'Burgers mede schuldig
aan vervuiling Noordzee'
'Zó weinig toeristen
nog nooit meegemaakt'
Werkdruk politie
helft toegenomen
'In heemtuin is
onkruid te
PAGINA 10
Will
REGIO
DINSDAG 9 JUNI 1987
Landelijke actie moet onwetendheid opheffen
NOORD WIJK - Onder het motto 'Leve de Noordzee' heeft
het ministerie van verkeer en waterstaat zaterdag actie ge
voerd in verschillende kustgemeenten waaronder Noord-
wijk. Hoewel het onderwerp van de actie - de vervuiling
van de Noordzee- bijzonder ernstig is, werd de manifesta
tie met optredens van onder anderen Ron Brandsteder, de
clowns Bassie en Adriaan en Bonny St. Clair een vrolijke
gebeurtenis.
Tegen het middaguur arriveerde
de Noordzee-karavaan, die och
tend vertrokken vanuit Zandvoort,
op het Gat van Palace in Noord-
wijk. In een mum van tijd verza
melden zich honderden volwasse
nen en kinderen. Wonder boven
wonder was het droog al stond er
wel een stormachtige wind.
De manifestatie werd geopend
door de burgemeester van Noord-
wijk, J.M. Bonnike. Hij riep in zijn
toespraak de gemeenten Rotter
dam en Den Haag op om op korte
termijn een eind te maken aan het
storten van vervuild rioolwater in
de zee. Bonnike: "Wij voeren hier
al jaren een milieuvriendelijk be
leid. De vervuiling van de zee in
Noordwijk valt nogal mee. Hier
kun je gerust zwemmen".
Het optreden van het clownsduo
Bassie en Adriaan viel bij de kinde
ren overduidelijk goed in de
smaak. Binnen de korste keren
stond de hele meute te zingen en
leuzen over een schonere zee te gil
len. Ron Brandsteder gooide er
nog een schepje bovenop door de
kinderen te betrekken in een quiz
over de Noordzee.
Na een optreden van een gooche
laar en een quiz voor volwassenen
werd het wervelende programma
besloten met een optreden van
Bonny St. Clair en José. Zij ver
tolkten een lied over de Noordzeee
dat Herman Pieter de Boer spe
ciaal voor deze gelegenheid heeft
geschreven.
Het was evenwel niet alleen
amusement wat de klok sloeg. Tal
van deskundigen op het gebied
van de vervuiling van de Noordzee
waren aanwezig om vragen te
beantwoorden. Er werden folders
verspreid waarin te lezen stond
hoe sterk de zee inmiddels is ver
vuild en wat de burger hiertegen
kan doen.
Burgers
Volgens Leo Spaans van de di
ALPHEN AAN DEN RIJN - Enkele tientallen vliegeraars Waren het afgelopen weekeinde present om het
vliegerweekeinde in Alphen op te luisteren. Regen en straffe wind - tot windkracht zeven - waren er de oorzaak
van dat de echt spectaculaire attracties niet de lucht in gingen.
"Die waaien allemaal kapot", aldus een van de vliegerenthousiasten. "Of de mensen gaan mee de lucht in".
Dat laatste dreigde al te gebeuren toen een zogenoemde AT, een serie van 22 vliegers achter elkaar, werd
opgelaten. De meeste vliegeraars zetten hun vliegers echter met lijnen vast aan de grond. De foto toont een
zittende vliegeraar met zijn vlieger in duikvlucht. (foto Nanno Bioupot)
rectie Noordzee van het ministerie
van verkeer en waterstaat beoogt
de actie de vervuiling van de zee
door particulieren terug te drin
gen.
Spaans: "De vervuiling van de
zee door industrieën en schepen
krijgen we zo langzamerhand on
der controle. Op internationaal ni
veau worden hierover afspraken
gemaakt. De vervuiling van de
Noordzee is evenwel ook voor een
groot deel de schuld van particulie
ren. Met deze actie hopen we dui
delijk te maken dat de burgers
kunnen meewerken aan het scho
ner maken van de zee".
Een verstandiger gebruik van
wasmiddelen en het niet langer in
het riool gooien van afgewerkte
motorolie zijn volgens Spaans
twee eenvoudige manieren om de
vervuiling terug te dringen.
Spaans: "De meeste mensen besef
fen niet dat ze meewerken aan de
vervuiling van de zee. Met deze ac
tie hopen we hierin verandering te
brengen".
