Juni: maand vol mistroostige koude en ongekende vochtigheid Kim Dae Jung w i l presidentschap niet 'Verlengen' jeugdloon zinloze onderneming Kruistochten lijdt schade door meer openheid in Rusland PAGINA 2 DONDERDAG 25 JUNI 1987 De langste dag van het jaar, 21 juni, ligt alweer ach ter ons en nog steeds is het alleen op de kalender zorner in Nederland. De toene mende mistroostigheid bij menigeen houdt nagenoeg gelijke tred met het aantal verhalen over mogelijke oorzaken van de hardnekki ge koelte in de junimaand van dit jaar. door Ben Apeldoorn Op 21 juni, even na het midder nachtelijke uur, bereikte de zon zijn zogeheten hoogste declinatie stand. Dat wil zeggen dat wij op het noordelijke halfrond, ten op zichte van onze zon, 'het diepst voorover hangen' en de zon over dag zijn hoogste stand aan de he mel kan bereiken. Per definitie be gint. dan de zomer. De dag begint prachtig met een overmaat aan zonlicht, hoewel de meeste buitenthermometers om zes uur amper tien graden aanwij zen. Een paar uur later is het in het zuidwesten van Nederland alweer mis: toenemende bewolking ge volgd door regen. En hoe Het is kil buiten. De ramen zijn zowel van binnen als van buiten vochtig; buiten door kletterende regendruppels en van binnen door condensvorming. Honderdduizen den cv-thermostaten geven gere geld seintjes naar cv-ketels: aan slaan, anders wordt het te koud binnen. In minstens evenveel huis gezinnen houdt men de lopende gasmeter in de gaten. Juni loopt al op z'n laatste benen en de ming is nog steeds onmisbaar. Weerpatroon Kamperen met dit natte weer is geen pretje, toch zijn er volhouderszoals hier in het Vliegenbos in Amsterdam-noord. de Nederlandse kust is het akelig stil. De wandelaars hier en daar vormen maar een flauwe af spiegeling van de anders zo massa le drukte. Een verhuurder van strandstoelen schenkt, met een be rustend gezicht, op verzoek van en kele dikbejaste optimisten koffie in. 'Man' lacht iemand, 'anders kon je om deze tijd over de koppen zo wat naar Engeland lopen'. Is het langdurige weertype in ju ni nu inderdaad zo bijzonder ge weest, of waren de verwachtingen alleen maar veel te hoog gespan nen? Om te beginnen is het niet zo dat elke maand zijn eigen vaste weerpatroon heeft. Het weer is het gehele jaar door afhankelijk van een groot aantal faktoren, die over de hele wereld op een zeer inge wikkelde manier in elkaar grijpen. Die faktoren zijn onder andere de stromingen in en temperaturen van zeewater, de verdeling van wa ter en land, de stand van de zon en de circulatiepatronen en tempera turen van luchtmassa's (hoge en la ge drukgebieden) in de onderste laag (de troposfeer) van onze dampkring. Alleen al een heel klei ne invloed op één van deze fakto ren, kan het weerbeeld voor een groot gebied een paar duizend kilo meter verderop ingrijpend veran deren. Zeeklimaat Bij ons wordt het weerbeeld sterk bepaald door de onmiddellij ke nabijheid van de Noordzee; lan den als Nederland hebben per defi nitie dan ook een zeeklimaat dat zich kenmerkt door relatief zachte winters en koele zomers. De zee oe fent dus een temperende werking uit. Dit komt omdat water langer nodig heeft om warm te worden dan land en, omgekeerd, die warm te ook langer vasthoudt. Daarentegen hebben landen met een typisch landklimaat doorgaans hete zomers en strenge tot zeer strenge winters; land is betrekke lijk snel verwarmd maar staat die warmte ook weer makkelijk af. Toch zijn er wel seizoensgebon den weertypen die vaker dan an ders in een bepaald seizoen voor komen. Zo kent de maand mei een specifiek aantal dagen met noor denwind en een gemiddeld