Q
Portret van revolutionaire
Wildpark voor bedreigde neushoorn
Sterke Hauer in zwakke film
Star Trekkers
weer thuis in
San Francisco
II
BIOSCOPEN
'Rosa Luxemburg'; regie: Margarethe
von Trotta; hoofdrollen: Barbara Suko-
wa en Daniel Olbrychski; theater: Kijk-
huis, Leiden
Meteen na de voltooiing van 'Hel
ler Wahn', haar vorige film, kondig
de Margarethe von Trotta aan dat
haar eerstvolgend project een por
tret van Rosa Luxemburg zou be
treffen. Het heeft ruim drie jaar
moeten duren, maar 'Rosa Luxem
burg' is er dan toch van gekomen.
Eigenlijk ook heel logisch, want
een film over één van de opzienba
rendste vrouwen uit de politieke
geschiedenis van Duitsland, ligt in
het verlengde van haar eerder
werk. Niet alleen is zij een hard
nekkig en bewonderenswaardig
representante van de vrouwenfilm,
maar bovendien heeft Von Trotta
met 'Die bleierne Zeit' ook al eens
een politieke film gemaakt.
Toen koos ze voor de actualiteit
met een portret van de terroriste
Gudrun Ensslin. Nu portretteert ze
een terroriste avant-la-lettre, een
vrouw die zeventig jaar geleden
met de beweging Spartakus een
poging tot revolutie deed. Deze
twee vrouwen hebben vrij veel ge
meen en het is dan ook geen toeval
dat beide rollen door Barbara Su-
kowa worden gespeeld.
Zoals het evenmin toeval is dat
op het filmfestival van Cannes 'Die
bleierne Zeit' zes jaar geleden tot
beste film werd verkozen en dat dit
jaar 'slechts' Barbara Sukowa in de
prijzen viel als beste actrice.
Als film is 'Rosa Luxemburg' in
derdaad met zo geslaagd. Het (ge
deeltelijke) levensverhaal van de
revolutionaire wordt in elkaar snel
opeenvolgende fragmenten verteld
en die fragmenten zijn niet erg lo
gisch aaneen gesmeed. Heden en
verleden, gevangenis en vrijheid
springen op verwarrende wijze'
door elkaar heen. Een bewuste
keuze wellicht, maar het dramati
sche slot suggereert toch een
episch karakter, terwijl de kijker
daarvoor niet echt een betrokkene
van de hoofdpersoon wordt ge
maakt. Juist daaraan besteedde
Von Trotta in haar vorige films al
tijd veel aandacht.
'Rosa Luxemburg' wijkt op nog
één punt opvallend af van haar
laatste produkties. Daarin had ze
elke keer een soort balans gevon
den tussen twee vrouwen, de ene
keer zussen, de andere keer vrien
dinnen. Uiteenlopende karakters
die elkaar aanvulden en nodig had
den. Die balans ontbreekt in 'Rosa
Luxemburg'. In de figuren van
haar kameraad Karei Liebknecht
en vriend Leo Jogiches is wel enig
contrast geschapen, maar hun rol
len zijn allesbehalve dragend.
Misschien is die verstoorde ba
lans wel de oorzaak van deze min
der bevredigende film.
BART JUNGMANN
'The Voyage Home, Star Trek IV'; regie:
Leonard Nimoy; hoofdrollen: Leonard
Nimoy en William Shatner; theater: Eu
ro 4, Alphen
De filmserie 'Star Trek' ontwikkelt
zich tot een even onverwoestbare
cyclus als de tv-serie dat jaren was.
Deel vier draait sinds april in de
Nederlandse bioscopen en heeft
nu het Alphense Eurotheater be
reikt.
Het ruimteschip Enterprise, met
aan boord de solide kapitein Kirk
en de logisch denkende Spock,
maakt in deze aflevering een reis
naar huis. Vanuit de 23ste eeuw be
landt de Enterprise - vraag niet
hoe - in het San Francisco van
1987. Dat biedt ruimte voor een
luchtige film, zelfs voor ironie.
