Autokeuring door
publiek aanvaard
'Te veel aandacht voor beleg
in plaats van de boterham'
Reportage
Plannen voor versoepeling kritisch onthaald
Kerkelijke organisaties willen meerzuivere koffie
f PAGINA 2
WOENSDAG 1 JULI 1987
LEIDEN - Niet iedereen
staat te springen om een
verandering in de nog jon
ge verplichting tot auto
keuring waar de minister
Smit-Kroes (verkeer en
waterstaat) zich momen
teel druk mee bezig houdt.
Een grote meerderheid van
autobezitters wil de huidi
ge jaarlijkse keuring voor
auto's van drie jaar en ou
der behouden, zo blijkt uit
een steekproef van het bu
reau Lagendijk. Slechts de
helft van de automobilis
ten vindt keuring pas
noodzakelijk vanaf het
vijfde levensjaar, zoals
Smit-Kroes nu voorstelt.
In de Tweede Kamer zijn
de voorstanders van zo'n
versoepeling, juist nu het
publiek de keuring lijkt te
hebben aanvaard, zelfs ver
in de minderheid. Steun is
er wel voor een ander voor
stel van Smit-Kroes: om de
controle op afscheiding
van giftige uitlaatgassen te
verbeteren. Veel auto's
blijken door een slechte af
stelling meer koolmonoxi
de af te scheiden dan nodig
en gewenst.
door
Eveline van Vlijmen
In Juli 1985 trad de Algemene
Periodieke Keuring (APK) voor
personenauto's en kleine bedrijfs
wagens in werking met als doel de
verkeersveiligheid te bevorderen.
Er kwamen veel negatieve berich
ten over de keuring zoals mogelij
ke fraude met stickers en keurings
rapporten. Dat kwam Smit-Kroes -
van meet af aan tegenstander van
de APK - eigenlijk niet zo slecht
uit: ze besloot tot een vervroegd
onderzoek naar het effect van de
keuringen. Dat zou eigenlijk pas in
1990 worden gehouden.
In de resultaten van de onderzoe
ken wordt de fraude nauwelijks
besproken. Volgens DHV, een in
genieursbureau dat bij het onder
zoek werd betrokken, zijn er op dat
terrein ook snel verbeteringen zijn
aangebracht: de stickers op de au
to's werden genummerd en zijn nu
moeilijk na te maken, terwijl de
controle op naleving van de keu
ringen is geautomatiseerd. DHV-
woordvoerder Simons erkent ove
rigens dat de fraude daarmee niet
is uitgebannen. „Het probleem is
dat je moeilijk kunt nagaan hoe
groot de omvang van de fraude nu
nog is. Want fraude houd je toch".
De voornaamste reden voor
Smit-Kroes om een versoepeling
van de APK-keuring voor te stel
len, is niet de fraude maar het vol
gens haar te geringe effect op de
verkeersveiligheid. Gebleken is
dat het aantal ongelukken met
slechts één procent is afgenomen
sinds de keuring werd ingevoerd.
Hoewel dat nog altijd overeenkomt
met 15 doden en 500 gewonden, zo
als Tweede-Kamerlid Castricum
(PvdA) de minister voorrekende,
had Smit-Kroes er meer van ver
wacht. De acceptatie van de keu
ring door het publiek acht zij geen
reden om toch op de oude voet met
de keuring door te gaan.
Onderhoud
Een verschuiving van drie naar
vijf jaar oude auto's is volgens de
bewindsvrouw alleszins aanvaard
baar, omdat het auto-onderhoud
door de keuringen aanzienlijk is
verbeterd. Bovendien gaan auto's
er nauwelijks op achteruit zouden
tussen het derde en vijfde levens
jaar, zo stelt Smit-Kroes, die wat
dat betreft gelijk krijgt van de
voornaamste onafhankelijke keu
ringsinstantie, de ANWB. Woord
voerder Kroon: „Uit de keuringen
bij de ANWB is gebleken dat de au
to's na drie jaar nog erg goed zijn
en alleen een milieukeuring moe
ten ondergaan".