hoog aantal uren zonneschijn, net als de maand juni Alleen bij uitzondering zijn de maanden mei en juni somber, koud en nat. Het is de in juni nog niet voldoende opgewarmde Noordzee die in aangrenzende lan den weertypen kan veroorzaken zoals een hardnekkig wolkendek en vanuit zee binnendrijvende (zee)mist in de kustgebieden. Dit zijn meestal bij noordelijke tot noordwestelijke winden voorko mende weertypen, vaak optredend na warmere perioden, zo schrijft de aan het KNMI te De Bilt verbon den meteoroloog B. Zwart in zijn boek 'Het weer van seizoen tot sei zoen' (uitg. Bruna te Utrecht. Draait de wind echter naar het westen dan kan een warmere pe riode plotseling omslaan in een veel koelere periode met veel re gen, als gevolg van depressies die onafgebroken langs de zeeroutë IJsland-Engeland op ons afkomen. Dat onplezierige verschijnsel staat bekend als de 'Europese Moesson' en wat dat is, hebben we de afgelopen maand dus aan den lijve kunnen ondervinden. Vol gens de aan het KNMI verbonden klimatoloog Westrik is een derge lijke lange periode van slecht weer in juni zeer zeldzaam. 'In de eerste tien dagen van juni bedroeg de ge middelde temperatuur 12,9 graden tegen 14,7 normaal; een verschil van bijna twee graden. In de perio de tien tot twintig juni bedroeg het negatieve verschil maar liefst ruim vijf graden: 12,1 tegen normaal 17,2 graden gemiddeld. Dat is echt heel bijzonder'. Ook de gemiddelde middagtem- peraturen lagen, tot en met de 21- ste juni, drie tot vier graden bene den normaal. Kegen is er in ieder geval meer dan normaal gevallen; alleen in de eerste tien junidagen viel er in de De Bilt 45 millimeter regen, terwijl 58 mm voor de gehele maand juni een normale regenhoeveelheid is. Kleine ijstijd In feite moeten we bijna 250 jaar terug in onze geschiedenis, tot aan de jaren rond 1740, om vergelijkba re temperaturen in de junimaand te vinden. Volgens de gegevens in het archief van de afdeling Klima tologie van het KNMI bedroeg de gemiddelde junitemperatuur toert 12,2 graden en dat wijkt toch maar De periode rond 1740 noemt men ook wel de Kleine IJstijd vanwege de toen optredende ongewoon koe le zomers en zeer strenge winters. Onlangs vond men overigens ster ke aanwijzingen dat deze periode zeer waarschijnlijk moet worden toegeschreven aan bepaalde pro- Het is natuurlijk onzin om de zeer slechte voorzomer van 1987 nu al te betitelen als een mini-ijstijdje, maar toch rijst de vraag of er geen oorzaken kunnen worden aange- Zou het bijvoorbeeld niet moge lijk zijn dat we nu de klimatologi sche naweëen ondervinden van al de as die bij die wekenlange bos branden in Siberïe en China-Mon- golïe in de dampkring terecht is ge komen Drs B. Zwart: 'Een minieme in vloed daarvan is natuurlijk nooit helemaal uit te sluiten. Of dat as echter zo hoog de atmosfeer in kan komen, dat de gevolgen hier merk baar zijn, betwijfel ik. We zitten in een circulatiepatroon met aanvoer van depressie op depressie'. Ge woon een heel slecht voorjaar dus. „Ik stel mij niet beschikbaar voor de post van president", liet Kim Dae Jung, de belangrijkste oppositieleider van Zuid-Korea, vanmorgen in een telefonisch in terview met deze krant weten. „Voor mij is maar een ding be langrijk: het herstel van de de mocratie in Zuid-Korea. Als dat niet snel gebeurt, wordt het een grote chaos in dit land." De 62-jarige politicus mag nog altijd zijn huis in Seoel niet verla ten. Hij staat nu al bijna 80 dagen onder huisarrest. President Chun Doo-Hwan heeft gisteren in een gesprek met Kim Dae Jungs medestander. Kim Young door Joop Holthausen Sam, weliswaar beloofd het