Het is een grappig gezicht de hei-
dep uit een sf-serie in het dagelijk
se leven te betrappen. Spock met
een zweethandje door San Francis
co, dat soort grappen.
Spock (met bandje) en Kirk terug in de bewoonde wereld.
'Wanted: dead or alive'; regie: Gary
Sherman; hoofdrollen: Rutger Hauer,
Gene Simmons en Robert Guillaume;
Lido, Leiden.
Stonden om de goede oude tijd de
tronies van bankovervallers op de
aanplakbiljetten met 'wanted', te
genwoordig gaat het om internatio
nale terroristen. Rutger Hauer
speelt de ex-FBI-agent, Randall,
die zich door zijn onorthodoxe op
treden niet erg populair heeft ge
maakt en daarom voor zichzelf is
begonnen. Hij voorziet nu als pre
miejager in ziin levensonderhoud.
Wanneer de meest gezochte ter
rorist ter wereld opeens in Ameri
ka opduikt, wordt Randall echter
door zijn oude werkgever inge
schakeld. Al snel wordt duidelijk
dat hij als lokaas wordt gebruikt en
bovendien blijkt de terrorist nog
een persoonlijke rekening met
hem te willen vereffenen. Nadat
Randalls vrienden het slachtoffer
worden van een aanslag op zijn le
ven, staat hem niets meer in de
weg om een complete kermis aan
geavanceerd wapentuig om zijn
nek te hangen en wraak te nemen.
En passant behoedt hij Amerika
nog voor een enorme giframp.
'Wanted: dead or alive' biedt het
publiek precies wat het ervan ver
wacht: harde actie. In dit opzicht is
de film dus geslaagd en met enige
moeite valt er zelfs wat te lachen.
Bijvoorbeeld wanneer Hauer vuist
dikke schietijzers onder het kin
derzitje van zijn auto vandaan
haalt. Voor het opblazen van 170
mensen die naar 'Rambo' zitten te
kijken, moet toch al weer een apart
gevoel voor humor aangesproken
worden.
Hauer is een overtuigende pre
miejager in een film met een slecht
scenario, waarin een mondharmo
nica tevergeefs iets van het Wilde
Westen probeert op te roepen en
die verder van de onwaarschijn
lijkheden aan elkaar hangt.
LEONARD ENGEL.
FILMS OP VIDEO
Sommige films blijven je lang
bij. Soms herinner je je jarenlang
een film van a tot z omdat je on
bedaarlijk hebt moeten lachen
wanneer dat toch geenszins de
bedoeling was. Tot deze laatste
categorie behoort 'Flash Gor
don' van regisseur Mike Hodges.
De producent van deze film was
Dino de Laurentius en hij heeft
er een handje van bepaalde de
cors twee keer te gebruiken, en
wel vaker ook als het zo uitkomt.
Dat kan het beste als die decors
een beetje handzaam ?ijn. In
'Flash Gordon' lijken ze in som
mige scènes van bordkarton en
staan ze te wapperen.
Het gekke is dat 'Flash Gor
don' toch helemaal niet is opge
zet als een productie-van-drie-
dubbeltjes. Topoi, Timothy Dal
ton en Max von Sydow zijn er
voor ingehuurd en zij kosten
toch een paar centen. Het ver
haal is dat van een tekenstrip.
Veel actie, veel avontuur en een
held zo dapper dat het niet ge
woon meer is. Een merkwaardi
ge film waar, zoals u merkt, om
meerdere redenen plezier aan is
te beleven. Van RCV 2001.
'The patriot' van Frank Harris
is me hier en daar duister geble
ven. Het gaat over bandieten die
atoomraketten jatten en de vrede
weef eens bedreigen. Dat schijnt
vrij eenvoudig te kunnen:
atoombommen knutsel je zelf of
je pikt ze, het schijnt een klus
van niks te zijn. Een gesjochten
figuur die nergens voor lijkt te
deugen, mag er achter aan.
Gregg Henry speelt deze patriot.
