'Als Muur wordt afgebroken
verandert er vrijwel niets
'Binnen blijven, al krijgt
een klant een hartaanval'
Interview
Justitia (rk): Boycot Zuid-Afrika'
nONDERDAG 3 JULI 1987
BERLIJN - Deze stad kent maar twee windstreken. Oost en
West. De andere twee, Noord en Zuid zijn uit het spraakgebruik
verdwenen. De Brandenburger Tor ligt ten noorden van de Pots
dammer Platz, maar voor de West-Berlijners is dat toch 'Drüben',
aan 'gene' zijde, ten Oosten zogezegd. Dat dwars door Berlijn en
door het ganse land van Noord naar Zuid een grauwe strook
niemandsland loopt, afgezet met prikkeldraad, de Muur en weer
prikkeldraad, betekent slechts dat daardoor Oost en West wor
den verdeeld, verscheurd, gespleten. Het wereldbeeld van de
Berlyners wordt bepaald doordat hun stad ligt op het snijvlak
van de twee machten, die helaas de actuele geschiedenis van dit
ondermaanse bepalen.
door
Jan van Beek
De regerende burgemeester van
West-Berlijn is tevens minister
president van het Land Berlijn,
een van de Lander die de Bundes-
republik uitmaken. Uit het raam
van zijn werkkamer kijkt hij uit op
de markt die elke vrijdagochtend
op het plein voor het Rathaus
Schóneberg wordt gehouden. Een
opvallende, bijna jongensachtige
man ondanks zijn 46 jaren. Een van
de wonderkinderen van de rege
rende CDU, die evenals zijn voor
gangers in dit stadhuis, Willy
Brandt en Richard von Weiszac-
ker, voorbestemd lijkt om een rol
te gaan spelen in de politiek van de
Westduitse bondstaat. Hij is burge
meester van de merkwaardigste
stad van de wereld.
Het is volgens hem niet zozeer
een merkwaardige stad, als wel een
moeilijke. De stad ligt nu eenmaal
op het snijpunt van politieke en
maatschappelijke culturen. Hij is
minister-president van een land en
tegelijkertijd burgemeester van
een stad, met een belangrijke bui
tenland-politieke taak, voor de uit
voering waarvan hij echter geen
enkele verantwoordelijkheid
draagt.
Hij is ook burgemeester van een
door de westelijke geallieerden
„bezette" stad.
„Vanuit de internationale rechts
positie is Berlijn wellicht een be
zette stad, maar vanuit de praktijk
van het politieke leven is het een
democratisch geregeerde stad met
een zekere verantwoordelijkheid
ten aanzien van de geallieerden".
Het antwoord is diplomatiek maar
ontlokt de vraag: hoe lang kan die
bezetting duren? Hoe lang zal de
hoogste autoriteit in het land de
Geallieerde Controleraad zijn en
hoe lang zullen de vrouwen van
geallieerde generaals en kolonels
zich zo modieus uitdossen voor de
jaarlijkse militaire parade, alsof die
een vervanger is van de races in
Ascott?
Voor de geallieerden lijkt dat
nauwelijks een vraagstuk. Hun
aanwezigheid in West-Berlijn
wordt vrijwel geheel door de Duit
se schatkist betaald en daardoor
zitten zij voor een dubbeltje op de
eerste rang van het Oost-Westthea-
ter. Voor de West-Berlijners garan
deert hun aanwezigheid een even
wicht in de militaire machtsver
houdingen.
Diepgen is ervan overtuigd dat,
wanneer de machtspolitieke ver
houdingen in Midden-Europa ver
anderen, er ook een nieuwe defini
tie van de bezetting van zijn stad
zal worden gevonden, zodat deze
op den duur zeker niet zal voortdu
ren in de vorm, zoals dat thans het
geval is.
Belegerd
Bij tijd en wijle is Berlijn ook een
belegerde stad. zoals tijdens het
bezoek van de Amerikaanse presi
dent Ronald Reagan, toen 11.000
politiemannen met betrekkelijk
succes moesten proberen de orde
te handhaven.