huis arrest te zullen opheffen. „Mgar", zo vertelde hij vanmorgen, „daar heb ik tot nog toe niets van ge merkt. Waarschijnlijk moet ik binnenblijven tot na de grote de monstratie die voor morgen is gepland. Dan gaat het hele land de straat op om herstel van de democratie te eisen van de rege ring. Wat president Chun giste ren aan Kim Young Sam heeft toegezegd is volstrekt onvol doende." De Democratische Hereni gingspartij van Kim Dae Jung en Kim Young Sam eist dat de pre sident niet langer wordt aange wezen door een college van kies mannen waarin de huidige machthebbers een grote meer derheid hebben, maar recht streeks door het volk. „Chun wil de massa onderdrukken. Het Ko reaanse volk heeft lange tijd bang gezwegen, maar de wereld kan nu zien dat de studenten niet meer alleen staan in hun strijd te gen de regering. Er is sinds april een unieke situatie gegroeid in dit land. Sinds Roh Tae Woo is aangewezen als de opvolger van Chun is het volk massaal de staat op gegaan. En geloof mij: er is niemand in de hele wereld die deze golf van protest kan keren." Kim Dae Jung doelt daarmee op de Amerikanen, die in het verleden met directe en indirecte steun de machthebbers in het za del hielden. „De lijn die deze Amerikaanse regering volgt inza ke Zuid-Korea is verstandiger dan die van de voorgangers. Nu wordt er niet meer geïnterve nieerd ten gunste van de onder drukkers, maar aangedrongen op de instelling van een demo cratisch bestuur".. Kim Dae Jung benadrukt dat hij herstel van de democratie via vreedzame weg wil afdwingen. „Wij willen geen geweld. De op positie doet ook alle mogelijke moeite de studenten te bewegen vreedzaam te protesteren. Tot nu toe is dat gelukt. Daar ben ik trots op. Als de zaak af en toe es caleerde, kwam dat doordat mensen woedend reageerden op het geweld dat de overheid ge bruikte om demonstraties uiteen te slaan." De Zuidkoreaanse oppositie leider staat een machtsovername voor ogen zoals vorig jaar op de Filippijnen. „Er zijn vele paralel len te trekken tussen de Zuidko reaanse situatie nu en de toe stand op de Filippijnen kort voor het vertrek van Marcos. Net als daar is er hier een grote oppositie tegen de regering. Net als op de Filippijnen wil het grootste deel van de bevolking niet de instel ling van een communistisch regi me, maar een democratisch be wind. Dat Filippijnse voorbeeld inspireert ons. Het is belangrijk omdat het de Amerikanen de overtuiging geeft dat verdrijving van de dictatuur in deze landen mogelijk is, zonder machtsover name van de communisten". Oppositieleider Kim Dae Jung wil dat de democratie in zijn land hersteld is, voordat op 17 sep tember volgend jaar in Seoel de openingsceremonie van de Olympische Spelen wordt ge houden. „Die Spelen zijn belangrijk voor het imago van mijn land. Maar het mag geen vals beeld worden. Ik wil dat de wereld een werkelijk vrij Korea te zien zal krijgen, zonder de massale aan wezigheid van troepen die met de wapenstok en traangas de de mocratische vrijheden probeert te onderdrukken. Het is nu nog te vroeg om te zeggen of die Spe len hier gehouden kunnen wor den. Ik wil ze graag, zoals bijna iedere Koreaan. Maar hoezeer ik ook van de Olympische Spelen houd, het herstel van de demo cratie blijft voor mij nummer één. Als de huidige regering de kans krijgt die Spelen alleen te exploiteren voor eigen doelein den, dan zeg ik: geen Spelen. In dit geval is er geen enkele aanlei ding om in Seoel een Olympisch feest te Oppositieleider Kim Dae Jung. Het blijft tobben met de jeugd werkloosheid. Ook al komen de schoolverlaters van nu dankzij de economische opleving