TAD LEIDEN
teeds
'Voortvarendheid gemeente
zijn we helemaal niet gewend'
Expositie over geschiedenis
van binnenvaart in De Waag
LEIDSCH DAGBLAD
Goddijn verzamelt 18 handtekeningen tegen sloop Morsweg
Gevelplaat
gestolen
Thorbecke-
leerstoel
Demonstratie
modelboten
ZATERDAG 6 JUNI 1987
LEIDEN - "De eerste stemming
over de sloop van de huizen aan de
Morsweg zou vrijblijvend zijn. Nu
wordt die echter door de meeste
bewoners als definitief gezien. In
middels hebben verscheidene
huiseigenaren en bewoners hun
mening herzien en zich tegen de
sloop verklaard, ondanks het feit
dat diverse fervente voorstanders
van sloop hun toevlucht hebben
genomen tot intimidatie van mede
bewoners. Als de sloopplannen
niet doorgaan vallen er doden,
heeft een bewoner al eens geroe
pen".
door
Willem Spierdijk
Aan het woord is de heer A.J.
Goddijn, een van de bewoners van
de wijk Morsweg 4. Hij is - dat mo
ge duidelijk zijn - tegenstander van
de sloop van de huizen. Dat is niet
zo verwonderlijk. Hij woont aan de
'even' zijde van de straat, verder
van de spoorlijn. Zijn zoon heeft
vorig jaar de woning naast de zijne
gekocht. "Ik woon hier rustig, heb
van niemand last. Een huis als dit
vind ik niet zo gemakkelijk meer.
Het verkeert in een uitstekende
staat, huizen van deze kwaliteit
worden tegenwoordig niet meer
gebouwd. Komen we op de foto?
LEIDEN - Bij een warenhuis aan
de Haarlemmerstraat is op tweede
Pinksterdag een marmeren gevel
steen weggehaald. Het gevaarte
van 185 bij 250 centimeter en met
een dikte van 4 centimeter is uit de
gevel los gebikt. Door het grote ge
wicht van de marmeren plaat
neemt de politie aan dat de diefstal
het werk van meer mensen is ge
weest.
Laat die fotograaf dan eens een fo
to maken van de huizen aan de
even zijde van de straat en niet van
dat vieze hoekje". Ook Goddijn ju
nior is een fervent tegenstander
van het sloopplan. "Soms denk je
datje droomt. Waar zijn ze mee be
zig?"
Vader en zoon Goddijn hebben
inmiddels handtekeningen verza
meld van 18 bewoners, die verkla
ren tegen de sloopplannen te zijn.
Een actie die wel laat op gang is
gekomen. Goddijn junior heeft
daarvoor wel een verklaring. "In
de eerste plaats weten we nu pas
hoe je tegen dit soort plannen op
kan komen. Ten tweede hebben
we nooit gedacht dat bij de eerste
stemming er een tweederde meer
derheid voor sloop zou zijn".
Slopen
Het plan van het college van B en
W om de 44 huizen aan de Morsweg
te slopen, is inmiddels wel door de
gemeenteraad aanvaard. De raad
heeft met de plannen - die onge
veer ruim zes miljoen gulden kos
ten - ingestemd nadat een meerder
heid van de bewoners van het be
treffende deel van de Morsweg
zich voor voortzetting van het on
derzoek naar sloop hadden uitge
sproken. Wanneer een ruime meer
derheid van de huiseigenaren over
eenstemming bereikt over de ver
koopprijs, is de sloop definitief.
Voor de sloop van de huizen tus
sen de Dr. Lelylaan en het Wer-
nink-terreein hanteert het gemeen
tebestuur vier argumenten: de ver
dubbeling van de spoorlijn, met als
gevolg meer geluidsoverlast, de
verkeersdrukte op de Dr. Lelylaan
en de mogelijke overlast van toe
komstige industrie op het Wer-
ninkterrein. Daarbij zou de wijk
geïsoleerd komen te liggen.
Goddijn is het met geen van die
argumenten eens. "Wanneer de ge
meente werkelijk voor het belang
van de bewoners zou opkomen,
zouden niet alleen de woningen in
het gebied Morsweg 4, maar ook
een flink deel van de woningen in
de Transvaalbuurt tegen de vlakte
moeten. In die wijk gaat men even
eens gebukt onder de zogenaamde
geluidsoverlast".
