'Origineel zijn was toen nog niet zo noodzakelijk' Overzichtsexpositie van Friso ten Holt Pianist Feitsman mag Sovjet-Unie verlaten Hilversum eist opheffing schorsing verkoop van Mondriaans compositie KIJKUIT CALLANTSOOG - „Mijn vader heeft me klaargemaakt voor de Rijksacademie. Hij had een heel grote naam, was een van de meest gewetensvolle kunstenaars. Die heeft mij Griekse gipskoppen laten tekenen." Schilderij 'Barbara' MOSKOU (AP) - De Russische pia nist Vladimir Feitsman, die acht jaar lang tevergeefs heeft gepro beerd toestemming voor emigratie te verkrijgen, heeft nu van de Sov jet-autoriteiten te horen gekregen dat hij het land mag verlaten. Feitsman, joods componist en concertpianist, verklaarde gisteren dat hij zich bij het bureau voor visa-verstrekking in Moskou had moeten melden waar hij te horen kreeg dat zijn emigratieverzoek was ingewilligd. Feitsman zei dat hij zich waar schijnlijk in de Verenigde Staten zal vestigen; zijn vrouw Anna en vierjarige zoon Daniel hebben eveneens toestemming om te ver trekken. Hij verwacht over onge veer twee weken in het bezit van vliegtickets te zijn en dan met zijn gezin te kunnen afreizen. Zijn emigratie-aanvraag, in 1979, werd zonder opgaaf van redene 1 afgewezen. In april van dit jaar ve - klaarde woordvoerder Genna li Gerasimov van het ministerie v n buitenlandse zaken dat Feltsm.' is naam voorkwam op een lijst in emigratie-aanvragen die inmid' ils toch waren ingewilligd. Nadat de musicus in 1979 oe- stemming had gevraagd om te mi greren was het prompt afge' Den met belangrijke optredens; hij kon nog alleen maar in de provincie te recht. Op 21 april werd hij voor het eerst weer in de gelegenheid ge steld om een concertuitvoering te geven in Moskou. Op 24 juni bracht het Ameri kaanse CBS News de zaak van Feitsman in een reportage over het glasnost-beleid van Sovjetleider Michail Gobatsjov onder de aan dacht. Broadway-regisseur Bennett overleden NEW YORK (DPA-RTR) - De Amerikaanse Broadway-regisseur en choreograaf Michael Bennett is gisteren op 44-jarige leeftijd overle den in Tucson (Arizona). Bennett is gestorven aan aids. Bennett, wiens eigenlijke naam Benett DeFiglia was, begon zijn carrière als danser op Broadway, maar stapte al snel over op regie en choreografie. In 1971 won hij met zijn bewerking van de musical „Follies" voor het eerst een Tony- award, een prijs die hij vele malen Hij regisseerde enkele grote kas successen op Broadway. De be kendste daarvan zijn „A Chorus Li ne" en „Dreamgirls". „A Chorus Line" ging in april 1975 op Broad way in premiere en is daar inmid dels de langslopende produktie ge worden. De nu 66-jarige kunstschilder Friso ten Holt herinnert zich zijn vormingsjaren bij zijn vader, de schilder Henri ten Holt, en zijn stu die uit de periode 1938-'40 aan de Amsterdamse Rijksacademie, zijn leertijd bij de professoren Jurres en Röling. Aan diezelfde academie was Friso ten Holt later, van 1969 tot '84, als hoogleraar verbonden. Ook doceerde hij aan Ateliers 63 in Haarlem (1964-66) en aan de Riet veld Academie (1966-69). In de Ur- sulakerk in Warmenhuizen is nu een overzichtstentoonstelling inge richt van schilderijen en grafiek van Friso ten Holt, een terecht hommage. We vinden er land schappen, strandgezichten, stille vens en figuurstudies. Ook hangen er twee aquarelstudies voor zijn glas-in-lood raam Het Beleg van Haarlem in de Grote Kerk in Haar lem (1983 uitgevoerd). Hij ontwierp verder onder meer wandtapijten