voor het merendeel wel aan de slag, voor hun voorgangers geldt dat niet. Vooral jongeren die in het begin van de jaren tachtig van school kwamen lopen nu al jaren werk loos rond. Met het verstrijken van de tijd neemt hun uitzicht op werk snel af. Voor hen geldt de vicieuze cirkel dat én het geleerde snel ver oudert én dat ze ouder en daardoor duurder zijn dan de nieuwe school verlaters. door Sjaak Smakman Om aan dat laatste wat te doen kwam premier Lubbers onlangs met een nogal draconische sugges tie: laat het minimum-jeugdloon (dat nu geldt tot 23 jaar) doorlopen tot 27 jaar. De kerngedachte is dat jonge volwassenen dan langer goedkoop, en dus aantrekkelijk blijven voor werkgevers. Een po ging van de PvdA om direct al kor Nieuw idee Lubbers biedt werkloze geen soelaas te metten met het plan te maken, mislukte dinsdag. Behalve de WD stemde ook het CDA tegen een PvdA-motie waarin 'verlenging' van het minimum jeugdloon al bij voorbaat wordt af gewezen. Dat betekent overigens niet, zo tekende CDA-fractieleider De Vries aan, dat de christen-de mocraten de suggestie van Lub bers steunen. De grootste rege ringspartij wacht een notitie van het kabinet over het plan af voor dat ze een standpunt bepaalt. De suggestie van Lubbers lijkt een soort noodsprong. Vrijwel alle banenplannen voor jeugdwerklo zen zijn tot nu toe mislukt. Dat geldt niet in de laatste plaats voor het ambitieuze jeugdwerkgarantie- plan, het stokpaardje van minister De Koning (sociale zaken en werk gelegenheid). Van de plannen om - Premier Lubbers bij de lagere overheden zo'n 30.000 jongeren een tijdelijke baan voor maximaal twee jaar te geven, lijkt weinig terecht te komen omdat de gemeenten niet willen meewerken. Het enige plan dat na een uiterst moeizame start nog enigszins suc cesvol is, geblekeq. is het plan van de PvdA-kamerleden Vermeend en Moor. Werkgevers die een al langer werkloze schoolverlater in dienst nemen, hoeven vier jaar lang geen sociale premies te beta len. Dat scheelt 20 procent op de loonkosten. Inmiddels zijn enige duizenden jongeren met die rege ling aan het werk geholpen, maar ook dat blijft ver achter bij de ver wachtingen. Dan maar de jeugdlonen nog ver der omlaag, moet Lubbers hebben gedacht. Aanwijzingen dat dat Minister De Koning werkt zijn er echter nauwelijks. Het minimum-jeugdloon is' een paar jaar geleden al met 10 procent verlaagd zonder enig merkbaar ef fect. Of de jeugdlonen nu lager wor den of niet, het aantal banen neemt niet toe. In een rapport over flexi bilisering van de arbeidsmarkt van twee maanden geleden constateer de de Sociaal-Economische Raad (SER) nog eens dat de werkloos heid vooral een structureel tekort aan banen als oorzaak heeft. De goedkoper gemaakte jeugdige werklozen zullen hooguit andere kwetsbare groepen, zoals de werk loze 40-plussers, definitief in de bak niet-bemiddelbaar doen belan den. Voor de vacatures die er zijn hebben de werkgevers niet zozeer goedkope, als wel geschoolde ar beidskrachten nodig. Het zijn vooral jongeren met la gere en niet-afgemaakte schoolop leidingen die in de rww terecht ko men. Tachtig procent van de in middels 375.000 langdurig werklo zen blijkt geen of weinig scholing te hebben. Vakgerichte bijscholing lijkt eigenlijk de enige manier waarop ze kunnen 'concurreren' met de nieuwe lichtingen school verlaters, zo stelt ook het al ge noemde SER-rapport vast. Dat ze wat ouder en dus wat duurder zijn, hoeft daarbij geen probleem te zijn. Zoals een woordvoerder van DAF deze week zei: "Wij stellen behoorlijke eisen aan opleiding en dat maakt het moeilijk om perso neel te vinden. Ook al