Wie op zoek is naar recht heeft voordeel van computer
DE TUDi
VAN TOEN
teeidse Rechtswinkel viert 15-jarig bestaan met symposium
ru
Ruzie over palen in Beschuitsteeg
BOEKJE,
'Venetiaanse tweeling'
is puur spelplezier
MEIIJDAG 22 MEI 1987
>emeSIDEN - Bij de bibliotheek de
1 vanmputer raadplegen of je in aan-
r de2rking komt voor huursubsidie,
;nwe de hoogte van je uitkering klopt.
Ine'aït is nu nog een toekomstbeeld,
en Waar wellicht over niet al te lange
b°ud realiteit. De automatisering
voeljdt er toe dat de burger gemakke-
meriker op de hoogte komt van zijn
uoot.chten, dat de drempel tot vaak
o- gewikkelde informatie wordt
ëevi!riaagd. De Leidse Rechtswinkel
esteede vandaag ter gelegenheid
&n het 15-jarig bestaan een sym-
gebi
and
ioet «oor
fcVillem Spierdijk
Voc
yejs osium - getiteld 'Enter de leemte'
or s aan de mogelijkheden van de
zepmputer voor de rechtshulpverle-
hote*nS-
laCTe In die periode van 15 jaar heeft
verjjet instituut 'rechtswinkel' zich
extjen vaste positie in de Nederlandse
3rneechtshulpverlening verworven.
V Eigenlijk tegen wil en dank. Want
voo-iet was de bedoeling van de
we]echtswinkels, die in een aantal
vailaatsen rond 1970 werden opge-
tlde-icht, om de 'leemten' in de juridi
sche dienstverlening te signaleren
5Ve^n op te vullen. Dat wilden zij doen
Q,otdat de overheid zelf de hiaten in
ste;le rechtshulp zou aanpakken.
2eg Die gaten in de rechtshulpverle-
rei/iing waren ontstaan doordat de
opadvocatuur niet of nauwelijks in-
hiksPeelde op de veranderende vraag
ak(°m rechtshulp. "De drempel naar
en'de advocatuur is nog altijd hoog.
h0Een advocaat wordt niet als een
di€vakman, maar als een notabele be
schouwd", meent Loet van 't Wes-
tende, medewerker van de Leidse
rechtswinkel.
De vraag naar rechtshulp verleg
de zich onder meer door de enorme
produktie van regels en wetten
door de overheid. Er ontstond een
behoefte aan een instantie die niet
direct behulpzaam zou zijn bij het
voeren van een juridische procedu
re, maar waar men terecht kon
voor advies, informatie en het zoe
ken naar oplossingen bij proble
men over bijvoorbeeld wonen en
werk.
Hiaten
Het constateren van de hiaten
leidde aan het einde van de jaren
zestig tot een discussie over het on
derwerp rechtshulp. Die had tot re
sultaat dat in Tilburg een juridi
sche EHBO werd opgericht. In
1972 kwam in Leiden een rechts
winkel van de grond, die nu in de
Ketelboetersteeg is gehuisvest.
De rechtswinkel kende aanvan
kelijk drie afdelingen: wonen,
werk en vreemdelingenrecht. La
ter kwam daar nog het justitieel
klachtenbureau bij - voor klachten
over het optreden van politie, ad
vocaten, notarissen en deurwaar
ders - en de afdeling vrouw en
recht, alsmede de afdeling belas
tingen. De rechtswinkel richt zich
op het verlenen van juridische bij
stand voor mensen met een inko
men onder de ziekenfondsgrens
die geen verhuurder of werkgever
zijn.
De rechtswinkels toonden aan
dat er op het gebied van de rechts
hulp het een en ander moest ge
beuren. In de tweede helft van de
zeventiger jaren richtte de over
heid dan ook de bureaus voor
rechtshulp - met een professionele
bezetting - op. Dit leidde tot de
vraag of de rechtswinkels niet
overbodig werden. Een aantal
rechtswinkels in Nederland werd
opgeheven. In Leiden werd in 1984
de discussie gevoerd op welke ge
bieden er overlappingen beston
den tussen het Bureau voor
Rechtshulp, de Leidse Rechtswin
kel en het Instituut Burgerraads
lieden.
