TAD LEIDEN
sTRf^
Rijksmusea vrij
van bezuinigingen
Leidenaar eist huis 'Ons Belang' op
LEIDSCH
DAGBLAD
'Afwezigheid oppositie
slecht voor democratie'
Geen gratis parkeren
meer in Sandersgarage
Bezwaren tegen woningen
Maredijk weer afgewezen
Ververstraat
Topambtenaar wvc Jessurun:
WOENSDAG 15 JULI 1987
LEIDEN - De rijksmusea in Lei
den hebben niet meer van de be
zuinigingen te duchten. Dit stelt
plaatsvervangend directeur-gene
raal culturele zaken van het minis
terie van WVC, J. Jessurun. "Ik
verwacht niet dat minister Brink
man de duimschroeven zal aan
draaien voor de rijksmusea. Die
zitten al heel lang krap in hun mid
delen. Bedenkelijk dicht bij het be
staansminimum. Maar in feite is er
bij deze minister niet bezuinigd en
zal hij dat in principe ook niet
doen. De minister heeft altijd ge
zegd dat hij ons zoveel mogelijk zal
ontzien en dat doet hij ook".
Jessurun verwacht daarom niet
dat Volkenkunde of Oudheden op
korte termijn een veer moeten la
ten. De plaatsvervangend direc-
teur-generaal: "Er is wel een vaca-
]turestop. Er zijn vacatures geblok
keerd tot we kunnen bewijzen dat
we de rekening kunnen betalen.
Laten we maar aannemen dat we
dat straks kunnen, dan worden die
blokkades opgeheven. Ik verwacht
daarom geen specifieke proble
men. Ik denk daarom dat Leiden
als museumstad redelijkerwijs
overeind kan blijven", aldus Jessu-
De WVC-topman verwacht dat
de Nationale Natuurhistorische
s Presentatie (NNP) in het Leidse
Pesthuis voldoende armslag zal
- krijgen. "Er is met het gebouw een
>r goede startpositie, een politieke
f- uitspraak en medewerking van het
>r museum voor Natuurlijke Historie
I. >en Geologie en van de universiteit.
Daarmee kan je het museum welis-
waar nog niet goed exploiteren,
maar ik denk dat er met enige fan
tasie wel uit te komen is".
Hulp
Jessurun heeft met de Leidse
wethouder van cultuur, F. Kuijers,
I de hulp ingeroepen van Natuurbe
scherming en Openlucht Recreatie
I van het minsiterie van landbouw.
"Wij vinden dat ook zij belang heb
ben bij een dergelijke natuurhisto
rische presentatie. Men heeft dat
ook erkend. De volgende vraag is
of zij daar financiële consequenties
aan verbinden".
De presentatie in het Pesthuis
moet volgens Jessurun langzaam
worden opgebouwd. "Ik denk dat
de kansen aanwezig zijn dat wij
binnen een paar jaar voldoende
middelen bijeen brengen om in
voldoende mate tot een exploitatie
te komen voor de NNP. Je moet
natuurlijk niet denken dat je kan
starten met de presentatie van de
eeuw".
Jessurun verwacht niet dat ande
re Leidse rijksmusea de dupe wor
den van het opzetten van de Na
tuurhistorische Presentatie. Hij
hoopt zelfs de personele proble
men te kunnen oplossen bij het
museum Boerhaave, wanneer dat
verhuist naar het grotere onderko
men in de Boerhaavezalen. De
WVC-topman: "Het kost op het
ogenblik de meeste moeite om het
musem Boerhaave van de grond te
trekken. Personeelsgroei is precies
het tegenovergestelde van wat bij
de rijksoverheid actueel is. Maar er
is A gezegd en er zal dus ook B ge
zegd moeten worden. Boerhaave
staat hoog op de lijst van personele
noden. Zodra die afslankingsope
ratie bij het rijk achter de rug is,
gaan we als eerste het personele
probleem van Boerhaave oplos-
LEIDEN - De afwezigheid van een
serieuze oppositie in de Leidse ge
meenteraad kan op den duur
slecht uitpakken voor de wijze
waarop de raad besluiten neemt.
Dat schrijft Hans van Wirdum, be-
stuursmedewerker van wethouder
De la Mar, in het Links Leiden-or-
gaan 'De Krant'.