Overdreven
Volgens J. Wijsman, die aan de
oneven zijde langs de spoordijk
woont, valt het met die overlast
overigens best mee. "Het wordt al
lemaal overdreven. Het begon alle
maal al toen de jachthaven aan de
Amphoraweg kwam. Die zou ook
overlast veroorzaken. Je hoort ech
ter nooit een steeksleutel vallen".
Ook de redenering van het ge
meentebestuur dat de aanleg van
de Dr. Lelylaan de situatie in de
wijk heeft verslechterd, gaat vol
gens Goddijn niet op. "Dat argu
ment is niet steekhoudend. Sinds
de aanleg van de Dr. Lelylaan is
juist de ontsluiting van de wijk een
feit geworden".
De verkeersdrukte van het in
dustrieterrein kan volgens Wijs
man evenmin een reden zijn tot
sloop van de huizen. "Vroeger den
derden de vrachtwagens van Wer-
nink door de Morsweg met een
vaart van 60 kilometer per uur, nu
worden ze omgeleid via de Ampho
raweg".
Wijsman en vader en zoon God
dijn menen dat er maar een reden
is dat het college van B en W het
sloopplan heeft gelanceerd. "De
gemeente kan geen kant op met
bedrijven die overlast veroorzaken
in het centrum van de stad. Na de
sloop van de huizen kunnen die be
drijven naar het Wernink-terrein
verhuizen".
De woonomstandigheden in
Morsweg 4 zijn volgens Goddijn ju
nior de afgelopen jaren juist duide
lijk verbeterd. "Er is een woonerf
aangelegd, een geluidswal, de rio
lering is vernieuwd en de vracht
wagens zijn omgeleid. Bovendien
is de stinksloot langs de spoordijk
gedempt".
Behalve over de argumentatie,
windt Goddijn zich ook op over de
handelwijze van de gemeente.
"Maandagavond sprak de gemeen
teraad zich voor de sloop uit, dins
dagochtend lag hier al een brief
van de gemeente in de brievenbus
waarin werd aangegeven hoe de
procedure verder verloopt. Dat
gaat me allemaal iets te snel, omdat
de bewoners zich niet definitief,
maar voorlopig voor sloop hebben
uitgesproken. De gemeente han
delt iets te voortvarend en dat zijn
we van de gemeente niet gewend".
Misleiding
Volgens Goddijn heeft een amb
tenaar van de gemeente zich zelfs
schuldig gemaakt aan misleiding.
Goddijn: "Een ambtenaar van de
afdeling grondzaken heeft tegen
een buurman verklaard dat ik al
akkoord was met aanwijzing van
een taxateur en daarvoor ook had
getekend. Dat is echter niet het ge
val. Misschien is dit in wel meer ge
vallen gebeurd. Er wordt een sfeer
geschapen van 'teken nou maar, ie
dereen doet het'. Het lijkt onschul
dig, maar het zijn louche praktij
ken".
De betreffende ambtenaar sluit
overigens niet uit dat hij de naam
van Goddijn heeft genoemd bij de
personen die al een taxateur had
den aangewezen. "Als ik dat heb
gedaan, is dat in ieder geval te goe
der trouw gebeurd". De ambtenaar
deelt verder mee dat inmiddels alle
huiseigenaren op een of twee na
een taxateur hebben aangewezen.
Goddijn junior noemt dat echter
een grove leugen. "Hou die ambte
naar in de gaten, het is een boefje.
Zelfs op tweede Pinksterdag liep
hij hier door de straat om zieltjes te
winnen. Ik ken zo al zeven mensen
van wie ik weet dat ze geen taxa
teur zullen aanwijzen".
De Goddijns schatten dat onge
veer zes bewoners wegens de over
last weg willen uit de straat. "De
rest hobbelt mee, die denkt munt
te slaan uit deze hele affaire. Ik
denk dat dat de meeste eigenaren
nog weieens kan tegenvallen". Vol
gens het tweetal kan de gemeente
beter overgaan tot aankoop van de
huizen langs de spoordijk van de
mensen die werkelijk weg willen
en die woningen verhuren. "Dan
zijn wij van de lastposten af en wo
nen we hier nog lang en gelukkig".
