Mediamagnaat Robert Maxwell
zoekt wereldwijde heerschappij
Een balletje slaan vanaf
de eerste of tweede etage
Utrecht heft parapsychologisch lab op
Bomers (Haarlem) gaat toch praten met Acht Mei9
Reportage
K
Hc.m/t.mm/
Hot STAAT Htnm 7
PAGINA 2
VRIJDAG 26 JUNI 19ö
De pastorale raad van het bis
dom Haarlem wil bemiddelen tus
sen de vertegenwoordigers van de
'Acht Mei-beweging' in het bisdom
en bisschop Bomers. Hij gaat een
brief opstellen ter voorbereiding
van een gesprek tussen beide par
tijen. De bisschop heeft dat aanbod
aangenomen.
'Acht Mei' werd in 1985 opge
richt uit onbehagen over het offi
ciële programma voor het pausbe
zoek. Daarin was, volgens de initia
tiefnemers, te weinig aandacht
voor vernieuwingsgezinde organi
saties en personen.
In een KRO-programma noemde
bisschop Bomers vorige maand be
zoekers van de laatste manifestatie
van 'Acht Mei' in Zwolle "welwil
lende mensen, maar toch eniger
mate verward". "Wij moeten ons
serieus de vraag stellen of hun po
gingen om de kerk een ander ge
zicht te geven niet leiden tot een
andere kerk", zei hij bij die gele
genheid.
In het bisdom Haarlem werd
zeer ontstemd op Bomers' uitlatin
gen gereageerd. In hetzelfde pro
gramma merkte de bisschop op,
dat rooms-katholieken niet op
PvdA of WD zouden moeten
stemmen, gezien het vrije abortus
standpunt van deze partijen. Een
week eerder liet hij zich in het
Westduitse bedevaartsoord Keve-
laer negatief uit over de afstandelij
ke houding van veel Nederlandse
rooms-katholieken tegenover het
pausbezoek in '85.
S. C. Knol, afgevaardigde van het
dekenaat Den Helder in de Haar
lemse pastorale raad, heeft inmid
dels uit protest tegen deze uitspra
ken als lid van de raad bedankt.
Bezoek. Het Overlegorgaan
van Joden en Christenen in Neder
land (Ojec) is 'diep teleurgesteld'
over het doorgaan van het bezoek
van de Oostenrijkse president
Waldheim aan de paus (gisteren).
Het is "een stap terug op de toch al
zo moeizame weg van de joods-
christelijke betrekkingen".
- Het dagelijks bestuur van de
Hervormde Kerk kwam met een
afzonderlijke verklaring. "Door de
ze ontvangst is op zijn minst de
schijn gewekt dat van kerkelijke
zijde de aanklachten tegen Wald
heim niet ernstig behoeven te wor
den genomen".
Geen visum
Grenswachten in Berlijn,
hoofdstad van de DDR (Oost-
Duitsland), hebben gisteravond
stafmedewerker Gied ten Berge
van het Nederlandse Interkerke
lijk Vredesberaad (IKV) een visum
geweigerd. Met twee andere mede
werkers wilde Ten Berge de 'Kir-
chentag' van de Oostduitse Evan
gelische Kerk in Berlijn bijwonen.
"Blijkbaar staat Ten Berge op
een soort zwarte lijst en is hij als
IKV-medewerker geëtiketteerd",
zo reageerde een woordvoerder
van het IKV. De laatste jaren is het
herhaaldelijk voorgekomen dat
IKV-medewerkers geen' toegang
kregen tot een Oosteuropees land.
Werk. In Parijs moet tussen
half juli en eind augustus het inter
nationaal doopsgezind studenten
opvanghuis worden opgeknapt,
voornamelijk schilder- en behang-
werk. Jaap Brüsewitz, Eigenhuis
straat 34 Hoofddorp, 02503-16132,
wil vragen van belangstellende
jongeren hierover graag beant
woorden.
