Top wil terrorisme scherper aanpakken 'Iraanse zelfmoordacties in Golf mogelijk' Moskou aanvaardt kernproef-controle Belang van open Golf onderstreept Scherp protest Bonn na rellen in Oost-Berlijn Escorte VS voor tankers uit Koeweit Paus prijst dissidente Poolse pater Israël vraagt aartsvijand Syrië om hulp Onlusten in Panama WOENSDAG 10 JUNI 1987 BUITENLAND PAGINA 5 VENETIË (AFP/DPA/Rtr) - Kort na de bomaanslagen op de Amerikaanse en Britse am bassades in Rome kwamen gisteren de zeven belangrijkste westerse landen die in Vene tië hun 13de economische top houden met politieke verklaringen over het terrorisme, de Golfoorlog en de betrekkingen tussen Oost en West. BONN - De Westduitse regering en de televisiezender ARD hebben scherp geprotesteerd bij de Oost- duitse regering na de mishande ling van Westduitse journalisten die wilden berichten over de rellen in Oost-Berlijn. Bonn verwacht dat betrokkenen ter verantwoording zullen worden geroepen. De woordvoerder van kanselier Kohl zei dat dit soort gebeurtenissen de betrekkingen tussen beide staten kunnen belasten. door Hans Hoogendijk De Verenigde Staten, Canada, Japan, Frankrijk, Groot-Brittan- nië, Italië en de Bondsrepubliek Duitsland spraken in hun verkla ring over terrorisme af 'geen enke le concessie tegenover terroristen te doen noch aan diegenen die hen steunen'. Terrorisme in welke vorm dan ook, met inbegrip van vliegtuigkapingen en gijzelingen, wordt scherp veroordeeld. Terrorisme stond vorig jaar tij dens de top in Tokio eveneens hoog op de agenda. Maar de verkla ring van dit jaar gaat verder. De ze ven zijn nu overeengekomen de vluchten naar die landen stop te zetten, die zouden weigeren vlieg tuigkapers uit te leveren of te ver volgen. Een zeer belangrijk agendapunt tijdens de top was de Golfoorlog, die sinds de recente raketbeschie ting van het Amerikaanse fregat 'Stark' nog meer in de aandacht is gekomen. De zeven landen drin gen er met klem op aan dat er zo snel mogelijk een einde moet ko men aan de oorlog tussen Iran en Irak, De Verenigde Naties moeten daarbij actief bemiddelen. In de verklaring over de Golf staat verder dat het principe van vrije doorvaart en ongehinderde olietransport van het allergrootste belang is voor 'ons en de andere landen' en onverkort moet worden ders een toezegging v bijstand zouden doen. Volgens waarnemers heeft presi dent Reagan voorgesteld militaire gezegd dat men 'nauwgezet en met belangstelling' de politiek van Sowjetleider Michail Gorbatshov zal volgen. Maar waakzaamheid penembargo af te kondigen in het blijft geboden, aldus de verklaring, geval Iran en Irak weigeren gehoor - te geven aan een oproep van de Veiligheidsraad de vijandelijkhe den te staken. Dit voorstel stuitte vooral bij Frankrijk op bezwaren. In plaats hiervan roept de uiteinde lijke verklaring slechts op tot „ef fectieve" maatregelen van de Vei ligheidsraad. Al voor het begin van de beraad slagingen hadden Groot-Brittan- nië, Frankrijk, Canada en Italië la ten weten dat zij gekant zijn tegen een preventieve aanval op Iran als dit land de door China geleverde 'Silkworm'-raketten langs de Straat van Hormoez plaatst. Zowel de stafchef van het Witte Huis, Ho ward Baker, als Reagans nationale veiligheidsadviseur, Frank Carluc- ci, hadden Teheran hiermee in be dekte termen gedreigd. In hun verklaring over de betrek kingen tussen het Oostblok en het Westen onderstrepen de zeven deelnemers het belang van de nu cleaire afschrikking voor de verde diging van het Westen. De zeven spreken hun waardering uit voor wat de Verenigde Staten tot stand hebben weten te brengen op het gebied van de wapenonderhande- De Oostduitsers wezen het pro test van de hand en stellen dat het gaat om „hersenspinsels van enke le Westerse journalisten". SPD-fractieleider Hans-Jochen Vogel en de woordvoerder van de CDU, Lintner, riepen de Oostduit- nield. Een se partijleider Honecker op de jeugd vrij naar West-Berlijn te la ten reizen om daar popconcerten bij te wonen. Verslaggevers van Westduitse kranten en radio- en tv-stations hebben gisteravond op de West duitse televisie verklaard wèl te zijn mishandeld. Er was ook film materiaal te zien tot het moment waarop de camera uit de handen van de journalist werd geslagen. De Westduitse regering vroeg de journalisten hun ervaringen in Oost-Berlijn weer te geven. Enkele correspondenten zeiden met stok ken te zijn geslagen, waarna zij door agenten in burger werden af gevoerd. In de meeste gevallen werd hun opname-apparatuur ver- nan werd afge voerd en geslagen. Hij kwam pas weer vrij nadat hij de politie einde lijk van zijn identiteit had kunnen overtuigen. Bij de ergste -ongeregeldheden sinds meer dan tien jaar zijn vol gens diverse schattingen minstens 50 Oostduitse jongeren gewond ge raakt en meer dan 60 gearresteerd. De jonge popfans riepen 'de muur moet weg', 'politie weg', zongen 'de Internationale bevecht het men senrecht' en scandeerden de naam van Michael Gorbatsjov. De Rus sen gaven slechts als commentaar dat het geen kwaad kan als de naam van hun partijleider wordt geroepen. Het was de derde achtereenvol gende avond dat het tot botsingen kwam tussen Oostduitse jongeren enerzijds en Vopo's en in burger opererende leden van de Staatsvei ligheidsdienst anderzijds. De jon geren probeerden in de buurt van de Brandenburger Poort te komen om daar te luisteren naar een groots popconcert dat in West-Ber- hjn voor de Rijksdag werd gege ven. Aan het begin van de avond waren het er enkele honderden, la ter groeide het aantal tot ruim 4000. De politie had echter lering getrok ken uit vechtpartijen tijdens het Pinksterweekeinde en had een cor don rond de Brandenburger Poort gelegd. De Oostduitse jeugd rea geerde woedend, omdat daardoor vrijwel niets van het rockconcert was te horen. Daarop greep de DDR-politie keihard in. Westerse waarnemers stelden vast dat de DDR-autoriteiten de hele ontwikkeling volslagen ver keerd hadden getaxeerd. De jonge nen wilden alleen naar de muziek luisteren. Pas nadat hen dit onmo gelijk was gemaakt, kwamen de emoties los. Daarop ontstonden de ergste rellen sinds tien jaar. Toen vielen na een popconcert op het Oostberlijnse Alexanderplein vier doden. Bij wereldomvattend verbod GENÈVE (Rtr.) - De Sowjet-Unie heeft gisteren in Genève voorstel len op tafel gelegd voor een De voorstellen van het Oostblok stonden in een document, getiteld „Belangrijkste Bepalingen van een reïdomvattend"verböd"*op"kem- Verdrag over een Volledig en Alge even. Een van de kernpunten meen Verbod op Kernwapen Proe- de voorstellen is dat in geval ven" Volgens Petrovski kan het vermeend bedrog alle landen sttA beschouwd worden als een verpücht zijn hun testgebieden te ontw^drag Over de onder laten controleren door tionaal team van inspecteurs. gehandhaafd. De zeven spreken af lingen. Over de Sowjet-Unie wordt met elkaar te blijven praten mogelijkheden één en ander te kunnen garanderen. Een Amerikaanse functionaris noemde de verklaring over de Golf een 'overwinning' voor president Reagan en zei dat het document een belangrijke stap in de richting van een wapenembargo tegen Iran vormt. Maar volgens gaat de verklaring heel wat minder WASHINGTON (GPD) - De Ame- ver dan de Amerikanen gehoopt rikaanse minister Weinberger (de- hadden, ook al verwachtte Was- fensie) heeft gisteren gezegd dat hington niet dat de regeringslei- Amerikaanse marinevaartuigen vanaf volgende maand tankers uit Koeweit tegen