Vrouw in korte tijd aanvaard in leger' j
IRA-activist: werken aan je
dood voor een hongerloontje
Rapport Gereformeerde Kerken:mag diaken zijn
Achtergrond
Wereld Vergrijst*' in
een ongekend tempo
PAGINA 2
WOENSDAG 15 JULIilOEh
"De krijgsmacht heeft iets geïsoleerds. Allerlei maat
schappelijke fenomenen doen zich ook in de krijgs
macht voor, maar dat gaat wel eens wat stroef. Neem de
vrouw in de krijgsmacht. Er waren weerstanden tegen
het emancipatieproces zoals zich dat in de samenleving
heeft voltrokken. Men zei dat zoiets niet zou kunnen in
de krijgsmacht. Wij hebben in het rapport aangetoond,
dat dit onzin is. Het aardige is, dat het inmiddels ook
goed gaat. De vorige commandant zeemacht en de be
velhebber der zeestrijdkrachten waren tegen. Hun op
volgers zeggen nu: We kunnen niet meer zonder de
vrouw. De opvattingen zijn in betrekkelijk korte tijd
totaal gewijzigd".
Bij militairen bestaat de vrees,
dat de burger hun beroep te wei
nig waarderen. Een vorm van on
behagen: Goh. wat worden wij
toch onaardig bejegend. Je hebt
daarbij te maken met twee tegen
gestelde verschijnselen. In 1985
is in het kader van de herden
king van de bevrijding een Ame
rikaanse pantserdivisie naar Ne
derland gekomen. Zij werden op
dezelfde wijee met vlaggetjes en
dergelijke ontvangen als 40 jaar
geleden. Maar er zijn ook men
sen die zeggen: moet dat defen
sie-apparaat nu zoveel kosten?
Hoe meer de mensen het idee
hebben dat er geen oorlogsdrei-
door
Ruud Kersten
De Maatschappelijke Raad voor
de Krijgsmacht, opgericht met
het doel de kloof tussen burger
maatschappij en leger te verklei
nen, bestaat sinds mei 1980. Maar
volgens voorzitter drs. A.J.
Lems, in het dagelijks leven bur
gemeester van de gemeente
Zaanstad, heeft de raad haar nut
in die zeven jaar al lang en breed
bewezen. Daarvan getuigt, be
halve het emancipatieproces, bij
voorbeeld een onlangs uitge
bracht rapport over de integratie
van minderheden. Ook de ver
houding tussen burger-perso
neel en militairen bij defensie is
een thema's, waarmee de raad
zich bezig houdt. De militairen
voelen zich vooral financieel ach
tergesteld bij het burgerperso
neel.
Hoe het beroep van militair
wordt gewaardeerd? Dat is een
erg moeilijke vraag, vindt Lems.
"De raad is ermee bezig. Een rap
port komt waarschijnlijk in sep
tember uit. De waardering voor
de medemens hangt van oudsher
samen met het beroep dat hij of
zij uitoefent. Maar dat verschijn
sel verliest aan kracht, een gun
stige ontwikkeling. Men ziet te
genwoordig eerder het individu
dan het beroep dat hij uitoefent.
In ons rapport wordt daarop
voort geborduurd".
Lems: 'De massa vindt Jan
Soldaat zo'n peer'. (foto ANP)
Raad voor de Krijgsmacht ziet vruchten emancipatie-beleid
ging is, hoe meer ze vinden dat
het geld slecht wordt besteed".
Een moeilijkheid is dat niet al
le regels van de burgermaat
schappij simpel toepasbaar zijn
op de krijgsmacht. Lems: "Een
dienstplichtige bijvoorbeeld is
geen ambtenaar en ook geen
werknemer, die heeft toch een
aparte status. Hij wordt gedwon
gen dienst te nemen. Een tweede
punt: de werkomstandigheden
zijn vaak heel verschillend. De
Arbeidsomstandighedenwet zal
in de krijgsmacht anders werken
dan in een fabriek".
"Anderzijds: we kennen twee
vakbonden voor dienstplichti
gen. Er is tegenwoordig mede
zeggenschap. De rechtspraak in
de krijgsmacht is ook wat eigen
tijdser, menselijker, geworden.
