostende opknapbeurt toe was. De 7,2 miljoen in het nieu we, overkapte stadion was dus ook weer niet zo'n geweldig genereus gebaar van de gemeente, die bo vendien in een klap van alle zorgen bevrijd was, nu Thialf op eigen kracht verder zou gaan. Ook de provincie stak behoorlijk wat geld in het nieuwe Thialf, maar ook ook hier is de rekening niet on verdeeld ongunstig. Aan het oude Thialf was de provincie toch ook jaarlijks maximaal een ton bij. In 1984 en 1985 liep dat op tot respec tievelijk 135.000 en 132.000 gulden. Die verhoging was te danken aan een renteloze lening die de provin cie aan het oude Thialf had ver strekt. De provincie verstrekte in juni 1986 een subsidie van 2 miljoen, daarna moest het ook afgelopen zijn met de subsidies, liet gedepu teerde Hannie Bruinsma-Kleijwegt weten. Wat zij een jaar later, toen het eerste boedelkrediet voor Thialf aan de orde was, nog eens herhaalde. Dat klonk al even be grijpelijk als het Heerenveense commentaar op de subsidieverle ning. Maar net als de bestuurders van het Friese Haagje is de provin cie over niet al te lange tijd verlost van een elk jaar terugkerende aan slag op de eigen begroting. Het overkapte Thialf is voor beide overheden de goedkoopste oplos sing, die op termijn zelfs tot een be sparing leidt. Het onderhuidse ge kissebis tussen gemeente en pro vincie moet de crediteuren van Thialf toch wel een wat wrange smaak in de mond geven. Hen is immers gevraagd een gezamenlij- 1 ke vordering van een slordige 5 miljoen maar te vergeten. Nu de gemeenteraad de grens heeft getrokken bij 9,5 ton, is voor bewindvoerder Geense de zaak duidelijk: Thialf is verloren. Tenzij uit andere bronnen de nodige ton nen op tafel komen is Nederlandse 'Medeo' straks verleden tijd. In Namibië wordt op 22 juli gestemd voor een vacante zetel in de blanke Wetge vende Vergadering, een van de negen lichamen die door de Zuidafrikaanse over heersers in het leven zijn ge roepen om dit land te kun nen besturen. door Marcus Eliason, AP Elk middag stijgt de politicus Dirk Mudge op in zijn kleine privé- vliegtuig en vliegt naar een van de uithoeken van Namibië. Achter zijn toestel wappert een banier waarop hij zijn aanhangers oproept niet naar de stembus te gaan. Het mag vreemd lijken dat een po liticus tijdens een verkiezingscam pagne zijn kiezers oproept niet te gaan stemmen, maar gezien tegen de politieke achtergrond van Na mibië is dit niet zo verrassend. Om de campagne van Mudge te kun nen begrijpen, moet men iets meer weten over de politicus zelf. Mudge is een 59-jarige blanke Afri kaner die in 35 jaar tijd veranderd is van een aanhanger van apartheid in een voorvechter van de onafhan kelijkheid van Namibië onder een zwart meerderheidsbestuur. Hij is er heilig van overtuigd dat rassen scheiding een kwalijke zaak is en daarom roept hij de aanhangers van zijn Republikeinse Partij op hun afkeuring van het apartheids systeem te laten blijken door niet te stemmen. Het in Johannesburg verschijnen de weekblad Financial Mail noem de Mudge onlangs „de meest fasci nerende van alle Zuidafrikaanse politici" en de krant Pretoria News huldigde hem als de personifica tie van de dappere maar kwetsbare geest van raciale verzoening" in Zuidwest-Afrika. Tien jaar geleden was Namibië nog de achtertuin van Zuid-Afrika, een slapende reus die werd geregeerd door de blanke minderheid, die slechts 10 procent van de bevol king uitmaakt. Het politieke sys- 'teem van het land was - evenals het systeem van apartheid - stevig ver weven met dat van Zuid-Afrika. Mudge groeide op als een echte Afrikaner. Hij was leider van de Zuidwest-Afrikaanse vleugel van de Afrikaner Nasionale Partij en een loyale uitvoerder van de poli tiek van apartheid, die hij nu zo fel bestrijdt. In de loop van de jaren zeventig raakte Mudge steeds meer gedesil lusioneerd over de Zuidafrikaanse politiek met betrekking tot Nami bië. Hij ontmoette een aantal zwar te leiders, die hem vroegen rond de tafel te gaan zitten om de proble men van het land te bespreken. In 1975 werd een aantal bijeen komsten gelanceerd over de toe komst van Namibië. Twee jaar la ter hadden deze gesprekken nog geen kant-en-klare formule opgele verd voor de wijze waarop een on afhankelijk Namibië geregeerd zou moeten worden. Maar Mudge was er door middel van de ronde tafel gesprekken wel in geslaagd 11 stammen- en raciale organisaties te verenigen in de Democratische Turnhalle Alliantie. Deze Alliantie groeide uit tot de grootste Namibi- sche politieke macht, die verande ringen voorstaat langs vreedzame weg. Mudge brak in 1977 met de Nasio nale Partij en richtte zijn eigen Re publikeinse Partij op. Zuid-Afrika, dat op dat moment experimenteer de met een heel voorzichtige her vorming van het apartheidssys teem, zag in Namibië een prachtig proefgebied voor deze experimen ten. De gematigde, onafhankelijke positie die Mudge innam werd door Pretoria stilzwijgend toege juicht, in de hoop dat. de politicus een tegenwicht zou kunnen bieden aan de SWAPO, de zwarte Namibi- sche bevrijdingsbeweging. 