„Alles wat hier gebeurt staat nu
eenmaal in de volle schijnwerpers
van de publiciteit", aldus Eberhard
Diepgen. „Dat betekent niet dat
rellen en demonstraties hier an
ders zijn, meer of minder geweld
dadig dan in Amsterdam of Ham
burg. Dat neemt niet weg dat er
sprake is van een bedenkelijke ont
wikkeling. Voor de demonstraties
tegen het bezoek van Reagan wa
ren vele honderden actievoerders
uit andere steden naar Berlijn ge
komen. Onder hen ook minstens
honderdvijftig leden van de vaste
kern van de Amsterdamse kraak
beweging. De bereidheid om niet-
politiek gemotiveerd, ordinair ge
weld te gebruiken neemt in ernsti
ge mate toe en vormt een boven
matige belasting van de democra
tie. Dat is niet alleen het probleem
van Berlijn".
Diepgen is een verklaard voor
stander van samenwerking met de
landen van het oostblok, met name
de DDR. Is hij dan niet geschrok
ken van de pathetische oproep van
Ronald Reagan bij de Brandenbur
ger Tor: „Gorbatsjov, open deze
poort". Die kreet werd in het oos
ten afgedaan als Koude oorlogre-
thoriek en het plengen van kroko
dillentranen.
„De verdeling van Duitsland is
onnatuurlijk, daar moet een einde
aan komen. Ik heb een visioen van
Europa en van Duitsland, die niet
gescheiden worden door grenzen,
maar gekenmerkt door samenwer
king. Het is een taak van de poütici
om dat visioen te verwoorden. Dat
kunnen zij op vele manieren doen.
Het is niet de letterlijke betekenis
van hun woorden, maar datgene
dat zij willen uitdrukken dat telt.
Nog meer dan de Verenigde Staten
is de Sowjet-Unie geïnteresseerd
in contacten met de Europese Ge
meenschap en heeft de DDR bij
zonder belang bij samenwerking
op technologisch en commercieel
gebied met het westen. Er zijn in
dat opzicht meer parallellen tussen
Oost en West, die ver uitstijgen bo
ven een politiek getinte woorden
strijd".
Is in dat opzicht de annexatie
van de 17e juni als dag van de ver
eniging van Duitslandmet een
blijvende provocatie van de DDR
Volgens Diepgen begaan wij
daar een denkfout. Hij is van me
ning dat op die gedenkwaardige
dag in 1953 de arbeiders van Oost-
Duitsland demonstreerden om de
vrijheid hun eigen sociale lot te
mogen bepalen. Dat houdt ook in
dat zij ook in vrijheid wilden be
slissen over de toekomstige politie
ke systemen van hun land en over
eventuele hereniging met het an
dere Duitsland.
Verbondenheid
Maar was het dan niet mogelijk
om dit jaar tegen de achtergrond
van die 17e juni en ter gelegenheid
van het 750-jarig bestaan meer sa
men te doen, duidelijker gestalte te
geven aan die onderlinge verbon
denheid?
Eberhard Diepgen had niets lie
ver gezien dan dat de emotionele
en psychologische elementen in
dit jubileumjaar hadden kunnen
worden uitgebuit voor meer ont
spanning en samenwerking. Daar
toe was de Senaat van Berlijn be
reid en er waren ook aanzetten van
de zijde van de regering van de
DDR om te laten zien wat de beide
stadshelften verbindt in plaats van
verdeelt. Volgens hem is door in
menging van de Sowjet-Unie een
streep door de plannen gehaald.
Moskou had op dat moment nog
geen belangstelling voor toenade
ring in Berlijn. Gorbatsjov wilde
de ontspanningspolitiek voor zich
zelf
Toch is er achter de schermen
wel degelijk sprake van een toene
mende mate van samenwerking
tussen de gemeentebesturen van
Oost- en West-Berlijn. Met name
op het gebied van de wederop
bouw vertonen de plannen aan
weerszijden van de Muur een ver
rassende mate van afstemming.
„Het opmerkelijke is dat. ook
zonder concrete afspraken, de ge
volgen van de verdeling van de
stad niet groter worden", zegt
Diepgen. „Er is sprake van concre
te samenwerking op het gebied
van de verwerking van huisvuil, op
het gebied van de millieubescher-
ming. Maar er moet veel meer ge
beuren".
ken?
