Nederlandse vormgeving
te zien in vijf musea
'Lena Lena heeft alles te maken met het kind-zijn'
Leonard Bernstein: elektriserend
"PA StfR
JKAIAM
TESAft
Tekort HF mede door slecht beheer
Zowel in Schubert als in Mahler
ADVERTENTIE
gezorgd heeft dat "de moderne
vormgeving ook daadwerkelijk bij
de consument terecht kwam". "Te
gen de stroom van modieuze nier
tafeltjes en Pieassogordijnen in be
waart Goed Wonen lange tijd de
verantwoorde, sobere vormge
ving". Voorts worden de diverse
op- en neerwaartse bewegingen in
de inteieurvormgeving in de aan
dacht gebracht. Deze tentoonstel-
Gouden-Griffelwiniiares Harriët van Reek:
Het grote vuurwerk kwam na
de pauze met een Vierde Symfo
nie van Mahler waarin alle uiter
sten bereikt leken te worden. Het
eerste deel was al een aaneen
schakeling van contrasten en ef
fecten waarbij het showwerk
niet geschuwd werd, en waarin
elk van de toch al overdadige ru-
batie ook nog eens een visuele
belevenis werd. Hier dirigeerde
Berstein zijn Mahler op het vul
gaire af, en waarom ook niet?
Contrasten met bijna platvloerse
elementen daarin zijn inherent
aan de stijl van Mahler en in het
onderstrepen hiervan toonde
Bernstein een op zijn tijd verfris
sende eerlijkheid. In het tweede
deel bleek hij echter dwingend
in zijn vasthouden aan de grote
lijnen en dat hield hij vol tot hij
met de grote climax in het derde
maar pas in die rustige, zuivere at
mosfeer kwam het tot een vorm.
Lena lena is heel puur en simpel.
Het is een herscheppen van mijn
eigen ervaringen als kind, al heb ik
niet alle dingen gedaan die Lena le
na doet. Maar de sfeer van ontdek
ken en fantaseren heb ik wel als
kind ervaren'.
Simpel en krachtig
'Alle overbodigheden in tekst en
tekeningen zijn wegelaten. De pri
mitieve tekenvorm was nodig om
de sfeer zoals een kind die rvaart
op te roepen. Ik had Lena lena niet
natuurgetrouw als een meisje met
alles erop en eraan kunnen teke
nen'. Tekenen dus, zoals kinderen
ook tekenen: alleen de meest es
sentiële dingen? 'Ja, precies'.
'De tekst heb ik eerst in het En
gels geschreven. Ook dat kon niet
anders: het moest zo eenvoudig
mogelijk en dat lukte me beter in
een andere taal. Je vermijdt over
bodige woorden, omdat je alles
veel meer moet bedenken, e tekst
is ook bewust met de hand ge
schreven. Getypte tekst paste een
voudigweg niet bij het geheel'.
'Het zijn basisdingen waarmee je
bezig bent. Zaken waarbij alle fran
je overbodig is. Alles moest simpel
om het daardoor zo krachtig moge
lijk te maken'.
Het was nooit Harriets vooropge
zette bedoeling om 'Lena lena' als
kinderboek te presenteren. Het
maken ervan was iets voor haar
zelf. Pas toen een bevriende onder
wijzeres de tekeningen onder ogen
kreeg en enthousiast raakte, kwam
de gedachte aan een boek op. 'Ik
ben toen in een winkel gaan kijken
naar kinderboeken. Ik wist er niets
van af. Zo ben ik bij Querido te
recht gekomen'.
De reacties zijn - op enkele uit
zonderingen na - positief. 'Zo'n cri
ticus die schrijft dat het geen lees
boek is, begrijpt er gewoon niets
van. Die heeft het kind-zijn volko
men verleerd. Ik hoor dat het veel
kinderen inspireert om zelf ook
een boekje te maken met hun ei
gen belevenissen. Dat is prachtig
natuurlijk. Vorige week kreeg ik
zelfs mijn eerste fanmail van een
'kind' van veertig!'