zijn we be reid er behoorlijk voor te betalen". En dan is er nog het sociale as pect. De minimumjeugdlonen zijn al dermate laag dat een jongere daar nauwelijks van zelfstandig kan wonen. Dan blijven ze maar bij hun ouders wonen, stelde minister De Koning een paar jaar geleden. Tegen, iemand van 22 is dat al moeilijk te verkopen, maar wie - of hij nu De Koning of Lubbers heet - zou dat met goed fatsoen tegen ie mand van 27 durven zeggen? De politiek van meer open heid van Sowjet-partij leider Mi- chail Gorbatsjov kost de stich ting 'Kruistochten' geld. Deze or ganisatie, die zich bezighoudt met illegaal transport van bijbels en evangelische lectuur naar Oost-Europa, heeft de afgelopen maanden tien procent minder geld binnen gekregen dan nor maal. Dat meldt het pas versche nen juli-nummer van het evange lisch maandblad 'Uitdaging'. "Sinds al die positieve berich ten uit de Sowjet-Unie krijgen wij steeds minder geld voor Rus sische bijbels", zegt Anne van der Bijl, oprichter en leider van 'Kruistochten'. Hij heeft een ach terban van naar schatting 30.000 mensen. Gevolg is dat 'Kruis tochten' zijn begroting moet bij stellen. Van der Bijl waarschuwt voor 'te hoog gespannen verwachtin gen van de glasnost' (openheid). "Als de deur op een kiertje staat, betekent dat nog niet wijd open. Gorbatsjov houdt nog steeds zeer anti-godsdienstige toespra ken". 'Kruistochten' ondervindt, naar Van der Bijl meedeelde, ook veel hinder van nieuwe grensbe- lemmeringen in Oost-Europa, vooral in Róemenië. Vereniging tot verspreiding van de Heilige Schrift - begin dit jaar samengevoegd - hebben gister middag in Amsterdam een nieuw pand op het industrieter rein 'Sloterdijk' in gebruik geno men. Nieuwbouw was nodig om dat aan de Nieuwezijds Kolk plaats moest worden gemaakt voor een hotel. De gefuseerde verenigingen stellen zich ten doel "lectuur uit en over de bijbel in handen te brengen van zoveel mogelijk mensen tegen een zo laag moge lijke prijs". In Driebergen heb ben zij een groot lectuurcen trum, waar behalve alle eigen uit gaven meer dan 10.000 titels van ongeveer vijftig christelijke uit gevers voorhanden zijn. 'Samen op weg' Noord-Holland. De provin ciale kerkvergadering Noord- Holland van de Hervormde Kerk en de gereformeerde regionale synodes Noord-Holland-Oost en Noord-Holland-West gaan per 1 januari 1988 een federatief ver band aan in het kader van 'Sa men op weg'. In een commentaar sprak de hervormde predikant S. de Jong uit Alkmaar, secretaris van de provinciale kerkvergadering, de hoop uit dat dit besluit de plaat selijke gemeenten zal stimuleren tot samenwerking. Er is al een aantal hervormd-gereformeerde federaties. Het provinciale besluit behoeft niet de goedkeuring van de plaatselijke gemeenten. De pro vinciale organen hebben het recht en de vrijheid zoiets te be slissen. Wel moeten de beide sy nodes de overeenkomst nog goedkeuren. Penning. Bij zijn afscheid als secretaris-generaal van de Her vormde Kerk kreeg dr. R. J. Mooi uit handen van synode voorzitter ds. H. Huting de pen ning van de Nederlandse Her vormde Kerk. Een bijzonder hul deblijk, dat Huting indertijd ook mocht uitreiken aan dr. Beijers Naudé uit Zuid-Afrika. De hervormde Generale Finan ciële Raad eerde Mooi met een plaquette. Ook die wordt maar zelden uitgereikt. Katwijk. Ds. K. van den Belt van de vrije christelijke gerefor meerde gemeente in Katwijk aan Zee is op 15 juli 25 jaar predi kant. Gemeenteleden, meeleven- den en vrienden kunnen hem op woensdag 8 juli van half 8 af ge lukwensen in het Hervormd Ker kelijk Centrum aan de Voor straat. Het echtpaar Van den Belt is