voor de Mythylschool in Haarlem en voor het raadhuis van Dudok in Velsen. In 1962 en 1969 had hij veel succes met tentoonstellingen in de Marlbourough Gallery en New Art Gallery, beide in Londen, waar hij al zijn in de voorafgaande jaren ge maakte werken verkocht. Toch heeft hij van zijn kunst nooit kun nen leven. Hij woont nu ietwat te ruggetrokken, maar niet van de wereld vervreemd, met zijn vrouw Vica in het Noordhollandse Cal- lantsoog. Cezanne „In 1912 was mijn vader medeo prichter van de Moderne Kunst kring. Ze hadden een huis waar ze in die tijd tentoonstellingen van Cézanne hielden. Hij was wat dat betreft heel vooruitstrevend. Op de academie waren ze dat niet zo erg. Van huis uit had ik dus al een hele boel inhoud meegekregen. „Ik schilderde twee appels op een bordje, wat Cézanne ook deed. Als ik het werk na het weekend mee naar de klas nam kreeg ik te horen dat je dat je hele leven niet kon schilderen. Er is wel eens een beetje om gelachen dat ik daar wat uit haalde. Ik had echter een ach tergrond die zich daar met zoveel van aantrok. Maar ik voelde wel dat Jurres me een heleboel leerde: ontzettend goed te kijken. Hij was niet te beroerd er een dikke lijn doorheen te zetten als het fout was. Maar van flauwekul was hij niet ge diend, dat was heel goed. "In het atelier van mijn vader had ik al heel veel geschilderd. Na twee jaar academie moest ik naar de schilderklas, maar daar had ik geen zin in. Ik vond dat ik er nu maar zelf aan moest beginnen, dat is me gelukt. Toen ben ik gaan schilderen eigenlijk op de bodem van wat ik geleerd had in het ate lier van mijn vader, ook wat de technieken aangaat. Met mijn ach tergrond had ik al met Cézanne te maken gehad." In zijn jeugd woonde de in 1921 in Argelès-Gazost (Franse Pyre neeën) geboren Friso ten Holt in het kunstenaarsrijke Bergen. Van de Bergense School waarmee hij het niet zo heel erg op had, snoof hij tot zijn achttiende wel het 'Franse klimaat' op. Hoezeer hy ge boeid was door Cézanne bewijst wel dat hij naar de omgeving van de Monte Ste Victoire reisde om daar te worden geconfronteerd met een van Cézannes befaamde thema's. Hij nam zijn intrek in een naburig dorp en schilderde er. door Frans Keijser „Je komt daarna thuis en schil dert zoals je denkt dat je het moet doen, maar dan zit er nog niet zo veel idee in. Op een gegeven mo ment ga je toch voelen... Die Cé zanne heb ik een beetje beter be grepen. Als jongen heb je nog geen beeld van watje wilt zijn, dat groeit zo langzaam. Daar heb ik bijna tot mijn veertigste over gedaan. Ik ben er blij om. Origineel was toen nog niet zo noodzakelijk. Als je het wordt dan ben je het. Ben je het niet dan kun je het toch slecht for- Kubisme Het kubisme heeft Friso ten Holt altijd aangesproken. Hij zegt: „Het schilderij staat buiten de dingen, het heeft een eigen werkelijkheid. De natuur moet zich daarin min of meer opnieuw voordoen. Een om weg maken. Het kubisme geeft je de kans om het 'theekopje' los te laten, het als een apart voorwerp te zien dat alleen een functie heeft in de kleurstelling in het schilderij. Je kunt natuurlijk ook een bloem ne men of iets anders. „De kleurwaarde gaat meer zijn weg vinden, vrijer. Braque en Pi casso hebben dat ook gedaan, weg komen uit al die ideologieën. Los raken van Griekse voorstellingen, slagen bij Waterloo en zo. Want een pijp is al voldoende om een schil derij te maken. Het gaat om de waarde die zich over het gehele veld beweegt." Landschappen