In twee jaar door hele bijbel heen
Preken
Hebben de dominees dan
niks leuks te vertellen?
Dorenbos: 'Hosea zei het al: mijn volk gaat te gronde door gebrek aan kennis'
Spraak aflezen moeilijk
bij een snor of baard
PAGINA 2
iEESTELIJK LEVEN
ZATERDAG 27 JUNI 19i
Dat bijbellezen geestelijke
winst kan opleveren is een ge
dachte zo oud als de bijbel zelf.
De 'Rainbow-beweging' van de
vroegere EO-directeur drs. L.
P. Dorenbos vindt de combina
tie daarvan met een materieel
voordeeltje alleszins gepast als
het erom gaat het bijbelge
bruik te stimuleren.
Dorenbos komt met een 'Rainbow
Express-kaart' op de markt die
recht geeft op speciale aanbiedin
gen van boeken, cassettes en pla
ten. Verder worden aantrekkelijke
bijbelreizen en publikaties aange
kondigd. En nieuwe deelnemers
aan zijn 'Bijbelplan' krijgen een
wissellijst met de spreuk "Gods
Woord houdt stand in eeuwig
heid".
Wie elke dag tien minuten uit het
Oude en Nieuwe Testament leest,
komt in twee jaar door de hele bij
bel heen, zo heeft de leiding van
het 'Rainbow-bijbelplan' in Nij-
kerk (postbus 372) berekend. De
deelnemer kruist elke dag het gele
zen gedeelte aan en telt aan het
Op een luthers training sweek-
einde voor diakenen werd de
vraag gesteld hoe kerkgebouwen
meer toegankelijk en bruikbaar
kunnen worden gemaakt voor ge
handicapten. Als één ding uit de
ingezonden antwoorden duide
lijk wordt, is het wel dit, dat
kerkbesturen niet te gauw moe
ten denken dat er op dit punt
geen behoeften meer zijn.
Een greep:
parkeerplaats vóór de kerk;
goed begaanbare toegangspa
den, zonder obstakels en drem
pels;
geen steile hellingen;
kapstokhaken naar de muur ge
keerd;
geen gleuven of roosters in de
vloer;
geen obstakels langs de muren;
ringleiding voor slechthorenden;
brede doorgangspaden en deu
ren;
liedboeken met grote letter;
braille liedboeken;
braille liturgie;
kerkdienst opnemen op de band;
verdiepingen toegankelijk voor
rolstoelers;
traptreden markeren;
laag geplaatste lichtschakelaars,
spiegels en publikatieborden;
toiletten aanpassen;
ehbo-voorzieningen (hartpatiën
ten);
gesproken nieuwsbrief;
predikanten zonder snor of
baard (spraak aflezen);
ontvangsthal toegankelijk voor
gehandicapten;
onopvallende plaatsen reserve
ren;
leuningen en handgrepen aan
brengen;
leesbare liedborden;
rookverbod;
eind van de maand hel aantal
kruisjes. Dat is het maandelijkse
leescijfer, dat kan worden ingezon
den. De gegevens worden per com
puter verwerkt en hierdoor krijgen
de deelnemers aan het 'Bijbelplan'
de volgende maand het nieuwe
leesrooster mét hun totale lees-
stand.
Elk kwartaal ontvangen de trou
we lezers ter aanmoediging een bij
belstudieboek. Alle deelnemers
krijgen na enige tijd de 'Rainbow
Expres-kaart', die recht geeft op de
al genoemde voordelige aanbiedin
gen. Een aantal uitgevers heeft de
eerste negen bijbelstudieboeken
inmiddels ter beschikking gesteld
en aan trouwe bijbellezers toege
zonden.
Ook voor kinderen is een plan
ontwikkeld. Voor hen worden kor
tere gedeelten uitgezocht. De kleu
rige leesroosters hebben de vorm
Samenstelling
van deze pagina:
S.J. de Groot
aan .acht voor geestelijk gehan
dicapten (oecumenisch);
ideeënbus met betrekking tot
toegankelijkheid en beter ge
bruik;
kokosmatten vervangen door
laagpolige vloerbedekking;
enquête hoeveel gehandicapten
en ouderen behoefte hebben aan
bepaalde voorzieningen.
Stichting
Een hele waslijst dus, die niet
overal volledig hoeft te worden
afgewerkt, maar wel aangeeft
wat er allemaal nodig is om ge
bouwen voor gehandicapten
werkelijk open te stellen. De aan
dacht hiervoor mag de laatste ja
ren zijn gegroeid, voldoende is ze
nog niet.
In Den Haag bestaat de stich
ting 'Kom beter binnen' (Groot
Hertoginnenlaan 45, 2517 EC).
Die is min of meer toevallig
ontstaan. In de jaren 70 waren er
in Den Haag allerlei werkgroe
pen die themabijeenkomsten
hielden. Uit die werkgroepen
kwam de vraag wat de kerk kon
doen aan bestrijding van werk
loosheid. Toen is een plan ont
wikkeld om kerkgebouwen meer
toegankelijk te maken voor ge
handicapten en daarbij langdu
rig werkloze jongeren in te scha
kelen.