Natuurlijk blijft er een aparte
rechtspraak voor militaire delic
ten. Als je een bevel negeert. Of
een gevaarlijke situatie schept
met je wapen".
Vrouw
Er zijn gunstige ontwikkelin
gen, maar Lems acht de rol van
zijn raad nog lang niet uitge
speeld. "Uit oogpunt van beleid
hebben wij zeker nog een functie
te vervullen. Na ons rapport over
de vrouw in de krijgsmacht is
men met een aantal beleidsvoor
nemens gekomen. Dat was niet
gebeurd, wanneer je het aan
maatschappelijke ontwikkelin
gen had overgelaten. Ook ten
aanzien van het opnemen van le
den van etnische minderheden
in de krijgsmacht moetje wel be
leid voeren, want het gebeurt
echt niet vanzelf'.
"Etnische minderheden moe
ten naar evenredigheid hun
plaats krijgen in de krijgsmacht.
Niet alleen onderaan de ladder,
maar ook in de hogere regionen.
We pleiten er voor nu al het ka
der te vormen, dat moet functio
neren wanneer in de negentiger
jaren door naturalisaties kinde
ren uit de tweede en de derde ge
neratie automatisch onder de
Nederlandse dienstplicht komen
te vallen".
"We pleiten voor versnelde na
turalisatie voor hen die in het Ne
derlandse leger willen. Dat ge
beurt bij de politie immers ook
al? Naturalisatie om in het Ne
derlandse leger te kunnen die
nen, is een heel vanzelfspreken
de eis, maar vooral ook om dui
delijkheid te scheppen voor de
landen van herkomst. Buitenlan
ders die hier wonen, zelfs zij die
hier geboren zijn, blijven vallen
onder de dienstplicht van hun ei
gen land. Dienst nemen in een
vreemde krijgsmacht is in veel
landen een misdrijf'.
politiek
Zaanstad geldt als een 'rood'
bolwerk, dat aan de weg timmert
op het gebied van vrede en ont
wapening. Lems sluit de moge
lijkheid echter uit dat ook de
Maatschappelijke Raad voor de
Krijgsmacht zich, onder zijn aan
voering. politiek op gaat stellen.
"Dat willen wij niet. Buiten
land- en defensiepolitiek zijn
voor de raad een gegeven. Om
die politiek te kunnen uitvoeren,
heb je personeel nodig, kom je in
aanraking met de samenleving.
Déar willen we over adviseren.
Het is wel voorstelbaar, dat wij
nog eens met een advies zullen
komen over ruimtelijke orde
ning. Bij de inrichting van oefen
terreinen heb je weer dat raak
vlak tussen defensie en samenle
ving".
Lems erkent dat er raakvlak
ken zijn tussen wapenbeheer
sing en vredesbeleid en de maat
schappelijke aanvaarding van de
krijgsmacht anderzijds. "Maar",
voegt hij er aan toe, "de burger
maakt duidelijk onderscheid.
Waarom is anders 85 procent van
de Nederlandse bevolking voor
de handhaving van een defensie
apparaat en het lidmaatschap
van de NAVO, terwijl een veel la
ger percentage voor kernwapens r
is? De bevolking denkt niet zo v
rationeel. De grote massa kan te- v
gen kernwapens zijn, weet dat de i
Nederlandse krijgsmacht over N
kernwapens beschikt, maar 1
vindt Jan Soldaat toch zo'n peer c
en kijkt hem er niet op aan".
vrouwen zijn geen bijzonderheid meer in het leger. Minderheden nog wel.
BELFAST (Rtr) - Het Ierse Repu
blikeinse Leger (IRA) beschikt in
Noord-Ierland over een kleine 250
guerrillastrijders. Zij zijn in de
weer voor een karig loontje, hoe
ven niet te rekenen op onderschei
dingen en krijgen bij aanmelding
te horen dat zij grote kans lopen in
de cel of op het kerkhpf te eindi
gen.
Want sinds 1969 hebben 300IRA-
leden het leven verloren bij hun
pogingen de Britten uit Noord-Ier-
land te verdrijven en hebben zeker
10.000 IRA-aanhangers de Noord-
ierse gevangenissen van binnen
mogen bestuderen. Maar toch blij
ven nieuwe recruten toestromen,
vrijwilligers voor een zaak die hun
slechts een weekloontje van zeven
tig gulden oplevert als zij werkloos
zijn. Ook eer is er voor hen nauwe
lijks te behalen in de katholieke ge
meenschap, die hen duldt maar ze
ker niet bewondert.