'Budge with Mudge' (Verander met Mudge) werd de leuze van de dag. Nu vertelt Mudge zijn toehoorders dat Namibië onafhan kelijk moet worden van Zuid-Afri ka en dat de zwarte meerderheid het land moet gaan besturen. Als minister van financiën in de overgangsregering van Namibië was Dirk Mudge een van de opstel lers van het ontwerp voor een Na- mibische grondwet, waarin het land als eenheidsstaat met alge meen kiesrecht werd gepresen teerd. Het document wekte de woede op van de Zuidafrikaanse regering, want zij meende dat hier door de SWAPO de macht zou overnemen en de blanken hun be voorrechte positie zouden verlie- Mudge is het hiermee niet eens. Hij is voorstander van een gematigd zwart meerderheidsbewind en ge looft dat de SWAPO buiten spel kan worden gezet wanneer de blanke Namibiërs nu de macht overdragen. De SWAPO ziet Mud ge dan ook als een marionet van Pretoria. „Wij moeten ons zien te bevrijden van de invloed van Zuid-Afrika", aldus Mudge. „We moeten de laat ste resten van rassendiscriminatie en apartheid over boord gooien We moeten een zwarte premier krijgen. Ik geloof niet dat het goed zou zijn als een blanke die functie zou gaan vervullen." Maar de Zuidafrikaanse regering neemt de uiteindelijke beslissing over de Namibische grondwet en de kans is groot dat zij het huidige ontwerp zal afkeuren. Mudge zegt Zal Namibië erin slagen zich een grondwet te verwerven die alle ge meenschappen in het land tevre den zal stellen? „Het zal niet mee vallen", zo zegt Mudge. „In dit land is het vooral zaak een nieuwe grondwet te schrijven in de harten van de bevolking." LEEUWARDEN (ANP) - „Occul tisme is het restant van de primi tieve cultuur. Het is in strijd met de bevrijding waarvan het Evan gelie spreekt en daarom kan de kerk niet meegaan met deze praktijken". Dat schrijft de pro vinciale kerkvergadering in Friesland van de Nederlandse Hervormde Kerk in een brief aan de predikanten en kerkeraden in de provincie. Aanleiding tot de brief is het optreden van het „in strument van de Engelen Gods", zoals genezeres Sonja de Vries uit het Noordhollandse dorpje De Rijp zichzelf noemt. Volgens de kerkvergadering is bij De Vries sprake van „occultisme, 1 magie en ontheologisch bijbel- misbruik". Vooral in christelijke kringen zaaide De Vries de afgelopen ja ren grote onrust. Ze is al bijna drie jaar werkzaam als religieus genezeres in Dokkum en omge ving. Haar lichaam is bijna vier jaar geleden in beslag genomen door de nu altijd aanwezige en gelen Elendras, Roravyanus en de apostel Andreas, zo verkon digt ze zelf. Een aantal van haar patiënten met ziekten als suiker ziekte en reuma zegt enorm voor uit te zijn gegaan door de behan deling van De Vries en heeft zich sinds een jaar verenigd in de Apostel Andreas Stichting. Naar aanleiding van alle com motie rond De Vries en haar vol gelingen hield het dagelijks be stuur van de provinciale kerk vergadering eind mei een bezin- ningsmiddag. De gemeenten is geadviseerd hun leden op andere genezingsmethoden dan de be handeling van De Vries te wij- „Via bijbelse symbolen en li turgische handelingen kan de kerk een belangrijke bijdrage le veren in de genezing van men sen", aldus de provinciale kerk vergadering in haar brief, die in dat verband „gesprek, handop legging, zegening, gebed en aan raking" noemt. In het pastoraat zou hieraan meer aandacht moe ten worden besteed. De kerkvergadering laat in haar brief met nadruk ruimte voor het leggen van verschillen de accenten in de concrete uit werking van de aanbevelingen. Paus weer op reis. Paus Jo hannes Paulus II brengt van 12 tot 20 september 1988 voor de vierde keer een bezoek aan Afri ka. Hij bezoekt vijf landen in het zuiden van het continent: Zim babwe, Mozambique, Botswana, Swaziland en Lesotho. Dat heeft de voorzitter van de RK bis schoppenconferentie van Zuidelijk Afrika, bisschop Wil- fried Napier, in een interview met Radio Vaticana meegedeeld. De paus brengt geen bezoek aan Zuid-Afrika. De paus zou volgens bisschop Napier graag naar Zuid-Afrika zijn gegaan, maar hij heeft van dat voorne men afgezien, omdat tachtig pro cent van de twee miljoen rooms- katholieken zwart is en „te lijden heeft van de verschrikkelijke on derdrukking van juist die veilig heidstroepen die de paus tijdens zijn verblijf in Zuid-Afrika zou den moeten beschermen". 