Begonnen werd met kerken en
kerkelijke centra in Den Haag
zelf. Na drie jaar werd de inter
kerkelijke stichting 'Kom beter
binnen' opgericht en kreeg het
werk een meer landelijk karak
ter.
De stichting heeft dus twee
doelen; de toegang tot kerkge-
van de regenboog. De deelnemer-
tjes krijgen aanmoedigingspre
mies en prijzen. De eerste 500 kin
deren hebben zich laten inschrij
ven. Ze zijn op 1 juni met hun bij-
belrooster begonnen.
Op 30 juni wordt het kinderplan
officieel gepresenteerd op een
pers- en informatiebijeenkomst in
Soest. Daar zal het kinderkoor van
Ellie en Rikkert Zuiderveld in ver
schillende talen het 'Rainbow'-the-
malied zingen: 'Lees je bijbel, bid
elke dag'.
Aan het 'Bijbelplan' voor volwas
senen doen nu bijna 6000 mensen
mee. Begin dit jaar gaven 4000
mensen zich daarvoor op. Er ko
men steeds meer vragen of het mo
gelijk is om in groepsverband mee
te doen. Dat kan. Dorenbos: "Het
eenvoudigste is individueel in te
schrijven en gezamenlijk bij te
houden hoe de onderlinge stand
De deelnemers betalen een mini
mum bijdrage van f. 2,50 per
maand. Voor de kinderen is dat f.
1,50. Daar kunnen de basiskosten
van worden betaald.
Volgend jaar waait het bijbelplan
bouwen verbeteren (advies aan
beheerders), speciaal voor ge*
handicapten, en jonge mensen
helpen aan werk, al is het maar
tijdelijk.
De kerk wordt op dit gebied
anders benaderd dan niet-kerke-
lijke instanties, zo is de ervaring
van de stichting. Er wordt als het
om deze dingen gaat niet zo ge
makkelijk contact gezocht met
kerkbesturen. Men moet dus niet
te snel zeggen: er bestaat geen
behoefte aan. Bovendien moeten
kerkelijke beheerders vaak be
wust gemaakt worden van de
noodzaak een kerkelijk centrum
voor gehandicapten toegankelijk
te maken.
"Het zou ideaal zijn als er voor
ieder kerkgebouw een aan
dachtsfunctionaris kwam voor
dit soort zaken", zei een be
stuurslid van de stichting 'Kom
beter binnen'.
ook over naar andere landen, om te
beginnen naar Kenya, Amerika,
Engeland en Polen. Er zijn nu con
tacten in ruim vijftien landen. Eind
deze maand wordt in Nederland
een 'internationale consultatie' ge
houden om de plannen uit te stip
pelen.
Het programma zal met ingang
van september ook op radio zijn te
horen, eerst via de zenders van
Trans World Radio naar Polen. Met
de EO is overleg gaande.
'Bitter slecht'
Dorenbos, voorzitter van het
'Rainbow-Bijbelplan'-team, ziet
met veel genoegen zijn idee als een
lopend vuurtje door het land gaan.
"Mijn volk gaat te gronde door
gebrek aan kennis, zei de profeet
Hosea al. Het wordt dan liegen,
moorden, stelen, echtbreken. Wat
zien we vandaag in Nederland?
Het gaat van kwaad tot erger. Alle
remmen zijn los. Ons leven in de
moederschoot, op straat en in de
ziekenhuizen wordt steeds meer
bedreigd. We zitten met de handen
in het haar".
Het kan er bij dominee W. de
Weerd (71 jaar, Dingspellaaii 61,
7824 GE Emmen) niet in, dat zijn
collega's nooit eens wat leuks
meemaken. Hij zou graag een
boekje samenstellen met waar ge
beurde verhaaltjes over verma
kelijke en merkwaardige voor
vallen uit de domineespraktijk.
Zijn oproepen in een paar radio
uitzendingen en kranten hebben
tot nu toe maar weinig opgele
verd.
"Als ik nou gevraagd had mij een
brief te sturen over moeilijkhe
den die ze in hun ambt ondervin
den, dan zou mijn bus waar
schijnlijk vol lopen. Want dat
willen ze wel. Je vraagt je af: vat
ten ze het allemaal niet te zwaar
op, die dominees?"
In zijn eigen loopbaan was het
De Weerd wel opgevallen, dat
collega's zelden iets aardigs had
den te vertellen. "Er wordt altijd
maar zwaarwichtig gesproken
over God, over de kerk die
leegloopt, ik erger me daar de
laatste jaren werkelijk groen aan.