Naar aanleiding van die discus
sie besloot de Leidse Rechtswinkel
in 1985 de spreekuren over wonen
en werken op te heffen en de klan
ten door te verwijzen naar het Bu
reau voor Rechtshulp. Chris Bak
ker, medewerker van de rechts
winkel: "Uit cliëntenoverzichten
blijkt dat de mensen die zich eerst
tot ons wendden, naar de andere
instanties zijn gegaan. Zij zijn dus
niet tussen het wal en het schip te
recht gekomen".
Filosofie
Volgens Bakker beantwoordt
het beëindigen van de spreekuren
aan de filosofie die aan de oprich
ting van de rechtswinkel ten
grondslag lag. "Als in een leemte in
de rechtshulp is voorzien, dan hef
fen we onze dienstverlening op".
Dat de individuele hulpverle
ning over wonen en werken is op
geheven, betekent nog niet dat ook
die afdelingen hun activiteiten
hebben gestaakt. Loet van 't Wes-
tende: "Naast de hulp aan onze
klanten houdt iedere afdeling ook
het overheidsbeleid op haar werk
terrein in de gaten. Zo nodig trek
ken we aan de bel bij de kamerfrac
ties of bij lokale overheden. Ook
geven de afdelingen voorlichting
over de uitvoering van wetten en
maatregelen. De folders die depar
tementen zelf uitgeven zijn soms
niet erg begrijpelijk".
'The Mousetrap' door het Stedelijk
Gymnasium, tekst: Agatha Christie,
regie: Gaby Witteveen, gezien op 21
mei in het St. Antonius Clubhuis
Leiden.
LEIDEN - "Ze heeft het stuk ze
ventien keer gezien en ze weet
nog steeds niet wie het gedaan
heeft", zegt een theater verlaten
de heer in een cartoon in
'Punch'. Het cartoon staat afge
drukt in het programma van 'The
Mousetrap', een toneelstuk van
Agatha Christie dat sinds 1947
onafgebroken in Londen te be
zichtigen is en nu anno 1987 in
Leiden door het Stedelijk Gym
nasium pakkend voor het voet
licht werd gebracht. Het is een
tijdloze 'who-dun-it', geheel in de
stijl van Agatha Christie, alles
wordt al pratend opgelost.
De toneelavond was gestart
met het weinig geïnspireerd,
'The Mousetrap'
pakkend voor
het voetlicht
staand gezongen bondslied van
iie leerlingenvereniging U.S.A.
(uno summus animo: één van
geest). Noch de zaal, noch de spe
lers hadden in het begin de geest,
het stuk kwam aarzelend uit de
startblokken. Als eindelijk alle
personages geïntroduceerd zijn
begint het te lopen en wordt er
trefzeker op een prachtige ont
knoping aangekoerst. Er werd
uitstekend geacteerd, zonder uit
zondering zette iedereen een hel
der personage neer. Aparte ver
melding verdient het spel van
Jan Hein Furnee die zich met
veel souplesse als rasacteur pre
senteerde.
'The Mousetrap' kent een nau
welijks na te vertellen ontkno
ping. In korte tijd krijgen alle
personen een verleden, blijken
ze in relatie met elkaar te staan
en blijken ze niet degenen te zijn
voor wie ze zich houden. De poli-
tiebrigadier ontpopt zich als de
moordenaar. Gijsbert-Jan Por-
theine, die rol- en tekstvast de
hele avond als politiebrigadier
over het toneel gebeend heeft,
ondergaat dan een transformatie
en kijkt de zaal in of Franken
stein himself in hem gevaren is.
De rillingen lopen over je rug.
Gelukkig wordt hij snel afge
voerd om plaats te maken voor
een klassiek 'happy ending'.