vormen een be langrijk motief in het werk van Fri so ten Holt, maar hij schildert ze zoals duidelijk zal zijn niet na. Het landschap met zijn golvend gras en duinen dringt zich rond zijn huis letterlijk aan hem op. „Kijk, op een gegeven ogenblik is een akker geploegd, er ligt mest op en dan is het licht net zo dat je denkt: hé, wat is die aarde schitte rend van kleur. Je ziet iets in die kleur wat je heel erg treft." Impuls Zijn rijke coloriet is opvallend. „Kleur gaat de eerste impuls worden. Op de dijk verderop wordt de zuring nu een beetje rood; dan heb ik gewoon zin om er een aqua relletje van te maken. Eens kijken wat ik daar mee kan doen. Die aar de gaat heel merkwaardig bruin rood worden. Dat helpt me weer om in het kleurgevoel te geraken, dat maakt het schilderij, dat is het landschap." Naast sobere stillevens en fi guurstudies zijn er opvallende strandgezichten. „Het strand is Kunstschilder Friso ten Holt grijs, heeft een andere klank, is ook blonder en heeft zijn eigen licht. Maar er zitten ook variaties in. Als het eb is, is het bruin en groenig. De luchten maken het eigenlijk. Zonder die kun je het je niet inden ken. Je kunt het alleen maar tot een schilderij maken als je het tot een eenheid met de aarde maakt. Anders valt het zo uit elkaar." Zijn stillevens zijn 'eenvoudig', maar ook hier speelt kleur een do minerende rol. „Het is niet dat ik zo graag eenvoudige dingen schil der, maar het is een soort bouw werk, architektuur van dingen waarin dat spel van kleur zelf gaat werken als ik er naar kijk. Het moet net zo'n indruk op me gaan maken als het landschap, anders kan ik het niet schilderen. Het moet een klank krijgen. Zo loop ik er drie dagen om heen, zet er een ander potje in, net zolang tot ik voel dat het een eenheid wordt. Dan krijgt het een klank, een kleur. Het gaat naar het groen toe, of trekt naar het bruin. Hoe eenvoudiger de dingen zijn, hoe makkelijker de kubistische gevoelswereld ervan is. De kleurvlekken komen tegen elkaar te staan, maar er zit toch nog wel de behoefte in er een flesje van te maken. Het mag niet helemaal vlak blijven. Het is weer het spel van kleur. Dat is ook waardoor het eenvoudig kan zijn. Niet omdat ik daar zo dol op ben, maar het is de beste weg tot het schilderij." Overzichtstentoonstelling Friso ten Holt. Ursulakerk, Warmenhuizen. Open: dagelijks van 13-17 u. Catalogus verkrijgbaar. Tot en met 16 augustus. DEN HAAG (ANP/GPD) - De schorsing door minister Brinkman van welzijn, volksgezondheid en cultuur van de door de gemeente Hilversum voorgenomen verkoop van het Mondriaan-schilderij „Compositie met twee lijnen" is op onjuiste basis genomen en dient daarom te worden opgeheven. Dat betoogde mr. E. van der Schans gisteren namens de ge meente Hilversum in kort geding voor de rechtbank in Den Haag. Hilversum wil het schilderij verko pen om met de opbrengst de reno vatie van het Gooiland-theater complex te financieren. Volgens de minister is de ver koop van het schilderij in strijd met de wet en het algemeen be lang. Er is namelijk een grote kans dat het schilderij naar het buiten land verdwijnt, waar het meer geld opbrengt; naar verwachting zo'n zeven miljoen gulden Volgens Van der Schans mag de gemeente zelf weten wat ze met het schilderij doet omdat ze het zonder beperkende bepalingen van het Nederlands Kunstverbond heeft gekregen. Dit verbond heeft het in Parijs vervaardigde schilderij in 1931 gekocht. Vanaf 1951 is het schilderij in bruikleen