Natuurlijk hebben predikanten
het niet gemakkelijk, maar ik
ben toch niet de enige die in het
pastoraat dingen heb meege
maakt waar je om kan lachen,
glimlachen of desnoods grijn-
De Weerd heeft heel wat ge
meenten als predikant gediend,
samen met z'n vrouw. Hij maak
te daar ook veel narigheid mee,
"maar", zegt hij, "de gulle lach
zijn we nooit vergeten". "Aanlei
ding om te lachen is er-genoeg.
Mensen die met mensen omgaan
maken vanzelf leuke dingen
mee. Als dat niét het geval is, ben
Als mensen zoals Dorenbos zeg
gen dat het volk terug moet naar de
bijbel, worden ze vaak meewarig
aangekeken. Hij is daar langzamer
hand aan gewend. "Er ontstaat
zelfs agressie. De bijbel moet weg
uit Nederland. We lezen van alles.
Radio en tv verslinden onze tijd.
Onderzoek wijst uit, dat er geen
onderscheid is tussen christen en
niet-christen wat kijkgedrag be
treft. Terwijl we het er toch over
eens zijn, dat veel programma's uit
den boze zijn. Of niet soms".
"Aan bijbellezen komen de
meeste mensen nauwelijks meer
toe. Een aantal leest nog aan tafel
na het eten, maar de meeste chris
tenen horen het hoogstens één
keer per week in de kerk. Slechts
enkelen hebben de hele bijbel wel
eens doorgelezen. Met het lezen
van de bijbel is het werkelijk bitter
slecht gesteld".
Bijbellezen is, naar Dorenbos'
overtuiging en ervaring, een zegen.
"Onze kennis van God zal toene
men. Je gaat ook ontdekken wie
Jezus is. De weg, de waarheid en
het leven. Het wordt vrede in je
hart en in je leven, want het Woord
je waarschijnlijk zelf niet leuk.
Je moet het willen zien en je
moet het willen onthouden".
Het is de Emmer predikant -
die zelf als dienstdoend pastor
veel in kerkbladen schreef en in
1981 met pensioen ging - niet te
doen om zelfverzonnen grapjes
van zich vervelende dominees.
"Ik wil van aardige, komische
momenten horen die je even al
het andere deden vergeten. Zoals
dat Drentse jochie uit het kerk
koor dat zijn collectegeld miste
en net op het moment dat het or
gel zweeg in onvervalst dialect
door de kerk galmde dat z'n
broertje alle centen op zak had.
Dorenbos
..."We lezen van alles
van God keert nooit leeg terug. We
zullen ook gaan ontdekken wat
goed is en wat kwaad".
Aan het 'Bijbelplan' werken
naast Dorenbos onder anderen
mee ds. W. Hessels, J. H. Kits, ds. J.
H. Velema, G. de Jong, H. ter Wel
le, J. C. van Vuren, mej. N. Stelwa
gen, H. van der Steen, F. ter Velde
en F. F. Vellema, allemaal beken
den in evangelische en reformato
rische kringen. De financiën ko
men uit bijdragen van de deelne
mers en giften en donaties.
Om maar eens wat te noemen".
De laatste oproep van ds. De
Weerd stond in het gereformeer
de bulletin - 'Kerkinformatie'.
Daarin was te lezen, dat ook an
dere ambtsdragers dan predi
kanten hun verhaal richting Em
men mogen zenden. Komt het
voor bewerking en plaatsing in
aanmerking, dan worden geen
namen vermeld.
Het hangt om te beginnen van
de oogst af of er nog eens een
boekje van komt. "Lukt het niet,
dan vind ik dat jammer'', bekent
de predikant in ruste. "Maar dan
heb ik in ieder geval gein beleefd
aan het samenstellen ervan".
In de serie 'Praktische theologi
verscheen bij uitgeverij Waande
in Zwolle een boekje (114 bladz
den) onder de titel 'Preken: e€
verhaal op zich'.
De bijdragen van onder andere
J. W. Besemer, A. Buijs, J. H. va
der Laan en M. J. G. van der Ve
den - zij vormen de redactie vo(
preekstudies - zijn gegroepeer
rond een betrekkelijk willekeurig
preek van de bekende ds. N. M. 1
ter Linden op 20 april vorig jaar i
de Westerkerk te Amsterdam. D;
preek wordt volledig afgedrukt.
De keuze van deze predikant la
wel een beetje voor de hand, omd;
hij in brede kring bekend staat a
een begaafd verteller. Niet voc
niets komen zondags mensen u
wijde omgeving naar de Wester oi
zich onder zijn gehoor te scharei
Men weet haast zeker, dat hij w;
te vertellen heeft, afgaande op zij
werk voor radio en tv en voc
krant, tijdschrift of boek.
Tegelijk was de keuze voor Tc
Linden ook weer niet zo logiscl
Sommige predikers zullen de a
stand te groot schatten tussen hu
eigen preekwerk en wat zij van e
over hun collega hebben gehoon
Zijn praktijk vinden zij als vooi
beeld wellicht te hoog gegrepei
Bovendien zijn er andere opvattir
gen over preken mogelijk dan Te
Linden erop nahoudt.
