Luchtakkoord EG
weer van de baan
k
Holland
Wht doe je als je ook na vijven een
tekort in je portefeuille ontdekt?
Block vernieuwt vloot Air
Uitnodiging aan ex-koning
Afghanistan schijnbeweging
Conflict over Gibraltar
Nog grotere beperldng
van vangst walvissen
'Extra btw op
prod likten
die vervuilen'
PAGINA 10
VRIJDAG 26 JUNI 1987
BOM OPGEDOKEN
LUXEMBURG (ANP) - Het moeizaam tot stand gebrachte akkoord over de liberalisering
van de Europese luchtvaart staat weer volledig op losse schroeven. Dat is het gevolg van
een diepgaand verschil van mening tussen Spanje en Groot-Brittannië over Gibraltar.
Toen raadsvoorzitter Herman de
Croo (de Belgische minister van
verkeer) het akkoord gisteren wil
de formaliseren door het in stem
ming te brengen verklaarde plotse
ling de Spaanse minister, Abel Ca-
ballero, dat hij tegen zou stemmen.
Het akkoord zou dan van de baan
geweest zijn. Een besluit tot libera
lisering van de Europese lucht
vaart moet namelijk met unanimi
teit worden genomen.
Nadat de Spaanse minister zijn
standpunt bekend had gemaakt
zag raadsvoorzitter De Croo af van
stemming. Hij kondigde aan dat hij
een nieuwe Europese transport-
raad bijeen zal roepen op 30 juni.
De Croo hoopt dat Spanje en
Groot-Brittannië in de tussenlig
gende dagen hun geschil zullen bij
leggen.
Het Spaans-Britse geschil spitst
zich toe op het vliegveld van Gi
braltar. Vanaf het moment dat het
vliegveld werd aangelegd heeft
Spanje betwist dat het rechtmatig
onder Brits beheer zou zijn. "Als
BOURNEMOUTH (AP) - Een
Amerikaans voorstel om strengere
maatregelen uit te vaardigen tegen
commerciële walvisvangst die on
der het voorwendsel van weten
schappelijk onderzoek wordt uit
gevoerd heeft gisteren steun gekre
gen van de meerderheid van de In
ternationale Walviscommissie die
in Groot-Brittannië bijeen is.
De commissie stemde met 19 te
gen zeven bij zeven onthoudingen
in met het Amerikaanse voorstel
om vergunningen voor het doden
van walvissen ten behoeve van de
wetenschap te laten natrekken
door het wetenschappelijke comité
van de commissie. Dit om te zien of
de betrokken vangst bijdraagt aan
de kennis over het aantal walvis
sen dat nog in de zeeën over is.
De tegenstemmers waren Japan,
de grootste afzetmarkt voor walvis
vlees, Chili, IJsland, Noorwegen,
Zuid-Korea en de Sowjet-Unie.
China, Frankrijk, Mexico, Spanje,
de kleine Antillen en de Solomon-
eilanden onthielden zich van stem
ming.
Het merendeel van de 32 landen
die de vijfdaagse conferentie in
Bournemouth bijwonen, evenals
alle 57 milieugroepen die eveneens
aanwezig zijn om hun zaak bij de
deelnemers te bepleiten, geloven
niet dat de mensheid veel wijzer
zal worden over het aantal walvis
sen door de dieren te doden.
De Japanse afgevaardigde Tat-
suo Saito zei zeer teleurgesteld te
zijn over het resultaat van de stem
ming en te vrezen voor "de toe
komst van deze commissie", die
zich steeds verder heeft ontwik
keld tot een club voor milieube
houd. Vrees dat Japan, Noorwegen
en IJsland uit protest het overleg
zouden verlaten werd evenwel niet
bewaarheid.
In 1982 heeft de commissie be
sloten de commerciële walvis
vangst in 1986 stop te zetten om
een telling van de walvisbevolking
mogelijk te maken. Na protesten
van Japan en Noorwegen hoefden
deze landen zich niet aan het ver
bod te houden, terwijl IJsland en
Zuid-Korea aankondigden de
vangst te zullen voortzetten onder
de noemer wetenschappelijk on
derzoek.
Met de beslissing van de com
missie zijn de VS gerechtigd straf
maatregelen te nemen tegen lan
den die in de ogen van de commis
sie de wetenschappelijke vergun
ningen misbruiken voor commer
ciële vangsten. Mogelijke maatre
gelen zijn een beperking van de Ja
panse visrechten in Amerikaanse
wateren en strafheffingen op de in
voer van vis in de VS. De laatste
stap zou niet zozeer Japan treffen,
dat zelf veel vis importeert uit de
VS, maar kan desastreus uitpak
ken voor IJsland, dat het grootste
deel van zijn vis naar de VS expor-
we het Europese luchtvaartak
koord accepteren erkennen we
daarmee impliciet dat het vlieg
veld Brits territorium is. Dat kun
nen we niet accepteren. Deze zaak
moet worden opgelost via onder
handelingen tussen ons en de Brit
ten", aldus de Spaanse minister.