„Ik heb fantasie genoeg", zegt
Diepgen, „om mijzelf die vraag te
stellen. Het gekke is dat ik ver
wacht dat er niet zoveel zal gebeu
ren. Er zal maar een heel beperkte
volksverhuizing op gang komen,
omdat wanneer die Muur er een
maal niet meer is, er ook aan gene
zijde een veel grotere mate van
vrijheid zal zijn, waardoor de men
sen na een bezoek aan het westen
ook gemakkelijk weer kunnen te
rugkeren. Er blijft ook nu al slechts
een onbeduidend percentage van
de meer dan twee miljoen bezoe
kers uit het oosten hier hangen. De
eventuele uittocht zal in ieder ge
val niet zo groot zijn dat het sys
teem in het oosten er gevaar door
zou lopen. Afbraak van de Muur
zou uiterst belangrijk zijn voor de
stabiliteit in de DDR zelf. Via de
radio en vooral de televisie, via de
veelvuldige familiebezoeken over
en weer is de maatschappelijke
discussie nu, ondanks de Muur,
ook volop in gang. Ik ben er vast
van overtuigd dat, wanneer Gor
batsjov met zijn politiek van ont
spanning resultaat boekt, de Muur
vanzelf verdwijnt, althans zo door
zichtig wordt dat hij slechts sym
bolische betekenis houdt".
Kunnen m een stad twee zo ver
schillende maatschappelijke syste
men als het westerse kapitalisme en
het oosterse socialisme zonder een
duidelijke scheidslijn als de Muur
samenleven?
Dat blijkt volgens burgemeester
Diepgen nu ook al mogelijk. „Want
•Berlijn is nog steeds één stad, wel
iswaar met twee gemeentebestu
ren en gescheiden ontwikkelingen.
Ondanks de verdeling moet gepro
beerd worden het spanningsveld te
neutraliseren, waardoor de stad
een voorbeeld kan worden van
vreedzame coëxistentie tussen
oost en west"
Drie pompbedienden hebben de afgelopen tijd het leven gelaten bij overvallen op benzinestations. Vooral
's nachts zijn de risico's groot. <foto anp>
Personeel pompstation mag geen risico nemen
DEN HAAG - „Ik heb mijn
mensen uitdrukkelijk gezegd dat
ze bij een overval gewoon geld
moeten geven. Ze moeten zich
maar gedragen als een schlemiel
die voor vrouw en kinderen moet
sappelen en het geld van de baas
gewoon meegeven. Ik heb niets
aan heldendaden. Op het alarm
drukken doe je maar als de over
vallers vertrokken zijn". Zo rea
geert directeur S. van een 24-
uurs Texaco-pompstation in de
Randstad, die gisteren te horen
kreeg dat een goede vriend van
hem bij een overval op een benzi
ne-station dinsdagavond bij Zoe-
termeer werd doodgeschoten.
door RunaHellinga
en Marien van den Bos
De dood van de 55-jarige
pompbediende, het derde slacht
offer van een overval op een
pompstation binnen enkele we
ken, heeft diepe indruk achterge
laten. De man kwam regelmatig
een kop koffie drinken en ieder
een kende hem dus persoonlijk.
De kans op een overval op zijn
eigen station acht S. minder
groot is, omdat het in verband
met de nachtelijke openstelling
zeer gped beveiligd is. Maar die
moderne beveiliging geldt, voor
Texaco althans, alleen voor de
negen stations die dag en nacht
geopend zijn. Het slachtoffer
werkte bij een station dat 's
nachts dicht gaat. De overval
vond om half elf plaats, een half
uur voor sluitingstijd. S.: „Dat is
het meest gevaarlijke moment
van de dag".
Bij het 24-uursstation van S.
worden 's nachts extra beveili
gingsmaatregelen genomen.
Overdag werken er twee mensen
en wordt er gewoon in de 'shop'
aan de kassa afgerekend, 's
Nachts, tijdens de stille uren, is
er maar één kassier. Die zit dan
veilig in het met kogelvrij glas
beschermde gebouw, achter deu
ren die alleen van binnenaf zijn
te openen. Afrekenen doet de
klant voordat hij tankt, aan een
beveiligd loket waar het geld in
een afgesloten lade wordt door
geschoven.
Een nieuw systeem, waar S.
zeer tevreden over is: „De pomp
slaat precies bij het juiste bedrag
af en de klant komt nooit een
druppel tekort". Hij heeft zijn
personeel uitdrukkelijk opgedra
gen dat ze onder geen enkele
voorwaarde uit het beveiligde
gebouw mogen komen: „Al staat
er iemand met een totaal bebloed
gezicht of zakt hij met een hart
aanval in elkaar, dan moeten ze
de politie waarschuwen, maar
verder niets doen. Als ze het niet
aan kunnen zien, gaan ze maar
achter in het kantoor zitten".