Hij doet het goed, maar wat hij
precies uitvoert is me een beetje
ontgaan. Een deel van de film
speelt zich af onder water. Dat
fascineert me altijd zeer, alleen
kan ik nooit goed zien wat ze
doen. Van RCA.
Van dezelfde distributeur is
'About last night' met de jeugdi
dolen Rob Lowe en Demi Moore.
Het gaat om een liefdesverhaal
tussen jeugdigen. Verliefd wor
den, ruzie, verliefd, ruzie, welles,
nietes... Het begin is goed, maar
daarna verliest regisseur Edward
Zwick zijn greep een beetje en
wordt het verhaal erg gewoon
tjes. Opvallend is de rol van Ja
mes Belushi, de broer van wijlen
John en even gek.
Cannon is gekomen met de vi
deo-uitgave van '9V2 Weeks'
waarin Mickey Rourke en Kim
Basinger een korte, stormachtige
liefde beleven. Met de bioscoop
film was iets aan de hand: hij was
gekuisd waardoor de meest pitti
ge scènes niet te zien waren. Can
non kon me in drie weken tijd
niet vertellen of de bioscoopver
sie op cassette staat of de film zo
als regisseur Adrian Lyne hem
bedoelde. Ik meld dit maar even:
kijk uit, de bioscoopversie is
nauwelijks de moeite waard.
PETER DE ZWAAN
FILMHUIZEN
De Engelse regisseur Alan Par
ker, van wie binnenkort de oc
culte thriller 'Angel Heart' te ver
wachten is, komt deze week
ruim aan bod in het Kijkhuis.
Gedurende de hele week wordt
'Birdy' vertoond. Het is het ver
haal van twee vrienden die sa
men in Vietnam belanden. De
één, die van jongsaf aan een Vo
gel wilde worden, raakt er psy
chisch helemaal van slag. Terug
in Amerika belandt hij in een in
richting, zijn vriend besluit hem
vrijwillig te volgen (19.30 en
21.45 uur).
Woensdag is van Parker 'The
Wall' te zien. Op muziek van
Pink Floyd maakte hij een psy
chedelische, letterlijk onnavolg
bare film met Bob Geldof in een
hoofrol (20.00 en 22.15 uur).
Verder in het Kijkhuis: 'Apo
calypse Now', de film waarin
Francis Coppola de gebeurtenis
sen in Vietnam verwerkte en tot
mythische hoogte opblies. Met
Martin Sheen en Marlon Brando
(20.00 uur). In 'Down by law' ont
snappen drie gevangenen om
een nieuw bestaan op te bouwen
(20.00 en 22.15 uur).
In het Filmhuis van het Leids
Vrijetijdscentrum draait dit
weekeinde nog 'La nuit de Va
rennes' (21.15 uur). Woensdag is
om 20.00 uur 'Sacrifice', de laat
ste film van Andrej Tarkovski, te
zien. Rituelen, symbolen, visioe
nen en dromen in een Zweeds
landschap (20.00 uur).
Donderdag draait hier 'My
beautiful laundrette' van Ste
phen Frears. Een sympathiek
portret van de Engelse samenle
ving. Een skinhead en een Pakis
tani beginnen samen een wasse
rette en worden geliefden (21.15
uur).