Met het houden van één thema
dag is de actie 'Leve de Noordzee'
overigens niet beëindigd. Het is de
bedoeling dat in de loop van het
jaar onder meer door reclame en
het verspreiden van folders, blij
vend aandacht wordt besteed aan
de vervuiling van de Noordzee.
Overigens maakte Spaans zater
dag bekend dat het ministerie
sinds kort beschikt over een zoge
heten Stroomatlas. Deze atlas, ont
wikkeld door rijkstwaterstaat in
samenwerking met het waterloop
kundig laboratorium, laat zien op
welke manier de vervuiling zich
over de Noordzee verspreid. Met
een speciaal computerprogramma
wordt bijvoorbeeld zichtbaar ge
maakt hoelang het duurt voordat
een lozing in de monding van de
Theems, de kust van Noord-Hol
land heeft bereikt.
Spaans hecht grote waarde aan
de atlas. "Engeland zegt altijd dat
zij weinig last hebben van vervui
ling. Met dit computerprogramma
kunnen we ze laten zien dat alle
rotzooi die zij in de zee gooien, uit
eindelijk op het continent aan
spoelt. Het maakt duidelijk dat de
Engelse lozingen, net als die van al
le andere landen, op zeer korte ter
mijn mqeten worden gestaakt".
Slecht pinksterweekeinde voorbode slechte zomer?
NOORDWIJK/KATWIJK - Het
aantal toeristen dat het afgelopen
pinksterweekeinde de kustplaat
sen Noordwijk en Katwijk heeft
bezocht, is nog niet de helft van dat
van de twee voorgaande jaren. De
slechte weersvooruitzichten en het
ongunstige weer in Duitsland heb
ben de buitenlandse toeristen mas
saal doen besluiten thuis te blijven.
Ook het aantal dagrecreanten en
toeristen uit Nederland was bijzon
der laag.
Zowel C. Verplancke van de
VW in Katwijk als W. Rovers van
de Noord wij kse zusterorganisatie
spreken van een zeer slecht pink
sterweekeinde. In Katwijk was er
volgens Verplancke nog niet de
helft van de logiescapaciteit van
het dorp benut. "Ik heb nog nooit
eerder meegemaakt dat er met
Pinksteren zó weinig toeristen
naar de badplaats komen".
Het tegenvallend bezoek bete
kent volgens Verplancke een flin
ke klap voor het toeristisch be
drijfsleven in Katwijk. "Er moet
heel wat gebeuren om het seizoen
weer goed te maken". Volgens Ver
plancke benutten veel mensen het
Pinksterweekeinde als voorproefje
voor de echte vakantie. Verplanc
ke: "Wij moeten Katwijk juist in
zo'n weekeinde verkopen. Een
slecht Pinksterweekeinde heeft
daardoor ook zijn weerslag op de
boekingen voor de zomermaan
den".
Noordwijk
Ook zijn Noordwijkse collega, W.
Rovers, is van mening dat het afge
lopen weekeinde schril afsteekt te
gen de pinksterdagen van de twee
voorafgaande jaren. Zeker in 1986
werden de kustplaatsen over
spoeld met toeristen. Rovers: "Vo
rig jaar zat Noordwijk vol en heb
ben we toeristen moeten doorver
wijzen naar Lisse en omliggende
plaatsen. Dit jaar waren alleen de
goedkopere hotels, pensions en
particuliere kamers volgeboekt.
Het aantal toeristen is slechts 30
procent van dat van verleden jaar".
Evenals Verplancke is Rovers
van mening dat de tegenvallende
belangstelling voor de kust voor
namelijk aan het slechte weer is te
wijten. "Bovendien viel Pinkste
ren vorig jaar twee weken vroeger.
De Keukenhof was toen nog open
en dat betekende toch een extra
trekker".
De enorme wind en de grote
kans op regen hebben de Noord
wijkse VVV-directeur overigens
opnieuw gedwongen de officiële
opening van het badseizoen, die
voor zaterdag op het programma
stond, af te lassen. De opening was
al een week verschoven omdat de
zaterdag ervoor het weer ook niet
best was.
Rovers noemt het slechte week
einde niet desastreus voor het toe
ristisch bedrijfsleven: "We hebben
in april een paar prachtige week
einden gehad en ook in het corso-
weekeinde zat Noordwijk goed vol.