Werkers krijgen in de foyer bij
het opvanghuis kost en inwoning.
De reis naar Parijs moeten ze zo
mogelijk zelf betalen. Maar zijn de
kosten een bezwaar, dan wil de
doopsgezinde Zendingsraad bij
springen. Die is namelijk voor Ne
derland de ondersteunende instan
tie.
Bijkomstig voordeel van dit kar
weitje, zegt Jaap Brüsewitz: "Een
geweldige kans om je Frans, Duits
of Engels eens op te poetsen".
Bidden. Uit een ingezonden
stuk van T. Horst uit Arnhem van
daag in het Algemeen Dagblad:
"Gebedsactie Limburg gaat bid
den voor beter weer en is ervan
overtuigd dat God dit gebed zal
verhoren, dit op grond van het feit
dat het gebed voor Simonis naar
aanleiding van de korte gedingen
ook is verhoord.
Ach, ach, als dit alles toch waar
zou zijn. Als God het wéér zou kun
nen veranderen, laat Hem dan lie
ver in de allereerste plaats deze zie
ke wereld verlossen van drugs, al
cohol en prostitutie. En beter weer
voor droge delen van Afrika. Dót is
belangrijk".
Open kerk. In juli en augustus
staat de oude Dorpskerk in Wasse
naar op zaterdag voor iedereen
open. Vrijwilligers zullen de bezoe
kers ontvangen. De organisten
hebben zich bereid verklaard het
orgel af en toe te laten horen.
Vesper. De Schola Gregoriana
Lugdunensis sluit ook haar vierde
werkjaar af met het zingen van een
vesperdienst ter gelegenheid van
het rooms-katholieke feest van Pe
trus en Paulus, komende zondag
om 7 uur in de Petruskerk aan de
Lammenschansweg in Leiden.
Diaken C. W. M. Schmidt zal een
korte overweging uitspreken.
Dirigent R. Bot zal voor de laat
ste keer bij dit koor als cantor op
treden. Het koor zoekt versterking
van nieuwe leden. De repetities
zijn op donderdag vroeg in de
avond en beginnen weer in sep
tember. Belangstellenden kunnen
zich wenden tot het bestuur, post
bus 502, 2300 AM Leiden.
Het Leids gregoriaans koor is
niet gebonden aan een kerkge
meente, parochie of gezindte. Het
verzorgt zeven grondig voorberei
de diensten per jaar.
Hervormde Kerk: beroepen te
Moerkapelle K. van Meijeren Oolt-
gensplaat; aangenomen naar Den
Haag-Loosduinen C. M. Krijger
Vlissingen, naar Fort MacLeod
(Canada) voor Reformed Church of
America kandidaat W. Meijer Kat
wijk aan Zee; bedankt voor Via-
nen J. Kaai Rhenen; toegelaten tot
de evangeliebediening R. van Til
Hoogeveen en G. Siebert Ugche-
len; beroepbaar mevrouw B. van
den Brink Groningen en mevrouw
•B. G. Elgersma-Guichelaar Baarn.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen naar Noordeloos kandidaat
H. van Eerden Kampen, de benoe
ming tot predikant voor evangeli
satiewerk in de regio Den Haag P.
Schelling Almelo.
Theologen in Rusland
Een groep Latijnsamerikaanse
'bevrijdingstheologen' brengt op
het ogenblik een bezoek van twee
weken aan de Sowjet-Unie. Pater
Betto, schrijver van het boek 'Fidel
Castro en de religie', verzekerde
dat dit bezoek voor de Russische
partijleiders 'van groot belang' is
en door het Vaticaan 'met sympa
thie' wordt gadegeslagen.
Volgens hem willen de Russi
sche partijleiders hun liberalise-
ringsbeleid ('glasnost') ook tot reli
gieuze zakewn uitbreiden. Betto
was ook in mei vorig jaar en in fe
bruari dit jaar in de Sowjet-Unie.