(OP)NIEUW
'Wanted dead or alive' - Lido, Leiden
'The Voyage Home, Star Trek 4' - Eu
ro, Alphen
'Piratus' - City, Katwijk
'Mascara' - sjieke thriller met Derek
de Lint en Charlotte Rampling.City,
Katwijk
'Terug naar Oestgeest' - verfilming
van Jan Wolkers - Greenway, Voor
schoten
'No Mercy' - thriller met Jeroen Krab
bé in geslaagde bijrol, Greenway,
Voorschoten
BLIJVERS
'Color of Money' - Paul Newman en
Tom Cruise treffen elkaar op het bil
jartlaken, Lido, Leiden
'Police Academy 4' - vierde variatie
op bekend thema, Luxor, Leiden en
Euro, Alphen
'De aanslag' - bekroonde verfilming
van Mulisch' boek - Trianon, Leiden
'Platoon' - naïeve jongen komt te-
of the rose' - Franciscaner
monnik op zoek naar oplossing van
reeks moorden in kloostergemeen
schap - Lido, Leiden
'Hannah and her sisters' - de dagelijk
se belevenissen van drie zusters in
Manhattan - Trianon, Leiden
'Over the top' - Sylvester Stallone met
menselijke trekjes - Lido, Leiden en
City, Katwijk en Greenway, Voor
schoten
'Children of a lesser God' - een blik in
de stille wereld van doven - Lido, Lei-
'Crocodile Dundee' - Paul Hoganals
Australische woudloper in New York,
Euro, Alphen
SEKSFILMS
'Shacking Up' - Rex, Leiden
NACHTFILMS
'Striptease' - Rex, Leiden.
'Police academy IV' - Euro, Alphen
'Crocodile Dundee' - Euro, Alphen
'Sexboot' - Euro, Alphen
'Schot in de roos' - Euro, Alphen
'Flodder' - Metropole, al.
'Le déclin de l'empire
Metropole, 16 jr.
Filmzomerfestival - Metropole
'Police Academy 4' - Odeon (462400),
al.
'The golden child' - Odeon, 12 jr.
'Nothing in common' - Odeon, al.
'Dangerously Close' - Odeon, 16 jr.
'Sophie's Choice' - Le Paris (656402),
16 jr.
'Ecstasy Girls 2' - Le Paris, 18 jr.
'Every woman has a fantasy 2' - Le
Paris, 18 jr.
'Caravaggio' Haags Filmhuis
'Tu mi turbi' - Haags Filmhuis
AMSTERDAM
'Stand by me' - Alfa (278806). al.
'Spenamo che se femina' Alfa, al
'Soul Man' - Alfa, al.
'Black Widow' - Alfa, al.
'Room with a view' - Alhambra
(233192), 16 jr.
'The Mosquito Coast' - Alhambra, al.
'Silver Bullet' - Bellevue Cinerama
(234876), al.
'RawDeal' - Cinerama, 16 jr.
'One flew overthecuckoo's nest' - Ca
lypso (234876), 16 jr.
'Crocodile Dundee' - Calypso, al.
'Le declin de l'empire americain' - Ci-
necenter (236615), 16 jr.
'Sid and Nancy' - Cinecenter, 16 jr.
'Peril en la demeure' - Cinecenter, 16
jr
al.
DEN HAAG
'Silver Bullet' - Asta (463500), al.
'Spenamo che se femina' - Asta, al.
'Raw Deal' - Asta, 16jr.
"Black Widow' - Babylon (471656), al
'Children of a lesser god' - Babylon, al
'One flewover the cuckoo's nest' - Ba
bylon, 16 jr.
'Police academy 4' - Cineac (630637)
'Platoon' - Cineac, 16 jr
'Critical Condition' - Cineac, al.
'The Color Purple' - Euro (667066), al
'Naam van de roos' - Metropole
'Police Academy 4' - Cinema Int.
(15124), al.
'Fantasia' - Cinema Int., al.
'Platoon' - Cinema Int., 16 jr.
'Police Academy 4' - City (234579), al.
'Platoon' - City, 16 jr.
'Tough Guys' - City, al.
'Dangerously Close' - City, al.
'Black Moon Rising' - City, 16 jr.
'Over the top' - City, 12 jr.
'Critical Condition' - City, al.
'Opera do Malandro' - Kriterion
(2317080, 16 jr.
'Ilgiardino dei Finzi Contini' - Krite
rion, 16 jr
'Sex zonder sluier' - Parisien (246540),
18 jr.
'Sex in de hoogste klas' - Parisien, 16
'Rosa Luxemburg' - The Movies
(245790), 16 jr.
'Tiempo de Morir' - The Movies,, 16 jr.
Zomerfestival - The Movies, 16 jr.
'Naam van de roos' - Tuschinski
(262633), 16 jr.