Het voorseizoen is daarmee, on
danks deze tegenvaller, toch op
zijn minst redelyk te i
Moord en prominenten oorzaak
NOORDWIJK - De werkdruk bij
de Noordwijkse politie neemt
steeds verder toe. Vorig jaar werd
er 40 procent meer overuren ge
maakt dan in 1985. Het onderzoek
naar de moordaanslag op dè
Noordwijker M. Kuijpers alsmede
bezoeken van hooggeplaatste per
sonen aan het ruimtevaartcentrum
Estec, zijn hiervan de belangrijkste
oorzaak. Dat is te lezen in het
jaarverslag over 1986 van de
Noordwijkse gemeentepolitie.
Ook het steeds verdere toene
mende aantal evenementen dat in
de badplaats wordt georganiseerd,
slokt veel tijd op van het politie
korps. Zo moesten er vorig jaar
veel politieagenten worden ingezet
bij de tv-opnamen voor Veronica's
Nederland Muziekland en deed
ook het KLM-golfkampioenschap
een grote aanslag op de beschikba
re tijd.
De extra politie-inzet bij evene
menten en gedurende de weekein
den heeft, zo valt in het jaarverslag
te lezen, vruchten afgeworpen. De
duidelijk zichtbare aanwezigheid
van politieagenten voorkomt van
dalisme en andere misdrijven.
Vooral de surveillance van politie
agenten te voet, uitgevoerd in de
Hoofdstraat, heeft een gunstig ef
fect gehad op de openbare orde.
In het jaarverslag wordt evenwel
gelijktijdig geconstateerd dat de
handhaving van die openbare or
de, een steeds groter probleem
wordt: Om het aantal gevallen van
vernielingen en andere vormen
van vandalisme binnen de perken
te houden, moeten steeds meer po
litieagenten worden ingezet. Zo is
er het afgelopen jaar méér politie
ingezet voor de surveillance op het
strand tijdens de nacht. De vermin
dering van het aantal vernielingen
dat hiervan het gevolg is, kan, zo
valt in het verslag te lezen, alleen
worden gestabiliseerd door doorlo
pend extra politie in te zetten.
De extra inzet van politieagenten
met als gevolg het steeds toene
mend aantal overuren, stelt het po
litiekorps voor organisatieproble
men. Een deel hiervan kan, zo staat
in het verslag, worden opgelost
omdat de Noordwijkse gemeente
politie sinds kort de gemaakte
overuren ten dele mag uitbetalen.
Voorheen was dit niet toegestaan.
Preventie
De Noordwijkse politie besteedt
sinds een aantal jaren erg veel aan
dacht aan het voorkomen van mis
drijven. Ook vorig jaar werden in
dit kader .tientallen lezingen en
voorlichtingsbijeenkomsten ge
houden op scholen, en bij vereni
gingen. Tientallen particulieren en
bedrijven vroegen advies over de
beveiliging van hun eigendom-
Ook in 1987 zal veel aandacht
worden besteed aan het voorko
men van misdrijven. Zo wordt er in
samenwerking met de Noordwijk
se VW een folder gemaakt in de
Duitse en Nederlandse taal waarin
staat op welke manier toeristen
kunnen voorkomen dat ze het
slachtoffer worden van kleine cri
minaliteit. Uit het jaarverslag blijkt
dat ook in 1986 honderden auto's
werden opengebroken. Vooral
duurdere Duitse wagens die in de
buurt van de Quarles van Ufford-
straat staan geparkeerd, zijn erg in
trek bij de dieven.
Het vandalismeproject op de
Noordwijkse basisscholen waar
mee de Noordwijkse politie vorig
jaar is begonnen, wordt ook in 1987
voortgezet. Vqlgens de opstellers
van het jaarverslag zijn zowel leer
krachten als politieagenten van
mening dat deze vorm van preven
tie uitermate effectief blijkt te zijn.
DINSDAG
Leiden
Louise de Coligny sg. - Kagerstraat, de
monstratie Russisch, inl. avondcursus
Russisch havo/vwo bij 'Boerhave, 19
118 en 19 t
Leidse Schouwburg - televisieopnamen
Herman Finkers, 'EHBO is mijn lust en
leven', 20.15 uur.
Jongerenbeweging FNV - Koppenhink-
steeg 2, thema-avond, vertoning van een
video-opname over de actie tegen het
Jeugdwerkgarantieplan, 20.30 uur.
Wassenaar
Jongerencentrum Tent - Van Zuylen
van Neijeveltstraat, meidendisco, 21.30
WOENSDAG
Leiden
Buurthuis 't Spoortje - Bernhardkade
40, film 'Agnes van god', 9.30 uur
Basisschool St. Joseph - Oppenheim-
straat, open middag voor ouders en be
langstellenden, 17-18.30 uur.
Hooglandse kerk - Orgel-lunchpauze
concert door Hego Landheer, 12.30 uur.