'Beswaardes' apart. Conser vatieve leden van de grote Ne derduitse Gereformeerde Kerk in Zuid-Afrika hebben maandag de Nederduitse Gereformeerde Bond opgericht met als doel de NG-Kerk blank te houden. De blanken behoren tot de groep 'beswaardes' binnen de NG- Kerk die fel tegenstander zijn van de synodebesluiten van vo rig jaar waarin de bijbelse rechtvaardiging van apartheid werd afgewezen en het lidmaat schap van de kerk in beginsel ook werd opengesteld voor niet- blanken. De beswaardes vinden dat de NG-Kerk hiermee „ge vaarlijk liberale trekjes" gaat vertonen. Eind juni van dit jaar besloot een groep van ongeveer driedui zend beswaardes uit de NG-Kerk te stappen en een eigen, uitslui tend voor blanken bestemde kerk te beginnen. Na enig gehar rewar over de naam werd de nieuwe kerk uiteindelijk Afri kaans Protestantse Kerk ge doopt. Een deel van de rechter vleugel verkoos in de eigen kerk te blijven en zo van binnenuit de synodebesluiten te bevechten. Deze mensen hebben nu de Ne derduitse Gereformeerde Bond opgericht. „Een kerk is geen theater of concertzaal". Concerten met klassieke muziek of volksmu ziek, ook al hopen mensen daar door een spirituele impuls te krijgen, horen daarom niet in de kerk, het klooster of de kapel thuis, vinden de bisschoppen in het ten noorden van Florence ge legen gebied Emilia-Romagna. Alleen liturgische muziek mag nog in de kerken weerklinken, zo hebben de priesters te horen ge kregen. De bisschoppen beklemtonen dat concerten in overeenstem ming moeten zijn met het gewij de karakter van de kerk. Als priesters in hun kerk toch een concert willen organiseren dan moeten ze daarvoor toestem ming vragen aan hun bisschop. Eventuele toestemming is aan strenge voorwaarden gebonden. De leden van het orkest moeten zich waardig gedragen en zich fatsoenlijk kleden en het altaar mag niet verdekt worden opge steld. Pelgrimstocht naar O.L. Vrouw van Banneux. Op zater dag 15 augustus, de dag waarop roomskatholieken Maria's Ten hemelopneming vieren, wordt vanuit het bisdom Rotterdam een eendagsbedevaart georgani seerd naar O.L. Vrouw vanuit Banneux. De opstapplaatsen in de Leidse regio zijn Leiden en Noordwijk. Pastoor J. Horsthuis is de geestelijke leider van deze bedevaart, waarvan het thema luidt: „Mijn Zoon, luister naar Hem ue kosten voor deelne ming aan de pelgrimstocht be dragen 70 gulden per persoon. Er kan worden geboekt bij: zr. Con- rada (071-893621) te Leiden, mevr. Captein (02523-75218) te Noordwijkerhout, mevr. Canten (02520-17894) te Hillegom, mevr. Volgering (01722-2674) te Lange- raar, mevr. Wassing (01714-1229), mevr. Van Wieringen (01721- 8297) te Rijnsaterwoude en mevr. Moons (01828-17814) te Waddinx- Varkens van anglicaanse aartsbisschop vallen in de prij zen. Mermaid en haar dochter Gertrude, de twee varkens van de anglicaanse aartsbisschop van Canterbury, dr. Robert Run de, zfjn in de prijzen gevallen op een grote agrarische show in het graafschap Kent. Mermaid werd tweede in de gemengde klasse en Gertrude werd eerste in de klas se van de al bijna volwassen big gen. Tevens werd ze bekroond als meest veelbelovend varken. Nederlandse Hervormde Kerk. Beroepen door de Genera le Synode tot zendingspredikant voor de arbeid ten dienste van Instituto Internacional de Evan- gelizacion Avondo te Costa Rica: G. A. Schreuders, kandidaat te Oegstgeest, die dit beroep heeft aangenomen. Aangenomen het beroep door de Generale Synode tot zen dingspredikant voor de arbeid ten dienste van de predikantsop leiding van de Iglesia Presby- teriana te Colombia: drs. G. van Ek, kandidaat te Salamanca (Sparye); aangenomen naar 's- Gravenmoer (part-time): J. van Beek, kandidaat te Sprang-Ca- pelle. Gereformeerde Kerken. Be roepen te Oud-Beijerland: drs. C. Burger te Zevenbergen, die dit beroep heeft aangenomen. Gereformeerde Gemeenten. Beroepen te Westkapelle: A. B. van der Heiden te Doetinchem.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 2