aanvallen in de Per zische Golf zullen beschermen. Te gen de defensie-commissie van het Huis van Afgevaardigden zei hij dat de VS hierbij het liefst door hun bondgenoten zouden worden geholpen, maar desnoods ook al leen zullen optreden. Nog deze maand, aldus Weinber ger, zal het papierwerk worden af gerond dat nodig is om elf tankers T.TTRT.TN rAPï Pane TohannAs uit Koeweit onder Amerikaanse Paulusïl gisteren Het is de eerste keer dat Moskou instemt met het westerse stand punt dat het schenden van wapen verdragen alleen kan worden voor komen door inspecties die kort van tevoren worden aangekondigd en niet kunnen worden geweigerd. Vladimir Petrovski, een Russische onderminister van buitenlandse zaken, presenteerde de voorstellen namens het Warschaupact tijdens de Ontwapeningsconferentie in Genève, waaraan 40 landen deelne- interna- handelingen over de chemische wapens zei Petrovski dat deze nog dit jaar tot een akkoord moeten kunnen leiden. Het grootste strui kelblok is de vraag hoe in dit geval via snelle en verplichte inspecties zekerheid kan worden verkregen dat er geen voorrraden of produk- tiefaciliteiten verborgen worden gehouden. In tegenstelling tot installaties voor kernproeven, die gebonden zijn aan één plek, kunnen voorra den chemische wapens en fabrie ken snel worden verplaatst. BRISBANE - Een boot van de Australische waterpolitie ramt het Greenpeace schip de Vega tijdens een protestactie tegen de aankomst van een Amerikaans oorlogsschip in de haven van Brisbane. Greenpeace begon de actie omdat het schip, de USS Ramsey, kernwapens aan boord zou hebben. Met de Vega werd een ankerket ting over de ingang van de haven gespannen. Een politieboot ramde daarop de Vega van Greenpeace en duwde het schip weg toen de Ramsey naderde. (foto ap) „Ik zou willen benadrukken dat de staat die een verzoek tot inspec tie ter plekke heeft ontvangen, ver plicht is onvoorwaardelijk toegang te verlenen tot de in het verzoek omschreven lokatie. Met andere woorden, we spreken van verplich te en niet van vrijwillige inspec ties", aldus Petrovski, die later zei dat de controles snel moeten kun nen worden uitgevoerd. Hij zei daarbij te denken aan een tijdsbe stek van „minder dan een week". e beginnen met het be- van'poFendepriester Jerz;yPo- -hermen van deze schepen^Wein- pieluszko, die in 1984 door agenten berSer. sPra.k ™et edn. Congre.s" van de geheime dienst werd ver- commissie die bezorgd is over de moord vanwege zijn sympathie rS"nT.?5SK' ^teir^houd^S me^na ^ie aanval op het fregat ^te geestehjken'001' kathoUeke rime^^eT teven^eXre""" he" g J Congres huiverig geworden. Tijdens een misviering, waarin Leiders van de Senaat en het een aantal nieuwe priesters werd Huis van Afgevaardigden hebben gewijd, noemde de paus de naam de afgelopen weken ook herhaal- van Popieluszko in één adem met delijk gezegd te vinden dat Ameri- die van de priester Maksymilian ka's bondgenoten een handje zou- Kolbe. Hij gaf in Auschwitz zijn le- ,den moeten helpen. Ook voor hen ven om een ander te kunnen red- zou bescherming van de olietan- den en zal later deze week zalig kers noodzakelijk zijn. Een van de worden verklaard. Toen de paus daarbij gehanteerde argumenten Popieluszko omschreef als „onze is, dat West-Europa en vooral Ja- tijdgenoot die offers bracht tot aan pan, veel meer dan de VS afhanke- zijn dood", brak er onmiddellijk lijk zijn van de olie uit het Golfge- een uitbundig applaus uit onder de bied. Dat werd gisteren ook door niljoen gelovingen die i schatting bij de misviering aanwe zig waren. Buitenland kort Weinberger nog eens onderstreept. Maar er zit ook nog een princi piële kant aan de zaak, vindt de mi nister van defensie. „Voor ons geldt ook de kwestie van