Sommigen plaatsen echter
vraagtekens bij de door Smit-
Kroes gehanteerde cijfers. Direc
teur Westendorp van de Consu
mentenbond, die bezig is met een
onderzoek naar de kwaliteit van de
huidige APK-keuringen, is van
oordeel dat de minister zich in haar
plannen teveel heeft laten leiden
door ongevalsstatistieken. De cij
fers daarin zouden aantonen dat de
jongere auto's minder bij ongeluk
ken zijn betrokken. Op grond van
eigen onderzoek spreekt Veilig
Verkeer Nederland (WN) spreekt
dit echter tegen in een advies aan
de minister. Wel blijkt de bereid
heid tot goed onderhoud af te ne
men bij auto's die ouder zijn dan
vijf jaar.
Ook het adviesorgaan van de mi
nister zelf, de Raad voor periodie
ke veiligheidskeuringen voertui
gen, is het niet met op alle punten
met Smit-Kroes eens. Secretaris
Van Eijkelenburg: „Het is op het
moment nog niet gewenst om de
keuring te verschuiven van drie
jaar naar vijf jaar oude auto's. Mis
schien kan de keuring, als de auto
techniek voldoende is gevorderd,
straks vanaf het vierde bestaans
jaar van de auto worden gehou
den".
Technische fout
Vast staat in elk geval dat de keu
ring zijn nut heeft en, in welke
vorm dan ook, moet blijven. Zo
blijkt volgens VVN dat vijf procent
van de ongevallen werd veroor
zaakt door een technische fout.
Hoewel in 1985 was besloten om de
keuringen tijdelijk te proberen in
een periode van zes jaar, stelt de
Raad voor de Veiligheidskeurin
gen dan ook voor de APK nu al bij
wet te regelen. Van Eijkelenburg
wijst daar ook op het feit dat de on
afhankelijke keuringsstations
(ANWB en Rijksdienst voor het
wegverkeer) over onvoldoende ca
paciteit beschikken en moeten uit
breiden. „Op het moment aarzelen
ze vanwege het tijdelijke van de
wet", legt hij uit.
De ANWB is de belangrijkste on
afhankelijke keuringsinstantie. De
auto's kunnen hier niet worden ge
repareerd. Sommige mensen vin
den dat een voordeel omdat zij
nogal eens het idee hebben dat een
garage, die het uiteindelijk van de
reparaties moet hebben, niet op
recht handelt. Nadeel is dat voor
de ANWB de keuring geen bij-
maar hoofdzaak is. Bij het huidige
tarief van vijftig gulden kan dat
niet uit.
De kosten worden de ANWB te
hoog en inmiddels is dan ook het
overleg geopend met Bovag en
Rai, de belangenbehartigers van de
garagehouders, over een financiële
bijdrage. Evenals een kwart van al
le automobilisten willen de parti
culiere bedrijven de onafhankelij
ke ANWB erbij houden, zonder
verhoging van het tarief. „Hopelijk
komen we tot een overeenstem
ming. Het zou toch belachelijk zijn
als de bevolking hier de dupe van
zou worden", aldus Kroon namens
de ANWB.
Concurrentie
De garagehouders ondervinden
geen concurrentie van de ANWB
en de Rijkdienst voor het Wegver
keer. „Het is juist goed dat de auto
mobilisten een keuze hebben om
naar toe te gaan. Uiteindelijk ko
men ze toch bij de garage terecht
want ook de ANWB, die niet repa
reert, verwijst de mensen naar
ons", zo verklaart keurmeester Im-
mink van garage Janson in Leiden.
Maar voor er zekerheid kan ko
men over de rol van de ANWB, wil
len de garagebedrijven eerst zelf
duidelijkheid. Zij zijn niet erg te
spreken over de plannen van Smit-
Kroes, die de bedrijven slechts in
onzekerheid zou brengen. Door de
ze onzekere situatie investeren de
automobielbedrijven niet in de
keuringsapparatuur, zo hebben
Bovag en Rai laten weten. Ook Im-
mink is van mening dat de keu-
rings-regeling niet moet verande
ren, laat staan versoepelen zoals
Smit-Kroes nu voorstelt. „Eigen
lijk vind ik dat die hele keuring
strenger moet. De APK is veel te
Zijn collega Van Seggelen van
het Leidse Motorhuis draait al van
af het begin mee met de APK. Ook
hij vindt het het geen goed plan om
de keuring weer te veranderen.