Met dit boekje willen de samen
stellers geen 'schoolvoorbeelc
presenteren in de zin van: zoals Te
Linden het doet, zo moet het. Alsc
er geen kritische vragen bij gestel»
kunnen worden en het niet oo
nog heel anders zou kunnen. Zij:
wérk fungeert hier vooral als 'cor,
creet praktijkmateriaal' om preek
kundige vragen op het spoor te kc
men. De lezer krijgt hier dan oo)
geen uitputtende analyse van Te
Lindens preek, noch een beschrij
ving en waardering van het reilei
en zeilen in zijn Westerkerk-ge
meente.
Na een inleidend artikel word
de hele preek van Ter Linden afge
drukt. Besemer, docent aan de Ka
tholieke Theologische Universitei
Amsterdam, gaat vervolgens n;
wat er allemaal in die preek ge
beurt. Met Van der Laan, universi
tair docent in Kampen, had hij eei
uitgebreid gesprek met de predi
kant. Van dat interview geeft he
boekje een samenvatting. Op basi
van dit materiaal wordt een aanta
ter zake doende vragen rond 'dl
preek' geformuleerd en besproker.
Zo schrijft professor Van der Vel
den, hoogleraar praktische theolo
gie in Utrecht, over het doel van dl
preek!
De samenstellers beschouwei
hun studie als een 'bescheiden tei
reinverkenning'. Maar het 'gewc
ne' gemeentelid zij gewaarschuwd
het is geen bescheidenheid die he
hem of haar gemakkelijk maakt di
boekje te lezen. Je moet intellectu
eel en theologisch wel wat in ji
mars hebben. En dan denk ik we
eens: veel kan toch veel eenvoudi
ger worden gezegd. De preek zelf ii
toch ook geen wetenschappelijk!
verhandeling. Het boekje kan pas
tores inspireren bij het zoeken naa
een manier van prediking die doo
haar verhalende vorm kan commu
niceren van hart tot hart.
Wensen van gehandicapten
Collega van 71 wil boekje schrijven
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10
ds. Bouhuys, 11.45 studentenekklesia;
Marekerk 10 dr. Meijers, 5 ds. Bikker.
Zuid-Beijerland; Maranathak. (L. Mors-
weg) 10 ds. Mackaay; Oecumenische ge
loofsgemeenschap De Regenboog (Me-
renwijk) 10 ds. De Mey-Meulendijk;
Bethlehemkerk (Driftstr.) zie Petra-
kerk; Bevrijdingsk. (Montgomerystr.)
10 ds. Jansen, 5 ds. Schouten; Vredesk.
(Burggravenl.) 10 ds. Schouten, ha;
Waalse kerk (Breestr.) 10.30 ds. Ribs.
Wijk 'Stevenshof zie na geref. kerk.
Acad. Ziekenhuis 9 rk. dienst, 10.15 ds.
Bovenberg. Diakonessenhuis elke zat.
10.30 rk. dienst, morgen 10.30 ds. J. de
Vos. Endegeest zie Oegstgeest. Geref.
Kerk Vredeskerk zie herv. gem.; Petrak.
(Surinamestr.) 10 ds. Alblas: Oude Vest
10 ds. Keijser, Utrecht; Maranathak. zie
herv. gem.; Bevrijdingsk. zie herv. gem.;
bejaardenhuis Groenhoven 10 ds. Hem
mes; Merenwijk zie herv. gemeente.
Wijk Stevenshof, gebouwtje 'Dijkhof
(Rijndijk) 10 kand. mevr. H. J. Buijs. Ge
ref. K. Vrijg. (Herengr.) 10 en 5 ds. Hout
man. Chr. Geref. K. (Steenschuur) 9.30
dienst, 3 ds. v. Langevelde, Hillegom.
Geref. Gem. (N. Rijn) 10 en 4.30 lees-
dienst. Geref. Gem. in Ned. (Bethlehem
kerk Driftstr.) 11.30 en 5.30. Evang.-
Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.) 10.15 kand.
mevr. A'. Hoogerbrugge Doopsgez.-Re-
monstr. Gem. (Lokhorstk. Pieters-
kerkstr.) 10 ds. Koek. Baptistengem. (O.
Rijn 3) 10 ds. Agtereek. Evang. Gemeen
schap (Middelstegr. 3) 9 en 10.30 evang.
R. Sussenbach. Evangeliecentrum-
Pinksterbew. (Bethlehemskerk Lam
mermarkt) 10 evang. Zijlstra, wo. 8 ge
bedsdienst, vr. 8 jeugddienst. Pinkster-
gem. (O. Vest 13) 10 hr. E. v.d. Molen.
Leger des Heils (hoek Vestestr./Groe-
nesteeg) 10 en 5. Nieuw-Apost. Kerk (H.