"Gorbatsjov is zeer geïnteresseerd
in het heroveren van geestelijke
waarden in zijn land, niet zozeer in
de religieuze betekenis, zoals wij
dat in het Westen verstaan, maar
op ethisch gebied".
Betto constateert bij het Vati
caan sympathie voor de toenade
ring tussen rooms-katholieke theo
logen, orthodoxen en communis
ten. "Alhoewel formeel afstand
wordt bewaard, omdat wij als dra
gers van de bevrijdingstheologie
een officieus kanaal zijn. Mijn boek
óver Fidel Castro, dat de deuren
van het Kremlin opende, werd ook
door de paus behoorlijk op prijs
gesteld".
UTRECHT - Juist nu Parapsychologie ste
vig in de belangstelling staat, wil de faculteit
voor sociale wetenschappen van de Rijks Uni
versiteit Utrecht (RUU) haar parapsycholo
gisch laboratorium opheffen. Dat is niet met
elkaar te rijmen, vindt dr.ir. S.A. Schouten. Hij
is hoofddocent bij het laboratorium en dus één
van de vijf gedupeerde medewerkers.
„De opheffing is niet in geld uit te drukken,
maar ons laboratorium heeft een behoorlijk
maatschappelijk belang. Als wij er niet meer
zijn, dan is er geen beroepsinstantie meer
waarvan de medewerkers zich op wetenschap
pelijke gronden kunnen uitspreken over wat
reëel is en wat niet. Er wordt nu eenmaal ont
zettend veel onzin verkocht op dit gebied".
Bekend voorbeeld van dat laatste is volgens
Schouten het 'uit zichzelf laten krom buigen
van een lepeltje. „Als een goochelaar dat doet,
dan is het 'leuk'. Wanneer iemand het doet die
zich paranormaal noemt, dan heet het ineens
'ongelooflijk'. Terwijl het gewoon een kwestie
is van zo'n lepel van tevoren bewerken. Of de
man op het toneel leidt zijn publiek even af en
buigt dat ding dan snel krom".
Parapsychologie, zegt Schouten, behandelt
serieuze zaken als telepathie, helderziendheid,
toekomst-voorspellingen. „Wij zijn een vraag
baak voor hulpverleners die cliënten bij zich
krijgen met problemen die voortkomen uit pa
ranormale ervaringen. Er was bijvoorbeeld
een moeder die had gedroomd dat haar kind
op weg naar school zou verongelukken. Ze
wilde weten wat ze daarmee aan moest. Wij
geven dan advies. In dit soort gevallen is de
kans dat er sprake is van een reële waarschu
wing overigens gering".
door
Jos van der Meer
Als recent voorbeeld van een groot onder
zoek dat zijn met opheffing bedreigde labora
torium heeft gedaan, noemt Schouten dat naar
het functioneren van paragnosten. „Dat zijn
van die mensen die aan de hand van bijvoor
beeld een foto van alles over iemand vertel
len", zegt hij. „Uit ons onderzoek is gebleken,
dat er weinig paranormaals zit in hun werk.
Het gaat gewoonweg om mensen met veel
mensenkennis en een grote ervaring in het
omgaan met allerlei soorten mensen. Mijn con
clusie is dat een paragnost net zo paranormaal
is als de cliënt wil dat-ie is; als de cliënt bereid
willig meewerkt, klopt het altijd wel wat de
paragnost over hem of haar zegt".
Schouten vindt de redenen om met het lab
te stoppen niet overtuigend: „Er staat dat er
niet meer genoeg geld is; we zouden boven
dien te klein zijn, niet een bepaalde kritische
omvang hebben om verantwoord aan onder
zoek en onderwijs te kunnen doen. Wij zitten
echter maar één docent af van die 'kritische
omvang'. Bovendien nemen wij slechts één
procent van de kosten van sociale weten
schappen voor onze rekening. En^wij zijn be
reid op onze begroting bijna een kwart te be
zuinigen, onder andere door genoegen te ne
men met een lagere plaats op onze salaris
schaal".