De heer J. Wijsman (links) en vader en zoon Goddijn voor de huizen aan de 'even' zijde van de Morsweg 4. De
Goddijns willen dat de gemeente een aantal huizen in de straat koopt en gaat verhuren. "Dan zijn wij van de
lastposten af en wonen we hier nog lang en gelukkig". (foto Jan Holvast)
LEIDEN - In De Waag aan de
Aalmarkt is vanaf 18 juni een bij
zondere tentoonstelling te zien:
Schipperen in Leiden. De exposi
tie geeft een beeld van de Leidse
binnenvaart vanaf 1850. Vier Stu
denten van de Reinwardt Akade-
mie, de hbo voor museumkunde,
leggen momenteel de laatste hand
aan de tentoonstelling die zij in het
kader van hun studie en op initia
tief van de Stichting Historische
Haven Leiden hebben opgezet.
door
Kees Haakman
Govert Mennen (22) beschildert
al dagenlang een aantal panelen
waarop, tegen een achtergrond van
grachtpanden, voor Leiden en om
geving typische oude zeilschepen
te zien zullen zijn. Rob Kooiman
mone van Ortel en Memdert van der Kaaij.
1941 toestel ?17 of ?22.
Bartender
Hij was de beste in het bereiden
van een cocktail en behaalde het
meeste aantal punten bij het
theoretische gedeelte van de na
tionale Martini Grand Prix toer
nooi: Leidenaar Nico Kager. De
ze wedstrijd onder bartenders
jonger dan 28 jaar werd niet zo
lang geleden in Amsterdam ge
houden. Gevolg hiervan is dat
Nico op 2,3 en 4 juli in Turijn ons
land tijdens een internationale
wedstrijd mag vertegenwoordi
gen.
Volgens Kager, die werkzaam
is bij Holiday Inn in Leiden,
moet je een goede babbel heb
ben om kans te maken op een
van de ereprijzen. En als het
even kan een internationale bab
bel. "Het is belangrijk dat je je
talen een beetje kent. Ik spreek
vier talen en dat levert per taal
toch mooi twee punten op. Dan
lig ik toch al voor op de barten
ders uit de Zuideuropese landen,
die naar ik heb gehoord maar een
taal spreken. Aan de andere kant
schijnen ze wel erg fanatiek te
zijn". Geen reden voor Kager om
zich zenuwachtig te maken.
Onze Nico bereidt zich name
lijk goed voor op de wedstrijd,
want hij is al volop bezig met zijn
algemene ontwikkeling en het
opvijzelen van de vakkennis. "Ze
stellen vragen over hele simpele
dingen zoals: wie is de president
van Frankrijk. Daarnaast komen
vragen over dranken. Ze willen
dan weten welke soorten .drui
ven in champagne gaan en hoe
destillatieprocessen verlopen. Je
moet dan bijvoorbeeld het hele
produktieproces kunnen be
schrijven van whisky. Zeg maar
van het oogsten van het graan tot
en met het bottelen".
Wat schiet hij met een eventue
le internationale titel op? Kager:
"Op zich niet zoveel. Als ik zou
winnen is dat natuurlijk harstik-
ke leuk, maar ik geloof niet dat ik
daardoor meer zal gaan verdie
nen of zo. De gedachte achter de
wedstrijd is het stimuleren van
het vak bartender. Ze hopen op
die manier de vakkennis onder
de bartenders te verhogen. Dat
betekent dat je niet alleen een
pilsje moet kunnen tappen, maar
van alle dranken weet hoe je er
mee moet omgaan. Pas als je dat
kan ben je een vakman".
Kamerleed (1)
Je vwo-diploma halen en je in
schrijven aan een universiteit is
één ding. Het verkrijgen van een
kamer in de stad waar je gaat stu
deren is een gans andere zaak.