Van Wirdum meent dat dank zij
de aanwezigheid van Links Leiden
in het college enkele resultaten zijn
behaald bij de bezuinigingen die
anders waarschijnlijk niet moge
lijk zouden zijn geweest. De prijs
daarvoor, zo schrijft hij, is dat er
van een serieuze oppositie geen
sprake meer is. Op korte termijn
uit zich dat in saaie raadsvergade
ringen. Op lange termijn kan dit
echter negeatief zijn voor het de
mocratisch karakter van de be
sluitvorming, aldus Van Wirdum.
Ook de afwezigheid van buiten
parlementaire oppositie - acties
van burgers en belanghebbenden -
maakt het volgens hem niet mak
kelijk om in de raad nog veel ver
anderingen aan te brengen in voor
stellen van het college. Niet alleen
de oppositie heeft last van dit ge
brek aan acties, ook Links Leiden
zelf. Als er meer acties zouden wor
den gehouden - en volgens Van
Wirdum dan uiteraard linkse acties
- zou de positie van Links Leiden
in het college sterker kunnen wor
den.
LEIDEN - De jeugdige blazers van het Oxfordshire Youth Brass Ensemble mochten gistermiddag de aandacht
trekken van het publiek bij de Hoogstraat. Daar gaven zij in het kader van de Lakenfeesten op het waterpodium
een openluchtoncert.
Het ensemble werd drie jaar geleden opgericht en staat onder leiding van Richard Hallam, die zelf trompet
speelt. Vanmiddag trad het ensemble samen met het East Oxfordshire String Orchestra op in de Hooglandse
Kerk. Vrijdagmiddag is het de beurt aan de strijkers uit Oost Oxfordshire om het waterpodium te betreden.
(foto René Pieters)
DEN HAAG/LEIDEN - Een Leide
naar eist van de Leidse woning
bouwvereniging 'Ons Belang' de
sleutel van een huurwoning aan
het Zwarte Pad. In een kort ge
ding, dat gisteren diende voor de
Haagse rechtbank, vroeg hij bo
vendien om een verbod tot ver
huur van de woning aan anderen
op straffe van een boete van 25.000
gulden.
De Leidenaar kreeg op 1 februari
de woning toegewezen van de ge
meente Leiden, maar sindsdien
heeft hij er nog niet in gewoond.
Een vriendin van hem werd kort
na die datum opgenomen in Ende
geest, zodat hij voor haar zoontje
moest zorgen. Besloten werd dat te
doen in het huis van de vriendin.
In de tussentijd het hij twee meis
jes in zijn huurhuis wonen. Na
klachten van de buurt over over
last en een mededeling van de ge
meente dat onderhuur niet mocht,
vertrokken de meisjes.
In het kader van de therapie ver
blijft zijn vriendin tijdens de week
einden thuis, waar zij geheel zelf
standig het huishouden moet voe
ren. De Leidenaar wilde daarom in
zijn woning, maar constateerde dat
er een ander slot op de deur zat.
Het bleek dat de gemeente de
woonvergunning had ingetrokken.
De woningbouwvereniging consta
teerde dat hij de woning niet in ge
bruik had genomen en had daarom
een ander slot op de deur gemon
teerd. Dat laatste was trouwens
ook gedaan om te voorkomen dat
het pand werd gekraakt.
Volgens de woningbouwvereni
ging beheerde de Leidenaar de wo
ning niet goed. "Het ziet er bijna
onbewoonbaar uit. Er staan vuil
niszakken in de kamer, het is nau
welijks gemeubileerd en maakt
een verwaarloosde, uitgewoonde
indruk", aldus mr. E. Schenkius,
de raadsvrouw van 'Ons Belang'.
Mr. D. Poot, die de Leidenaar
vertegenwoordigde, bestreed de
opmerkingen van 'Ons Belang'
niet, maar stelde daartegenover het
begrijpelijk te vinden dat je een
woning niet opknapt als je weet
dat er een ontruimingsprocedure
tegen je is aangespannen. Hij
noemde het vervangen van het slot
een vorm van eigen rechtertje spe
len die onacceptabel is. Hij wees
erop dat de woningbouwvereni
ging zijn cliënt niet eens officieel
had benaderd over de huur van de
woning en het niet in gebruik ne
men. Daarom hield hij vast aan zijn
eis dat 'Ons Belang' binnen twee
dagen na de uitspraak van het kort
geding - volgende week dinsdag -
de sleutel van het nieuwe slot aan
zijn cliënt moet overhandigen.