'Nothing in common' - Tuschinski, al.
'Platoon' - Tuschinski, 16 jr.
'Color of Money' - Tuschinski, al.
'Duet for one' - Tuschinski, 12 jr.
'Golden Chid - Tuschinski, 12 j.
'Flodder' - Tuschinski Cineac
(243639), al.
'Children of a lesser God' - De Uitkijk
TELEVISIE
Met de zomervakantie en de
daarmee gepaard gaande depres
sie kan het oog wel eens op de
middagtelevisie worden gericht.
De Nederlandse omroepen mo
gen die uurtjes graag met een
film vullen en dat is deze week
niet anders.
Maandag een wat oudere film
van John Badham die nooit in de
Nederlandse bioscopen heeft ge
draaid. Misschien vanwege de ti
tel, want die is wel heel lang:
'The Bingo Long Travelling All-
Stars and Motor Kings'. De film
speelt in de jaren dertig toen ba-
seballploegen nauwelijks zwarte
spelers telden. Bingo Long (Billy
Dee Williams) besluit daarom
een eigen team op te zetten (15.00
uur, Nederland 1, maandag).
Een dag later op dezelfde zen
der maar vijf minuten later 'Su
perman 2'. Richard Lester maak
te er met de aloude stripfiguur
een komische film van. Super
man (Christopher Reeve) wordt
ditmaal niet alleen belaagd door
Gene Hackman en Valerie Perri-
ne, maar ook door drie schurken
van 'zijn' planeet Krypton. Te
rence Stamp is één van hen.
Volgende week vrijdag wordt
's avonds 'Le choix des armes'
vertoond. Yves Montand speelt
hierin een paardenfokker met
een gangsterverleden. Op een
dag doen twee ontsnapte misda
digers een beroep op hem en
Montand doet de grootste moeite
om van het duo af te komen. De
regie is van Alain Corneau, die
op het gebied van de 'film noir'
een naam hoog houdt, en Gérard
Depardieu en Catherine Deneu-
ve doen ook mee (22.10 uur, Ne
derland 1).
Op Duitsland 3 is woensdag
'The last command' te zien, een
film van Josef von Sternberg
met Emil Jannings in de hoofd
rol. De film is naar een idee van
Lubitsch opgezet als een moge
lijkheid voor Jannings om eens
in een Amerikaanse film te schit
teren. Hij speelt een voormalige
generaal van het Russische leger
die naar Amerika is gevlucht.
Voor een schamel bedrag treedt
hij op als figurant in films. Dan
krijgt hij de kans om in een film
zijn vroegere beroep van gene
raal uit te oefenen. Jannings
kreeg een Oscar voor zijn rol
(22.35 uur).
'Heaven's Gate', de gerucht
makende film van Michael Cimi-
no, is zondagavond in zijn geheel
op Duitsland 2 te zien. Dat bete
kent een drieëneenhalf uur du
rend epos over de strijd tussen
rijke veehouders en Oosteurope-
se immigranten in de staat Wyo
ming. De produktie kostte 45
miljoen dollar en de commercië
le mislukking betekende het fail
lissement van United Artists
(22.00 uur).
BINNENLAND BUITENLAND ECONOMIE
LAKE NAKURU (AP) - Het neus
hoornbestand in Kenia, dat in 1970
nog 18.000 exemplaren bedroeg, is
teruggelopen tot minder dan vijf
honderd. Een alarmerende situatie
die natuurbeschermers willen ke
ren met de aanleg van een speciaal
op het behoud van de neushoorn
gericht nationaal wildpark bij-het
Nakuru meer.
Belangrijkste reden voor het
door
Michelle Faul
dreigende uitsterven van de rhino
ceros is de overbejaging. De jacht
op de neushoorn is weliswaar al
een tijd wettelijk verboden, maar
stropers zijn met hun prhktijken
blijven doorgaan.
Het nieuwe wildpark op 160 km
ten noordoosten van Nairobi zal
van een zwaar beveiligd hek wor
den voorzien waarop een .elektri
sche spanning wordt gezet van
5.000 volt en waarlangs om de ze
ven km een bewaker wordt gëpos-
teerd om stropers weg te houden.