RADBOUD ENGBERSEN
De Leidse rechtswinkel ver
wacht niet dat in de toekomst nog
andere spreekuren worden opge
heven. "De leemte-theorie is in feite
achterhaald. Bij de overheid ont
breekt ook om financiële redenen
de wil om de nog bestaande hiaten
in de rechtshulpverlening op te
vullen. Het gevaar bestaat echter
dat rechtswinkels hieraan toege
ven. De vraag is echter wat je als
pressiemiddel moet gebruiken om
de overheid wel actie te laten on
dernemen. Stoppen met de spreek
uren en de mensen op straat zetten
is wel een erg rigoureuze maatre
gel", menen de medewerkers van
de rechtswinkel.
Patiëntenrecht
Bakker en Van 't Westende voor
zien wel een uitbreiding van het
aantal spreekuren. "We denken
aan een afdeling patiëntenrecht. Er
zijn in Nederland vele patiënten-
groeperingen actief. De rechtswin
kel zou de weg kunnen wijzen in
patiëntenrecht-land. Mogelijk is
dat wij in de toekomst ook afdelin
gen jongerenrecht en het consu
mentenrecht oprichten".
Andere wijzigingen bij de rechts
winkel doen zich in de toekomst
wellicht voor in de wijze van
werken. Niet alleen de cliënt, maar
ook de rechtshulpverlener kan heil
verwachten van de introductie van
de computer, omdat alle relevante
juridische informatie overzichte
lijk wordt opgeslagen
De meeste voordelen van de au
tomatisering zal toch diegene heb
ben die op zoek is naar recht. Hij
kan bij bibliotheek of rechtswinkel
wellicht zelf met de computer zijn
probleem oplossen. Een rechts
hulp-computerprogramma werkt
als volgt: de gebruiker gaat een ge
sprek aan met de computer. Het
programma zorgt ervoor dat dat de
computer steeds een vraag op het
beeldscherm laat verschijnen. Be
halve ja of nee is het ook mogelijk
om antwoorden als misschien en ik
weet niet te geven. Uiteindelijk
krijgt de gebruiker een advies
voorgeschoteld. Het is ook moge
lijk dat de gebruiker een kant-en-
klare brief, bijvoorbeeld een pro
test tegen vermeend onterecht ont
slag, door de computer laat uitprin
ten.
Volgens Bakker zullen de pro
gramma's wel door rechtshulpin
stanties moeten worden ontwik
keld. "Programma's die door de
overheid zijn opgesteld, geven
soms andere uitkomsten dan die
van rechtshulpverleners. Gebruik
van het programma van het minis
terie van onderwijs over studiefi
nanciering levert lagere bedragen
op dan het programma van de
Leidse studentenbond".
LEIDEN - De firma De Vrind gan
de Beschuitsteeg dreigt een scha
declaim bij de gemeente in te die
nen, omdat op zaterdag de steeg
door palen wordt afgesloten ten
behoeve van de markt. Volgens De
Vrind gebeurt dat in strijd met een
uitspraak van de Raad van State
uit 1977, die bepaalt dat bedrijven
in dit gebied toegankelijk moeten
blijven.
De gemeente zou, aldus De
Vrind, afgelopen zaterdag "zonder
kennisgeving vooraf en zonder de
mogelijkheid van inspraak" palen
bij de Beschuitsteeg hebben neer
gezet. Ook tussen Hooglandse
Kerkgracht en Nieuwstraat wor
den op die dag palen in de grond
gezet om het autoverkeer tegen te
houden.
Een aanbod van de gemeente om
De Vrind een sleutel van de palen
te geven, zodat hij met zijn be
drijfswagens toch de Beschuit
steeg in kan, wijst hij af. "We ko
men nu in de oude situatie van ze
ven jaar geleden terecht, toen de
gemeente palen ter hoogte van
Blonk neerzette. Nu zouden we
toch met sleutels moeten gaan
werken. Dat is een verkeerde
zienswijze. Nu ontstaat er een fuik
vanaf de Middelweg tot aan de Be
schuitsteeg. Wanneer die palen 25
meter verderop zouden worden
neergezet, zou de situatie verbete
ren. Al is het meubelbedrijf in de
Burgsteeg dan ook niet meer be
reikbaar".