„Dat schept veel te veel verwar
ring. Bij het publiek, maar ook bij
de garagehouders. Het loopt nu
goed, we kijken zo'n twintig auto's
na op een dag en de klanten begin
nen er langzaam aan te wennen.
Trouwens, ik zou me goed belazerd
voelen als ik na drie jaar m'n auto
had laten keuren en zou blijken dat
het helemaal niet nodig was", al
dus Van Seggelen.
Milieu
Een verhaal apart is de milieu-
keuring. Dat er een betere controle
op de uitstoot van giftige uitlaat
gassen moet komen staat vast voor
zowel de keurmeesters als de mi
nister. De vraag is alleen nog of de
ze keuring aan de APK moet ge
koppeld of dat er al een keuring
moet komen voor auto's van één
jaar oud. Volgens Kroon van de
ANWB is de milieukeuring die in
de APK is verwerkt al voldoende.
Uit een TNO-onderzoek is echter
gebleken dat de uitstoot zelfs bij
jonge auto's, van nog geen jaar
oud, niet goed is. Van de geteste 45
voertuigen, bleken er 22 niet cor
rect te zijn afgesteld. Veelal is er.
sprake van een te hoog gehalte aan
koolmonoxide (CO) in de uitlaat
gassen komt, afwijkt. Dat komt
vooral voor bij auto's waar de men
sen zelf aan sleutelen. Doordat in
nieuwe auto's katalysatoren wor
den gebouwd, die de uitlaatgassen
schoner maken, moet hier ook een
controle op komen.
De Tweede Kamer wacht nog op
nadere gegevens. Sommige kamer
leden zijn van mening dat de mi
lieukeuring wel moet worden uit
gebreid, maar niet moet worden
losgekoppeld van de normale
APK-keuring, zoals Smit-Kroes
voorstelt. Het wachten is nu op een
notitie van minister Nijpels (mi
lieu). Smit-Kroes overweegt invoe
ring van milieukeuring bij één jaar
oude auto's.
Topman Bredero over neergang bouwconcern:
UTRECHT - Het gewicht dat het
internationaal opererende bouw
concern Bredero tijdens jarenlan
ge uitbreiding had aangenomen,
heeft de vrije val van het afgelopen
jaar een duizelingwekkende vaart
gegeven. Sinds vorig jaar juni, toen
de eerste verliezen van vastgoed-
dochter Breevast wereldkundig
werden, zijn Verenigde Bedrijven
Bredero in versneld tempo afgeta
keld. Verliezen bleken steeds dra
matischer dan verwacht. De groot
heidswaan die volgens critici te
lang de bedrijfscultuur van Brede
ro beheerste, had een hoge prijs.
"Grootheidswaan? Ik zou het
niet weten. Het is zo ontzettend
makkelijk om na te kaarten. Ik heb
de indruk dat de formule van Bre
dero op zichzelf helemaal niet zo
slecht was. Integendeel, die was
heel lang succesvol geweest. De
vraag is echter of het bedrijf die
formule zo lang had moeten vast- -
houden. Achteraf kun je zeggen
dat men eerder de koers had moe
ten wijzigen".
Ir. Frank Mathijsen Gerst kwam
in januari van dit jaar als de nieuwe
topman van het Utrechtse aanne
mingsbedrijf. Van hem werd ver
wacht dat hij orde op zaken zou
stellen. Bredero moest grondig
worden verbouwd, de onderne
ming diende een nieuw profiel te
krijgen.
Helemaal fout
Mathijsen Gerst: "De problemen
waarmee ik direct werd geconfron
teerd, waren zo groot dat ik dacht:
je zal iets moeten doen aan her
schikking en heroriëntatie anders
loopt het helemaal fout. We zijn
aan dit jaar begonnen met een
garantievermogen dat aan de lage
kant was. In de discussie met de
banken kwam al snel de vraag aan
de orde: kun je zo wel doorgaan".