S. weet waar hij over praat,
want er zijn al gekke dingen ge
beurd: „Een keer wilde een
vrouw de bediende verleiden
door topless te tanken. Maar tot
meer dan een gratis pakje siga
retten, aangereikt via het inge
wikkelde schuiflaatje, wist ze
hem niet over te halen. ,En niet
zo lang geleden meldde zich mid
den in de nacht een keurige man
met het verhaal dat hij de koffie-
automaat kwam ontkalken: 'Bij
hele drukke pompstations doen
we dat alleen in de hele rustige
uren'. Hij bracht het zo overtui
gend, dat de pompbediende op
recht twijfelde, maar hem uitein
delijk toch niet binnenliet".
Naast de betere beveiliging
rukt het plastic geld in de vorm
van credit cards en magneetkaar
ten van de Postbank op. Dat be
tekent minder contact geld in het
benzinestation, maar S. ver
wacht er toch -niet zoveel heil
van: „Een bepaald bedrag aan
wisselgeld moet je toch in kas
houden. En aan de grote bedra
gen kunnen overvallers nu ook
niet komen. Die worden in een
safe opgeborgen waar de bedien
de beslist geen sleutel van heeft.
Voor ons betekenen die credit
cards wel meer administratief
werk".
's Nachts
Ondanks de veiligheidsrisico's"
en de hoge investeringen voor de
bescherming van de kassiers
gaan steeds meer maatschappij
en de stations ook in de kleine
uurtjes bemannen. Shell is daar
mee begonnen en andere maat
schappijen volgen snel. Een van
de belangrijkste redenen daar
voor is het gebrekkig functione
ren van de betaalautomaten,
waarmee bij veel stations 's
nachts getankt kan worden.
S.: „Bemanning biedt een betere
service aan de klanten. Zo kun je
mensen tenminste aan kleine za
ken als een lamp of bougie hel
pen. Bovendien heb je dan geen
last meer van nachtelijke inbra
ken".
S. heeft er vrij veel vertrouwen
in dat de beveiliging van zijn
benzinestation voldoende is. Wie
kijkt naar de dodelijke overval
len van de laatste tijd, moet con
stateren dat het in die drie geval
len om veel minder beveiligde
stations ging. Twee ervan, in
Overschie en Zoetermeer, had
den geen extra nachtelijke bevei
liging omdat ze 's nachts dicht
waren.
En bij de overval op het station
langs de snelweg naar Amster
dam-Den Haag, bij Nieuw-Ven-
nep, ging het om het enige
pompstation dat ook 's nachts
nog persoonlijke bediening - in
clusief ramen lappen - biedt.
Toeval
Dat er nu binnen vrij korte tijd
drie overvallen met dodelijke af
loop plaats hebben gevonden, is
waarschijnlijk voor een deel toe
val. Vorig jaar werden er in het
totaal 177 overvallen gepleegd op
de ruim 7000 tankstations die
ons land telt. Het jaar daarvoor
ging het om een zelfde aantal.
Het was vijf jaar geleden dat voor
het laatst een pompbediende
omkwam bij een overval. De
werkgeversorganisatie Bovag en
de vakbonden praten al jaren
over betere veiligheidsmaatrege
len voor alle benzinestations,
niet alleen degene die 's nachts
geopend zijn.
Het laatste gesprek vond
plaats op de avond van de over
val op het station in Nieuw-Ven-
nep en voor augustus zijn nieu
we gesprekken gepland. En het
ziet er nog niet naar uit dan dan
het laatste woord zal zijn gespro
ken. Bij de bonden lijkt niet erg
veel vertrouwen te bestaan in de
bereidheid van de werkgevers
om overal tot maximale beveili
gingsmaatregelen over te gaan.
De garagehouders, verenigd in
de Bovag, en ook een benzine
maatschappij als Texaco, ver
wachten het meest van goede
voorlichting en het aanleren van
een juiste mentaliteit bij het
pomppersoneel.