De Britten hebben altijd op het
standpunt gestaan dat Gibraltar
EG-gebied is. Spanje wist dat toen
het bij zijn toetreding de Europese
verdragen ondertekende. Het
vliegveld van Gibraltar behoort tot
Gibraltar en er kan geen sprake
van zijn dat de status er van veran
dert door een luchtvaartakkoord,
aldus de Britten. Hoe die twee
standpunten met elkaar verzoend
kunnen worden is voorlopig nog
niet duidelijk. Verschillende po
gingen van De Croo om tussen bei
de landen te bemiddelen zijn giste
ren volledig mislukt.
zullen' volgens Block wel beperkt
blijven. De Air Holland-directeur
zei ook op langere termijn te den
ken aan vluchten naar Afrika en
het Verre Oosten. Voornaamste
markt blijft echter voor Air Hol
land het Nederlands vakantiever-
voer. Deze zomer zal de maat
schappij ongeveer 175.000 Neder
landers naar en van hun zonbe-
stemming vervoeren, hetgeen vol
gens Block neerkomt op een
marktaandeel van ongeveer 22 pro
cent.
De ontwikkeling die zijn maat
schappij sinds de eerste vlucht op
2 april' 1985 heeft doorgemaakt
noemde Block gunstig. Het jongste
boekjaar, dat 31 maart werd afge
sloten, toonde een bedrijfsresul
taat van 3,5 miljoen gulden, waar
mee volgens Block de aanloopver
liezen uit het eerste jaar zijn ge
compenseerd.
Over het onderhoud van de nieu
we vloot is Air Holland nog in on
derhandeling met onder andere
British Airways, die tientallen
757's in gebruik heeft.
Bij Air Holland werken op dit
moment 165 mensen, inclusief de
tijdelijke krachten.
BROUWERSHAVEN (ANP) - Adjudant Stupers van de Mijnopruimingsdienst van de Koninklijke Marine
(rechts) toont een mijn die boven water is gehaald uit het Grevelingenmeer. Het explosief werd vorige week
ontdekt door een sportduiker op de bodem van het meer. De 500-ponder, afkomstig uit de Tweede Wereldoorlog is
onschadelijk gemaakt. (foto anp»
afgeleverd, is inclusief de oplei
ding van vliegers een bedrag van
155 miljoen gulden gemoeid.
Dit heeft Air Holland-directeur/
oprichter John Block gisteren be
kendgemaakt. De Air Holland-
vloot bestaat nu nog uit drie vlieg
tuigen van het tvpe Boeing-727.
Deze zullen de vloot gaan verlaten
bij de komst van de 757-toestellen.
Bij de financiering van de nieuwe
vloot zijn de Algemene Bank Ne
derland, de Amro-bank en de Ne-
derlandsche Middenstands Bank
betrokken. Ook zullen nieuwe aan
deelhouders gaan deelnemen in de
luchtvaartmaatschappij. De Tran-
sol-groep, vanaf de start van Air
Holland in april 1985 voor 80 pro
cent aandeelhouder, zal dat belang
terugbrengen tot 35 procent.
De tweemotorige Boeing 757-
toestellen zullen in de uitvoering
van Air Holland plaats bieden aan
213 passagiers. De nu vliegende
727-vliegtuigen kunnen 189 passa
giers vervoeren. Air Holland heeft
gekozen voor Rolls Royce-moto-
ren. De vliegtuigen behoren in hun
klasse tot de geluidarmste en zui
nigste in het brandstofverbruik.
Block verklaarde van de moge
lijkheden die deze vliegtuigen bie
den voor lange afstandsvervoer ge
bruik te willen maken door- ze in te
zetten op chartervluchten naar
Oostcanadese bestemmingen. De
ze kunnen vanaf Amsterdam non
stop worden gevlogen. De omvang
van deze transatlantische vluchten
SCHIPHOL (ANP) - De charter-
luchtvaartmaatschappij Air Hol
land heeft bij de Amerikaanse
Boeing-fabrieken een order ge
plaatst voor de levering van drie
vliegtuigen van het type 757. Met
de aanschaf van de toestellen, die
in maart en mei 1988 zullen worden
John tuucK, mei op ae acniergrond een model van de nieuwe Boeing 757.
Air Holland zal deze zomer ongeveer 175.000 Nederlanders naar en van
hun zonbestemming vervoeren.
AMSTERDAM (ANP) - Net als bij
loodhoudende benzine zou extra
btw geheven moeten worden op
milieu-onvriendelijke produkten.