De initiatiefnemers van het park
hopen met een fokprogramma het
bestand verder op te vijzelen.
„Zelfs als we stropers een halt
kunnen toeroepen en een einde
maken aan het moorden, dan nog
is onze neushoornpopulatie zo ver
spreid en versplinterd, dat de die
ren hoe dan ook uitsterven," ver
klaart Peter Jenkins, een natuur
beschermer die nauw bij het pro
ject is betrokken.
De neushoorn behoort met de
leeuw, de luipaard, de olifant en de
buffel tot de vijf grote diersoorten
die in Kenia door overbejaging
drastisch in aantal zijn teruggelo
pen. „We moeten ervoor zorgen dat
we de neushoorn redden, of er blij
ven er nog maar vier over," aldus
prins Sadruddin Aga Khan, vice-
voorzitter van het Wereldnatuur-
fonds.
In het 140 vierkante km grote na
tuurpark zijn drie van de vijf be
dreigde diersoorten vertegenwoor
digd: een aantal leeuwen en lui
paarden en één enkele neushoorn.
Olifanten en buffels zijn er niet.
Het Nakuru meer heeft verder gro
te vogelkolonies. Bekend is het fla
mingo-bestand bij het meer, dat
wordt geschat op 1,5 miljoen stuks.
Trofee
Er bestaan vijf soorten neus
hoorns: de witte en de zwarte rhi
noceros, die uitsluitend in Afrika
voorkomen, daarnaast de Indische,
de Javaanse en de Sumatraanse
neushoorn.
Meest begeerde trofee bij de
jacht is de hoorn van het dier. Een
hoorn van de Afrikaanse rhinoce
ros brengt een prijs op van 1.200
gulden per kilo. Een hoorn van de
drie nog schaarsere Aziatische
soorten kan zelfs 18.000 gulden per
kilo opbrengen.
De hoorn heeft verschillende
toepassingen. In Noord-Jemen is
de hoorn zeer in trek voor het ma
ken van heften van dolken en mes
sen. In Azië vindt de hoorn in ver
pulverde vorm toepassing als me
dicijn bij onder meer koorts en in
drankvorm als seksueel stimule
rend middel.
Enkele Afrikaanse landen heb
ben strenge wetten tegen het stro
pen op de neushoorn uitgevaar
digd. Het inzetten van het leger te
gen stropers is geen uitzondering.
Het Wereldnatuurfonds en ande
re groeperingen op het terrein van
de natuurbescherming willen in
samenwerking met de Keniase re
gering een bedrag van minstens
twee miljoen gulden bijeen bren
gen om de neushoorn in het Naku-
ru-park te redden.
Daar verblijft intussen al één
neushoorn, de 10 jaar oude Ambo-
ni, die tot voor kort op een boerde
rij werd gehouden. Nadat het dier
afgelopen oktober ziek was gewor
den besloten de initiatiefnemers
van hei park het als eerste exem
plaar in het beschermde natuurge
bied uit te zetten. Aanvankelijk
was het dier nogal onrustig in zijn
nieuwe omgeving, maar na verloop
van tijd bleek hij er te aarden, ver
telt Jenkins. In de buurt van het
park is ook al een vrouwtje gesig
naleerd, dat met Amboni voor de
eerste nakomelingen zou kunnen
zorgen.
Het bestand in het park kan op
peil gebracht worden zowel met
het vangen van neushoorns in het
wild als door dieren te betrekken
van een aantal boerderijen waar
met veel succes neushoorns wor
den gefokt. Op een boerderij in So-
lio is in enkele jaren tijd het aantal
neushoorns uitgebreid van 23 tot
85 stuks.
Als het experiment met het park
bij het Nakuru meer slaagt zullen
ook in andere natuurgebieden in
Kenia speciale terreinen voor de
neushoorn worden gevormd.
De neushoorn: met uitsterven bedreigd.