leider schap, het leiderschap van de vrije wereld die zich verzet tegen anar chie en tirannie". Weinberger zei dat voor de Amerikaanse marine de onlangs déor Iran gekochte Chi- nese Silkworm-raketten, die vanaf 1 hatcher het land kunnen worden gelan- De Britse Conservatieven heb- ?e?rd' tot de voornaamste zorgen ben volgens een gisteren in de behoren. Guardian gepubliceerde opiniepei ling hun voorsprong op Labour vergroot tot 13 procent. Voor de partij van premier Margaret That cher verklaarde zich 45 procent van de 1575 ondervraagden, voor Labour 32 procent en voor de in de Alliantie samenwerkende Sociaal- Democraten en Liberalen 21 pro- raten voeren Revolutionaire Gar- cent. Met een dergelijk percentage disten van Iran in speedboten met zou Thatcher morgen een duidelij- raketten, machinegeweren en mij- ke absolute meerderheid in het La- nen aanvallen uit op handelssche- gerhuis krijgen. pen in de Perzische Golf. Enkele 7\i7f*flon deskundigen vrezen dat zij des- ^weuen noods zullen grijpen naar het wa_ Nancy Reagan, die in het kader pen van zelfmoordacties tegen tan van haar campagne tegen drugsge- kers. bruik een bezoek brengt aan Zwe den, heeft gisteren voor de tweede achtereenvolgende dag te maken dOOf gekregen met demonstranten. Bij de Amerikaanse ambassade, waar Ed Bl3nCh6/AP de presidentsvrouwe het diner zou gebruiken, stonden 50 demon stranten die anti-Amerikaanse leu zen riepen als 'Nancy Go Home' e 'VS uit Nicaragua'. TEL AVIV (Rtr) - Israël heeft zijn politieke aartsvijand Syrië gevraagd te bemiddelen bij een Israëlisch onderzoek naar drie soldaten die sinds vijfjaar wor den vermist. Het betreft Israëli sche militairen die betrokken waren bij de slag om Sultan Ya- coub, tijdens de Israëlische in vasie van Libanon in 1982. Dit heeft een vooraanstaand Israë lisch militair gisteren meege deeld. Volgens generaal-majoor Mattan Vilnay heeft Israël via „neutrale kanalen" met Syrië over deze zaak contact gezocht. Een poging van Israël tot een internationaal onderzoek is tot nu toe op niets uitgelopen. Is raël is ervan overtuigd dat Sy rië hulp kan bieden, aangezien de slag om Sultan Yacoub zich heeft afgespeeld in een door Syrische militairen beheerst gebied, aldus Vilnay. Vilnay wilde niet ingaan op de vraag of Israël bereid is een ruil van gevangenen met Syrië te komen. PANAMA (UPI/Rtr) - De oproer politie in Panama heeft gisteren met gebruik van traangas ongeveer duizend betogende studenten ver spreid. De studenten eisten een diepgaand onderzoek naar be schuldigingen over verkiezings fraude. Verscheidene mensen zijn gearresteerd en een onbekend aan- liep verwondingen op. Demonstraties van Panamese studenten zijn gisteren met harde hand aangepakt door de politie. In de hoofdstad Panama werd een menigte uiteengeslagen die op oppositieleider Arias Madrid stond te wachten. (foto AP) De onrust ontstond nadat kolo nel Roberto Diaz Herrera generaal Manuel Antonio Noriega beschul digde van fraude bij de presidents verkiezingen in mei 1984. Bij die verkiezingen won oud-president Nicolas Ardito Barletta. Diaz Her rera, die vorige week is afgetreden, volgens het leger om gezondheids redenen, verklaarde maandag dat hij in 1984 namens Noriega de ver kiezingsuitslag manipuleerde. Noriega, die de Panamese strijd krachten leidt sinds augustus 1983, beschuldigde Diaz van het deelne men aan een anti-regeringscom- plot en van „verraad". De Ameri kaanse ambassade deelde in een verklaring mee dat de beschuldi gingen „enorme consequenties kunnen hebben". De VS hebben een grote militaire basis in Pana- Z.