Tevens moet er een internationale
wetgeving komen die de uitvoer
van milieubelastende produkten
uit Europa naar ontwikkelingslan
den tegenhoudt.
Tot deze aanbevelingen kwam
gisteren de door de overheid, TNO
en het Nederlandse bedrijfsleven
georganiseerde Europese confe
rentie over milieutechnologie. De
bijeenkomst werd deze week in het
kader van het Europese Jaar van
het Milieu gehouden in het RAI-
Congrescentrum in Amsterdam.
Enkele honderden vertegenwoor
digers van de overheid, de Europe
se Gemeenschap, de onderzoekwe
reld en de industrie, spraken met
elkaar over nieuwe technologische
ontwikkelingen ter bescherming
van het milieu.
In haar slotconclusie adviseerde
de conferentie de overheid fond
sen ter beschikking te stellen voor
het ontwerp van milieuvriendelij
ke produkten en de ontwikkeling
van schone produktieprocessen.
Men acht het van het grootste be
lang dat de industrie al bij het ont
werp van nieuwe produkten reke
ning houdt met het milieu tot in de
afvalfase toe, waarin haar artikelen
uiteindelijk terechtkomen.
De overheid en het bedrijfsleven
moeten hier veel meer aandacht
aan schenken, omdat daarmee een
aanzienlijke bijdrage geleverd kan
worden aan de bescherming van
het milieu tegen giftige en schade
lijke stoffen. Dr.ir. K. de Waal, ad
junct-directeur van de divisie
maatschappelijke technologie van
TNO in Apeldoorn, tevens voorzit
ter van de milieuconferentie, acht
de overschakeling van de industrie
op milieuvriendelijke produkten
technisch en economisch moge
lijk. Hij deelt niet de bezwaren van
sommige ondernemers tegen de
kostenverhoging die dit volgens
hem met zich brengt.
„Wanneer bij de aanvang van
nieuwe fabricageprocessen met
het milieu rekening wordt gehou
den, hoeven deze niet duurder uit
te vallen. Het is een mentaliteits
kwestie". De Waal is daarom een
voorstander van een prijsverho
ging van milieu-onvriendelijke
produkten door een extra btw-hef-
fing, zoals koelkasten die voor het
milieu belastende vloeistoffen en
andere schadelijke elementen be
vatten.
DEN HAAG - Sowjet-partijleider
Gorbatsjov wil kennelijk zo graag
weg uit Afghanistan dat hij bereid
is te biecht te gaan bij de bejaarde
ex-koning van het land, koning Za-
hir Sjah.
Enkele weken geleden liet hij in
het orgaan van de Italiaanse kame
raden, Unita, doorschemeren dat
de koning een rol kan spelen bij de
oplossing van het Afghaanse pro
bleem. Zijn zetbaas in Kaboel, Na-
jib, mocht vervolgens een concrete
door
Peter van Nuijsenburg
uitnodiging naar de Romeinse resi
dentie van de bejaarde vorst stu
ren. Najib verklaarde zich spon
taan bereid de macht te delen met
de 73-jarige ex-koning.
De poging om Zahir in te schake
len voor een Russische aftocht uit
hun wespennest met een mini
mum aan gezichtsverlies en een
maximum aan machtsbehoud
komt niet als een verrassing. De di
recteur van het Afghaanse Infor
matiecentrum in de Pakistaanse
stad Pesjawar, professor Majrooh,
beschreef verleden jaar al de weg
via Rome als de voor de Sowjets
ideale route voor hun terugtocht.
Met Zahir in Kaboel zouden de
Sowjets twee vliegen in een klap
slaan. De blijvende aanwezigheid
van de communisten in de rege
ring garandeert hen een doorslag
gevende stem in alle vitale kwes
ties. En Zahir mag het regime zijn
zo broodnodige legitimiteit ver
schaffen. Het kan dan ook geen
verbazing wekken dat hij voorlo
pig voor de eer heeft bedankt.
Zoals zo vaak in de diplomatie, is
hetgeen in een voorstel niet wordt
gezegd belangrijker dan wat wel
aan het papier wordt toever
trouwd. De uitnodiging van Najib
ontbeert zelfs het geringste voor
uitzicht op het houden van vrije
verkiezingen en voldoet daarmee
niet aan de minimumeis van het
gematigde verzet.
Van het verzet kunnen alleen de
drie gematigde partijen supporters
van de koning genoemd worden.
Zij zien een rol weggelegd voor Za
hir als hoofd van een overgangsre
gering die na de Russische aftocht
vrije verkieziningen uitschrijft. In
die constructie is al geen plaats in
geruimd voor de communisten van
Najib, laat staan dat een permanen-
De Afghaanse communistische
partijleider Najib. fotoAP»
te machtsdeling voor hen aan
vaardbaar zou zijn.