Een derde argument dat het faculteitsbe
stuur voor de opheffing gebruikt, is dat het on
derzoek bij parapyschologie dermate ver van
andere soorten onderzoek af ligt, dat het ner
gens mee te bundelen is. Schouten: „Ik vind
dat zo'n ontzettende kul. Het feit dat je onder
zoek kunt bundelen, maakt het toch niet auto
matisch waardevoller. Dit is een organisatori
sche kwestie, niet iets dat met kwaliteit te ma
ken heeft".
Vuilstortplaats in Rotterdam nu golf-oefencentrum
Aan de rand van Rotterdam,
vlak achter het langs de rijksweg
naar Gouda gelegen Sint Fran-
ciscus Ziekenhuis, is een voor
Europa uniek sportveldje aange
legd. Twee jaar geleden was deze
plek nog een vuilstortplaats, nu
is het veranderd in een hypermo
dern golf-oefencentrum.
De oefenbaan is er een met ver
diepingen. Zo kan er zowel vanaf
de eerste als de tweede etage een
balletje worden geslagen. In Ja
pan en de Verenigde Staten is
dat niet bijzonders, maar voor
Europa en ons land is het uniek.
door
Bas Hoppel
Zestig spelers tegelijk kunnen
er terecht: beginners maar ook
geoefenden die hun „swing" wil
len verbeteren. De tribunes die
aan de rand van het complex zijn
neergezet, zijn dan ook voor hen
gebouwd en niet bedoeld voor
voor toeschouwers. Veertig af
slagplaatsen zijn overdekt zodat
zelfs bij een flinke hagelbui het
balletje nog gewoon vanaf het
groene matje richting Rotter
dam-centrum kan worden gesla
gen. Rondom het 250 meter lan
ge oefenveld is bovendien een
'echt' golfterrein aangelegd.
Daar mag je alleen komen als je
hebt aangetoond dat je de kunst
van het golfen verstaat.
Gat in de*markt
Initatiefnemer van het unieke
en spectaculair ogende golfmek-
ka is de 36-jarige John Scholte.
Twee jaar geleden was hij ama-
teur-golfkampioen van ons land.
Juist door het opzetten van het
oefencentrum en de drukte er
omheen heeft hij echter sinds
dien geen bal meer aangeraakt.
Hij stortte zich op de oefenbaan
omdat hij er een gat in de markt
inzag.
„Toen ik een paar jaar geleden
in de Verenigde Staten werkte,
zag ik daar verschillende van die
oefencentra. Ik dacht: zoiets
moeten wij ook in Nederland
hebben", vertelt de bescheiden,
maar enthousiaste Scholte.
Het terrein dat hij op het oog
had was geen fraai stukje natuur
schoon waarop de meeste golfba
nen zijn te vinden, maar een
voormalige vuilnisbelt van de ge
meente Rotterdam. Aanvanke
lijk zouden hier woningen wor
den gebouwd, maar de grond
was zo ernstig met zware meta
len en olie verontreinigd dat het
afgraven ervan Rotterdam f 100
miljoen zou gaan kosten. Beslo
ten werd tot een „creatieve op-
LONDEN - Je vindt hem hier, je vindt hem daar, je vindt
hem overal: de 64-jarige Robert Maxwell, die zich plotse
ling heeft gemengd in het felle overnamegevecht tussen
Elsevier en Kluwer, dat de Nederlandse uitgeverswereld
in zo'n grote beroering heeft gebracht.
sen de 5 en 15 miljoen gulden. Een
zelfde droom koestert Rupert Mur
doch, die met zijn nationale en in
ternationale uitgeverijen, kranten,
filmstudio's, radio- en televisiesta
tions al een heel eind gevorderd is
in de verwezenlijking daarvan.
Maxwell heeft grote bewonde
ring voor de manier waarop Mur
doch zijn communicatierijk uit
breidt. Hij beschouwt dót als het
juiste voorbeeld om na te volgen.