Aan die acute vraag over het
voortbestaan van het bedrijf was
het nodige voorafgegaan. Nadat in
september van het vorig jaar be
kend werd dat Breevast een verlies
had geleden van 18,8 miljoen over
het eerste halfjaar, besloten direc
tie en raad van commissarissen
voor de vastgoedmaatschappij uit
stel van betaling aan te vragen. Dit
om op evenwichtige wijze een fi
nanciële en organisatorische reor
ganisatie te kunnen doorvoeren.
De verliezen op de vastgoedacti
viteiten bezorgden moederconcern
Bredero, dat een belang heeft van
36,7 procent in Breevast, aanvan
kelijk een geschat verlies van en
kele miljoenen. Amputatie van de
vastgoedpoot was dringend nood
zakelijk om te voorkomen dat het
hele concern in het Breevast-deba-
cle zou worden meegesleurd. Ma
thijsen Gerst: "Sinds de surséance
van Breevast hebben we 65 mil
joen van ons vermogen moeten af
schrijven. Dat is natuurlijk een
klap".
"We werden het al gauw eens
over het afstoten van de buiten
landse activiteiten. Niet zozeer om
dat ze verliesgevend of te weinig
winstgevend zouden zijn, maar
omdat we niet meer in staat zijn ze
te financieren. We hebben gezegd:
Bredero moet zich weer als een Ne
derlandse bouwonderneming pro
fileren", aldus Mathijsen Gerst.
Bredero besloot tot een hergroe
pering op de Nederlandse markt.
De in vele landen werkzame divi
sie pijpbekleding, Bredero Price,
wordt op termijn verkocht. De bui
tenlandse dochters die nu van de
hand worden gedaan, hebben 1.400
werknemers.
"We hadden het idee", vervolgt
Mathijsen Gerst, "om de sanering
vrij rustig te laten verlopen. Maar
ons schema werd verstoord door
enerzijds een aantal verliezen die
te maken hebben met de afbouw
van de organisatie in het buiten
land en aan de andere kant door
het beslag dat de bewindvoerders
van Breevast op onze aandelen in
dochterondernemingen hadden
gelegd. Dat beslag was op zichzelf
niet zo ernstig, maar had wèl een
hele slechte doorwerking in de
markt. We kregen problemen met
leveranciers, opdrachtgevers en fi-
"Als we waren doorgegaan in het
tempo dat we ons hadden voorge
nomen, hadden we het grote risico
gelopen dat de gezonde bedrijven
in een moeilijke positie terecht
zouden komen. Dat is de reden ge
weest waarom we surséance heb
ben aangevraagd. Het beslag door
de bewindvoerders van Breevast is
nu opgeheven waardoor de uit
vaart van gezonde bedrijven kan
beginnen".
Volgens de concerntop moet het
eigen vermogen - enkele maanden
geleden was dat nog 100 miljoen
gulden- op termijn als verloren
worden beschouwd. Dat vermogen
is reeds door verliezen aangetast
en zal verder geheel verdwijnen
door nog uit te voeren onderdelen
van de sanering. Verliesgevende
bedrijven in Nederland zullen on
der de boekwaarde verkocht moe
ten worden, hetgeen verliezen op
levert. Met de verkopen wordt ook
een deel van het vermogen zelf af
gestoten. Bovendien moet nog op
verdere afvloeiïngskosten worden
gerekend.
Geldensgroep
Bredero kreeg afgelopen maan-
dag voorlopig uitstel van betaling.
Dat geeft de concernleiding speel
ruimte voor de herstructurering.
Veertien gezonde ondernemingen
zijn ondergebracht in de Geldens
groep, die vanuit Bunnik gaat ope
reren. De naam Geldens is afkom
stig van een zogeheten lege BV van
Bredero, ooit een handelsonderne
ming, waarin sinds april de bedrij
ven zijn gebundeld. Over de finan
ciering van deze Geldens-groep
was reeds overeenstemming met
de banken bereikt. In totaal
werken er 1.900 mensen.
Het nieuwe concern zal worden
geleid door een "een heel kleine
top van vier of vijf mensen". Ma
thijsen Gerst zal de leiding van de
directie krijgen. De andere leden
van de huidige raad van bestuur -
J.H. Vermeulen RA en ing. P. de
Bruijn - zullen geleidelijk verdwij
nen. "Zij blijven tijdens de sur
séance als bestuurslid nog wel ver
antwoordelijk voor verenigde be
drijven". aldus Mathijsen Gerst.