Dinsdag zal De Vrind de kwestie
met wethouder Peters (verkeer)
bespreken. Verloopt dat gesprek
niet naar tevredenheid, dan denkt
hij erover om een kort geding te
gen de gemeente aan te spannen en
een schadeclaim in te dienen. "Vo
rige week zaterdag heb ik een
spoedopdracht moeten laten gaan,
omdat die palen er ineens stonden.
Toen ik Peters hierover afgelopen
gisteren in de raad van advies voor
verkeers- en vervoersaangelegen-
heden aan de tand voelde, zei hij
niets van die palen af te weten. Eer
der al had ik de gemeentelijke di
rectie verkeer en vervoer hierover
aangesproken. Ik zou over de
kwestie deze week een brief krij
gen, maar die heb ik nog steeds
niet ontvangen".
Volgens gemeenteambtenaar M.
Kuzee zijn er in deze buurt op de
zaterdagse marktdag doodlopende
stukken weg, waar wantoestanden
met het parkeren ontstaan. "Op de
Nieuwstraat is ook een stuk van de
markt. Maar er zijn altijd mensen
die er zo nodig doorheen moeten.
Vandaar dat een poosje geleden is
besloten voor afsluiting van dit
marktgebied. De oplossing is dat
De Vrind een sleutel krijgt om in
noodgevallen die paal te kunnen
bedienen. We willen voorkomen
dat auto's in een fuik bij de biblio
theek terechtkomen. Daarom zet
ten we die palen neer op een punt
waar de auto's nog een andere rou
te kunnen kiezen".
LEIDSE
KRONIEK OVER
Het oudste beroep is in Leiden
eeuwenlang een bloeiende be
drijfstak geweest. Of moet men
van dienstverlenende sector
spreken? De overheid zag de
prostitutie in ieder geval met le
de ogen aan, trad er zo nu en dan
hard tegen op, maar wist dat het
verschijnsel nooit uitgeroeid kon
worden. Daarom werden slechts
de uitwassen en de kwalijke ge
volgen zoals geslachtsziekten be
streden.
In 1853 trad de gemeenteraad
weer eens streng reglemente
rend op. In het Caecilia-gasthuis
werden verband- en syphilitische
zalen ingericht, waar lijders aan
schurft en andere, niet eens zo
ernstige, huidziekten naast de
door syfilis aangetaste mannen
en vrouwen - onder wie ook pu
blieke vrouwen - kwamen te lig
gen. Soms lagen er wegens groot
gebrek aan ruimte in het gast
huis nog wel eens andere zieken
bij.
Op deze zalen zwaaide dr. Ju
nius de scepter. Tot zijn taak be
hoorde ook het twee keer per
week controleren van alle prosti-
tuées. Dankzij zijn uitvoerige ad
ministratie weten we nu nog heel
wat van de gezondheidstoestand
van de Leidse publieke vrouwen.
De gemeenteraad bedacht ook
de politie met een nieuwe taak.
De commissaris moest een regis
ter aanleggen van alle vrouwen
die zich bij hem gemeld hadden
en hen een klein boekje - ter
grootte van een paspoort - geven
dat zij altijd bij zich moesten dra
gen en waarin alle adreswijzigin
gen, medische controles en der
gelijke werden genoteerd. Ook
die administratie is bewaard ge
bleven en van 1853 tot 1904 we
ten we dan ook vrij nauwkeurig
welke dames officieel geregi
streerd waren. Een gering aantal
liet zich evenwel niet registreren
of glipte op een andere manier
door de mazen van het net.