Vandaar zijn recente uitspraak:
„Het gaat niet om vandaag, maar
om waar, wij en Murdoch in 1990
staan. Ik voorspel dat we hem dan
voorbij zijn". Hij zei het met zijn
bekende brede, bijna joviale glim
lach. Zo zelfverzekerd, dat het in
derdaad klonk als een belofte.
lossing" waarvoor slechts een
fractie van het oorspronkelijke
bedrag, nl. f 800.000, behoefde te
worden uitgetrokken.
Het pokdalige terrein werd
eerst netjes vlak gemaakt en toen
met een drie centimeter dik fil
terdoek afgedicht. Hierop werd
80 centimeter aarde gestort en
graszaad gestrooid zodat Rotter
dam er sinds vandaag (prins Jo-
han Friso sloeg de eerste bal) een
extra attractie bij heeft.
in de dagen voor de opening
werd al volop op de baan geoe
fend, waarbij de indruk niet kon
worden weggenomen dat golf
nog steeds een elitaire sport is.
Twee vrouwen van rond de vijf
endertig beaamden het onbe
wust, tijdens de lessen bij de
twee jonge Engelse golfprofs die
Scholte in dienst heeft genomen.
De ene vrouw zegt ook al te ten
nissen, de ander hockeyt. Beiden
willen golf er wel „bij gaan doen"
hoewel het volgens de laatste wel
„verrekte duur" wordt.
Volkssport
Desalniettemin heeft Scholte
over belangstelling niet te kla
gen. Hoewel het lidmaatschap
niet verplicht is, kon hij zich al
voor de officiële start verheugen
op zo'n 1000 leden. Hij vreest
reeds eind juli bij het inschrijven
van het 1500-ste lid een leden
stop te moeten invoeren. Het
geeft volgens hem al aan dat golf
allang geen elitaire sport meer is
maar' bezig is uit te groeien tot
een volkssport, zoals in Amerika,
Japan en Engeland.
„Tot enkele jaren geleden
moest je over een meer dan mo
daal inkomen beschikken om de
golfsport op een intensieve ma
nier te kunnen beoefenen. Dat is
nu allemaal aan het veranderen
en golf is zeker bereikbaar ge
worden voor mensen met een
'gemiddelde beurs'. Op de oefen
baan kun je al voor f 7,50, inclu
sief een emmer balletjes, te
recht".
De lange wachtlijsten en le
denstops bij de meeste vereni
gingen bevestigen die toenemen
de belangstelling. Niet voor
niets, zo zegt Scholte, wil Ven-
dex International de eigenaar
van o.a. de Vroom Dreesmann-
warenhuizen, de komende vier
jaar 15 golfbanen aanleggen en
daarmee de bestaande speelmo-
gelijkheden met bijna de helft
uitbreiden.
Zonder de fameuze mascarades
waarmee de Rode Pimpernel de
bloedige consequenties van de
Franse revolutie trotseerde, maar
wel met soortgelijke listen en trucs
en vooral geheimzinnigheid, duikt
zijn naam telkens op in de financië
le frontlinie. Want in het op het
juiste moment kopen en weer ver
kopen van grote objecten is hij zeer
bedreven.
door
Haye Thomas
Er is een tijd geweest, in het be
gin van de zeventiger jaren, dat
men Robert Maxwell in financiële
kringen helemaal niet zag zitten. In
1971 verklaarde het Engelse depar
tement van handel en industrie
hem totaal ongeschikt om een
overheidsonderneming te leiden
en zelfs werd hij ook in de City, het
grote financiële centrum, met de
nek aangekeken.
Dat is inmiddels wel veranderd.
Robert Maxwell is thans de hoog
ste instantie in twee overheidson-
dernemingen met een totale
marktwaarde van meer dan 5 mil
jard gulden en leidt met op zijn
minst vaardige hand een hele reeks
privébedrijven.