De sociale gevolgen van de sane
ring lijken vooralsnog beperkt. Ge
probeerd wordt de bedrijven die
niet tot de Geldens-groep behoren,
te verzelfstandigen. "Nu het beslag
is opgeheven, kunnen we weer iets
doen. Servica hebben we verkocht
aan GTI, ten aanzien van drie hei-
bedrijven en de plavuizenfabriek
De Valk in Rotterdam voeren we
vergaande onderhandelingen. Fle-
xibouw BV wordt gesloten. In to
taal worden 125 mensen ontslagen.
Ons ingenieursbureau Nordined
BV gaat toch mee naar de Geldens-
groep. De werkgelegenheid van
3.600 mensen is gered, dat is een
zeer positieve zaak".
Een organisatie-adviesbureau is
inmiddels begonnen met het door
lichten van de bedrijven in de Gel
dens-groep. "Dat bureau is met de
directies bezig om per bedrijf een
strategjsch *plan te maken, geba
seerd op een sterkte-zwakte analy
se. Daaruit zal moeten blijken of de
bedrijven in staat zijn een behoor
lijk rendement voor elkaar te krij
gen. Dat kan betekenen dat in be
drijven geïnvesteerd zal worden,
misschien dat hier en daar nog ge
saneerd zal moeten worden. Ik ver
wacht niet dat dat op grote schaal
het geval zal zijn".
Optimistisch
De Geldens-groep moet weer een
degelijk bouwbedrijf worden zoals
Bredero altijd is geweest. Mathij
sen Gerst schat de overlevingskan
sen optimistisch in. "Ik denk datje
er een goede bouwclub van kunt
maken, wat Bredero in het verle
den ook was. Het zijn stuk voor
stuk degelijke bouw- en installatie
bedrijven met een goede naam,
veel ervaring en een redelijke, zij
het bescheiden, winstgevend
heid".
De Geldens-groep zal zich niet of
nauwelijks meer gaan bezighou
den met activiteiten die op zich
weinig van doen hebben met de
aannemerij, zoals projectontwik
keling en vastgoedexploitatie. Za
kelijke bezigheden die aan de basis
stonden van Bredero's succes én
aftakeling. "Ik denk dat we wel iets
aan projectontwikkeling gaan
doen, maar dan in technische zin
en niet in de sfeer van risicodra
gende projecten. Met vastgoed zul
len we zeker niet beginnen, want
daar hebben we het geld niet meer
De Geldens-groep kan in ieder
geval leren van de ervaring van
Bredero. Mathijsen Gerst: "Ik
denk dat bij Bredero de aandacht
wel eens is afgedwaald van de bo
terham naar het beleg. We moeten
ons opnieuw op de boterham gaan
richten, op het bouwen dus"
In november moesten de voor
spellingen plotsklaps worden bij
gesteld. Bredero zou over 1986 een
verlies lijden van 60 tot 70 miljoen
gulden. Om een verder afglijden
van het concern te voorkomen, be
sloot de leiding allereerst in eigen
vlees te snijden. De raad van be
stuur werd gehalveerd, president
Feddes ging vervroegd met pen
sioen. Om de verliezen te dekken,
werden de deelnemingen in Red
land Bredero en Bredero Proper
ties van de hand gedaan.
In maart van dit jaar maakte het
bestuur bekend dat de verliezen
over vorig jaar aanzienlijk groter
zouden zijn dan in november was
voorzien. Er werd gerekend op een
verlies van 89 miljoen. Voor verlie
zen op een aantal buitenlandse
projecten, onder meer in Algerije,
moesten voorzieningen worden ge
troffen.
De banken besloten samen met
het organisatiebureau McKinsey
een onderzoek in te stellen naar de
financiële positie van Bredero ter
voorbereiding van een ingrijpende
sanering.
Bredero-topman Mathijsen Gerst: 'We hadden eerder de koers moeten
wijzigen'. ifotoGPD)
Koffiehandelaren moeten
meer bij de kleine boeren in de
Derde Wereld inkopen, en dit
ook tegen betere voorwaarden
voor die boeren.