Sinds jaar en dag is er een gigan
tisch tekort aan kamers in de
universiteitssteden en dus ook in
Leiden. Het is knokken geblazen
voor de eerstejaars. Het uitloven
van een taart of bos bloemen als
beloning is een vaak beproefd
middel, maar zet tegenwoordig
geen zoden meer aan de dijk en
is dus uitde mode geraakt. Een
grappige advertentie wil daaren
tegen nog wel eens helpen.
Wat te denken van: Na Willen-
Alexander komt nu ook Petra
naar Leiden. Gevraagd: een vor
stelijke kamer. Petra de Lange
uit Eindhoven heeft tot nu toe
slechts een reactie ontvangen en
vervolgens afgewezen. De huis
baas vroeg het lieve sommetje
van 410 gulden per maand voor
een kamer van vier bij vierenhal
ve meter. Zo'n bedrag was zelfs
een prinses als Petra te gortig. Ze
wil hoogstens 350 gulden voor
een kamer betalen. Ze dacht met
een ludieke tekst meer aandacht
te trekken. "Een gekke adverten
tie wordt eerder gelezen dan een
tekst als: student zoekt kamer. Ik
heb ook nog wel door vrienden
die in Leiden wonen briefjes op
prikborden laten ophangen. Ech
ter zonder resultaat. Ik blijf nu
maar doorzoeken".
Als je uit Zeeuws-Vlaanderen
komt is het ondoenlijk om met
de trein te gaan reizen. Dat vindt
Hanneke Lockefeer uit Hulst die
volgend jaar in Leiden biologie
gaat studeren. Ze probeerde het
met de volgende advertentie:
Hoi Pipeloi. Eerstejaars studente
(helemaal uit Zeeuws-Vlaande-'
ren, ver hè?) zoekt een kamer in
Leiden. Wie kan mij daaraan
helpen? Alvast woepie te wauw.
Nou, nou, een nuldejaars (want
Nico Kager bereidt een cocktail. En daarvoor heeft hij een shaker tiodig.
het jaar is nog helemaal niet be
gonnen) en dan al zo'n populaire
toon. Dat leren ze je bij Minerva
wel snel af hoor, lieve meid. Bo
vendien blaast ze ook nog hoog
van de toren: "De Stichting Leid
se Studentenhuisvesting is vind
ik bijna verplicht mij onderdak
te verschaffen. Ze kunnen het
niet maken om mij geen kamei
te geven, want vanuit mijn v
plaats is het ongeveer viei
reizen naar Leiden. Ik sta daar
om op een urgentielijst. Boven
dien was ik er als de kippen bij
toen op 1 juni de inschijving be
gon bij studentenhuisvesting. Ik
heb nummer 123 en ben dus heel
optimistisch over het krijgen van
een kamer". Ze wil in ieder geval
niet meer dan 350 gulden per
maand op tafel leggen. Bedragen
daarboven vindt ze overdreven.
Kamerleed (2)
Volgens directeur A.H.F.J. Hüb-
ben van Stichting Leidse Stu
dentenhuisvesting zal de kamer-
nood onder Leidse studenten dit
jaar ongeveer net zo hoog zijn als
vorig jaar. En toen was die al erg
hoog. Onderzoeken wijzen vol
gens hem uit dat de instroom van
eerstejaars de komende jaren
toeneemt. Dat ziet er dus niet zo
mooi uit voor onze geliefde stu
denten.
"We moeten daarom naar nog
meer alternatieven omzien en
nog meer gaan bouwen. Omdat
we op dit ogenblik zitten met een
omvangrijk renovatieplan, waar
door we studenten voortdurend
ergens anders moeten onder
brengen, is dat geweldig moei
lijk", aldus Hübben.
Een medewerkster van de Ka-
merraad in Leiden merkt op dat
de studenten weliswaar beter
zijn voorgelicht dan voorgaande
jaren, maar dat het nog wel beter
kan. "Heel veel decanen op mid
delbare scholen vertellen aan
scholieren dat het allemaal wel
meevalt. Dat er genoeg kamers
zijn voor studenten. Dat is dus
niet waar. Op dit moment heb
ben we al een wachttijd van 4
maanden. En dan moet de grote
zwik nog komen".