Aandacht wordt ook besteed
aan apparatuur die overvallers
moet afschrikken, zoals videobe
waking (waar de meeste stations
inmiddels mee zijn voorzien) en
electronische beveiliging. Maar
het aanbrengen van kogelvrije
beglazing, wat een ingrijpende
verbouwing vergt, beperkt men
tot de stations die 's nachts open
zijn. Het brengt Industriebond
FNV-onderhandelaar Ties Ha
gen tot de verzuchting: „Het geld
is wel goed beveiligd, maar de
i niet".
De adviescommissie 'Justitia
et Pax' van de Nederlandse bis
schoppen heeft het bedrijfsle
ven, kerkelijke instellingen en de
politiek opgeroepen Zuid-Afrika
economisch te boycotten. Bis
schop Ernst van Breda voorzag
de oproep van een aanbeveling.
Hij is voorzitter van de bisschop
pelijke contactcommissie voor
kerk en samenleving.
De Nederlandse bisschoppen
conferentie wil het advies van
'Justitia et Pax' (nog) niet onder
eigen verantwoordelijkheid pu
bliceren, uit vrees haar Zuidafri-
kaanse collega's voor de voeten
te lopen. De bisschoppen willen
pas in actie komen als ze daartoe
een gedetailleerd verzoek krij
gen van hun Zuidafrikaanse col
lega's.
De Zuidafrikaanse bisschop
pen noemden vorig jaar, in af
wachting van een vervolgrap
port. economische druk een
geoorloofd middel. Maar dit ver
volgrapport zal wellicht nooit
verschijnen omdat in dat land
een oproep tot economische boy
cot verboden is.
J. van Keulen, lid van 'Justitia
et Pax', verklaarde, dat de Ne
derlandse bisschoppen vooral
worden geremd door de vraag in
hoeverre zij zich concreet over
politieke zaken kunnen uitspre
ken. "Ze wachten wat Zuid-Afri
ka betreft op iets dat waarschijn
lijk nooit komt". Jan ter Laak,
secretaris van 'Pax Christi'.
sprak al eerder van 'besluiteloos
heid' bij de Nederlandse bis
schoppen. "Zij verschuilen zich
achter hun Zuidafrikaanse colle
ga's, van wie de handen gebon
den zijn".
Slechter
Omdat de situatie in Zuid-Afri-
ka, volgens 'Justitia et Pax',
steeds slechter wordt, werd -
met instemming van de bis
schoppenconferentie - besloten
tot bekendmaking van het actie
programma. "De tijd is gekomen
om heel duidelijk stappen tegen
de apartheid aan te geven".
'Justitia et Pax' roept het be
drijfsleven op zich uit Zuid-Afri-
ka terug te trekken. "Daar blij
ven betekent bijdragen aan de
instandhouding van de apart
heid". De commissie vraagt rege
ring en parlement, de maatrege
len van de Europese Gemeen
schap uit te breiden met een ko
len- en olieboycot. Kerkelijke
fondsen wordt ten slotte voorge
steld, hun beleggingen in bedrij
ven die banden met Zuid-Afrika
hebben af te stoten.
De Amerikaanse bisschoppen
zijn minder behoedzaam dan de
Nederlandse. Gisteren werd be
kend dat zij hadden besloten tot
een boycot van Amerikaanse be
drijven die banden hebben met
het apartheidsregime. Alle
rooms-katholieke kerkelijke in
stellingen in de Verenigde Sta
ten is gevraagd, hun gelden uit
die bedrijven terug te trekken.
Contact met PLO'ers
De Nederlandse Raad van
Kerken vraagt in een brief de Is
raëlische premier Shamir, con
tacten tussen joden en leden van
de Palestijnse bevrijdingsorgani
satie PLO niet langer strafbaar te
stellen. De Knesset, het Israëli
sche parlement, ging vorig jaar
augustus akkoord met een wets
wijziging waardoor met name
politieke contacten van Israëli
sche staatsburgers met PLO'ers
strafbaar werden.
Volgens de Raad van Kerken
dient deze maatregel niet de zaak
van gerechtigheid, verzoening.
vrede en veiligheid van zowel jo
den als Palestijnen. Aanleiding
tot het verzoek was de arrestatie
van Israeli's die in Roemenië
contact hadden met PLO'ers. De
raad vindt, dat de veroordeling
van deze vier mensen afbreuk
doet aan de goede naam van de
joden en de belangen van Israël
dus niet dient.