Rijnd. 24): 9.30 en 4, wo. 8. Zevendedag
adventisten ('De Ontmoeting', Noord
hofland V.schoten)elke zat. 9.45 bijbel
studie, 10.45 predikdienst. Christelijke
Wetenschap (Steensch. 6) 10.30. Kerk
van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Dagen
(Brahmsl.) 9.30, 10.30 en 11.20. Oud-
Kath. K. (Zoeterw.singel) zo. 10. Rooms-
Kath. K. Haagweg zat. 7. zo. 10.30; He
rensingel zat. 7, zo. 9.30 en 11; Rijndijk
(Leiden-V.schoten) zat. 7, zo. 9.30;
Steenschuur zat. 7, zo. 8.30, 10, 11.30, 6
en 7 (lof); Boshuizerkade zat. 7, zo. 9.30
en 11Lammenschansweg zat. 7, zo. 9 en
10.30; Haarl.straat zat. 7, zo. 9.30, 10.45
en 12.15; Merenwijk zie herv. gem.; H.
Rijndijk (zie Zoeterwoude).
ABBENES: Herv. Gem. 9.30 hr. Hof-
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10
ds. v. Driel, 7 ds. Vlasblom. Geref. Kerk
•10 ds. v. Wijngaarden, 6.30 ds. Boer. Chr.
Geref. Kerk 9.30 leesdienst, 7 ds. Roos,
Utrecht. Rk Kerk zat. 7. zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN Herv
Gem. Adventskerk 9.30 ds. Lapré, Kou
dekerk, 6.30 zie Mar.kerk; Kruiskerk
9.30 ds. Ouwendijk; Opstandingskerk
9.30 ds. Kastelein, Dirksland, 6.30 ds. v.
Wijngaarden; G. Herderkerk 10 ds. Mul
der, 7 ds. Nieuwenhuis; De Bron 9.15 ds.
Nieuwenhuis, 10.15 ds. Taselaar, 6.30 ds.
Moll; Ashram (Marsdiep) 10 ds. Moll;
Driehoorne 7 ds. Taselaar; Oudshoornse
kerk 10 mevr. C. Furnee, Woubrugge;
Sionskerk (Meteoorlaan) 9.30 kand. W.
v.d. Hul, A.foort, 6.30 ds. Ouwendijk.
Geref. Kerk Mar.kerk 9.30 ds. Boer, 6.30
mevr. J. Broeyer-Bogers, Utrecht, gez.
dienst; Salv.kerk 9.30 hr. D. Engel, Vee-
nendaal, 6.30 zie Opst.kerk. Geref. K.
Vrijg. (aula school Bospark) 9.30 en 5 ds.
Room. Ned. Geref. Kerk (school Wil-
lemstr.) 9.30 ds. M. de Jong, ha, 4.30 ds.
Horsman, Dordrecht. Chr. Geref. Kerk
(Grijpensteinstr.) 9.30 en 4.30 ds. v.d.
Meij. Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240)
9.30 en 4. Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1) 10
ds. J. Haskell, 6.30 ds. Koekkoek. Bapt
.gem. Noord (school Kalkovenw. 62) 10
hr. Joh. v.d. Steen. Volle-evang.gem.
('De Ark', Pr. Hendrikstr. 54) 10 hr. H.
Dalhuizen. Pinkstergem. (school Bate-
stein 16) 10. Christengemeente 'De
Hoeksteen' (geb. 'Bethel', hoek Emma-
laan) 10. Leger des H (Zonneweg 3) 10
en 5. Rk Kerk: Bonifaciusk. zat. 7, zo.
9.45 en 11.30; Piusk. zat. 7, zo. 9 en 10.30;
De Bron zat. 7, zo. 9 en 11.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Boer, 6 ds. Geuze, Noorden. Geref./
Herv. Gem. (dorpshuis 'De Tas') 10 vica
ris A. Treuren. Geref. Gem. 9.30 en 6 ds.
v. Aalst.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 en 6.30 ds. v.d. Hoef, ha; Salv
.kerk 10 en 6.30 ds. Terlouw, ha; Bethl-
.kerk (Nieuwerbrug) 10 en 6.30 ds. Wie
man, ha. Geref. Kerk 9.30 ds. v.d. Berg.
6.30 ds. Jeroense, Hoofddorp. Geref. K
Vrijg. (Ichthusk.) 9.30 en 4.30 ds. v.d.
Haar, ha. Geref. Gem. (Stationsweg 17)
10 en 6.30 ds. Bac. Evang.-Luth. Gem. 9
ds. v. Beek.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk
9.30 ds. v.d. Pol, 6.30 ds. Scholten, Nieu-
werkerk a.d. IJssel, gez. dienst; De Stek
9.30 ds. Vlasblom. Geref. Kerk 9.30 ds.
G. de Jong, zie ook herv. gemeente. Chr.
Geref. Kerk 9.30 ds. Loonstra, Oud-Beij-
erland, 5 ds. Bijkerk, Delft. Geref. Gem.