Volgens haar is de stroom tot
nu toe aardig verspreid en zijn de
toekomstige studenten eerder
begonnen met het zoeken van
kamers. Bij de toewijzing wordt
het principe wie-het-eerst-komt-
die-het-eerst-maalt toegepast.
Soms wordt daarop een uitzon
dering gemaakt. Bijvoorbeeld als
men uit Zeeland komt. Dan
speelt ook medelijden een rol.
Dat er niettemin sprake kan
zijn van kamerleed wordt door
een paar voorbeelden duidelijk
gemaakt. "Soms krijgen studen
ten die een eind uit de buurt wo
nen telefonisch een toezegging
van een Leidse huisbaas voor
een kamer. Ze maken een hele
reis om de kamer te bekijken.
Als ze aankomen blijkt de huis
baas de kamer al aan iemand an
ders te hebben gegeven. Wat ik
ook gemeen vind, is als lolbroe
ken op advertenties reageren en
een adres als Rapenburg 4 opge
ven. Dan komen ze aan en blijkt
dat het adres van de Almanak
redactie te zijn. Heel lullig. Hu
mor 87' noem ik dat. En ik vind
die eerstejaars zo lief en zo schat
tig", aldus de medewerkster.
(27) doet zijn best een zeldzame
vooroorlogse amateurfilm te leen
te krijgen over op de Kaag zeilende
schepen. De andere twee studen
ten die aan de expositie meewer
ken zijn Esther van de Haterd en
Ruby Eckmeijer.
"Tjalken, aken en klippers in de
gracht, dat was Leiden vroeger. De
stad was een belangrijke haven
voor de binnenschipperij", vertelt
Rob. "Wij willen mensen in eerste
plaats laten zien hoe Leiden er
vroeger, zeg maar tussen halverwe
ge de vorige eeuw tot aan de Twee
de Wereldoorlog, uitzag. Een beeld
van die tijd wordt gevormd door
oude foto's, beschilderde panelen,
een aantal schaalmodellen van ou
de zeil- en motorschepen en een al
lerlei scheepsgereedschap".
"Het Maritiem Museum in Rot
terdam heeft ons een echte kraak,
dat is een ijzeren zeilschip, in
bruikleen gegeven. Een bijzonder-
heidje omdat toen de scheepswer
ven begin deze eeuw overstapten
op de bouw van ijzeren in plaats
van houten schepen, de zeilboten
tegelijkertijd werden vervangen
werden door motorschepen. De
kraak wordt in De Waag tentoon
gesteld".
Trapsmidse
De Leidse scheepswerf Tijssen
stelt voor de tentoonstelling oud
gereedschap ter beschikking waar
mee die ijzeren schepen werden
gemaakt. Een klinkhamer, klink
nagels, nageltangen waarmee de
klinknagels uit het vuur werden
gehaald en een oude trapsmidse.
Dat is een vierkante bak waaron
der een door een wiel aangedreven
blaasbalg hete kolen opstookt. Het
geheel werd in het ruim van het
schip geplaats en zo kon men door
gloeiend hete klinknagels in de
scheepswand te drijven, de ijzeren
platen aan elkaar hechten. Een
door studenten gemaakte diaserie
laat zien hoe dat in zijn werk gaat.
Aan de hand van dia's kan ook het
interieur van een beurtschip wor
den bekeken. Die worden gepro
jecteerd op de wanden van een gro
te kijkdoos.
"Beurtschippers leefden meestal
van de wilde vaart. Kreeg de schip
per de opdracht een lading turf te
vervoeren naar Den Haag of Haar
lem, dan voer het hele gezin mee
en woonde in het roefje, een ruimte
van vaak niet groter dan drie bij
drie meter", zegt Rob.
Govert van Mennen zocht uit hoe
de zeilvaart uit Leiden is verdwe
nen: "Geen wind, geen snelheid,
dat is het grote bezwaar van zeil
schepen. In de jaren twintig werd
de beroepszeilvaart op den duur
steeds minder lucratief. Motor
schepen kwamen meestal eerder
op de plaats van bestemming aan.