bij het Ste delijk Museum in Amsterdam. Landsadvocaat Den Hertog meende dat de verkoop „een schok in de museumwereld tot gevolg zal hebben". Velen vrezen dat minder particulieren hun verzamelingen aan overheidsinstellingen zullen toevertrouwen als de overheid zo met cultuurbezit omspringt. Den Hertog: „Ik vrees dat lagere over heden de gemeenten zullen gaan chanteren: óf het rijk geeft een bij drage öf de instelling verkoopt het cultuurbezit". Verder betoogde hij dat de ge meente niet ontvankelijk is omdat de rechtbankpresident niet de juis te persoon is om uitspraak te doen in deze zaak. De gemeente moet het advies van de Raad van State afwachten, want er is geen enkel spoedeisend belang bij deze zaak. De renovatie is volgens hem niet dringend en „de noodzakelijke in grepen zijn maar klein". De president van de Amsterdam se rechtbank, M.R. Wijnholt, doet op 14 juli uitspraak. Bij de zitting in de Haagse recht zaal was ook kunstkenner Pierre jansen aanwezig. Hij is van plan sa men met enkele anderen een kort geding tegen de gemeente Hilver sum aan te spannen om de verkoop van de Mondriaan te voorkomen. Op dit moment houdt hij de moge lijkheid nog achter de hand in af wachting van de beslissing van mr. Wijnholt. „Maar", zo meldde hij, „we zijn nog steeds onverkort van plan de verkoop van het schilderij tegen te houden". Bolhoed van Magritte gaat voor 55.000 van de hand LONDEN, (AP) - De veiling van voorwerpen uit het atelier van de Belgische surrealistische schilder René Magritte bij So theby's in Londen heeft gisteren een bedrag van 2.469.434 pond sterling (ruim 8,3 miljoen gul den) opgebracht, bijna 1 mil joen pond meer dan tevoren was geschat. De zwarte bolhoed, die Ma gritte vrijwel alleen opzette als hij op de foto moest, maar die hij dikwijls gebruikte als requi- siet voor zijn buitengewone schilderijen, ging voor 16.500 pond (±55.000 gld.) van de hand, 11 maal meer dan de hoogste raming. „De hoed werd gekocht door een Belgische man die zijn adres achterliet, maar verdwe nen was voor we met hem kon den praten. We vermoeden dat hij een particuliere verzame laar is," aldus Sotheby's woord voerster Fiona Ford. De veilingzaal in Bond Street was tot de laatste plaats bezet. De erfgenamen van Magritte besloten de voorwerpen te laten veilen nadat Magritte's vrouw Georgette vorig jaar overleden was. Het echtpaar had geen kinderen en de opbrengsten van de veiling gaan naar 12 verre verwanten. Het meest waardevolle voor werp dat onder de hamer kwam, een schilderij van twee gemaskerde appels met de mys terieuze titel „Le Prêtre Marié" (De Gehuwde Priester) bracht 297.000 pond (990.000 gulden) op. Het doek werd gekocht door de Londense kunsthandelaar Leslie Waddington. Magrittes schilderezelwerk tafel, verfdozen en palet wer den in één partij voor 41.000 pond (138.000 gulden) verkocht koper. Veel geld werd neergeteld voor drie lege, door Magritte be schilderde wijnflessen. Eén met een wolkenpartij ging voor 112.000 pond (377.000^ gulden) ander met vlammen en een maan voor 52.800 pond (178.000 gulden) naar de Newyorkse handelaar Ducasse en de derde met een naakte vrouw kwam voor 39.600 pond (133.000 gul den) terecht bij het Franse wijngoed Ch&teau Giscours. Anderhalf miljoen voor kunstenaars DEN HAAG (ANP) - Ook voor vol- gend jaar is er rond anderhalf mil joen gulden beschikbaar om beel dende kunstenaars vergoedingen te geven voor hun beroepskosten. De Tweede Kamer heeft gisteren een dreigende