Kinderfilms
Ondanks alle publiciteit rond
'Lena lena' is Harriët nog steeds
een beeldend kuntenares in de bij
Sieraden
'Sieraden' is het onderwerp van
de expositie van 5 juli tot 27 sep
tember in het Gemeentemuseum
Arnhem. De rode draad in de ten
toonstelling is de veranderde va
kopvatting van de ontwerpers/
edelsmeden. De samenstellers
hebben zich daarbij niet beperkt
tot produkten van edele metalen
en edelstenen. Zij zochten aanslui
ting bij de industrie en de beelden
de kunst. De vorm werd bij de ont
werpen belangrijker dan het mate
riaal. Ontwerpers maakten vrij ge
bruik van materialen als alumi
nium, rubber en halffabrikaten.
Sieraden werden ook in serie ver
vaardigd of gaven die indruk. De
aansluiting met de beeldende
kunst leidde tot zeer uiteenlopen
de "draagobjecten", die soms niet
eens meer waren bedoeld als sier
raad te functioneren.
'Gemengd nieuws' staat vermeld
op het etiket van de vormgevings-
tentoonstelling in het Centraal Mu
seum Utrecht van 3 juli tot 13 sep
tember. Uit dit brede gebied zijn
ongeveer vijftig zeer recente pro
dukten gekozen die karakteristiek
worden geacht voor de verschillen
de manieren waarop ontwerpers te
werk gaan: van vrije vormgever,
die in zijn werk een verbinding
met de beeldende kunst legt, tot en
met de industriële vormgever. De
produkten vormen een gemengd
geheel: sieraden, kleding, huishou
delijke voorwerpen, meubelen,
verlichting, professionele appara
tuur, auto's en zeilboten.
Huisraad
De benaming 'Ontworpen voor
de woning' maakt al duidelijk dat
de vormgevingsexpositie in het
Haags Gemeentemuseum meubi
lair en ander huisraad tot onder-
ROTTERDAM (GPD) - 'D'r
staat nauwelijks tekst in. Ei
genlijk is het helemaal geen
leesboek. Hoe komt de jury er
bij om dit te bekronen', schreef
een criticus verbaasd. Niet alle
reacties waren zo afwijzend,
toen bekend werd dat de fel be
geerde Gouden Griffel dit jaar
aan het opmerkelijke kinder
boekendebuut 'De avonturen
van Lena lena' is toegekend.
Verrast was men wèl. Zeker de
schrijfster en illustratrice van
het boek, Harriët van Reek
(29).
door
Margot Klompmaker
De bekroning heeft haar in één
klap gelanceerd in het kleine
jeugdboekenwereldje. De telefoon
rinkelt voortdurend en verslagge
vers lopen de deur plat. De frêle
Rotterdamse is enigszins overdon
derd door alle belangstelling voor
haar persoon.
'De avonturen van Lena lena'
doorbreekt alle vaste patronen van
prentenboeken met z'n stripachti
ge tekeningen en handgeschreven
tekst. In dit boek geeft Harriët van
Reek vorm aan de spelletjes en fan
tasieën van jonge kinderen. Het
creeëren van een eigen wereldje,
het ontdekken van jezelf en je om
geving, zonder volwassenen die
zich ermee bemoeien. Bezig zijn
met zand, water of dieren. Harriët
van Reek is erin geslaagd deze fan
tasieën op een pure, typisch kin
derlijke manier vorm te geven.
'Een uniek geheel', vond de griffel
jury.
Harriët van Reek: 'alles moest zo simpel mogelijk'.
Ierland
Harriët van Reek, oorspronkelijk
afkomstig uit Voorschoten, werkt
al jaren als beeldend kunstenares.