Vooral in de stad, waar de grachten
te smal zijn om te kruisen, was zei
len onmogelijk. Dan moest er ge
boomd worden (het schip met een
stok vooruit duwen). Was het hele
maal windstil, dan trok het schip-
persgezin de schuit aan een touw'
achter zich aan, lopend op het jaag
pad, tot in Haarlem aan toe".
Vaarroute
Hij vertelt dat het 'Leidsche op-
duwertje', een klein motorduw-
schip, de concurrentie met motor
schepen nog een beetje het hoofd
heeft kunnen bieden door bij
windstilte zeilboten op te duwen.
Het scheepje ligt nu nog in de 'his
torische haven' in Leiden en zal
voor de tentoonstelling uit het wa
ter worden getakeld en in De Waag
worden geplaatst.
Govert: "Hoewel al begin deze
eeuw de eerste schepen met
stoommachines werden gebouwd
kon de zeilvaart in Leiden nog lang
doorgaan. Vooral in de oorlog toen
brandstof schaars was. Maar met
het graven van het Rijn-schieka-
naal en later het Korte Vlietkanaal
werd de scheepvaartroute om Lei
den heen gelegd. Men achtte het
belang van de scheepvaart door
het opkomende wegverkeer niet
langer belangrijk. Die omlegging
heeft de meeste schepen uit de
stad doen verdwijnen".
Toen na 1950 veel draaibruggen
werden vervangen door vaste
bruggen is de scheepvaart hele
maal stil komen te liggen". Extra
aandacht op de tentoonstelling
voor de trekschuit, vroeger het
openbaar vervoer bij uitstek in een
waterrijke streek als die rond Lei
den. Een tarievenbord laat zien dat
de prijzen in die jaren al door de
overheid werden vastgesteld.
De tentoonstelling 'Schipperen
in Leiden' is van 18 juni tot en met
4 juli te zien in De Waag aan de Aal
markt 21 in Leiden. Openingstij
den: dinsdag tot en met zaterdag
van 10.00 tot 17.00 uur en zondag
en maandag van 13.00 tot 17.00 uur.
LEIDEN - Met steun van de Ver
eniging Nederlandse Gemeenten
(VNG) zal aan de Leidse universi
teit aan het eind van het jaar een
prof. mr. J.R. Thorbeckeleerstoel
worden gevestigd. De leeropdracht
zal de leer van de gemeente als be
stuurlijk, politiek en juridisch sys
teem omvatten. De VNG, die de
leerstoel financiert, heeft met dit
doel een Stichting Thorbecke leer
stoel opgericht. Zij is daartoe in
staat gesteld door geschenken van
het ministerie van binnenlandse
zaken en de Bank voor Nederland
se Gemeenten ter gelegenheid van
het 75-jarig bestaan van het VNG.
De stichting Thorbecke leerstoel
staat onder voorzitterschap van de
Leidse burgemeester Goekoop.
Bestuursleden zijn onder anderen
drs. P.H. Schoute, burgemeester
van Wassenaar, en prof.dr. N. Cra
mer, hoogleraar aan de Leidse uni
versiteit.
LEIDEN - De Leidse Modelboten
Club (LMBC) viert zondag 14 juni
het eerste lustrum met een uitge
breide vaardemonstratie in de
clubvijver aan de Mendelssohnka-
de in Leiden.
De op schaal nagemaakte ple-
zieijachten, marinevaartuigen en
politie-patrouilleboten worden
door clubleden vanaf de kant van
de vijver radiografisch bestuurd.
De boten worden voortgestuwd
door een elektromotortje, enige
clubleden hebben hun scheepjes
zelfs voorzien van een echte stoom
machine.
Sinds kort is de LMBC in het be
zit van een boorplatform waarvan
de poten beweegbaar zijn zodat het
gevaarte vanaf de kant kan worden
verplaatst. Met een beetje geluk
duikt zondag ook een nog af te
bouwen onderzeeboot op in de vij
ver. De nieuwste attractie is het
speedbootvaren, een kunst op zich
omdat het stuurknuppeltje op de
zender goed moet worden beheerst
opdat de schepen niet als raketten
uit het water schieten. De model
bootjes varen 's middags vanaf 12
uur uit en het festijn duurt tot een
uur of vijf.
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