Dat is de kern van een voorstel
van het Interkerkelijk Overleg
Wereldvoedselvraagstuk (IOW)
aan de Vereniging van Neder
landse Koffiebranders en Thee
pakkers. Het IOW is een samen
werkingsverband van vijftien
kerkelijke organisaties.
Zij vragen de koffiebranders,
in een meeijarenplan te komen
tot aankoop van ruim 230.000 ba
len koffie. Het IOW kwam op dat
aantal door cijfers van de We
reldbank, die heeft berekend dat
12 procent van de wereldproduk-
tie van koffie wordt geleverd
door kleine boeren met hun fa
miliebedrijven van 0,5 tot 2 hec
tare. Zou Nederland een evenre
dig percentage koffie willen in
kopen, dan zou dat neerkomen
op die 230.000 balen.
Op dit ogenblik komt ongeveer
0,3 procent van de in ons land ge
bruikte koffie van kleine boeren.
Het IOW stelt voor. volgend jaar
te beginnen met aankoop van 10
procent van het streefaantal.
Ook de voorwaarden moeten
verbeteren, vindt het Interkerke
lijk Overleg Wereldvoedsel
vraagstuk. Het pleit voor meerja
rige contracten, zodat de kleine
producenten meer zekerheid
krijgen, en voor een minimum
prijs op kostprijsniveau.
Brand in porno
De stichting 'Rainbow' van
de vroegere EO-directeur L. P
Dorenbos is in Veenendaal be
gonnen met het opkopen van
'pornografie' Daaronder vallen
niet alleen de gebruikelijke 'vie
ze boekjes', maar ook bladen als
Playboy, Penthouse, Nieuwe Re-
vu, Panorama en Cosmopolitain.
De bedoeling is dat de hele han
del komende zaterdag vóór de
Oude Kerk in het centrum van
Veenendaal wordt verbrand.
Dat heeft een woordvoerder
van de stichting vandaag meege
deeld. Vorige week deelde Do
renbos bij een protest tegen kin
derporno in Oude Pekela al mee,
dat hij en de zijnen alle winkels
in Veenendaal die zulke bladen
verkopen van een speciale stic
ker zouden voorzien Om juridi
sche redenen is hij hiervan afge
stapt. Nu komt er een krijtstreep
voor de winkels. De bedoeling
daarvan is dat de mensen daar
niet achter komen.
De stichting 'Rainbow' wil de
ze activiteiten in andere 'christe
lijke' plaatsen voortzetten. Spa
kenburg is het volgende doelwit.
'Rainbow' heeft ook een ge
sprek aangevraagd met V en D
en AH, waar sommige van deze
bladen worden verkocht, en met
de VNU, die Cosmopolitain uit
geeft. Dorenbos wil deze bedrij
ven op hun verantwoordelijk
heid terzake aanspreken.
Hervormde Kerk: beroepen
te Wierden K. van Meijeren Oolt-
gensplaat, te Loon op Zand A.
Vlietstra Melissant; aangenomen
naar Bussum P. Oussoren
Utrecht, voorheen luthers predi
kant, naar Papendrecht J. Kom-
m^rs Groot-Ammers, voorheen
zendingspredikant, naar Surhui-
zum (Fr.) kandidaat F. Schipper
Papendrecht.
Gereformeerde Kerken: aan
genomen naar Engwierum (Fr.)
voor 'De Sionsberg' in Dokkum
D Land Soest. Gereformeerde
Kerken Vrijgemaakt: beroepen
te Enschede H Jagersma Ber-
gentheim.
Zwartrok
KRO-directeur mr. B. A.
Schmitz nam gistersen in Hilver
sum het eerste exemplaar in ont
vangst van het 'Katholiek Woor
denboek'. Het 191 bladzijden tel
lende boekje heeft een paarse
omslag, terwijl op de schutbla
den bidprentjes zijn afgebeeld.
Samenstellers zijn drs. W.
Knippenberg en F. Oudejans,
uitgever is Th. Rap te Amster
dam. Eerder verschenen bij Rap
een bargoens en een erotisch
woordenboek. Een Jiddisch
woordenboek volgt later. Knip
penberg, afkomstig uit een
rooms-katholieke uitgeversfami
lie, is emeritus-priester en oud
conservator van het bisschoppe
lijk museum in Breda. Oudejans
was jarenlang perschef van het
bisdom Breda.