Voor elke dag dat de vereniging
langer wacht, zou een dwangsom
van vijfhonderd gulden moeten
worden betaald. Bovendien moet
het de woningbouwvereniging
worden verboden de woning aan
anderen te verhuren op straffe van
een boete van 25.000 gulden.
LEIDEN - Met ingang van van
daag moet er worden betaald om in
de Sanders-parkeergarage op de
hoek Levendaal/St. Jorissteeg te
parkeren. Noorlander Beheer
neemt zelf de exploitatie ter hand,
nu het bedrijf er niet in is geslaagd
een exploitant te vinden. Het be
heer van de parkeergarage is in
handen van de Haagse Studenten-
werkmaatschappij
De parkeergarage is iedere dag
geopend van 7.30 uur tot 19.00 uur.
Op koopavonden is de garage tot
21.00 uur open. De tarieven liggen
rond de 1,50 gulden per uur. Het
dagtarief bedraagt 12.50 gulden.
Een jaarabonnement kost 1500 gul
den.
Aanvankelijk was het de bedoe
ling dat een laag van de parkeerga
rage zou worden gereserveerd voor
het parkeren voor buurtbewoners.
Volgens C. Vis van Noorlander Be
heer was er echter bijzonder wei
nig belangstelling in de buurt voor
het parkeren raison van 400 gul
den. "We hebben maar een reactie
gehad op een advertentie. De be
langstelling is gering omdat een
parkeervergunning aanmerkelijk
goedkoper is", aldus Vis.
V.d. Werfstraat
afgesloten
LEIDEN - De Van der Werfstraat is
vandaag tot 18.00 uur verboden ge
bied voor doorgaand verkeer in
verband met de vervanging van
het hoogspanningshuisje tussen de
Vollersgracht en de Grevenstraat.
Met een kraan van 200 ton worden
die dag ter hoogte van de Paradijs
steeg delen van het nieuwe huisje
over de woningen heen gehesen en
vervolgens in elkaar gezet. Vanwe
ge de omvang van dit transport en
die van de kraan is ander verkeer
in de Van der Werfstraat onge
wenst. Stoppen en parkeren zijn
derhalve eveneens onmogelijk.
Het Energiebedrijf Rijnland is al
ruim een maand bezig met de ver
vanging van het huisje, dat van
oudsher een belangrijke rol speelt
bij de elektriciteitsvoorziening van
een groot deel van de binnenstad.
Het oude huisje moest worden ge
sloopt vanwege de slechte staat
het verkeerde.
DEN HAAG/LEIDEN - De bezwa
ren van omwonenden tegen de
bouw van 40 wooneenheden aan
de Maredijk zijn definitief afgewe
zen door de Raad van State. De
wooneenheden voor werkende
jongeren en studenten zijn al overi-
Claim Kooyker
afgewezen
LEIDEN - De eis van boekhandel
Kooyker om het pand van meubel
zaak Kooreman aan de Nieuwe
Rijn te mogen huren is afgewezen.
Kooyker eiste dat in een kort ge
ding, dat vorige week diende.
Kooreman heeft de winkelruim
te verhuurd aan boekhandel Gins
berg. Kooyker beweerde echter
een optie op het pand te hebben.
Dat werd door de directie van
Ginsberg en door Kooreman weer
sproken. De rechter heeft nu be
paald dat Ginsberg het pand mag
betrekken.
Een woordvoerder van Kooyker
kon vanochtend nog niet meedelen
of de boekhandel verdere juridi
sche stappen zal ondernemen.
Vrouw gewond
bij ongeval
LEIDEN - Een 50-jarige vrouw uit
Leiden heeft vanmorgen haar voet
gebroken en een ernstige hoofd
wond opgelopen bij een aanrijding
op de Haagweg. Een 28-jarige Lei
derdorper stond voorgesorteerd op
die weg en wilde linksaf het benzi
nestation inrijden. De Leidse
kwam op haar bromfiets uit de
richting van de Churchilllaan. De
auto's die uit dezelfde richting
kwamen als de vrouw stopten om
de wachtende Leiderdorper voor
te laten gaan. De bestuurder van de
auto zag de vrouw niet aankomen
en raakte haar in de flank. Volgens
getuigen verloor de vrouw al haar
helm voordat ze op de grond te
recht kwam. Vermoedelijk had ze
het bandje van haar helm niet goed
aangetrokken.
gens gebouwd, nadat in eerdere in
stanties de bezwaren al waren ver
worpen.