Socialist
Niettemin is hij een omstreden
figuur gebleven, de grote donkere
man met de zware borstelige
wenkbrauwen, die in 1923 in Tsje-
choslowakije als Jan Ludwig Hocb
werd geboren. Net voor de Tweede
Wereldoorlog kwam hij naar Enge
land, waar hij de Engelse nationali
teit aannam en zijn naam verander
de in Robert Maxwell.
Aanvankelijk was de politiek
zijn grote doelstelling. Hij ontpop
te zich als een gedreven socialist en
bracht het zelfs tot Labouraf-
gevaardigde in het parlement, be
kend om zijn nauwe banden met
landen achter het IJzeren Gordijn.
Niet bepaald dus de kenmerken
voor een toegewijde conventionele
kapitalist. En toch is hij die gewor
den in heel het nerveuze miljce-
nenspel op de aandelenmarkt. Al
houdt hij volmondig vol dat hij de
koers van het socialisme volstrekt
trouw is gebleven.
Dat op zich al heeft tot grote con
troverses geleid. Vooral toen hij in
een complete overrompelingsactie
beslag legde op wat nu zijn groot
ste onderneming is: de British
Printing and Communication Cor
poration, die hij voor een afbraak-
prijs van 10 miljoen pond in 1981
kocht. Vier jaar later al was de
zwaar verliezende BPCC omge
toverd in een 25 miljoen pond
winstmakende onderneming.
Maxwell ging verbitterde ge
vechten aan met de vakbonden
over lonen en vooral personeelsbe
zetting. Met als uiteindelijk resul
taat dat hij het werkbestand van
13.000 tot 7000 terugbracht. Een
besparing van 75 miljoen pond per
jaar. Maar de acties die daaraan ten
grondslag lagen, haalden tegelijk
weer alles naar boven uit de dagen
dat hij zijn academische uitgeverij
Pergamon Press voor 25 miljoen
pond verkocht.
En de nieuwe eigenaren van
Leasco in de boeken van Perga
mon ontdekten, dat door allerlei
bedenkelijke praktijken de waarde
van de uitgeverij veel te hoog was
opgeschroefd. Het was toen dat het
departement van handel en indus
trie zijn vernietigende oordeel over
Robert Maxwell uitsprak en hij on
der dreiging van gerechtelijke pro
cedures gedwongen was een com
pensatieregeling van ruim 6 mil
joen pond te treffen met Leasco.
In de aanval
Het was tekenend voor de kei
harde vechtersmentaliteit van Ro
bert Maxwell, dat hij Pergamon
Press terugkocht en onderbracht
in zijn geheimzinnige netwerk van
bedrijven en stichtingen, veelal
met de ongrijpbare basis van
Liechtenstein. Niemand weet wie
thans de eigenaar is van Pergamon
Press. Zoals zoveel onduidelijk en
ongrijpbaar blijft in de financiële
transacties van de man, die voort
durend in de aanval is en telkens
weer schijnt te kunnen beschikken
over immense bedragen op de aan-
en verkoopmarkt van de aandelen.
Want nauwelijks had hij de kruit
dampen in het gevecht tussen Klu
wer en Elsevier hoog opgejaagd, of
hij presenteerde zich alweer op de
eigen Engelse markt met een sterk
bod op het eigenlijk nog nieuwe,
maar financieel al wankelende
dagblad Today. En dat brengt hem
in directe confrontatie met zijn
grote rivaal, de Australische kran
tenmagnaat Rupert Murdoch, die
zich ook kandidaat heeft gesteld
voor de overname van het blad met
zijn moderne capaciteit voor kleu
rendruk.
Een nieuw miljoenengevecht ligt
in het verschiet. Robert Maxwell is
erbij. En zeker als het aankomt op
blufpoker is hij aan iedereen ge
waagd. Zijn laatste voorspelling is
dat hij omstreeks 1990 aan het
hoofd staat van een wereldomvat
tende communicatie-onderne
ming, met een jaaromzet van tus-