Stadsbouwhuis - Langegracht 72,
spreekuur verkeersveiligheid, 10.30-12
Burgemeester J.M. Bonnike van Noordwijk gaf zaterdag het startsein voor de actie 'Leve de Noordzee' op het
Gat van Palace in Noordwijk aan Zee. (foto p. Altenburg
"De meeste mensen kennen alleen nog de plantesoor-
ten die in potten staan. Al het andere wordt onkruid
genoemd. Dat is natuurlijk onzin. De natuur biedt een
enorme verscheidenheid aan planten en geen enkele
soort kun je onkruid noemen. Door in de heemtuin de
natuurlijke samenhang te laten zien, proberen we men
sen hiervoor begrip bij te brengen".
Dat zegt W. Kanbier, sinds de op
richting in 1971 beheerder van de
heemtuin op de hoek van de Per
sant Snoepweg en het Engelen-
daal in Leiderdorp. In deze 1,7
hectare grote heemtuin staan in
middels 1000 inheemse plante-
soorten. Om dit te bereiken is er,
zo blijkt uit de woorden van Kan-
bier, de afgelopen jaren wèl het
nodige (denk-)werk verzet.
Doel van iedere heemtuinbe-
heerder is zo veel mogelijk van
de 1800 plantesoorten die Neder
land rijk is, op zijn stukje grond
te krijgen. Kanbier legt uit dat el
ke plant haar eigen specifieke
'groeiomgeving' heeft. Zo
groeien er in diepe sloten water
lelies. Een lagere waterstand
doet de gele waterlelie op
bloeien, terwijl het krabbescheer
pas verschijnt als de sloot nog
verder indroogt.
De heemtuinbeheerder: "Bij
het aanleggen van de tuin heb
ben we door kunstgrepen allerlei
verschillende leefmilieus ge
creëerd. Door delen van de tuin
te verhogen en andere delen juist
af te graven, hebben we natte en
droge stukken grond verkregen.
Sommige stukken zijn arm aan
voedingsstoffen en andere zijn
juist weer erg vruchtbaar. Al met
al komen alle verschillende land
schapstypen en alle soorten slo
ten op dit kleine stukje grond
Erg veel van de planten die nu
in de heemtuin staan, zijn daar
min of meer vanzelf terecht ge
komen. "Er liggen in de grond
miljoenen zaden en wortelstok
ken opgeslagen. Zolang de om
standigheden ongunstig zijn,
bUjft dit plantmateriaal in rust.
Keert het tij en wordt bijvoor
beeld de vochttoestand voor een
bepaalde plant gunstig, dan
grijpt zij haar kans en ontkiemen
zaden of wortelstokken".
Volgens Kanbier is de concur
rentiestrijd tussen de planten on
derling de basis van alle proces
sen in de natuur. In de tuin zijn
daarvan vele voorbeelden aan te
wijzen. De heemtuinbeheerder
vertelt dat de wegdistel ongeveer
15 jaar geleden nog welig tierde
in de tuin. Vlakbij de wegdistel
groeide evenwel een populier op
die de wegdistel verdrong. Het
weghalen van de populier hal
verwege vorig jaar betekende
een nieuwe kans voor de weg
distel. Dit jaar staat de distel
weer in bloei.
De onderlinge samenhang tus
sen planten uit zich overigens
niet alleen in de concurrentie
strijd. Het is ook mogelijk dat de
aanwezigheid van één plante-
soort, het verschijnen van een
andere bespoedigt. Kanbier: "Op
de wortels van elzen groeit een
bepaalde schimmelsoort. Deze
schimmel produceert stikstof,
een voedingsstof die vooral voor
brandnetels van belang is. Elzen
stimuleren dus indirect de groei
van brandnetels".
Kanbier kan het niet nalaten
de loftrompet te steken over de
brandnetel, een door vele tuinbe-
zitters verafschuwde plant. Vol
gens de heemtuinbeheerder is de
brandnetel eigenlijk een heel bij
zondere plant. Zo heeft zij een
heel eigen systeem voor de ver
spreiding van het stuifmeel. Op
het moment dat het stuifmeel
rijp is, exploderen de mannelijke
bloemen, waardoor het stuifmeel
als een wolk vrijkomt. Zonder
hulp van insecten komt het stuif
meel op de plaats van bestem
ming, de stempels van de vrou
welijke bloemen.