Samen met een aantal collega's
deelt zij een groot pand naast de
Oranjeboombrouwerij in Rotter-
DEN HAAG (ANP) - Het tekort
van enkele miljoenen guldens bij
het Holland Festival is deels te wij
ten aan een niet goed functione
rend management bij de stichting
die onder meer dit grote evene
ment organiseert. Het totale tekort
bij die stichting, de Stichting Bij
zondere Kunst Manifestaties/Hol
land Festival, zal van 1,5 miljoen
tot 3,2 miljoen gulden oplopen. Ze
organiseert onder mepr ook de ma
nifestatie Amsterdam Culturele
Hoofdstad. Dit antwoordt minister
Brinkman op vragen van het
PvdA-Kamerlid Niessen.
Voor een ander deel is het tekort
veroorzaakt door tegenvallende
bijdragen van derden. Vanuit het
departement is bemiddeld bij het
verwerven van internationale
fondsen, maar met betrekking tot
de uitkomsten daarvan zijn uiter
aard geen garanties verleend, noch
toezeggingen gedaan, aldus de be
windsman.
Bij maatregelen die de financiële
situatie bij het Holland Festival on
der controle moeten brengen,
wordt uitgegaan van het inhalen
van het tekort in vijf jaar tijd. Bo
vendien zal, zoals door de Stich
ting BKM al is voorgenomen, het
financiële management van de
stichting zo snel mogelijk worden
verbeterd.
dam. Het verwaarloosde, maar ko
lossale gebouw vormt een ideale
werkruimte. Lang zal dat echter
niet meer duren, want het- pand
gaat over enkele weken tegen de
vlakte. 'Zet alsjeblieft in je verhaal
dat ik dringend verlegen zit om een
atelier', is een van de eerste dingen
die Harriët kwijt wil. Bij deze.
Tekenen is iets dat ze haar hele
leven al heeft willen doen. Door
veel te experimenteren is ze lang
durig aan het zoeken geweest naar
een vorm waarmee ze uit de voeten
kon. De kunstacademie in Den
Haag mislukte na twee maanden.
Een tekenopleiding in Amsterdam
werd wel afgemaakt. Niet bepaald
met enthousiasme, bekent Harriët.
'Ik ben niet zo'n schooltype'.
Na haar studie wilde ze weg uit
de hoofdstad en belandde in Rot
terdam als sociaal-cultureel werk
ster. Na een jaar gaf zij haar baan
op en sloeg aan het experimente
stand. Dat neemt niet weg dat zij
van alles onderneemt. Een vervolg
op 'Lena lena' zit er niet in. 'Dat
heb ik afgerond'. 'Ik heb wel
ideeen voor een nieuw kinderboek.
Maar dat is nog niet erg omlijnd.
Misschien iets met absurde hu-
Momenteel is de Rotterdamse
bezig met het maken van kinder
films die zij aan de televisie hoopt
te verkopen. Scenario, decors, alles
doet Harriët zelf. Familie en vrien
den vormen de acteurs.
'Je moet bezig blijven', zegt ze.
'Een jaar geleden zat ik op mijn
flatje met mijn baby en dacht: ik ga
dood, er gebeurt niets. Toen ben ik
maar zelf wat gaan ondernemen. Je
moet initiatieven leren nemen. Er
komt niets naar je toe'.
GROOT INDISCH FEEST
SANDRA REEMER (26-6)
RIC H E N E L (29-6)
Dagelijks. Krontjong.
N-Sumatraanse zang en dans.
Indische kookdemonstraties.
Indonesische modeshows
Open dagelijks 13 00-23 00 u
vri| en za 13 00-24 00 u
Volw ƒ8.50. CIP/65+ 5.-
Kind tot 12 i 4.-
Gratis Pasarkrant bij VVV's
IEDEREEN IS WELKOM.