9.30 leesdienst, 3.30 ds. B. v.d. Heiden.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30
en 6.30 ds. De Graaf. Geref. Kerk 9.30 en
5 ds. Huisman, ha. Rk Kerk: dorp zat. 7,
zo. 10 en 11.30, Anker zat. 7, zo. 8.45 en
11.15; Rijndijk zat. 7. zo. 10.
HILLEGOM. Herv Gem. 10 ds. Muis,
Warmond, 7 ds. Wolthuis, Heemstede.
Geref. Kerk ('Hoeksteen') 10 zendings
zondag. Chr. Geref. Kerk 10 en 7 ds v
Langevelde. Rk Kerk: Mart. zat. 7, zo. 9
en 11; Jozefk. zat. 7, zo. 10 en 11.30.
HOOGMADE. Herv. Gem. 10 ds
Boonstra. Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
DE KAAG: Herv. Gem. 9.30 ds. Kol-
dewijn. Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30.
KATWIJK AAN DEN RIJN Herv
Gem. Dorpsk. 9.30 ds. Verseput,
O.geest. 6 ds. Poot, Doeveren, jeugd
dienst; Ontm.kerk 10 prof. dr. v.d. Beek,
6.30 ds. Smaling. Herv. Gem. 'De Rank'
(P. Groen-college) zie Katwijk aan Zee.
Geref. Kerk 9.30 ds. Koster, 6.30 ds. T. J.
Edelman, O.geest. Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem. N.
Kerk 10 ds. Schuurman, ha, 6 ds. Vroe-
gindeweij; O. Kerk 10 ds. Vroeginde-
weij, ha, 6 ds. Sjollema, ha; Ichthusk. 10
ds. Visser, ha, 5 ds. Schuurman; Pniëlk.
9.30 ds. Sjollema, ha. 6 as. v. Sliedregt,
ha; Maranathakerk (Rijnsoever) 10 ds.
Hovius, ha, 6 ds. Christ. Overduin 2.15
ds v.d. Beid. 'De Hoeksteen' (Burgers-
dijkstr.) 10 dovendienst, hr. P. C. v.d.
Bos. Herv. Gem. 'De Rank' (aula P.
Groen-college Pr. Frederikdreef 15) 10
ds. R. Boeijinga-Alders, Dordrecht. Ge
ref. Kerk Vr.kerk 9.30 ds. T. J. Edelman,
O.geest, 5 ds. Kersten; Triumfatork. 9.30
ds. Kersten, 5 ds. Koster. Geref. K.
Vryg. 9.30 en 5.30 ds. Heida. Ned. Geref.
K (aula Bestevaer-mavo) 9.30 en 7 ds.
Waagmeester. Chr. Geref. K. 10 en 5 ds.
Slagboom. Vrije Chr. Geref. Gem. (Uni-
zaal) 10 en 5 ds. v.d. Belt. Geref. Gem.
(Remisestr.) 10 en 4 ds. N. W. Schreuder,
wo. 1 juli 7.30 ds. R. Kattenberg. Geref.
Gem. in Ned. (Louwestr.) 10 en 5. Volle-
evang.gem. (Voorstr. 48) 9.45. Onafh.
baptistengem. (Ambachtsweg 2) 10 hr.
A. Driesprong, Dordrecht.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN:
Herv. Gem. 10 ds. Bronsgeest, Leiden, 7
ds. Bras, S.heirn. Geref. Kerk 10 mr. Th.
Vreugdenhil, zie ook herv. gemeente.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Ge
ref. Kerk Dorpsk. 10 drs. S. Koopmans,
L.dorp, 6.30 ds. Doesburg; Hoofdstr. 10
ds. Doesburg; Scheppingsk. 9 en 10.30
ds. Stegeman. Leythenrode 10 pater
Poelma. Elis.ziekenhuis 10 rector Vijf-
tigschild. Bapt.gem. (wijkgeb. Zijlkw.)
10 hr. J. de Vries. Rk Kerk zat. 7, zo. 10
en 11.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Schilt, ha. Geref. Kerk 9.30 en 7 ds. v.d.
Kooi, ha. Camping 'De Drecht' 10.30 hr.
H. Kersloot, Aalsmeer. Rk Kerk zat. 7,
zo. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds.
't Hooft; Pauluskerk 10 en 7 ds. De Gel
der. Geref. Kerk 10 ds. Korenhoff,
Heemstede, 7 hu. v. Wallinga, L.dorp.
Geref. K. Vrijg. 9.30 leesdienst, 4.30
kand. H. Wiersma. Ned. Geref. Kerk
(Salvatori) 10 stud. J. v. Es, Rijsenhout.
5 ds. Vos. Chr. Geref. Kerk 10 en 7 ds. v.
Dijken. Geref. Gem. 10 en 4 leesdienst.