bezuiniging op dit zogenoemde voorzieningenfonds verijdeld. Sociale Zaken stortte tot nog toe 1,1 miljoen in het fonds, de rest kwam van WVC. De Kamercom missie voor cultuur stond onlangs perplex, toen bleek dat minister Ruding (financiën) had besloten dat Sociale Zaken haar bijdrage maar moest staken. De Kamer leg de in een motie vast dat er voor vol gend jaar hoe dan ook opnieuw 1,5 miljoen beschikbaar moet zijn. Exposities De Leidse kunstenares Lydia Mer cedes Luyten exposeert bij gelegen heid van haar vijftigste verjaardag in galerie De Pomp in Warmond. Lydia Luyten, die zich gedurende een reeks van jaren heeft bezig gehouden met textiele vormen, toont er gouaches, collages, aquarellen en werken in ge mengde techniek. Wat dit laatste be treft, deed ze veel ervaring in de Leid se werkgemeenschap 'De Bange Dui- VeGefikt(jdig met Lydia Luyten ex- poseert Adriaan van Munster, even eens uit Leiden, zijn houten beelden. Deze beelden zijn van diverse hout soorten gemaakt. De dubbelexpositie duurt tot en met 9 juli. Openingstij den: dinsdag en vrijdag van 19 tot 21 uur. woensdag van 10 tot 12 uur en van 14 tot 16 uur en donderdag, zater dag en zondag van 14 tot 16 uur. De Leidenaar Paul Leur exposeert zijn collectie glas-in-lood-spiegels in restaurant Berenschot in Leerdam. Hij stelt er zijn collectie ten toon in het kader van de jaarlijkse glasmani festatie. De expositie, die zaterdag middag tussen 16 en 19 uur wordt ge opend, duurt tot 31 augustus. Ope ningstijden: dinsdag tot en met zon dag van 14 tot 20 uur. Leiden Rijksmuseum voor Volkenkunde - Steenstraat, Moderne Japanse Kera miek van Keiko Hasegawa, 'De jaar getijden van de mens', tot 27/9; di. t/m za. 10-17 uur, zo. 13-17 uur. De Lakenhal - Oude Singel, ten toonstelling 'Kunst van stof, t/m 5/7; di. t/m za. 10-17 uur. zon- en feestda gen van 13-17 uur. Hooglandse kerk - Middelweg, Fem Hulst met olieverfschilderijen, aqua rellen, gouaches, pasteltekeningen en tekeningen in gewassen inkt, t 't Huys Benee - Nieuwe Rijn 3, per manente tentoonstelling van werk van Leny Noyen, vr. 14-16 uur en za. en zo. van 12-16 uur. Piggelmee - Jan Vossensteeg 59, Erik Jan Kuiper exposeert lithogra fieën uit de periode 1985-1987, ma. t/m za. 9-18 uur, do. tot 21 uur. Galerie van der VTist - Botermarkt 3, kleuretsen van Laetitia de Haas; tot - eind aug.;di. t/m za. Holiday Inn (blauwe gang) - Haagse Schouwweg 10, schilderijen van Mar- ga Adama tot 30/6. Burchtheuvel en galerie van de Stichting Burcht - Burgsteeg 14, 'Een verbeelding van buitenaf, werk van vijf Belgische kunstenaars t/m 12/7; wo. t/m zo. van 12-17 uur. 11-15.30 u i 13-15.30 uur, di. t/m i Expositie op de Burcht. Warmond 'Het oude Raadhuis' - Dorpsstraat 36. olieverfschilderijen van Jan Tin- holt, t/m 9/7; di. en vr. van 19-21 uur. wo. do. en zo. van 14-16 uur, za. van 11-16 uur. Alphen Rhijnkade elf - Rijnkade 11, bo demvondsten uit Alphen en Aarlan- derveen, t/m sept.; di. t/m za. 10-17.30 uur, vr. van 10-21 uur. Expositie: Cole Morgan met recente schilderijen, Hans René van der Vlis met schilde rijen en tekeningen; di. t/m za. van 10- 17.30 uur en vr. van 10-21 uur. Galerie Alba - Kortsteekterweg 42. Nico Liedorp, plastieken in roestvrij staal en acrylaat; Kees Ballintijn, fo tografiek, t/m 5/7; vr. za. en zo. 10-20 Rijnsburg Genootschap Oud Rijnsburg - Ou de Vlietweg 6, 'Rijnsburgers laten Rijnsburg zien' en de vaste collectie 'De Andere Middeleeuwen', tot 5/9; vr. 19-21 uur, za. 10-16 