Wandeling. Ter gelegenheid
van het feit dat de kerkvader Au-
gustinus 1600 jaar geleden werd
gedoopt is in de stad Utrecht
vanuit de hervormde gemeente
een 'Augustinus-wandeling'
door de binnenstad opgezet, in
samenwerking met de kerkhisto
ricus dr. O. J. de Jong. Die wan
deling is komende zaterdag, 4 ju
li, om half 11 met de Domkerk
als vertrekpunt.
Ze leidt onder andere langs het
klooster van de Augustijnen, een
tweetal 'schuilkerken', een
kloosterkerk en de 19de-eeuwse
Augustiunuskerk. Dr. De Jong
zal de wandelaars begeleiden.
In een artikel in 'Hervormd
Utrecht' gaat hij uitvoerig in op
de betekenis van Augustinus'
werk en van diens navolgers
Hervormde Kerk: beroepen
te Ouderkerk a.d. Amstel F. Hou-
wert Pijnacker.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt: beroepen te Mariën-
berg M. G. Brandes Groningen.
Gereformeerde Gemeenten in
Nederland: beroepen te Katwijk
kandidaat J. Roos Alblasserdam.
Veertig jaar LWF
De Lutherse Wereldfederatie
(LWF) viert het komende week
einde in de Zweedse stad Lund
haar 40-jarig bestaan. Op 1 juli
1947 aanvaardden in deze stad 47
lutherse kerken uit alle wereld
delen de grondslag van de nieu
we federatie.
Bij de LWF - die net als de We
reldraad van Kerken in Genève
zetelt - zijn nu 104 kerken aange
sloten, die saamen ruim 54 mil
joen lutheranen vertegenwoordi
gen, 93 procent van alle luther-
sen. In 11 landen wonen meer
dan 1 miljoen lutheranen: de
Bondsrepubliek Duitsland. Bra
zilië, DDR (Oost-Duitsland), De
nemarken, Finland, India, Indo
nesië, Noorwegen, Tanzania, de
Verenigde Staten en Zweden.
Ter gelegenheid van dit jubi
leum wordt zondag in de Dom
van Lund een avondmaalsdienst
gehouden met secretaris-gene
raal dr. G. Staalsett als prediker,
's Avonds gaat dr. E. Castro, se
cretaris-generaal van de Wereld
raad van Kerken, voor in een ves
perdienst. Onder de gasten zal
ook kardinaal J. Willebrands
zijn, voorzitter van het Vaticaan
se secretariaat voor de eenheid
der christenen. Uit Nederland
gaat ds. A. Burghoorn (Arnhem),
voorzitter van de evangelisch-lu-
therse synode, naar Lund.
In een rondzendbrief aan de
aangesloten kerken schrijft se
cretaris-generaal Staalsett uit
Noorwegen, dat oecumene een
onderdeel is van de juiste ver
kondiging van het evangelie.
"Als de kerken zich geloofwaar
dig willen verzetten tegen onder
drukking en tirannie, dan moe
ten ze met één stem spreken en
aan de oecumene de hoogste
prioriteit geven".
Lefebvre. De geschorste,
zeer behoudende rooms-katho-
lieke aartsbisschop Marcel Le
febvre (82) wil in verband met
zijn opvolging een aantal bis
schoppen wijden. "Ik denk aan
drie of vier, die loyaal zijn aan de
traditie", zei hij deze week bij
een priesterwijding in het Zwit
serse Econe. Hij verweet de paus
'liberalisme'.
Als Lefebre zijn wil doorzet en
buiten het Vaticaan om bis-
schoppen gaat wijden, kan hy uit
de kerk worden gezet. Zyn afge
scheiden orde houdt zich strikt
aan de Latynse mis. Ruim 200
priesters uit 28 landen behoren
nu tot deze orde.
Aids. Aartsbisschop John
O'Connor van New York is van
plan in een aidskliniek ervaring
op te doen, "omdat hij", naar een
woordvoerder van het desbetref
fende ziekenhuis verklaarde, "de
ziekte en de omstandigheden be
ter wil leren kennen".
Het is de bedoeling dat de kar
dinaal in direct contact met pa
tiënten komt door te helpen hen
te verplegen en andere diensten
voor hen te verrichten. Tussen
zijn andere werk door zal O'Con
nor enkele keren per week naar
de kliniek gaan.