-Afrika wil huurboycot zwarten breken JOHANNESBURG (AP) - De Zuidafrikaanse regering is gisteren opnieuw met een wetsvoorstel ge komen waarmee een einde kan worden gemaakt aan een in zwarte woongemeenschappen wijdver breide huurboycot. Het wetsvoor stel houdt in dat door de personen en instanties die van zwarten ach terstallige huur en andere huisves tingskosten tegoed hebben beslag kan worden gelegd op het inko men van de wanbetaler. „De regering is gek geworden," was de reactie van Helen Suzman, parlementslid van de blanke, ge matigd progressieve PFP. Naar haar oordeel is het wetsontwerp „zeer onverstandig op een tijdstip van onrust en armoede als gevolg van wijdverbreide werkloosheid. Dit maakt de zaken nog erger." Verleden jaar overwoog de rege ring al om loonbeslag in te stellen tegen deelnemers aan de huurboy cot. Maar toen haalde dat voorstel het niet vanwege oppositie vanuit het bedrijfsleven. Sindsdien heb ben zich nog veel meer zwarte huurders bij de boycot aangesloten waardoor de huurachterstand in de verschillende zwarte woonge meenschappen is c ker 270 miljoen gulden. Door het oplopen van de achter stallige huur voelt de regering zich geroepen het wetsvoorstel op nieuw in te dienen. Op straffe van een dwangsom yan 1.000 rand en een gevangenisstraf van een half jaar wordt een zwarte verplicht aan zijn huisbaas of andere schuldeiser bekend te maken waar hij werkt zodat daar zonder tussenkomst van de rechter beslag kan worden gelegd op het salaris van de werk- In de afgelopen weken trof de .marinevleugel" van de Gardisten tenminste acht schepen, waaron der twee Sowjet-vaartuigen. Het korps lanceerde op die wijze een Vrijgelaten nieuw onvoorspelbaar element in De protestantse pastor Jan Dus de steeds dreigender wordende si- is gisteren door de Tsjechische au- tuatie in de Golf. toriteiten vrijgelaten, nadat hij De Iraanse luchtmacht lijkt haar ruim een jaar in voorarrest had ge- acties enigszins te hebben afge zeten, zo heeft een Tsjechische zwakt sinds de Iraakse aanval op emigrant in Oostenrijk verklaard, de USS Stark van 17 mei, maar dit De strafvervolging tegen Dus is geldt niet voor de activiteiten van echter niet gestaakt. De 55-jarige de Gardisten. Na de Iraakse vol- Dus werd vorig jaar gearresteerd treffer op het Amerikaanse fregat, op beschuldiging van agitatie, het die 37 Amerikaanse zeelieden het schade berokkenen aan de staats- leven kostte, steeg de internationa- belangen in het buitenland, verzet le belangstelling voor de beveili- tegen de staat en laster. ging van de olietransporten aan- NICOSIA - Als hedendaagse^ pi- zienlijk! Met name de Verenigde Staten en de Sowjet-Unie ontplooi den tal van activiteiten om meer in vloed op het gebied te krijgen. Revolutionaire Gardisten vuur den op 18 mei 21 raketgranaten af op de 219.000 ton metende en in Li beria geregistreerde tanker Gollar Robin. Het schip raakte in brand. Vier dagen later vuurden de Gar disten 10 raketten af op de 2.600 ton metende Rashidia, een vracht schip van de maatschappij Qatar National Navigation. Drie beman ningsleden raakten gewond. „Dat is hetzelfde soort sji'itische fanatici dat de zelfmoordaanslagen mogendheden en dat Iran aanval len zal uitvoeren op iedere basis in de Golfstaten die de Amerikanen eventueel ter beschikking gesteld mocht worden. Deze waarschuwingen lijken een vrijbrief te geven aan de Gardisten, die toch al geneigd zijn om buiten de militaire hiërarchie om acties te ondernemen. Zo citeerde het tijd schrift Middle East Economie Sur vey Tormod Rafgard, algemeen manager van de Intertanko Co., met de woorden: „Wij geloven dat de mensen aan boord van deze schepen niet werkelijk onder mili tair gezag staan, maar politiek ge- Beiroet uitvoerde, waardoor"de zag". Rafgard voegde hieraan toe Amerikaanse mariniers en de dat de speedbootaanvallen „veel Franse paratroepen uit Libanon weg