26 JUNI t/m 5 JULI
HOUTRUST
DEN HAAG
AMSTERDAM (ANP) - On
der het gemeenschappelijk
motto 'Holland in Vorm' zal
deze zomer in vijf musea in
ons land een beeld worden
gegeven van de naoorlogse
Nederlandse vormgeving.
Er zijn in totaal zes exposi
ties met elk een eigen ka
rakter, twee in het Stedelijk
Museum Amsterdam, en
verder één in het Museum
Boymans-Van Beuningen
in Rotterdam, het Gemeen
temuseum in Arnhem, het
Centraal Museum in
Utrecht en het Haagse Ge
meentemuseum. De ten
toonstellingen zijn het re
sultaat van nauwe samen
werking tussen de vijf mu
sea.
'Institutioneel Ontwerpen' in het
Amsterdams Stedelijk Museum
toont vormgeving als onderdeel
van de activiteiten van bedrijven
en instituten als de Amsterdamse
metro, PTT, Nederlandse Spoor
wegen, Luchthaven Schiphol en
Rijkswaterstaat. Ook de totstand
koming van het Nederlandse geld
komt daarbij aan bod.
Schubert: Vijfde symfonie in Bes -
Mahler: Vierde symfonie in G. Hel
mut Wittek (jongenssopraan), Con
certgebouworkest o.l.v. Leonard
Bernstein. Gehoord op 24 juni in het
Concertgebouw. Herhaling van dit
concert: 25 juni, aanvang 20.15 uur.
AMSTERDAM - Bernstein
kwam, zag en overwon. Was de
avond muzikaal misschien min
der overweldigend dan die met
de Negende Symfonie van Mah
ler in juni 1985 daar gaf de pro
grammering ook minder aanlei
ding toe), de bijval was zo moge
lijk nog sterker en nam luidruch
tige vormen aan die bij sommige
bezoekers een merkbare ver
vreemding opwekten.
De thuis meedraaiende video
band leerde mij na afloop, dat de
televisiekijkers op één punt in
het voordeel waren boven het
merendeel van de toehoorders in
het Concertgebouw: de uiterma
te expressieve wijze van dirige
ren van Bernstein, die op het
theatrale af met de muziek mee
leeft en in gezicht en gebaar elk
klankeffect lijkt te anticiperen, is
bijna evenzeer de moeite waard
als de door hem opgeroepen mu
ziek. Wat het glazen scherm ech
ter minder goed overbrengt, is de
elektriserende lading die van de
ze podiumleeuw uitgaat. Evenals
Karajan behoort hij tot de diri
genten die alleen al door hun
persoonlijkheid iets van de mu
ziek voelbaar weten te maken en
die er daardoor in lijken te slagen
om het publiek steeds opnieuw
'rijp' te maken voor de klanken
die zij op datzelfde moment aan
het orkest weten te ontlokken.
Dat bleek al meteen in de Vijf
de Symfonie van Schubert, ge
speeld in een kleine bezetting en
met een doorzichtigheid die de
indruk opriep van een sterk mo-
zartiaanse élégance. Of het daar
bij ging om de Zauberflöté-achti-
ge opening van het Andante met
een aaneenschakeling van
pasteltinten of de speelsheid van
het Minuetto, de constant aanwe
zige factor was een wonderbaar
lijke verfijning die nauwelijks in
overeenstemming leek met de
uitbundigheid en de hartstoch
ten, die men eerder met Bern
stein zou associëren.
deel een kroon op zijn werk zet
te.
Gelukkig vormde het slotdeel,
dat met meer dan normale be
langstelling werd afgewacht,
geen anticlimax. Natuurlijk
heeft de jongenssopraan Hei-
munt Wittek (een van de leden
van het Tözer Knabenchor) niet
de stemkracht van een volwas
sen sopraan, natuurlijk was hij
niet altijd even goed verstaan
baar (maar hoeveel volwassen
sopranen zijn dat ook niet?). Zijn
optreden werkte echter ook mu
zikaal heel ontwapenend en al
zal het experiment niet dikwijls
herhaald worden, binnen het ge
heel van dit concert leverde hij
een bijdrage die op een positieve
wijze aansloot bij de sfeer van
het geheel.