ook 25 jaar getrouwd. Ds. Van den Belt begon zijn loopbaan in Twijzel (Fr.) als vrij- gemaakt-gereformeerd predi kant. In 1967 werd daar een vrije gereformeerde kerk gesticht, waarvan hij predikant werd. Van 1973 tot 1979 verbleef hij in de Verenigde Staten (Clifton) als dominee van de Free Christian Reformed Church. Toen zich in Katwijk een afscheiding voltrok binnen de christelijke gerefor meerde kerk, werd ds. Van den Belt predikant van de nieuw ge stichte vrije christelijke gerefor meerde gemeente. Hervormde Kerk: beroepen te Haarlem H. M. Boogert Amersfoort, te Bussum P. Ous- soren, evangelisch-luthers predi kant, wonend te Utrecht, te La ren (voor verpleeg-, verzorgings- en revalidatiecentrum 'Theodo- tion') kandidaat mevrouw J. C. van de Putte. Gereformeerde Kerken: aan genomen de benoeming tot geestelijk verzorger van het ver pleeghuis 'Klara Feyoena' te Hardenberg J. Popping Heerde. Christelijke Gereformeerde Kerken: aangenomen naar Urk G. Bouw Scheveningen. Evange- lisch-Lutherse Kerk: aangeno men naar Haarlem kandidaat mevrouw W. T. V. Verhoeven Amsterdam. Bonhoeffer In Berlijn is aan de Marien- berger Allee 43 een gedachtenis- ruimte en ontmoetingsplaats ge opend, gewijd aan de theoloog en verzetsstrijder Dietrich Bon hoeffer. Op dat adres woonde de familie Bonhoeffer van 1935 af en werd Dietrich Bonhoeffer in 1943 gevangen genomen. Na de oorlog was het enige tijd in ge bruik als studentenhuis. De inrichting van de gedachte nisruimte werd Financieel moge lijk gemaakt door de evangeli sche landskerken. Een van de initiatiefnemers was de Bonhoef- fer-biograaf Eberhard Bethge. De Westberlijse bisschop en voorzitter van de raad van de Evangelische Kirche in Duits land, Martin Kruse, moest in een toespraak bekennen, dat zijn kerk zich jarenlang niet heeft ge realiseerd welke geschiedenis aan dit huis verbonden is. Pro fessor Heinrich Fink van de Humboldt;universiteit in Oost- Berlijn overhandigde fotoko pieën van academische docu menten van Bonhoeffer 'Kirchentag' in DDR. Met kerkdiensten op zes plaatsen in Berlijn is gisteren de protestant se 'Kirchentag' geopend, de eer ste in de DDR (Oost-Duitsland) sinds de bouw van de Muur in 1961. De bijeenkomsten duren tot ën met zondag. Gistermiddag hadden ruim 6000 mensen zich ervoor aangemeld. Hulpbisschop Günther Kru- sche van Berlijn wees in een toe spraak op de spanningen tussen basis en leiding van de kerk. Ba sisgroepen - die de kerk te veel aanpassing verwijten - waren van plan een alternatieve Kir chentag te houden. "Zoiets is on mogelijk als het broederlijk-zus terlijk gesprek niet wordt afge broken", zei Krusche. In verband met deze plannen hield de Oostduitse politie giste ren ten minste zeventien perso nen aan die actief zijn in basis groepen. Zij kregen te horen dat ze de communistische samenle ving niet mogen verstoren. In een paar andere plaatsen werd jongeren verboden deze dagen naar Berlijn te reizen. Condooms. Onder kerkelijke druk heeft het gemeentebestuur van New York zijn voorlichtings campagne over aids gewijzigd. De reclame voor condooms is ge stopt. In een programma spe ciaal voor jongeren worden nu seksuele ingetogenheid en trouw aan één partner sterk aanbevo len. Doop. Ds. Klaus Hoffmann uit Frankfurt-Eschersheim legt deze week zijn ambt neer, zo heeft hij het bestuur van de Evangelische Kerk in Hessen en Nassau laten weten. Hij vindt de kinderdoop onbijbels. Vorig jaar liet hij zich herdopen. Hij wilde ook geen kinderen meer dopen. Schorsing van Hoffmann was het gevolg. Nu trekt hij de conse quentie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 2