Volgens de omwonenden waren
er te weinig parkeerplaatsen in het
plan opgenomen. Bovendien was
het pand te hoog en stond het te
dicht op een tot woonruimte ver
bouwd pakhuis. De eerste twee be
zwaren wegen niet op tegen het be
lang van de huisvesting van
werkende jongeren en studenten,
aldus de Raad van State.
Dat het pand te dicht bij het ver
bouwde pakhuis staat, is volgens
de Raad van State waar. Maar dit
bezwaar zou alleen gelden als het
woonruimte betrof. Het gaat echter
om een illegaal verbouwd pakhuis,
waartegen de gemeente Leiden op
treedt. De eigenaar heeft van de ge
meente opdracht gekregen het ge
bruik als woonruimte van het pak
huis te beëindigen.
Prof. Jonas
vertrekt bij
universiteit
LEIDEN - De Leidse uroloog, prof.
dr. U. Jonas, zal met ingang van 1
september de Leidse universiteit
verladen. Op die datum is hij be
noemd tot hoogleraar urologie aan
de Medische Hochschule in Han-
Jonas was sinds februari 1980 als
hoogleraar urologie aan het AZL
en de Leidse universiteit verbon
den.
Jongen (17)
onder auto
LEIDEN - Een 17-jarige jongen uit
Leiden kwam gisteravond met zijn
bromfiets onder een auto terecht,
maar liep daarbij geen Jetsel op.
Een 33-jarige Leidenaar wilde op
de Koningstraat keren en reed
achteruit de Prins Frederikstraat
in. De bromfietser reed met een
snelheid van 60 kilometer per uur
over de Koningsstraat en zag de
auto te laat. De bromfietser remde
en viel hierdoor op de grond.
OVER
De Ververstraat is een straat
waarvan de naam verwijst naar
het rijke verleden dat Leiden
heeft gekend op het gebied van
de lakenindustrie. Het beroep
dat wordt bedoeld is het kleuren
van verschillende soorten tex
tiel, verven dus. Vanaf de midde
leeuwen kent de stad een ge
schiedenis van op- en neergaan
de textielindustrieën. Rond 1644,
het jaar waarin de straat is ont
staan, was het een tijd van bloei
voor de textielnijverheid en dat
deed de bevolking toenemen. Na
de stadsuitleg van 1611 groeide
Leiden zodoende wederom uit
zijn jasje.
In een briefwisseling tussen
twee Leidse vrienden over de
vóórs en tegens van een stadsuit
breiding wordt de situatie van
textielarbeiders als volgt be
schreven: Doordien dat die luy-
den so naw op malckandren woo-
nen, die alle wol met olie, pisz en-
de ander stinckent vet handlen,
dat gij niet kunt door hare strae-
ten gaen sonder een vuile stinc-
kende lucht in te halen, ende in
haer huisen te blijven stilstaen is
airede bijnae gantsch onmoge-
lick. De huisvesting is kortom zo
erbarmelijk dat het vergroten
van de stad noodzakelijk is.
Het stadsbestuur - vroedschap
heette dat toen - kreeg te maken
met een schriftelijke remonstran
tie. Dat is een volkspetionne-
ment, maar in die tijd louter on
dertekend door vooraanstaande
burgers. Bovengenoemde brie
venschrijvers hadden duidelijk
menslievende redenen om te
pleiten voor uitbreiding. Ande
ren voelden zich door de arbeyts-
luyden die ze niet meer onder
dak konden brengen bedreigd.
Bovendien herinnerden ze zich
nog de pestepidemieën die tij
dens het beleg van de Spanjaar
den in 1574 die 6000 inwoners het
leven kostte. En daar waren ook
welgestelden bij.