PAUL KORENHOF
ren: 'ik wilde ontdekken waar ik
goed in was'. Op een gegeven mo
ment reisde ze samen met haar
vriend af naar Ierland. De rust trok
haar aan. 'We gingen op de bonne
fooi. Ik wist niet voor hoe lang'.
Het zou eèn verblijf van zes maan
den worden.
Er werd een huisje gehuurd dat
met turf moest worden gestookt.
Spaargeld - 'ik kan heel zuinig zijn'
- en de verkoop van aquarellen aan
Amerikaanse toeristen zorgden
voor brood op de plank. 'Het klinkt
vreselijk romantisch. Soms was
het dat ook wel, maar er waren
evengoed momenten dat ik alles
vervloekte. Het is geen pretje mid
den in de nacht in de modder turf
te moeten steken. En het kan daar
behoorlijk regenen'.
In elk geval werkte het Ierse ver
blijf op Harriët zeer inspirerend.
'Opeens was ze er, Lena lena. Waar
schijnlijk heeft het idee al een tijd
onbewust in mijn hoofd gezeten,
Naast produkten uit onze dage-
lijke omgeving - brievenbus en
spoorboekje - is er een en ander te
zien van minder voor de hand lig
gende objecten zoals een segment
uit het sluizencomplex van het Ha
ringvliet en de vrije-val-reddings-
boot. De tweede tentoonstelling
over grafische vormgeving in dit
museum zal een keuze tonen van
ontwerpers van onder meer affi
ches, boeken, tijdschriften, ver
pakkingen en huisstijlen. Op
drachten van musea, theaters, uit
geverijen, het bedrijfsleven en de
overheid laten zien hoe verschil
lende ontwerpers ieder op eigen
wijze met hun grafisch materiaal
omgaan.
Beide tentoonstellingen zijn van
27 juni tot 20 september in het ka
der van Amsterdam Culturele
Hoofdstad van Europa te bezichti
gen in een groot deel van de bene
denverdieping en de nieuwe vleu
gel. Bovendien zal de buitenruimte
van het mqseum bij de inrichting
worden betrokken.
Onder de titel 'Tussen uitvinding
en ontwerp' wil Museum Boymans
in Rotterdam van 28 juni tot 20 sep
tember het belang van de industrie
voor de Nederlandse vormgeving
in beeld brengen. Er zullen voor
een museum zeer ongebruikelijke
zaken worden getoohd zoals (bijna
complete) vliegtuigen, trucks,
lichtdruk- en kopieermachines,
medische apparatuur, landbouw
machines, kassen voor gewasteelt
en kantoormeubilair, dat alles be
stemd voor de professionele ge
bruiker.
ling is van 4 juli tot 18 oktober voor
het publiek toegankelijk.
Aan de zes tentoonstellingen ligt
een uitgebreid wetenschappelijk
onderzoek ten grondslag. Op basis
van dat onderzoek zal een boek
verschijnen en zal de Rijksdienst
Beeldende Kunst een reizende ten
toonstelling opzetten. Deze zal bui
ten onze grenzen als eerste in de
Verenigde Staten te zien zijn
Een metro-trein
stel in de tuin van
het Stedelijk Mu
seum in Amster
dam, onderdeel
van de tentoon
stelling 'Holland
(foto Anefo)
werp heeft. Volgens de samenstel
lers is bij het overzien van een pe
riode van veertig jaar vast te stellen
dat er veel ontwerptalent voor han
den is geweest ook al is het aantal
fabrikanten dat kan bogen op een
duurzaam ontwerpbeleid op twee
handen te tellen.
Op de tentoonstelling wordt on
der meer aandacht besteed aan de
Stichting Goed Wonen die er voor