Evangeliegemeente (Heereweg 52a) 9.45
hr. M. A. Brands. Rk Kerk: Agathakerk
zat. 7, zo. 10.30; Poelpolder zat. 7, zo.
10.30; Mariakerk zat. 7, zo. 9 en 10.30;
Engelbew. zat. 7, zo. 9.30 en 11.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 hr.
Goedhart, 6.30 ds. Bronsgeest, Leiden.
Geref. Kerk 9.30 ds. Heiner, Woerden, 5
avondgebed. Chr. Geref. Kerk 9.30 lees
dienst, 2.15 ds. Vlietstra, Zeist. Re-
monstr. Gem. 10 mevr. ds. Bosman.
Evang. gem. (Kruispunt, Kennedylaan
33) 9.30. Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Heykoop, Nieuwegein, 6.30 ds. v.d. Heu
vel. Harmeien. Geref. Kerk 9.30 hr. C.
Voogt, Holl. Rading, 7 ds. J. W. v.d. Lin-
den, Zoetermeer. Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en
11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30
vicaris Lagendijk, Leiden, 7 ds. v. Win
terswijk, 't Harde. Geref. Kerk 9.30 en
6.30 ds. Rang. Chr. Geref. Kerk 9.30 en
4.30 ds. Visser. Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
NOORDEN: Herv Gem. 9.30 ds. Geu
ze, 7 ds. Boer. Geref. Kerk (W. Verlaat)
9.30 ds. Elderman, Bodegraven. 7 dr.
Haitsma, Boskoop
NOORDWIJK. Herv. Gem. Grote of
St. Jeroensk. (Binnen) 10 ds. v. Dok. Al
phen a.d. Rijn, 5 hr. A. D. Goijert, 't Har
de; Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Ruitenburg, 7
ds. Elgersma; De Rank (Golfbaan) 10 hr.
Goijert. Zie ook Geref. Kerk. Sole Mio 9
ds. Ruitenburg. Geref. Kerk Buurtkerk
(Hoofdstr.) 10 ds. Kuiper; Vinkenl. (Bin
nen) 10 ds. Elgersma, ha, 7 ds. Ruiten
burg, ha. Stichtingskerk 11 ds. C. de
Jong, Alphen a.d. Rijn. Rk Kerk Zee zat.
7, zo. 10.30; Binnen zat. 7, zo. 9.30 en 11.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk 10
ds. Keuning, Noordwijk. Rk Kerk Vic
toria zat. 7, zo. 9 en 11; Jozefk. zat. 7, zo.
9 en 10.30; De Zilk zat. 7, zo. 10.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene
of Will.kerk 10 ds. Kooman; Pauluskerk
10 ds. v. Achterberg, Leiden; Gemeente
centrum (Lijtw.) 10.30 mevr. ds. Offer-
haus, Haarlem, 7 ds. Plomp, vesper met
cantorij. Geref. Kerk 10 ds. Plomp, mmv
Pro Cantibus. Geref. Kerk Vrijg. (aula
Dr. Schilderschool) 9.30 en 4.30 ds.
Grutter. Ned. Geref. Kerk (Gem.cen-
trum) 8.45 ds. De Lange, 4 ds. M. de
Jong, Alphen. Van Wijckerslooth 4 ds.
Smaling. Endegeest 10" pater Boshou
wers. Volle-evangeliegem. (Gem.cen-
trum) 4. Rk Kerk Will.kerk zat. 7, zo. 9
en 10.30.
OUD-ADE: Rk Kerk zat. 7, zo. 8.30 en
10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv. Gem. 9.30 ds. v. 't Hof, Noord-
w.hout. Geref. K. 9.30 ds. Hortensius,
Leiden, 6.30 ds. v.d. Velden, Leiden. Rk
Kerk zat. 7, zo. 9.15 en 11.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zo. 9 en 11; Petrus-B.
zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem
9.30 ds. v.d. Kamp, ha, 3 ds. v.d. Kamp,
afscheid. Chr. Geref. K 9.30 leesdienst,
2.15 ds. Bouw.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Lauren-
tiuskerk 9.30 ds. Wagter, ha, 5 ds. v.
Niel; Bethelkerk 9.30 ds. Aarents, Kat
wijk a.d. Rijn. Geref. Kerk Petrakerk
9.30 hr. Brouwer, Katwijk, 7 mr. Vreug
denhil, Koudekerk; Imm.kerk 9 en 10.30
ds. v.d. Zwaag, Scheveningen, 5 ds. De
Zwart, V.schoten; Mar.kerk 9.30 ds.
Drost, Rijswijk, 5 ds. Veenstra, Leiden.
Geref. Kerk Vrijg. 10 en 5.15 ds. J. Glas.
Chr. Geref. K. 9 en 5 ds. v. Sorge. Evang.
Christengem. (aula mavo) 10 br. C.
Vork, Heerde. Rk Kerk zo. 10.30.
RIJPWETERING: Rk Kerk zat. 7, zo.
9 en 10.30.