Onder de 182 tussen 1853 en
1875 geregistreerde prostituées
valt de naam Prillevitz op. Er ko
men op de lijst drie vrouwen met
die naam voor en zij waren zus
ters van elkaar. Dat is niet zo heel
vreemd, want het vak van prosti-
tuée was vaak een soort familie-
beroep en dochters leerden het
beroep meestal van de moeder.
De drie dames waren kinderen
van Dirk Prillevitz en Christina
Servaas.
Dirk Prillevitz was in 1815 in
Zaltbommel geboren. In 1837
trouwde hij in Leiden als brood
bakker met de twee jaar jongere
/MENSEN EN
GEDANE ZAKEN
Leidse Christina Servaas. Dat
het eerste kind al vijf maanden
later kwam, baarde in die tijd
geen opzien. Door de slechte tijd
somstandigheden stelde men het
huwelijk vaak zo lang mogelijk
uit. Christina schonk het leven
aan elf kinderen, maar de ge
boorte van zoon Christiaan op 3
maart 1858 verliep mogelijk niet
voorspoedig: Christina overleed
op 5 maart. De baby maakte het
overigens ook niet lang. Die
overleed een maand later.
Dirk probeerde het alleen te
redden, maar vanzelfsprekend
moest de oudste dochter Adriana
Elisabeth, toen bijna 21 jaar, aan
de slag als dienstbode. Wellicht
al aan het eind van het jaar had
ze daar tabak van, want op 26 ok
tober 1858 liet zij zich inschrijven
als publieke vrouw en nam haar
intrek bij Carolina van der Ende.
Zij verbleef daar van 26 januari
tot 12 februari 1859, van 30 maart
tot 6 april 1859 en 15 december
1861 tot 5 januari 1862. In dat jaar
werd zij in het gasthuis opgeno
men. Per 1 april 1864 vond zij een
nieuwe werkgeefster in Elisa
beth van Bemmel. In 1868 ver
trok zij naar Leiderdorp, waar zij
met Joannes Baptista Julianus
Colassin trouwde. Zij overleed
nog erg jong, op 18 mei 1873 in
Leiden.
Door haar kozen ook twee jon
gere zussen dit beroep. De jong
ste van die twee, Johanna Adria-
AFGEGETEN AAN:
ALS PUBLIEKE VROUW liVGESCnREVEN AAN
HET BUREAU VAN POLICIE
L E Y 0 E N.
Poornamen
Geboren den
Gehoor t eplaa t s
lPoning of verblijf
(Kijk
Signalement
Lengte 1 el
jdangezigt
Poor hoofd
Oogen
Neus
Mond
Kin
Haar
IPenkbraauiven
Merkbare teekenen
Dag van aangifte
Pots
Een aantal fragmenten van pagina's uit het boekje dat Leidse
prostituées volgens richtlijnen van de gemeenteraad altijd bij zich
moesten dragen.
DE GEZUSTERS PRILLEVITZ
EN DE LEIDSE PROSTITUTIE
na, was op 30 december 1844 in
Leiden geboren. Zij liet zich op
27 september 1866 eveneens bij
Elisabeth van Bemmel inschrij
ven. Kort daarop verhuisde zij
naar Rotterdam, maar keerde in
januari 1867 weer terug. Op 11
december 1872 vertrok zij naar
Oegstgeest en ging daar tien da
gen later in ondertrouw met de
vier jaar jongere Cornelis van
Epen, wiens moeder in Amster
dam woonde. Of zij daarna haar
beroep voortgezet heeft, is niet
bekend.
De middelste zus was Elisa
beth Christina, geboren 22 no
vember 1840. Zij liet zich op 3 ju
ni 1863 vanuit Benthuizen in het
bevolkingsregister van Leiden
inschrijven op een berucht adres
aan het Klooster (in de Camp).
De dag tevoren was zij al naar
het politiebureau geweest om te
melden dat zij bij Carolina van
der Ende was gaan werken.