uur. Leiderdorp Gemeentehuis - Engelendaal, Lidie Bossen exposeert 'Astronomische Verschijnselen' in olieverf, acryl en pastel, van 2/6 t/m 31/7; ma. t/m vr.8-17 Elisabeth Ziekenhuis - expositie textiele werkvormen van Lidy van der Spek, t/m 19 juli. Muzenhof - Cor Gordijnsingel 4, di verse technieken van Jan Dietz, ge opend op werkdagen van 13-18 uur. Oegstgeest 'De Beukenhof - Terweeweg 2, On- ïo Boerwinkel met pastels, tot eind Noordwijk Nederlands Hervormde Kapel - Hoofdstraat 96, werken van: Martijn Plettenberg, gouaches, olieverven, aquarellen, acryl; Ellen Schijve, beel den; Henk van der Ende, olieverven, t/m 19/7; ma. t/m vr. van 14-17 uur en van 19-21 uur, za. en zo. van 13-16 uur. Concerten Hotel 'Royal' - Voorstraat 76; schil deres Tiny van der Sar met kleuret sen met als onderwerp: 'Bloemen en planten in de Orangerie'; geopend dag. behalve wo. na 14 uur. Galerie 'De Linde' - Voorstraat 107, Expositie 'De Tuin', in de voorgalle- rij: Juke Huding met tuintekeningen in pastel; in de achtergallerij: Adriana Goedhart, tekeningen van wilde tuin planten; in de tuin: tuinbeelden uitge voerd in hardgebakken terracotta van Mieke Holt, tot 12/7; wo., do., vr., za. van 14-17 uur. Katwijk aan Zee Galerie 'De Witte Duif - Koningin neweg 12a, grafiek van Karei Appel en Comeille, geopend op de zaterda gen t/m 4/7; van 11-13 uur en van 14-17 Noorden Hotel-Restaurant 'De Watergeus' Simon de Capelweg 10, Hanni von Verschuer, schilderijen op zijde en Charlotte von Verschuer, emaille wandtableaux, t/m 2/8; di. t/m zo. van af 12 uur. Wassenaar Hotel Wassenaar - Katwykseweg 33. Carla Schreuder exposeert aqua rellen vooral gericht op bloemstille- vens, hortensia's, rhododendrons,...in het Garden Restaurant de Paauwen- tuin. Marlies Moret, haar schilderijen z(jn gebaseerd op de natuur, jaargetij den en sport. Zij heeft zich voorname lijk toegelegd op glasschilderen. 16/6 tot 1/9, open dag. 9-21 uur. Galerie 27 - Schoolstraat 27, exposi tie door Ingrid Santen (kunsthistori ca), t/m 22/8; do. vr. van 10-15 uur, za 11-16 uur. Klassiek Het tweede concert in de orgelsene van K&O wordt vanavond in de Pie terskerk verzorgd door Wim van der Panne. Deze organist vervangt Ri chard Ram, die als gevolg van een blessure verhinderd is om aan zijn verplichtingen te voldoen. Wim v.d. Panne zal een programma brengen, dat hoofdzakelijk uit romantische or gelwerken bestaat. Hij begint met twee composities van Feike Asma. Van de 18de-eeuwse componist Phi- lippus Pool staat de sonate in G op volgen de Pastorale uit de Tweede Symphonie van Widor, het Catabilé van Franck, de Bolero de concert van Wély, een orgelkoraal van de Ameri kaan Paul Manz, een fantasie van Viërne en een fantasie over het lied 'Alle roem is uitgesloten' van Wim v.d Panne. Aanvang 20.15 uur Het wekelijkse wandelconcert in de Hartebrugkerk wordt morgenmid dag gegeven door de Alphense orga nist Simon Stelling. Aanvang 15.00 Het lunchpauzeconcert op woens dagmiddag in de Hooglandse Kerk wordt ditmaal verzorgd door de orga nisatie Anneke Kot (Sweelinck Con servatorium). Aanvang 12.30 uur. Pop De Leidse makelaars in muziek. Grapevine Music, organiseren zater dagavond in het Antonius Clubhuis een ouderwetse supersessie met be kenden van weleer; Rinus Gerritsen, Marc Boon, Leen Barbier, Sue Chalo- ner. Marc van der Geer, Leon Klaas- sen en Candy Dulfer. Het feest, dat voor iedereen toegankelijk is, begint

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 21