SASSENHEIM Herv. Gem. 9 en
10.30 ds. Germans, 7 prof. dr. v.d. Beek.
Valkenburg. Geref. Kerk 9.30 ds. Bras. 7
zie herv. gemeente. Chr. Geref. K. 10.45
ds v. Mulligen, A.dam, 7 ds. Slofstra. Rk
Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. Ster
renburg, Rijsoord, 6.30 ds. Stam. Geref.
Kerk 9.30 kand. H. M. de Bruyn, A.dam,
6.30 mevr. ds. v.d. Kooi, Leimuiden. Rk
Kerk Aardam zat. 7, zo. 9 en 12; kerk
Langeraar zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
VALKENBURG: Herv. Gem. 10 ds.
Vermeulen, 6.30 ds. R. J. Bakker,
A.dam, jeugddienst. Geref. Kerk 9.30 ds.
Veenstra, Leiden, 6.30 ds. Kersten. Ge
ref. K. Vrijg. 8.30 ds. Glas, Curacao, 4 ds.
Heida.
VOORHOUT: Herv./Geref. Kerkge
meenschap 10 ds. C- J. de Jong. Rk
Kerk zat 7. zo 9.30 en 11
VOORSCHOTEN Herv Gem
Dorpskerk geen dienst, om 11 u. park-
dienst in Burg. Berkhoutpark, ds. Blan
ken (bij regen in herv. kerk); De Ont-,
moeting (Noordhofland) geen dienst.
Hulp en Heil (Schakenbosch) 10 ds. Ver-
heule, ha. Herv. evang. op geref. grond
slag (kerkgeb. 'Rehoboth', A. van Leeu
wenhoekkade) 9.30 ds. Westerhout,
Goedereede, 4.30 ds. J. Poort, Oister-
wijk. Geref. Kerk 9.30 ds. De Zwart, 7
vicaris R. de Mey Mecima, Den Haag.
Geref. K. Vrijg. (Bachlaan) 10 en 5 ds. A.
O. Reitsema. Rk Kerk Laur.kerk zat. 7.
zo. 11; M. Godskerk. zat. 7, zo. 9.30. Kerk
van Engeland (British school in The Ne
therlands, J. v. Hooflaan 3) 10.15 angli-
WADDINXVEEN: Herv Gem.
Brugk. 9.30 ds. Goossen, 5 ds. K J. Vis
ser, Rijswijk (NB); Hoeksteen 9.30 ds.
Kunz, 6.30 ds. Schipaanboord; Bethelk
9.30 kand. L. D. Burger, 5 ds. Goossen;
Imm.kerk 9.30 ds. K v. Middendorp-
Sonneveld, Reeuwijk, 7 ds. Onstein. Ge
ref. Kerk Kruisk. 10.30 ds. v. Dalen, Den
Haag, 5 ds. Klijnsma, Z.meer; Ont
m.kerk 9.30 ds. Bongers. Geref. K. Vrijg
(Kruiskerk) 8.45 kand. H. Wiersma, 2.30
ds Hagens, R.dam. Chr. Afgesch. Gem.
9.30 en 5 ds. v.d. Want. Oud-Geref. Gem
(Mercuriusweg 29) 10 en 6.30.
WARMOND Herv. Gem. 10 ds. Klein
Wassink, Driebergen. Rk Kerk zat. 7, zo.
8.30 en 10.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk.
10 ds. Steenstra, 4.30 dr. A. C. Tukker;
Kievietk. ('Samen op weg') 10 ds. Janse
de Jonge; Messiask. 10 ds. Hartzheim,
Scheveningen; Dorpscentrum 9.30
kand. v. Dis. Geref. Kerk Zijllaan 10 en 7
ds. v.d. Woude. Ned. Prot. Bond (Kerk-
dam) 10.30 ds. Friederich, O.geest.
WOUBRUGGE Herv. Gem 9.30 ds
De Leeuw. Maarn. 6.30 ds. Aalders.
jeugddienst in geref. kerk. Geref. Kerk
9.30 prof. Nauta, A.dam, 6.30 ds. Aal
ders. gez. jeugddienst. Rk Kerk zat. 7,
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
De Graaff, Nieuwveen, 5 hr. J. de Haan,
gez. gezinsdienst. Geref. Kerk 9.30 ds.
Christ, Katwijk aan Zee, 5 zie herv. ge
meente.
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 ds.
Wolthaus, gezinsdienst. Rk Kerk St. Jan
zat. 7.30, zo. 9.30; Chr. Dienaark. zat. 7,
zo. 10; Meerburgkerk H. Rijndijk zat. 7,
zo. 9.30 en 11.
ZWAMMERDAM Herv. Gem. 9.30 en
6.30 ds. Eijsenga, ha. Geref. Kerk 9.30
hr. Knotters. Oudewater, 6.30 ds. v.d.
Berg, Bodegraven. Remonstr. Gem. 10
dr. Meijering, O.geest. In juli geen dien-