Daarmee was zij niet snel, want
ze werkte toen al enige tijd als
prostituée. Van 6 tot 17 mei na
melijk was ze in het gasthuis op
genomen, lijdende aan Excoria-
tio ostii uteri hygroma, wat dat
ook precies moge inhouden. Van
6 tot 27 juni werd ze weer opge
nomen, nu voor Phlegmorrhoea
uteri. Driemaal is scheepsrecht
en van 12 tot 19 december was zij
weer aan bed gekluisterd wegens
Elythritis. Het is dan ook de
vraag of zij dat jaar wel zo goed
verdiend zal hebben. Maar met
haar lengte van 1.54 meter ovaal
aangezigt, rond voorhoofd,
blaauwe oogen, kleine neus, klei
ne mond, ronde kin, bruin haar,
bruine wenkbraauwen en zonder
merkbare teekenen kreeg zij
klaarblijkelijk toch wel klanten."
Het beroep van prostituée ken
de ook in die jaren beroepsonge
lukken. Het eerste kind zag op 19
maart 1866 in Oegstgeest het
daglicht: Gustina Adriana. Als
nummer 2 werd op 24 oktober
1869 in Leiden Johanna Adriana
Christina geboren, op 15 juni
1870 gevolgd door Hendrica
Christina en op 5 oktober 1871
door Arnoldus Johannes Daniel.
De drie oudsten verdwenen
spoorloos. Mogelijk heeft zij ze
voor adoptie afgestaan.
Bij de politie had zij zich op 7
juli 1871, toen toch al hoogzwan
ger, als publieke vrouw laten uit
schrijven. Op 14 februari 1873
meldde zij zich evenwel toch'
weer aan. Dit keer echter niet als
prostituée, maar als bordeel
houdster. Dat had als voordeel
dat de controle door dr. Junius
maar één keer per week hoefde
plaats te hebben. Op het adres
Lange Agnietensteeg 7 bood zij
Ley den, den
De Commissaris van po/icic
heel wat vrouwen werkgelegen
heid. Toch duurde het niet lang:
op 18 december 1875 werd zij op
eigen verzoek wederom uitge
schreven, zijnde het bordeel door
haar overgedaan aan de wed.
Winkler.
Met haar jongste kind vertrok
zij op 10 januari 1876 naar Val
burg, maar dit was alleen een
dwaalspoor want toen zij op 29
januari in ondertrouw ging met
de tien jaar jongere Simon Jo
hannes Kreps woonde zij te Rot
terdam. De bruidegom woonde
overigens ook nog maar net in de
Maastad; zijn moeder was als we
duwe koffiehuishoudster in Am
sterdam.
Het nieuwe echtpaar ging mo
gelijk bij de oude Dirk Prillevit2
wonen, die na omzwervingen via
De Bilt, Nieuwerbrug en Bode
graven als bakker in Rotterdam
terecht gekomen was. Hopelijk
hebben ze er nog lang en geluk
kig gewoond.
P.J.M. DE BAAR
Concert
ln de Hooglandse kerk wordt
zondag om 19.30 een optreden ge
geven door de reli-band Soli deo
Gloria. De musici zijn de aange
vers en het publiek moet zingen.
Fietstocht
De Zeeverkenners Jan van Ga- Rommelmarkt
len houden zaterdag een fiets
tocht waarvan de opbrengst is
bestemd voor een nieuw clubhuis.
De tocht van 25 kilometer voert
onder meer langs een zelfkazende
boer. Er kan worden gestart tus
sen 13.00 en 14.00 uur vanaf het
clubhuis aan het Marowijnepad
nabij de willem de Zwijgerbrug.
Vrijdag en zaterdag wordt
aan de Herenstraat 45 door de
hervormde wijkgemeente en de
gereformeerde wijk een rommel
markt gehouden. Die is vrijdag
van 19.00 tot 22.00 uur en zater
dag van 10.00 tot 17.00 uur.
Wijkfeest
Rode Kruis
Bij de Hartebrugkerk aan de
Haarlemmerstraat staat zater
dag een marktkraam van het Ro
de Kruis. Daar worden artikelen
verkocht die gemaakt zijn door
vrijwilligers: poppen en beesten,
schortjes en tafellakens, ba
bykleertjes en speelgoed. De op
brengst is voor het Rode Kruis.