Dit is het beeld dat de journalis
ten Patrick Bishop en Eamonn
Mallie van de IRA en zijn strijders
schetsen in hun boek 'The Provi
sional IRA'. In hun portret van de
typische IRA-activist van dit mo
ment stellen de journalisten vast
dat de IRA nooit aan persoonsver
heerlijking heeft gedaan. Beschei
denheid, gematigheid en discretie
zijn de deugden die de organisatie
in haar 'Groene Boek' predikt. "Je
moet eerst sterven voor je een held
wordt", schrijven Bishop en Mal
lie. Voor ongeveer 80 procent van
de huidige militanten geldt dat zij
in de voetsporen zijn getreden van
vaders, ooms of broers.
Drama
De schrijvers gaan voor de ge
schiedenis van de IRA terug tot
1921 toen Groot-Bnttannië Ierland
in tweeén deelde. Zij beklemtonen
dat Noord-Ierland een eindeloos
drama in veel bedrijven is. "Zolang
Ierland verdeeld is, zal het geweld
dadige republicanisme een onui
troeibare traditie vormen". Een
traditie, die de afgelopen twintig
jaar in Ulster ongeveer 2500 men
senlevens eiste
Het boek, dat is gebaseerd op
een reeks interviews met mensen
uit de republikeinse beweging,
gaat na wat de financiële bronnen
zijn van de IRA, die in de hele we
reld bekendheid verwierf met
spectaculaire aanslagen op Lord
Mountbatten en op premier That
cher toen zij in een hotel in Brigh
ton verbleef voor een partijcon
gres.
De auteurs hebben berekend dat
het de IRA 8000 gulden per week
kost om de Belfast-brigade in
stand te houden. Met ingenieuze
methoden om de belasting te ont
duiken, taxibedrijfjes en een keten
van buurthuizen in de katholieke
getto's van de stad wordt dit geld
bijeengebracht. Kundige beheer
ders, advocaten en accountants
zorgen ervoor dat op de leiding van
de buurthuizen niets valt aan te
merken.
Frauderen
"Als de politie de boeken wenst
te controleren, wordt zij hoffelijk
ontvangen en krijgt ze iets te drin
ken aangeboden", zo zeggen de
schrijvers. De IRA kreeg ook veel
geld binnen door te frauderen met
certificaten waarmee vrijstelling
van belasting kon worden verkre
gen in de bouw. Een sector die in
de jaren tachtig gouden tijden
doormaakte toen veel oude wijken
in Belfast tegen de grond gingen
om plaats te maken voor nieuw
bouw.
Zijn wapens betrekt de IRA vol
gens de schrijvers uit tal van lan
den: van de Verenigde Staten en
Libië tot Tsjecho-Slowakije en Ne
derland. De geweren komen vooral
uit de VS. Toen daar tijdens een
proces aan een Corsicaan werd ge
vraagd wat de bestemming van de
wapens was, zei de man tegen de
rechter die hem later tot vijf jaar
gevangenis veroordeelde: „Ergens
waar het koel en groen is".
De schrijvers zeggen dat kolonel
Muammar Gaddafi gedurende een
aantal jaren geld en wapens aan de
IRA verstrekte. "Door zijn klaarb
lijkelijk ongelimiteerde olie-in
komsten en door de impulsieve
aard van zijn leider had dit land
(Libië) de naam gekregen dat zij
snel over de brug kwam bij revolu
tionaire geldinzamelaars".
Durex-bommen
Het wapentuig waarvan de IRA
zich bedient, kent een grote ver
scheidenheid. Het beschikt over
autobommen en explosieve model
vliegtuigjes die op afstand kunnen
worden bediend. Maar ook omvat
het IRA-arsenaal de zogeheten 'du
rex-bommen', condooms die zijn
volgegoten met kaarsvet ver
mengd met zwavelzuur. Maar niet
iedere IRA-leider is van dit wapen
gecharmeerd. Sean MacStiofïan
werd eens gevraagd of hij op zijn
reis naar het noorden wat con
dooms kon meebrengen om te ge
bruiken voor trainingsdoeleinden.
Hij weigerde echter en zei niets
van doen te willen hebben met der
gelijke 'immorele' gebruiksvoor
werpen.
WASHINGTON (AP) - Het aantal oudere mensen in de wereld groeit to
een ongekende omvang en dat plaatst de maatschappij in de toekoms
voor belangrijke problemen. Op dit moment leven in 23 landen in di
wereld meer dan twee miljoen mensen van 65 jaar of ouder en in het jaa
2025 zal dat verschijnsel zich hebben uitgebreid tot in totaal 50 landen
Dat staat in het onderzoeksrapport met de titel 'Een verouderende we
reld' van het Amerikaanse instituut Census Bureau.
Het aantal mensen in de wereld dat 65 jaar of ouder is, groeit jaarlijks
met 2,4 procent, veel sneller dan de totale wereldbevolking. Naar ver
wachting zal de groep ouderen tussen nu en het jaar 2.000 van 290 miljoen
toenemen tot 410 miljoen. De wereldbevolking, die volgens demografen
het getal van 5 miljard is gepasseerd, groeit jaarlijks naar schatting met
1,7 procent. Steeds meer mensen worden ouder dan 75 jaar.
Mensen van 80 jaar en ouder maken op dit moment 14 procent van de
ouderen in de wereld uit en in veel landen zouden deze oudste ouderen
halverwege de volgende eeuw de snelst groeiende bevolkingsgroep kun
nen worden, zo meldt het onderzoek. "De verbazingwekkende groei van
de oudere bevolking heeft verschillende economische gevolgen voor in
dividuen, gezinnen en beleidsmakers in de hele wereld, vooral wat be
treft de grotere behoefte van ouderen op het gebied van gezondheids
zorg", zo stelden de onderzoekers vast.
Held ben je pas na je dood
Bishop en Mallie voltooiden hun
boek voordat de IRA werd getrof
fen door de zwaarste ramp in zijn
65-jarige historie. Zeven terroris
ten werden gedood toen zij in mei
een aanslag wilden uitvoeren op
een politiebureau en in een hinder
laag van het Britse leger liepen. De
IRA heeft zich sindsdien geher
groepeerd en is nu verwikkeld in
een bloedige strijd met paramilitai
re groeperingen uit de gelederen
van de Noordierse protestanten. In
drie weken tijd eiste deze verbitter
de straatvendetta over en weer ze
ven doden.
Wat er ook voor politieke initia
tieven zullen worden ontplooid om
het onmogelijke mogelijk te ma
ken, te weten de verzoening van de
1 miljoen protestanten met de half
miljoen katholieken, komen de
schrijvers van het boek tot de slot
som dat de uit 1930 daterende
woorden van de Ierse Nobelprijs
winnaar W.B. Yeats een profeti
sche klank hebben gekregen door
de acties van de IRA:
,,Uit Ierland zijn we gekomen
Veel haat, weinig ruimte
Verminkte ons vanaf het begin
Vanuit mijn moeders schoot draag
ik
Een fanatiek hart"
Het onderzoek wijst erop dat langdurige dementie, door het steeds
ouder worden van mensen, een ernstig probleem kan worden in ontwik
kelingslanden, waar preventieve gezondheidsmaatregelen nauwelijks
voorkomen. Deze landen hebben veelal een tekort aan natuurlijke hulp
bronnen en zullen om die reden ook minder voor chronische zieken kun
nen doen.
De onderzoekers gingen op een aantal landen iets dieper in, zoals bij
voorbeeld Zweden, waar in 1985 17 procent van de bevolking 65 jaar of
ouder was. Daarmee is Zweden het land met de meeste ouderen. Het
percentage is ongeveer even hoog als dat in de staat Florida, die bijzonder
geliefd is bij ouderen. In Japan is de snelheid van de vergrijzing bijna
adembenemend", zo staat in het rapport. Binnen 26 jaar zal het percenta
ge ouderen in Japan zijn verdubbeld, van 7 naar 14 procent. Als vergelij
king: de Verenigde Staten doen over een dergelijke stijging 66 jaar.
In Japan is de levensverwachting, 77 jaar, het hoogst van de ontwikkel
de landen in de wereld. In de Verenigde Staten bedraagt de gemiddelde
levensverwachting 74,6 jaar. Landen die de VS daarin overtreffen, zijn
onder meer Zweden, Noorwegen, Denemarken, Frankrijk, Italië, Canada,
Australië, Hong Kong en Israël. In bijna alle landen blijkt de vrouw ge
middeld langer te leven dan de man. Dat betekent dat het aantal oudere
weduwen in de wereld zal blijven toenemen. In de ontwikkelde landen is
zeker 70 procent van de mensen vanaf 80 jaar een vrouw.
DEN HAAG (ANP) Een com
missie van de Nederlands Gere
formeerde Kerken is unaniem
tot de conclusie gekomen dat
vrouwen volgens de H. Schrift
het ambt van diaken kunnen
bekleden. Verder meent zij dat"
de vrouwelijke diakens deel
moeten uitmaken van de kerke-
raad, zo blijkt uit het rapport van
de commissie.
De commissie werd ingesteld,
nadat de landelijke vergadering
van de Nederlands Gereformeer
de Kerken in maart vorig jaar
met krappe meerderheid had be
sloten „thans" niet over te gaan
tot het „roepen van zusters der
gemeente tot de bediening van
het diakenambt in Christus'
Kerk".
De vergadering volgde daar
mee de visie van een meerder
heid van een studiecommissie
die van mening was dat de Bijbel
geen grond geeft voor toelating
van vrouwen tot het ambt van
diaken. De zaak is verscheidene
jaren geleden aanhangig ge
maakt door de Nederlandse Ge
reformeerde Kerk in Amster
dam-Centrum die voorstander is
van de openstelling van het dia
kenambt voor vrouwen. In vier
gemeenten van het kerkgenoot
schap, waarbij bijna 30.000 men
sen zijn aangesloten, functione
ren reeds vrouwelijke diakenen.
Het rapport van de commssie
is ter bespreking naar de plaatse
lijke kerken gestuurd. De vol
gende algemene vergadering, die
in Dronten bijeen zal komen, zal
een beslissing moeten nemen
over de conclusies van het rap
port.
Dagvaarding 'Isaac Levin-
sohn' nietig verklaard. De recht
bank in Utrecht heeft gisteren de
dagvaarding tegen uitgever J.P.
van den Tol uit Dordrecht en
boekhandelaar G.J. van Horssen
uit Barneveld wegens het uitge
ven, respectievelijk verkopen
van het boek „Isaac Levinsohn"
nietig verklaard.
Op verzoek van de Stichting
Bestrijding Anti-Semitisme
(STIBA) ging officier van justitie
mr. H.J.W. Droesen hit Utrecht
in 1984 over tot vervolging van
de uitgever en de boekhandelaar
omdat het boek antisemitisch
zou zijn. De bekeringsgeschiede
nis van de Russische jood Levin
sohn die in 1932 voor het eerst in
Nederland werd uitgegeven en
waarvan Van den Tol sinds 1976
drie drukken (2000 exemplaren)
op de markt heeft gebracht, is
volgens Droesen zowel in zijn ge
heel als op enkele onderdelen
„beledigend voor joden en zet
aan tot haat tegen of discrimina
tie van joden wegens hun ras of
godsdienst".
De voorzitter van de meervou
dige strafkamer, mr. P.W. van
Schendel, oordeelde gisteren dat
de tenlastelegging onvoldoende
duidelijk is. „Er had op zijn
minst een exemplaar van het
boek bij de dagvaarding kunnen
zitten", aldus Van Schendel.
Droesen heeft tevens niet aange
geven welke onderdelen van het
boek de gewraakte uitlatingen
bevatten. Volgens STIBA wordt
het Joodse volk in het boek afge
schilderd als ongelovig, bijgelo
vig, wraakzuchtig en gemeen.
Volgens de advocaat van de
uitgever en boekhandelaar, mr.
W. Donker, is de zaak-Levinsohn
niet te vergelijken met de straf
zaak tegen het Zwolse evangelis
tenechtpaar Goeree. "Het gaat
om een boek van ruim honderd
jaar geleden en het staat geheel
in de traditie van die tijd", aldus
Donker.
„Open en eerlijk" gesprek
tussen Ratzinger en Lefèbvre.
Het Vaticaan en de Franse aarts
bisschop Marcel Lefèbvre, die in
1976 door paus Paulus VI werd
geschorst omdat hij zich openlijk
verzette tegen de hervormingen
van het Tweede Vaticaanse Con
cilie, zullen hun conflict niet in
het openbaar uitvechten. Dat
blijkt uit het gezamenlijk com-
miniqué dat het Vaticaan giste
ren heeft verspreid na een ge
sprek tussen Lefèbvre en het
hoofd van de Congregatie voor
de Geloofsleer, kardinaal Joseph
Ratzinger.
Lefèbvre behield destijds wel
zijn titel van aartsbisschop, maar
alle bevoegdheden die aan die ti
tel zijn verbonden, zijn hem ont
nomen. Niettemin heeft Lefèb
vre onlangs meegedeeld dat hij
van plan is nog dit jaar zonder
toestemming van Rome een of
meer bisschoppen te zullen wij
den. Mocht hij zijn voornemen
inderdaad ten uitvoer brengen,
dan wordt hij hoogstwaarschijn
lijk door het Vaticaan geëxcom
municeerd.
'Blanke' kerken nog niet
welkom. De beide „blanke" ker
ken in Zuid-Afrika die in 1984 als
lid van de Lutherse Wereldbond
werden geschorst, mogen nog
niet in deze organisatie terugke
ren. Volgens het uitvoerend co
mité van de Wereldbond, dat op
dit moment in de Deense plaats
Viborg vergadert, hebben de
Evangelisch-Lutherse Kerk in de
Kaapprovincie en de Evange
lisch-Lutherse Kerk in Namibië
zich nog niet ondubbelzinnig ge
noeg tegen het apartheidssys
teem gekeerd.
Paus bezoekt volgend jaar
zuidelijk Afrika. De rooms-ka-
tlimieke bisschop van Swazi
land, Noamiso Ndlovu, heeft ver
klaard dat paus Johannes Paulus
II in september volgend jaar een
officieel bezoek zal brengen aan
zijn land. Ook Mozambique,
Botswana, Lesotho en Zimbab
we zal tijdens de achtdaagse reis
door de kerkvorst worden aange
daan. Overigens is Zuid-Afrika
niet in het reisprogramma opge
nomen.
„We achten een pausbezoek
aan dat land op dit moment niet
opportuun", aldus de voorzitter
van de bisschoppenconferentie
van zuidelijk Afrika, Wilfred Nai-
pier. „Tachtig procent van de ka
tholieken is zwart en heeft zeer te
lijden van de verschrikkelijke
onderdrukking door de Zuidafri-
kaanse politie. Diezelfde politie
agenten zouden ook de paus
moeten beschermen. En dat is
voor ons onaanvaardbaar".
Middelburg krijgt weer een
synode. De Middelburgse syno
de, de eerste die buiten Amster
dam werd gesticht, zal herbouwd
worden. De synagoge werd in de
cember 1705 door de joodse ge
meente in Middelburg in gebruik
genomen.
De synagoge werd in de herfst
van 1944 door een granaatscherf
volledig verwoest. Met de her
bouw van de synagoge is een be
drag van 2 tot 2,5 ton gemoeid.
Nederlandse Hervormde
Kerk. Beroepen te Bleiswijk,
toezegging, part-time: J. van der
Meijden, kandidaat te Benne-
kom; beroepen te Bergentheim,
toezegging: G. P. den Hollander
te'Stavoren.
Toegelaten tot de evangeliebe
diening: mevr. I. C. Fokkens-de
Jong, Van Heemstrastraat 7,
3525VT Utrecht; toegelaten: K.
A. Bakker Van Neckstraat 125,
2597SE Den Haag.
Beroepbaarstelling: mevr. J.
W. den Hertog-Scheurwater,
Heemskerckstraat 17, 2518EH
Den Haag; beroepbaarstelling:
mevr. A. Dekker, Gentiana 1,
3317HH Dordrecht; beroepbaar
stelling: S. J. R. Rosmolen,
Gentiana 1, 3317HH Dordrecht;
beroepbaarstelling: H. J. H. Pap,
Teldersweg 24, 391 IPX Rhenen.
Gereformeerde Gemeenten.
Beroepen te Nieuwdorp: J C
van Ravenswaaij te Ermelo.
Bedankt voor Oosterland. A.
Bac te Bodegraven.