Voor de vier radicale partijen lig
gen de zaken eenvoudiger. Zij her
inneren zich dat Zahir tijdens zijn
bewind te weinig tegenspel heeft
geboden aan zijn neef Daoed die
vooral oog had voor de Russische
belangen in Afghanistan. Daoud
pleegde in 1973 de coup, waarbij
Zahir die toen in Rome verbleef,
werd afgezet. Deze staatsgreep
wordt door de radicalen gezien als
het voorspel van de communisti
sche machtsovername in 1978 en,
uiteindelijk, de Sowjet-invasie in
december 1979. Zahir is voor hen
derhalve persona non grata.
Motief
Verondersteld mag worden dat
de Sowjets en hun Afghaanse col
laborateurs op de hoogte zijn van
deze standpunten. De vraag is nu,
wat zij, afgezien van het onvermij
delijke propaganda-aspect, met de
uitnodiging aan Zahir beogen.
Voor het verder aanwakkeren van
de verdeeldheid binnen het verzet
is het bod van Najib duidelijk te
mager. Het belangrijkste motief
voor zijn laatste vredesoffensief
moet waarschijnlijk gezocht wor
den in de intriges in Kaboel.
Het is bekend dat de Sowjets
niet tevreden zijn over de presta
ties van Najib. Na het echec met
zijn voorganger Karmal, die er
maar niet in slaagde de oorlog te
gen het verzet te winnen, besloot
het Kremlin de oorlog via de diplo
matieke weg te winnen. Indachtig
de stelregel dat bij een nieuw be
leid, een nieuwe verpakking hoort,
viel de keus op N^jib. Najib gold
als energiek en daadkrachtig en
was het enige alternatief voor Kar
mal. Hij had maar een nadeel: hij
was de chef van de geheime dienst,
de Khad.
Deze functie bleek afbreuk te
doen aan zijn geloofwaardigheid
als vredesapostel. Begin dit jaar
stelde hij een staakt-het-vuren
voor, dat door het verzet unaniem
werd afgewezen. Hij probeerde,
voornamelijk bejaarde, stamhoof
den voor zich te winnen; zonder
zichtbaar resultaat. Zijn gezag
taande en de geruchten dat hij het
veld zou moeten ruimen werden
sterker. Om zijn politieke leven te
redden is hij genoodzaakt op elke
hint van Gorbatsjov te reageren
met een voorstel dat de Sowjets be
haagt, maar voor het gematigde
verzet net niet aanvaardbaar is.
De uitnodiging aan Zahir moet
in dit licht bezien worden. Gor
batsjov gaf in Unita de aanzet hier
toe, Najib pakte die op, maar Zahir
keurde het af. De vraag is alleen
hoe lang Najib deze balanceeract
kan volhouden.
De acties van de verzetsstrijders
(moedjaheddin) in Afghanistan
zijn de afgelopen weken steeds
driester en effectiever geworden.
Sinds zij over Amerikaanse Stin-
ger-raketten beschikken en met
een voor het regime verontrusten
de regelmaat Afghaanse vliegtui
gen neerhalen, is hun moreel aan
zienlijk gestegen. Dat speelt vooral
de radicale partijen, die van geen
compromis met Kaboel willen we
ten, in de kaart. Zij hebben hun
machtspositie ten opzichte van de
gematigde groepen versterkt en
daarmee Najibs manoeuvreerruim
te drastisch verkleind.
Als blijkt dat hij niet langer in
staat is de rol te spelen die de Sow
jets hem hadden toebedeeld en zijn
arsenaal aan kunstgrepen uitgeput
raakt, zijn zijn dagen geteld. Zijn
opvolger en de Sowjets zullen ver
volgens met realistische voorstel
len moeten komen, willen zij met
enig kans op succes een beroep
kunnen doen op Zahir.
Je hoeft niet op het Binnenhof te
werken om te weten .hoe vervelend het
is om even krap bij kas te zitten. Zeker
als de banken al gesloten zijn.
Gelukkig is er een manier om op
ieder moment van de dag snel een gaatje
in uw begroting te dichten.
Met een salarisrekening bij de bank
die nooit dicht is: de Nutsspaarbank.
De enige bank in de regio die 24-uurs
service heeft.
V' Met nu al 21 geldautomaten. En we
plaatsen er het komende jaar nog
eens een tiental bi) (onder meer bij de
Scheveningse Boulevard en in winkel
centrum Leidsenhage).
Zodat iedereen dag en nacht aan
z'n geld kan komen Snel. Makkelijk. En
het kost bovendien niks extra.
Het enige dat u ervoor hoeft te
doen is een salarisrekening te openen
bi) één van onze kantoren
en meteen te vragen naar I
zo n handig pasje voor de S3P
geldautomaat. nutsspaarbank
De Nutsspaarbank doet
meer. 24 Uur per dag.