Het clubhuis Matilo aan de
Zaanstraat houdt zaterdag haar
jaarlijkse wijkfeest. Op het gras
veld voor het clubhuis staan ver
schillende kraampjes en naast
het clubhuis is een rommelmarkt.
Verder zijn er voorstellingen van
kindertheaters. Het wijkfeest be
gint om 09.45 uur met een rond
gang van drumband Matilo. Het
duurt tot 17.30 uur.
'De Venetiaanse tweeling' van Carlo
Goldoni 'door de Jonkies. Met: Bart
Mulder, Carolien Verrips, Hans
Grundeken, Peter van den Hul, Al-
bert Duijzers, Marjolein de GraafT,
Erik Filemon, Heieen Boermans, Pe
tra van der Geest, Dennis Blansjaar
en Nick van Leeuwen. Regie: Bert
Jonk. Gezien op 21 mei in de aula
van De Vlietschans, Apollolaan. Al
daar nog 22 en 23 mei te zien.
LEIDEN - Ook Jonkies worden
groot en verlaten dan de school.
Daar valt niet om te treuren: zo is
het leven. Op scholengemeen
schap De Vlietschans zitten ze
dan ook niet bij de pakken neer.
Regisseur Bert Jonk is naarstig
op zoek gegaan naar nieuw ta
lent. Dat bleek wederom ruim
schoots aanwezig, zodat een vrij
wel geheel nieuwe groep Jonkies
gisteravond haar opwachting
kon maken. De keu£e viel op een
stuk van Goldoni in commedia
deU'arte-stijl, die in de loop der
jaren tot één van de specialitei
ten van het huis geworden is.
'De Venetiaanse tweeling' be
vat alle ingrediënten voor een
dolle komedie, waarmee ook de
nieuwe Jonkie-generatie prima
uit de voeten blijkt te kunnen.
Peter van den Hul als de twee
lingbroers buit de mogelijkhe
den van zijn dubbelrol prachtig
uit. Voor hem en de rest van de
groep geldt dat er tekstvast ge
speeld wordt. Nog veel belangrij
ker is echter dat de spelers ook
met de timing van hun rol iets
doen, waardoor de grappen pas
goed tot hun recht komen.
Rond alle verwarring door de
persoonsverwisseling van de
tweeling treedt een bonte stoet
van merkwaardige types voor
het voetlicht.
Een ieder grijpt zijn rol met
beide handen aan: de een goo
chelt met een onhandige moto
riek, de ander acteert met een
kostelijke mimiek, de een speelt
het toppunt van bekakte schijn
heiligheid, de ander is een prach
tige ingebeelde kwast of juist het
toonbeeld van oprechte trouw.
Met betrekking tot de theater-
fictie heeft de regie nog een aan
tal grappen in petto. Eerst wordt
er geruzied over de vraag welk
stuk men zal gaan spelen. Uitein
delijk gaat men dan 'De Vene
tiaanse tweeling' spelen na over
leg met de regisseur en onder
voortdurend toezicht van een
merkwaardige souffleur. Het pu
bliek wordt met enkele onver
wachte terzijdes bij de handeling
betrokken. Daarnaast gaat er af
en toe per ongeluk-expres iets
mis, waarvoor de theatertechni
cus ter verantwoording wordt
geroepen, enzovoorts, enzo
voorts.
Er zijn ook voor de theaterlief
hebbers kleine subtiele grapjes
bedacht, als Rosaura en Zanetto
een balkonscène spelen, staan ze
gewoon naast elkaar, terwijl Ro
saura omlaag en Zanetto om
hoog kijkt. Het is dus puur spel
plezier, dat de nieuwe Jonkies
voorschotelen. De gerommeerde
theatertraditie van De Vliet
schans kan gelukkig worden
voortgezet.
WIJNAND ZEILSTRA