Aanleiding tot de uitgave was
een verzoek van de redactie van
'Onze Taal', alweer jaren gele
den, aan Oudejans om typisch
rooms-katholieke woorden vast
te leggen. De schrijvers hebben
veel baat gehad bij twee radio
uitzendingen waarin de luiste
raars werd gevraagd dergelijke
woorden naar de KRO op te zen
den.
"Van aalmoezenier tot zwar
trok. Bij het doorlezen van de
drukproeven bleek, dat ik bijna
alle woorden ken, terwijl ik niet
eens op een priesterseminarie
heb gezeten. Wie zegt daar dat de
KRO niet katholiek meer is?" Zo
grapte KRO-directeur Schmitz
bij het in ontvangst nemen van
het eerste exemplaar.
Dat er in de kerk veel veran
dert, blijkt wel uit het feit dat ve
le beschrijvingen in de verleden
tijd staan, zoals van het gilde van
de klare waarheid, halfdubbel,
onthouding en weesgegroet.
Dankzij de ruim 700 trefwoorden
in het woordenboek zal men tot
in lengte van dagen de betekenis
kunnen opzoeken van woorden
en uitdrukkingen als aardse tra
nendal, ambo, biechtspiegel, blij
de geheimen, dagelijkse zonde,
dikke dinsdag, eiergang, gerfka-
mer, hagelkruis, heilig putje,
houten mis, kerkfabriek, klopjes,
knikengeltje, kustafeltje, maand-
briefje, mis met drie heren,
nachtkruisje, pilarenbijtster,
roomse knieën, schuifje, vasten-
trommeltje, voetgebeden en ziel-
tjesrijst.
Rooms
De voorganger van dit boek
verscheen in 1902 onder de titel
'Roomse Woorden'. "Van rooms
zijn we dus katholiek gewor
den", zei Oudejans gevat. "Hoe
de opvolger hiervan over 85 jaar
zal heten, zullen we nooit weten'.
Maar één ding hoop ik: dat ook
dat boek bij de KRO zal worden
uitgegeven".
Aan het boek is de progressie
ve instelling van de makers wel
te merken. Zo worden bewegin
gen als 'Acht Mei' en 'Mariën-
burg' wel vermeld, maar de be
houdende tegenhanger 'Contact
Rooms-Katholieken' niet. Wel
het internationale tijdschrift
'Concilium', maar 'Communio'
(waarin kardinaal Simonis zijn
geruchtmakende artikel over fe
ministische theologie publiceer
de) niet. De naam 'Rolduc' - het
priesterseminarie van bisschop
Gijsen - zal men tevergeefs zoe
ken.
De langste beschrijving komt
overigens toe aan de Hervor
ming. Vroeger spraken rooms-
katholieken nogal eens over 'de
formatie' in plaats van over 're
formatie'. Maar 'deformatie'
komt in het Katholiek Woorden
boek niet voor. "Grapjes moch
ten niet van de uitgever", ver
klaarde Oudejans.
Naam. De paar dagen oude
'Afrikaans Gereformeerde Kerk',
die zich zaterdag als behoudende
richting van de Nederduits Gere
formeerde Kerk .afscheidde,
moet haar naam veranderen. Er
bleek al een kerk met die naam
te zijn, namelijk een kleine kerk
voor zwarten en kleurlingen in
de Kaapprovincie. Hoe de
rechtse blanke kerk nu gaat he
ten, is nog niet bekend.
Onwettig. In een toespraak
bij de opening van de jaarverga
dering van de Zuidafrikaanse
Raad. van Kerken, gisteren in Jo
hannesburg, noemde de schei
dende secretaris-generaal, dr.
Beyers Naudé, de regering van
zijn land 'onwettig'. "Er zijn ster
ke aanwijzingen dat deze rege
ring niet langer gezien kan wor
den als legaal in de zin van de
grondwet".
Naudé verwees naar de schen
ding van de mensenrechten, de
uitsluiting van de meerderheid
van de bevolking van politieke
besluitvorming en de instand
houding van het minderheidsre
gime door middel van geweld.