hebben van de piraterij die wij werden verdreven," aldus een Wes- eeuwen geleden kenden". terse militaire deskundige die i gelmatig Teheran bezoekt. „Nu de temperatuur in de Golf stijgt en de Iraniërs voelen dat de mondiale be langstelling toeneemt, is het pre cies het soort klimaat waarin fana tici bloeien. Zelfmoordacties in de Golf kunnen niet worden uitgeslo ten." Waarschuwingen De leiders in Teheran hebben ge waarschuwd dat zij zich niet zullen laten afschrikken door de super- De Iraanse marine, die een groot deel van de Iraakse marine in de zuidelijke haven Oem Qasr vast houdt, heeft verklaard dat iedere basis wordt aangevallen die de Verenigde Staten mogen gebrui ken voor de stationering van ge vechtsvliegtuigen ter ondersteu ning van de Amerikaanse marine schepen in de Golf. De grootte van de Iraanse marine is na de zes en een half jaar oude oorlog tegen Irak niet precies bekend. Het in Londen gevestigde Inter nationale Instituut voor Strategi sche Studies noemt evenwel een •strijdmacht van 14.500 manschap pen, met drie torpedojagers, voor zien van anti-scheepsraketten, die afkomstig zijn van de Amerikaanse marine. Bovendien beschikt de Iraanse marine over vier fregatten met Seakiller-raketten, twee in de VS gebouwde korvetten en acht snelle aanvalsvaartuigen uitgerust met Harpoon- en anti-scheepsra ketten. Volgens militaire deskundigen zijn twee van de fregatten en ten minste vier snelle aanvalsvaartui gen niet operationeel. De Iraanse marine heeft wellicht tevens de be schikking over een kleine lucht macht. Aangenomen wordt dat en kele maritieme patrouilletoestellen van het type P-3 Orion niet in rou latie zijn. Een paar anti-onderzee boothelikopters van het type Si korsky SH-3D zouden wel gereed zijn voor gebruik. 's Nachts actief Chomeini gaf vorig jaar toestem ming voor het vormen van speciale marine- en luchtmachtvleugels in het 400.000 man sterke Gardisten korps, dat zich qua gevechtskracht kan meten met het geregelde leger. De guerrilla-activiteiten van de gardisten begonnen eind april. De Gardisten gebruiken bemannin gen van vijf tot zes koppen aan boord van snelle en zeer manoeu- vreerbare speedboten die voorzien zijn van machinegeweren en raket- lanceerders. Andere doelen waren het Sow- jet-vrachtschip Ivan Korotejev, op 6 mei, en de grootste Indiase tan ker, de 89.450 ton metende B.R. Ambedkar, enkele dagen later. De Gardisten bedreigen de Golf vanuit vijf bases, die op. diverse punten langs de strategische bin nenzee zijn gelegen. Zij zijn meest al 's nachts actief om neutrale sche pen te onderscheppen, in het bij zonder schepen die lading naar Koeweit brengen. Westerse zegslieden hebben de bases geïdentificeerd als het eiland al-Farisiyah in het noordelijke deel van de Golf, halverwege tussen Iran en Saoedi-Arabië; een verla ten olieplatform bij het eiland Ha- loel in het zuiden; het eiland Sirri, halfweg tussen Iran en de Verenig de Arabische Emiraten; het eiland Aboe Moesa in de Straat van Hor moez; en het eiland Larak, bij de Iraanse marinebasis Bandar Ab bas. Iran kocht 50 van de 14 meter lange speedboten van de Zweedse maatschappij Boghammer Marin onder het voorwendsel dat zij te gen smokkelaars zouden worden gebruikt. De wapens op de speed boten zijn niet zwaar genoeg om er een groot schip mee tot zinken te brengen. Zij kunnen echter aan zienlijke schade toebrengen. En het is altijd mogelijk om met een toevalstreffer een tanker in brand te schieten. Tot dusverre hebben de aanval len van de Gardisten niet veel slachtoffers veroorzaakt. Zij lijken echter recent hun aanvallen te con centreren op die plaatsen waar de bemanningsleden hun kwartieren hebben

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 5