Strategisch
De vroedschap bezweek onder
druk van de burgerij en besloot,
korte tijd na een andere ingrij
pende en veel geld kostende uit
breiding in 1611, voor een uitleg
bij de stadshaven. Het Haven
kwartier besloeg het stuk grond
buiten de oude Zijlpoort (nu het
einde van de Haarlemmerstraat)
en aan beide zijden van de Ha
ven. Vóór de uitleg waren in dat
gebied veel blekerijen, looierijen
en tuinen. Vanaf het eerste begin
is de straat, die van de Oude He
rengracht naar de Zijlstraat (toen
Looyerstraat) loopt, de Verver
straat genoemd. De naam duidt
erop dat daar veel ververs waren
gevestigd. Zo wordt ook veron
dersteld dat in de toenmalige
Looyerstraat veel mensen zijn
gaan wonen die hun brood ver
dienden met het bewerken van
leer.
H.A. van Oerle schrijft in zijn
boek over de ontwikkeling van
Leiden dat uitgerekend op die
plaats ververs en looiers zijn ge
komen en die beroepen werden
vuyle neringe genoemd. Bij het
werk ontstond namelijk veel af
valwater dat sterk was verkleurd
en erg stonk. Dat vuile water
werd eenvoudig geloosd in de
vestgracht.
In een boek over Leidse straat-
G.L. Driessen staat
dat het gilde, waaronder de ver
vers vielen, verordeningen had
den die watervervuiling in de
binnenstad moesten voorkomen.
De mensen in de Ververstraat
woonden op een strategisch
plekje: ze profiteerden van de
voorzieningen van de stad, maar
konden toch straffeloos vuil wa
ter lozen omdat ze net buiten de
binnenstad woonden.
Thomas Jansz was er in 1644
als de kippen bij om op een stuk
grond aan de Ververstraat een
bedrijfje te beginnen. Zijn naam
is ook terug te vinden in de Bron
nen tot de geschiedenis van de
Leidsche textielnijverheid. Daar
in staat dat hij zich op 5 oktober
1645 bij het gerecht beklaagde
over de verplichting om zijn
verfwater met schepen buiten de
stad te brengen. Hij betoogt dat
zijn nering bestaat in het verven
in kleuren die meest soo licht sijn,
dat 't water, 't welck hy wechgiet,
het andere water niet en infec
teert ofte beschadicht.
Hij noemt een hele rij ververij
en in de stad op die die verplich
ting niet hebben maar wel vuil
water met resten karmozijn, kra-
prood, blauw, saaiswart, fu-
steinswart in de stadswateren la
ten lopen. Jansz wordt in het ge
lijk gesteld door het Leidse ge
recht. Alleen verfwater van zoda
nige kleur waardoor het stadswa-
ter wordt bedorven, zal in pra
men moeten worden wegge
voerd buiten de stadsgrenzen.
Volksklasse
Vanaf 1644 hebben in de Ver
verstraat eenvoudige huisjes ge
staan. Aanvankelijk had de
straat geen pleinvormige verbre
ding. Door het slopen van huizen
in het midden van de 18de eeuw
vormt zich een pleintje dat door
bijbouw en afbraak herhaalde
lijk van gedaante verwisselde.
Dat pleintje kreeg in 1835 vaste
vorm doordat er 40 woningen
werden gebouwd en een plant
soentje werd aangelegd. De wo
ningen werden neergezet door
de Nederlandse Hervormde Ge
meente. Volgens een boek dat
werd uitgegeven door de firma
J.J. Krantz, volgde de hervorm
de gemeente het goede voor
beeld van de Leidsche Maat
schappij van Weldadigheid die
een aantal jaren daarvoor 33 ar
beidershuisjes aan de Looyer
straat had gebouwd, dit ter ver
betering van de onvoldoende
huisvesting der volksklasse.
Met het verdwijnen van de tex
tielnijverheid uit Leiden, ver
dween ook het vak van verver uit
de Ververstraat. Maar de mensen
kregen weer andere beroepen.
Uit een adresboek van 1930-1931
blijkt dat mensen met oude Leid
se namen als Filipo, Arnoldus,
Favier, Neuteboom, Selier en
Van Weerlee hun arbeid voorna
melijk met de hand verrichtten.
De Ververstraat-bewoners zijn
bijvoorbeeld stoker, touwslager,
smid, betonwerker, melkbezor
ger en kok. En ook anno 1987 lij
ken geen professoren in de 343
jaar oude straat de plaats van
Leidse arbeiders te hebben inge
nomen.
Meindert van der Kaajj
(Gegevens ontleend aan het Ge
meentearchief aan de Boisotka-
de met medewerking van de heer
P.J.M. de Baar)
STOTlFIDEN STADlIWÊN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDE
