Fax maakt come-back
Zaktelefoon wordt gemeengoed
Vreemd geld wisselen:
prijsverschil soms fors
CONSUMENT
Agenda's te veel en duur
ELEKTRONICA
Vooral voor contacten met Japan en China
PAGINA 12
WOENSDAG 15 JULI 19f01
Geld wisselen op vakantie: girokaarten en goed, op de tellen passen kunnen geld besparen. (foto
Tegelijk met de uitbreiding van het
autotelefoonnet wordt in Europees
verband gewerkt aan de zoge
naamde 'hand-held-telefoon', een
apparaatje dat je overal mee naar
toe kunt nemen, waarmee je - dus
ook in de auto - kunt bellen en be
reikbaar bent.
Samenstelling
Raymond Peil
Deze zaktelefoon wordt half zo
groot als een portofoon en past in
de zak van een colbert. Het pro
bleem is alleen dat vanwege de
grootte en het vermogen van het
apparaatje, het aantal basisstations
in ons land drastisch moet worden
uitgebreid. Nu heeft Nederland er
45, maar dan moet er, wil iedereen
in elke uithoek van ons land be
reikbaar zijn, om de tien kilometer
zo'n station staan. De kosten daar
van maken het gebruik weer duur
der en dus moet er rekening mee
worden gehouden dat deze appara
ten over een aantal jaren slechts
vooral in de randstad kunnen wor
den gebruikt.
De uitbreiding door de PTT van
het autotelefoonnet is overigens
maar tijdelijk nodig. Over vijf jaar
is er een digitaal Europees autote
lefoonnet en verwacht wordt dat in
1995 vanuit de auto niet alleen kan
worden getelefoneerd, maar vanaf
de snelweg ook getypte en op een
tekstverwerker ingetikte tekst
naar een computer worden ge
stuurd.
"Over dertien jaar, in het jaar
2000, is er in elk huis en zeker in
een op de tien auto's één stopcon
tact dat je voor al deze zaken kunt
gebruiken. En wat de autotelefoon
betreft, de vraag daarnaar stijgt zo
snel (op het ogenblik met 10.000
per jaar) dat we dan een half mil
joen aansluitingen hebben. Niet al
leen in auto's, ook op binnenvaart
schepen," zegt PTT-voorlichter F.
Lenderink.
Volgens hem verwacht de PTT
niet dat de gewone telefoon zal ver
dwijnen. De autotelefoon is veel
duurder en dus vooral Voor zake
lijk gebruik interessant. Ook nu al
zijn er draagbare autotelefoons, die
door zakenlieden worden meege
nomen om te bellen vanuit de boot
of ander onderkomen.
Omdat bij verkeersongelukken
niet apart wordt geregistreerd of
de daarbij betrokken auto's tele
foon hadden, is niet duidelijk of
bellen in de auto tot verkeersonvei
ligheid leidt. Veilig Verkeer Neder
land staat niet afwijzend tegenover
het gebruik van een telefoon in de
autó.
Het tijdens het rijden bedienen
van een cassetterecorder of het
zoeken van een zender op de radio
en het rommelen in een dash
boardkastje is minstens zo gevaar
lijk, zegt een woordvoerder van
WN. Het is niet aan te bevelen
met een hoge snelheid op de linker
weghelft te telefoneren. Wie zelf
wil bellen kan het beste even stop
pen, wie wordt gebeld moet met
een redelijke snelheid op de rech
ter weghelft blijven.
Bij de aan- en verkoop van
vreemd geld kunnen redelijk
forse prijsverschillen
optreden. Dat hangt niet
alleen af van de instelling
waar wordt gewisseld, maar
ook van wat wordt gewisseld.
Hoe komt dat?
Elke dag komen rond het
middaguur
vertegenwoordigers van de
Nederlandse banken op de
Amsterdamse valuta-beurs
bijeen. Met elkaar stellen zij
op basis van vraag en aanbod
van die dag voor een groot
aantal buitenlandse valuta
(muntsoorten) de zogenaamde
passagekoers vast.
Van de vastgestelde passagekoer-
sen worden de aan- en verkoop-
koersen afgeleid. Voor de verkoop-
koers wordt een van tevoren afge
sproken marge bij de passagekoers
opgeteld. Om de aankoopkoers te
krijgen wordt eenzelfde bedrag af
getrokken. Dat bedrag, dat overi
gens per valuta verschilt, is bij
bankpapier aanzienlijk groter dan
bij girale tegoeden. Dat komt om
dat aan- en verkoop van bankbil
jetten, die moeten worden gesor
teerd, geteld, getransporteerd,
kostbaarder is dan 'girale over
schrijvingen.
Bij de echte omwisseling van
guldens in vreemd geld en omge
keerd moet dan ook nog provisie
worden betaald. Die kan verschil
len en soms wel tien procent belo
pen.
Niet handig
Het is zeker niet handig om al
leen maar contant vreemd geld
mee te nemen naar het buitenland.
Afgezien van het feit dat dat vrij
makkelijk verloren kan gaan of
kan worden gestolen, is het in ver
houding duur om eerst geld in Ne
derland tegen buitenlandse devie
zen in te wisselen en een gedeelte
daarvan by terugkomst weer om
wisselen in guldens. Maar eniu.
contanten zijn bijna altijd nodjmA
om de eerste uitgaven op de da T
van aankomst te dekken. Het
een vuistregel dat het goedkoper,
om in het land van bestemming L T1
wisselen dan in Nederland. Dé^
geldt zowel voor contanten ar"
voor cheques. vaI
In landen waar de girobetaaeP
kaart of de eurocheque wordt geat210.
cepteerd, en dat zijn alle Westeur<P°]
pese, is het voordelig om van dezval
betaalmiddelen gebruik te maker
De girobetaalkaart is iets goedkcde
per dan de eurocheque, maar heel?13
het nadeel dat er alleen maar gel(le€
mee kan worden opgenomen. Me&l£
de eurocheque kan veelal recht~e
streeks in winkels, restaurants ei"e
hotels worden betaald. of:
In landen waar een Nederlande
niet terecht kan met girobetaal J
kaart of eurocheque, is het beziie
van reischeques (travelier chela{
ques) een alternatief. Die moeter -
van tevoren worden betaald. NieiJ^
gebruikte kunnen achteraf weeij"
worden verkocht. Het is het voor P
deligst om reischeques in de valut<
van het te bezoeken land mee tc J*
nemen. Als dat niet mogelijk is, ia P
het verstandig om uit te zoeken d;
welke internationale geldeenheid P
in het betreffende land het meest P
op prijs wordt gesteld: de dollar, v
het pond, de mark.
Beperkt d
Sommige landen hebben de in-j J
en uitvoer van hun bankbiljetten r
beperkt. De oosteuropese landen
verbieden dat zelfs helemaal. Hoe
wel het verleidelijk is om hier bij- 4
voorbeeld DDR-marken of Russi- A
sche roebels aan te schaffen (vier' i
tot vijf keer goedkoper dan de zo- 1
genaamde officiële koers) en dat il- 1
legaal mee te nemen, is het niet aan 1
te raden. Aan de andere kant van
het IJzeren Gordijn worden over-
tredingen van deviezenbepalingen
in principe streng bestraft. Dat
geldt ook voor het wisselen op de1
zwarte markt.
Het 'absurde aantal' schoolagen
da's dit jaar leidt tot forse prijs
verhogingen. Dat maakte de con
sumentenorganisatie Konsumen-
ten Kontakt bekend. KK heeft dit
jaar 82 soorten schoolagenda's
geteld. Vorig jaar waren dat er
52 en in 1985 36.
De prijsverhogingen, gemid
deld 14,8 procent van al bestaan
de titels, zijn te wijten aan de re
latiefkleine oplages van de agen
da's. Volgens KK is de markt van
de schoolagenda's zeer lucratief
voor uitgevers. Zij spelen handig
in op trends bij jongeren en ver
der verdienen zij nog eens aan de
advertenties die er in worden op
genomen. De goedkoopste agen
da is een Hema-agqnda (2,75 gul
den), en de duurste zijn de Har
vard Diary en de Indiana Jones
Diary (49,95 gulden)
De trend in 1987 is de zoge
naamde 'life-style' agenda. Hier
staat informatie in over sport,
(pop)muziek, kunst en cultuur.
Voorbeelden hiervan zijn agen
da's die afgeleid zijn van een be
paald kleding- of horlogemerk.
Nieuw op de markt zijn Ita
liaans-, Frans- en Engelstalige
agenda's.
Sperziebonen is de officiële Ne
derlandse naam voor een van de
heerlijkste zomergroenten. Ook
twee andere namen worden met
regelmaat gehanteerd, maar
waarom is mij niet goed duide
lijk. In oris land eten we maar
zelden een salade van die boon
tjes - iets wat in Frankrijk wel
wordt gedaan. Toch noemen veel
Nederlanders de grote 'slabonen'.
De andere naam is 'prinsessebo-
nen', en dat snap ik ook niet.
Waarom is die naam sperziebo
nen dan wel zo'n goede naam?
Dat stamt al uit de tijd toen de
boontjes hier pas waren geïntro
duceerd vanuit Zuid-Amerïka.
Ze werden zo heerlijk gevonden,
dat ze met asperges (asperziën,
heetten die toen) werden vergele
ken. Asperziebonen werd dus de
naam. En wie dat eenmaal weet,
zal nooit meer de vergissing be
gaan ze 'sperciebonen' te noe
men. Dat is fout, en het is geen
Nederlands ook. Frans is het ook
niet, al denken blijkbaar veel res
tauranthouders dat.
In het Frans heten ze haricots
nains (dwergbonen) of, veel ge
bruikelijker, haricots verts (grdë-
ne bonen). Verwarrend is het
daarom ook, dat wij in ons land
onder 'haricots verts' iets anders
verstaan: heel jonge, dunne boon
tjes namelijk, heel dure ook, die
we thuis maar zelden zullen eten.
Er is een belangrijk verschil
tussen sperziebonen en haricots
verts. Die laatste kunnen alleen
gegeten worden als ze nog heel
jong zijn en niet uitgegroeid. De
kweker spreekt dan van 'naald
bonen', en dat is eigenlijk een uit
stekende Nederlandse naam. Wat
is het verschil? Er zijn rassen die
al vrij jong een vlies ontwikkelen
in de peulwand. Is dat vlies een
maal gegroeid, dan willen de bo
nen niet meer gaar worden. De
haricot vert is er zo een. Echt niet
meer te eten als hij groot is. De
sperzieboon is wat dat betreft
minder kritisch, het vlies ont
staat helemaal niet of pas als het
boontje een boon geworden is.
Daarom kunnen grote, soms tot
meer dan een decimeter uitge
groeide exemplaren, nog steeds
mals en uitstekend van smaak
zijn.
Verschillen
Tussen de sperziebonen onder
ling zijn er ook grote verschillen.
Er zijn laag bij de grond groeien
de typen: stambonen. En er zijn
naar het hogere strevende, ran
kende typen: stokbonen. Die moe
ten door de tuinder met een stok
worden ondersteund. Maar voor
de consument is dat verschil niet
zo belangrijk. Beide typen zijn er
in verschillende rassen en daar
tussen zijn wel degelijk smaak
verschillen te onderkennen. Dan
is er nog het verschil tussen enke
le en dubbele sperziebonen. Dat
hangt er van af of ze alleen, oj
met zijn tweeën naast elkaar aan
de stengel groeien. Wat de groen
teman levert zijn meestal dubbe
le. De peulen zijn wat ronder en
vleziger dan de enkele.
„Haal de boonen aan beide zij
den tweemaal af, breek ze door
en verwijder zorgvuldig alle dra
den, die dan nog te voorschijn ko
men. Wasch ze en zet ze op met
niet te veel water en zout". Tekst
uit een kookboek van zo'n halve
eeuw geleden. Een aanwijzing
die we in tegenwoordige boeken
tevergeefs zullen zoeken. Want
onze moderne rassen sperziebo
nen hebben nauwelijks draden
meer, hoeven dus niet te worden
afgehaald.
Koken
De bonen moesten ook heel lang
koken, vroeger. Die oude rassen
waren veel taaier. En het wat
toen gewoonte de groente veel
gaarder te maken. Tegenwoordig
koken we sperziebonen hooguit
een kwartier, en meestal is enkele
minuten korter al lang genoeg.
Ze moeten 'beetgaar' zijn, dan
hebben onze tanden wat te doen,
en dat is nog gezonder ook.
Behalve koken in (weinig) wa
ter kunnen we sperziebonen ook
stoven in heel weinig vocht en een
klontje boter. Liefhebbers doen er
ook een teentje knoflook bij. Op
die manier gaar gemaakte boon
tjes behouden uitstekend hun
geur en smaak, en daar is het ten
slotte om te doen.
Marktbericht
De hoge temperaturen van de
afgelopen dagen hebben hun uit
werking niet gemist op de afzet
van de verse groenten en fruit. Zo
zitten we bij de aanvoer van
aardbeien momenteel in de top.
De prijzen zijn hierdoor sterk ge
daald. Ook de rode bessen en
frambozen komen er al steeds
meer, terwijl in de Betuwe de
kersenoogst begonnen is.
De saladegroenten zoals krop
sla, komkommer, courgettes, to
maten en radijs zijn door dc gro
tere vraag in prijs aangetrokken,
maar nog steeds niet duur.
Het aanbod van een aantal
vollegrondsgroenten is door het
warme weer sterk toegenomen.
Bloemkool en tuinbonen zijn
daardoor zeer goedkoop. Ook de
bladgroenten als spinazie, andij
vie en Chinese kool zijn behoorlijk
in prijs gezakt.
door
Hugo van der Heem
CAD/CAM via computerart tot
thuisgebruik.
Uit deze nieuwe fotorecorder ko
men voor het eerste afdrukken op
fotopapier in kleur. Mitsubishi le
verde al eerder - onder andere voor
medisch onderzoek, maar ook voor
video-art - een zwart/wit schrijver.
De foto's worden via het comple
mentaire kleuren-systeem overge
zet op een papiertje van 78 bij 97
millimeter. Het aantal tinten dat de
fotorecorder aan kan bedraagt 32
of 64, met een resolutie van 468 bij
512 beeldpunten.
De toepassingen liggen voor de
hand omdat zowel tv-beelden als
computerschermen afgedrukt
kunnen worden. Men kan afdruk
ken maken van microscoopscher-
men, medische scanners en de
beelden van videocamera's. Heel
dankbaar zijn afdrukken bij Com
puter Aided Design (CAD), ont
werpen gemaakt met de computer.
De Color Video Printer zoals het
apparaat officieel heet bestaat uit
een video-gedeelte en een elektro
nisch belichtings-systeem. De
nieuwe fotoschryver heeft ver
schillende aansluitmogelijkheden:
composiet video (NTSC of PAL) en
afhankelijk van het model TTL of
RGB of gescheiden 75 Ohm sync
en async.
Geheugen
In het geheugen kunnen beelden
worden opgeslagen om later te
worden afgedrukt. Om deze beel
den op een monitor terug te kun
nen zien is de fotorecorder uitge
rust met een serie video-uitgangen
volgens dezelfde normen als de in
gangen. Met behulp van een af
standsbediening, die lijkt op die
van een tv, kunnen veschillende
functies worden aangeroepen. Met
een ingebouwde tijdklok is het mo
gelijk de foto's van tijd en datum te
voorzien. Met hulp van separate in
stellingen kunnen tint, contrast,
helderheid en kleur worden bijge-
regeld.
De Hitachi fotorecorder wordt
evenals de overige computer-toe-
behoren als CD-ROMspelers en
High-Resolution monitoren van dit
Japanse merk in Nederland en Bel
gië gevoerd door Borsu Internatio
nal in Weesp.
ADRESSEN:
MultiFax en ViewFax, Cleo Tra
ding, Nijverheidsstraat 11-13,
3291 CH Strijen, tel: 01854-1544.
Hitachi Fotorecorder: Borsu In
ternational, Bloemendalerweg 43,
1382 KB Weesp, tel: 02940-19905.
toespelen, plannen en situaties.
Persbureaus hebben - lang voor
dat de draagbare computer was
uitgevonden - de kopij van de cor
respondenten via de fax binnenge
kregen.
Opnieuw ontdekt
Nu heeft men het medium op
nieuw ontdekt. Een brief kan mid
dels een nieuwe fax veel sneller
worden overgebracht dan een te
lexbericht. Een complete A4-brief
duurt maximaal 20-30 seconden en
dan wordt hij wel overgebracht in
clusief het briefhoofd en handteke
ning, zijhet niet in kleur.
Met telex en fax vangt men ook
het tijdverschil tussen Europa en
Japan of de Verenigde Staten op.
Een telex naar Amerika 's avonds
verstuurt kan na enkele uren de
volgende ochtend (daar) meteen
worden verwerkt en beantwoord.
Naar Japan speelt een soortge
lijk tijdsverschil een rol, maar
daarnaast eveneens feit dat de te
lex, zoals wij die kennen, niet erg
populair is. De vele duizenden Ja
panse karakters (in China is de si
tuatie net zo) laten zich niet op het
telex-toetsenbord samenvatten.
Men is dus aangewezen, wanneer
men een brief in eigen taal naar bv.
een Europese vestiging wil sturen,
op het op afstand kopiëren van de
brief, in plaats van te telexen.
Geen wonder dat de Japanners
grote voorstanders van faxen zijn.
Veel nieuwe machines komen dan
ook uit het verre Oosten en kennen
automatische ontvangst-mogelijk
heden tot een eindeloos aantal
blaadjes toe. Ze hebben geheugens
met plaats voor tien (of naar keuze
meer) veel gebelde nummers van
tegenstations en kunnen die sta
tions automatisch na elkaar bellen
met hetzelfde bericht. Eventueel
voegen zij nog een code toe, die het
apparaat van het tegenstation in
Engeland, de VS en Canada ertoe
brengt om datzelfde bericht lokaal
nog eens te verspreiden naar ande
re (sub)stations. Op die manier
spaart men op de internationale te
lefoonrekening behoorlijk wat
geld uit.
Camera
Met alle respect voor de bestaan
de, toch zeer slimme apparaten,
een gebrek hebben ze allemaal tot-
nutoe: ze konden alleen een plat A-
4tje, soms een A3-vel overzenden.
Maar ook dat is verleden tijd sinds
de Murata ViewFax is uitgerust
met een videocamera.
Faxen maakt in de
communicatie-wereld een
opvallende come-back. Faxen
of eerbiediger: de
facsimile-techniek, heeft als
communicatie-middel altijd
in de schaduw gestaan van de
telex. De laatste tijd echter,
onder invloed van Japan en de
Verenigde Staten, komen de
fax-aansluitingen steeds meer
in zwang. Bovendien maken
nieuwe technieken het
fax-verkeer sneller en
volkomen automatisch.
Faxen is niets anders dan het over
brengen van informatie via de tele
foonlijn. In plaats van letters seint
men met zo'n apparaat 'plaatjes'
over. Facsimile plegen is dus zoiets
als het 'oorspronkelijke hand
schrift' overbrengen. Er zijn daar
om altijd instanties geweest, die de
voorkeur aan dit medium gaven,
boven gewoon telexverkeer. Bij
voorbeeld banken. Wanneer men
een ondertekende schuldbekente
nis of cheque overseint valt de
handtekening te controleren.
Militaire instanties hebben ook
altijd een voorkeur voor faxen ge
had. Men kan elkaar landkaarten
De viewfax, een knappe mix van een video en faxapparaat waardoor
het mogelijk is om beelden die met de videocamera zijn gemaakt, direct
per telefoonlijn over te sturen.
De viewfax heeft geen papier-in
voer meer, maar een beeldscherm.
Met die verstelbare camera kan
men een gezelschap, een machine
onderdeel, of elk ander willekeurig
voorwerp of mens 'in het vizier' ne
men. Met een druk op de knop
wordt het beeld 'gedigitaliseerd' en
afgebroken in 256 bij 256 beeld
punten in 16 grijswaarden. Het
beeld kan men opslaan op floppy
disk (computerschijf) en zo einde
loos 'terugspelen'. Men kan het
ook direct verzenden naar de ande
re kant van de wereld.
Het oversturen gaat zo mogelijk
met 9600 bits/sec, heel snel, omdat
zo'n plaatje ook wel erg veel gege
vens be\*at. Niet elke telefoonlijn
zal dat aankunnen, zeker niet op de
lange afstand. De Viewfax die een
tegenvoeter opbelt, kan echter
eerst de lijn testen en dan vaststel-'
len of die goed genoeg is om die
hoge snelheid aan te kunnen. An
ders schakelt het apparaat automa
tisch terug naar de lagere snelheid
van 4800, desnoods 2400 bits per
seconde.
De ViewFax van Murata, die in
ons land wordt geimporteerd door
Cleo Trading in Strijen, is voor vele
bedrijven die bijvoorbeeld met
vastgelopen of gescheurde machi
ne-onderdelen zitten, een oplos
sing. Het drie-dimensionele voor
werp wordt voor de camera gelegd
en met scheur overgeseind naar
een research laboratorium. Daar
kan men de breuk bekijken en di
rect advies geven.
Ontwikkeling
Het nieuwe faxapparaat zal nog
verder worden ontwikkeld en bin
nenkort ook worden uitgebracht in
een versie die tevens kan commu
niceren met de bestaande groep-3
apparaten. Groep-3 apparatuur is
de laatste, snelste versie van faxa-
apparatuur. Daarnaast zijn ook nog
groep-2 machines in zwang, wat
ouder en langzamer. De ViewFax
is universeel inzetbaar: als gewone,
zeer snelle fax of als apparaat dat
een actueel beeld van de camera
kan overbrengen.
Murata had al eerder een opmer
kelijke Multifax gelanceerd, die
ook geheime boodschappen kan
overbrengen. In plaats van het fei
telijke bericht komt er dan een me
dedeling uit het apparaat waarin
een geadresseerde (met naam en
toenaam) verteld wordt dat een ge
codeerde boodschap is ontvangen,
met het tijdstip van aankomst. Al
leen de persoon in kwestie kan dan
de boodschap uit het ontvangstap
paraat krijgen door een viercyferi-
ge, geheime code in te typen.
De laatste jaren zijn de faxen
over de hele linie intelligenter en
kleiner geworden. Vroeger beston
den de apparaten uit een trommel-
apparaat waar men een vel papier
op moest spannen. Dat vel werd by
zenden door een fotocel gescand
en beschreven bij ontvangst. Door
computertechnieken toe te passen
zijn de apparaten veel kleiner ge
worden, zodat ze zelfs makkelijk
op een bureau kunnen staan. De
enige rol die er nog in te vinden is,
is die met papier voor binnenko
mende berichten. Is een bericht
erg kort - drie regels b.v. - dan
snijdt een ingebouwd mes naar be
hoefte het papier af: er komt dan
slechts een kort strookje papier
naar buiten.
Fotoschrijvers
Een andere ontwikkeling, die
verwant is aan deze techniek, komt
van Hitachi. De Japanse fabriek
heeft twee nieuwe fotorecorders
geintroduceerd, die elektronische
beelden (in kleur) op. fotopapier
vastleggen. De apparaten zyn door
de fabrikant ontwikkeld voor uit
eenlopende toepassingen van
De kleurendrukeenheid van Borsu, die er voor zorgt dat videobeelden voortaan direct op papier komen.
(foto's GPD)