Veel planten komen en ver
dwijnen zonder dat daarvoor in
grijpen door de mens noodzake
lijk is. Toch is de natuur in de
wilde-plantentuin de afgelopen
jaren geregeld een handje gehol
pen. Kanbier heeft her en der in
Leiderdorp, een dorp waar ook
de bermen op natuurlijke wijze
worden beheerd, zaden en plan
ten geoogst en in de heemtuin
W. Kanbier: "Onkruid bestaat ni
natuur".
gebracht. De meeste van deze
'geïmporteerde' planten zijn
goed aangeslagen, zodat inmid
dels zaden en plantedelen vanuit
de tuin in de Leiderdorps plant
soenen worden uitgezet.
Ook in de sloten in de heem
tuin zijn kunstgrepen toegepast.
Kanbier: "Het water is over het
algemeen vrij vuil omdat er in
Leiderdorp in verhouding tot het
aantal inwoners, niet al te veel
wateroppervlakte is. Door dam
men in de sloten aan te leggen,
hebben we bepaalde stukjes wa
ter van de vervuilende rest afge
sloten. Dat heeft geweldige re
sultaten gehad".
Ook in de sloten in de heemtuin
zijn kunstgrepen toegepast. Kan
bier: "Het water is over het alge
meen vrij vuil omdat er in Lei
derdorp in verhouding tot het
aantal inwoners, niet al te veel
wateroppervlakte is. Door dam
men in de sloten aan te leggen,
hebben we bepaalde stukjes wa
ter van de vervuilende rest afge
sloten. Dat heeft geweldige re
sultaten gehad".
Het naast elkaar voorkomen
van schoon en vuiler water zorgt
voor een enorme variatie in be
planting. In de schone stukken
komt onder meer blaasjeskruid,
een vleesetend plantje, voor ter
wijl bijvoorbeeld het eendekroos
in de vuilere stukken welig tiert.
Het indammen van bepaalde
In de heemtuin is te zien dat alle
stukken heeft ertoe geleid dat
zeldzame insecten zoals bijvoor
beeld het schrijvertje, weer in de
heemtuin zijn verschenen.
Niet altijd verloopt de natuur
lijke ontwikkeling van een be
paald perceel zo voorspoedig als
verwacht. Een duidelijke oor
zaak is volgens Kanbier vrijwel
nooit aan te wijzen. De remedie
is wèl bekend bij de heemtuinbe
heerder: "De ontwikkeling kan
worden versneld door een enor
me ingreep te doen, zoals bij
voorbeeld het afsteken van plag
gen of het maaien van een veld
dat normaal niet wordt gemaaid.
Door die ingreep krijgen planten
die voorheen werden wegge
drukt opeens een kans. Dan
wordt opnieuw duidelijk hoe be
langrijk die onderlinge concur
rentie eigenljjk is".
Hoewel de tuin plaats biedt
aan zeer bijzondere plantesoor
ten zoals orchideeën, warkruid,
bremraap en de ratelaar, is de
tuin volgens Kanbier nog steeds
niet 'af. "De ontwikkelingen in
de natuur blijven altijd door
gaan. Sommige planten hebben
erg veel tijd nodig. Zo duurt het
wel 100 jaar voor er ergens een
stuk blauwgrasland ontstaat. Er
staat ons dus nog heel wat te
wachten".
De heemtuin is het hele jaar
door van maandag tot en met
vrijdag van 08.00 tot 17.00 uur
voor iedereen gratis toeganke
iten een eigen plaats hebben in de
(foto Jan Holvast)
lijk. Van maart tot en met okto
ber kunnen geïnteresseerden bo
vendien op zaterdag en zondag
van 15.00 tot 17.00 uur terecht. In
die maanden wordt er elke eerste
zaterdag van de maand een ex
cursie door de tuin gehouden.
Vlinders
Vlinders worden door veel men
sen ervaren als prettige gasten in
de tuin. Omdat vlinders, net als
alle andere insecten, bepaalde
'favoriete' planten hebben, kan
het aanplanten van die planten
of struiken, het bezoek van vlin
ders aanzienlijk stimuleren.
De bekendste vlinder-aantrek
kende plant is wel de buddleja,
ook wel vlinderboom genoemd.
De eenjarige lobularia (wit, lila of
roze), heliotroop en ook de geel
groene reseda zijn voor vlinders
zeer aantrekkelijk.
Vlinders leggen hun eieren op
de bladeren van de plant. Het
kan voorkomen dat er aan het ge
was enige schade ontstaat door
dat de jonge rupsjes aan de bla
deren vreten. In de meeste geval
len is de aantasting evenwel erg
gering. Het genoegen dat aan
vlinders wordt beleefd, is vele
keren groter.
