Leidsch Dagblad | 1987 | 19 mei 1987 | pagina 3

Nog geen herstel
banden Suriname

Hiilsta slaapkamers...
...het nieuwe slapen.

Hulshoff

Hermes moet Brokx
uit Kamer houden

Huursubsidie niet langer
buiten schot bij bezuinigen

Fiat voor aanpassen
Lynx ondanks verzet

'Links-rij den-actie' succes

DINSDAG 19 MEI 1987

PAGINA 3

'Hervatting hulp pas na eerlijke verkiezingen'

door Gerard Smink

Recent is hij opnieuw aangehou
den door de politie wegens rijden
onder invloed. Ongeveer een
maand geleden lichtte Hermes
CDA-fractievoorzitter De Vries
hierover in.

In '78 werd Hermes in Amster
dam al eens veroordeeld wegens
rijden onder invloed. Hij was toen
nog staatssecretaris van onderwijs
in het eerste kabinet-Van Agt. Hij
kreeg toen 5000 gulden boete en
een jaar voorwaardelijke ontzeg

ging van de rijbevoegdheid opge-
tlegd. Na dit vonnis mocht Hermes
staatssecretaris blijven. Hij beloof
de beterschap.

Ook dit keer hoeft Hermes niet af
te treden. Van CDA-fractievoorzit
ter De Vries mag hij gewoon ka
merlid blijven. Sterker: Hermes
móet kamerlid blijven. Hermes zelf
schermde enige tijd geleden met
een bestuursfunctie in het katho
lieke onderwijs. De CDA-top tor
pedeerde die plannen echter.
Waarom?

Als Hermes vertrekt, komt oud-
staatssecretaris Brokx terug in de
Tweede Kamer. Brokx heeft tot op
heden slechts een tweetal advi
seurschappen kunnen binnensle-

DEN HAAG (ANP) - Pas als in Su
riname werkelijk eerlijke en vrije
verkiezingen zijn gehouden, wil de
Nederlandse regering praten over
hervatting van de ontwikkelings
hulp. Minister Van den Broek (bui
tenlandse zaken) heeft dat gisteren
gezegd in een overleg met de ka
mercommissies voor buitenlandse
zaken en ontwikkelingssamenwer
king.

"Als op grond van eerlijke ver
kiezingen in vrijheid een assem
blee wordt samengesteld, een pre
sident wordt gekozen en een rege
ring wordt benoemd, dan is het
tijdstip aangebroken om met Suri
name over normalisatie (van de be
trekkingen) te spreken", aldus de
bewindsman.

Op dit moment acht hij een der
gelijk gesprek met Paramaribo nog
niet op zijn plaats. In het opstellen
van een concept-grondwet ziet de

DEN HAAG - In februari 1986
vroeg het PvdA-Tweede-Kamerlid
De Pree aan de toenmalige staats
secretaris van volkshuisvesting
Brokx om een regeling die ontvan
gers van huursubsidie een aantal
jaren zekerheid zou bieden over de
hoogte van het bedrag dat ze zou
den ontvangen. Brokx vond dat
niet nodig: de huursubsidie zou
toch in een wet worden onderge
bracht en een wet wijzig je niet zo
maar. Daar zijn de Eerste en Twee
de Kamer voor nodig. Dat bood
volgens hem voldoende garantie
op zekerheid.

door

Runa Hellinga

Een half jaar later struikelde
Brokx pijnlijk over de bouwsubsi-
diefraude. Zijn opvolger Heerma
verzekerde de Kamer dat hij op het
terrein van de individuele huur
subsidie het beleid van zijn voor
ganger zou volgen. Hij zei niet in
de eerste en ook niet in de tweede
plaats aan bezuinigingen op de
huursubsidie te denken. Voor de
Tweede Kamer was dat voldoende,
ondanks zijn voorzichtige toevoe
ging dat hij in de politiek had ge
leerd nooit 'nooit' te zeggen.

Achteraf gezien blijkt die toevoe
ging vanuit zijn standpunt heel
verstandig te zijn geweest. Zelfs de
meest pessimistische geest had
niet verwacht dat de staatssecreta
ris vijf maanden later een bezuini
ging van ongeveer 15 procent op
het totale budget van de huursub
sidie zou aankondigen.

Na afloop van een debat in de
Tweede Kamer vorige week maan
dag, waar Heerma deze bezuini
ging tussen neus en lippen door
meldde, zei hij dat de bezuiniging
niet moet worden gezien als een
verbreking van zijn eerdere belof
te. Aan het totale bedrag - 1,4 mil
jard gulden - die voor huursubsidie
is uitgetrokken, wordt immers niet
getornd. De huursubsidie-ontvan
ger moet echter voor de overschrij
ding van het budget met 200 mil
joen opdraaien: hij krijgt minder.

De 850.000 huurders die nu huur
subsidie ontvangen, zullen dus op
een of andere manier moeten in
schikken en financiële ruimte
moeten maken voor nieuwe aan
vragers. En dat terwijl de meeste
huursubsidie-ontvangers moeten
zien rond te komen van een mini
muminkomen of aow en vrijwel
geen enkel vooruitzicht hebben op
verbetering van hun financiële si
tuatie.

Regeerakkoord

Dat Heerma omhoog zit met de
overschrijding van het huursubsi
die-budget, is wel te begrijpen.
Buiten deze extra kostenpost moet
het ministerie immers nog honder

bewindsman onvoldoende aanlei
ding de ontwikkelingshulp te her
vatten. "Papier kan een belangrij
ke aanzet zijn (voor democratise
ring), maar geeft nooit zekerheid".

Van den Broek wil geen 'veto uit
spreken' over de rol van de militai
ren in een nieuw Surinaams staat-
bestel en al evenmin over de be
rechting van degenen die zich in
het verleden hebben schuldig ge
maakt aan schendingen van de
mensenrechten. "Als de democra
tie en rechtsstaat op geloofwaardi
ge wijze kunnen worden hersteld
dan moet de Surinaamse samenle
ving zelf uitmaken in wie zij haar
vertrouwen stelt en moet zij zelf
beslissen hoe zij moet omgaan met
misdaden uit het verleden". De mi
nister wil geen sterke koppeling
tussen herstel van de ontwikke
lingsbanden en berechting van de
degenen, die zich schuldig hebben

Staatssecretaris Heerma.

(foto ANP)

den miljoenen bezuinigen omdat
daarvoer afspraken zijn gemaakt in
het regeerakkoord en vanwege
overschrijdingen op andere begro
tingsposten. Daardoor schiet er ei
genlijk geen geld over om de huur-
subsidiepot extra te spekken. En
dankzij afspraken die staatssecre
taris Brokx ooit met minister Ru-
ding heeft gemaakt, moet het mi
nisterie zelf opdraaien voor deze
extra uitgaven.

Alleen is maar de vraag hoe eer
lijk die gemaakte afspraken zijn.
Over de oorzaken van de huidige
overschrijdingen is nog niet zoveel
bekend, maar het is zeer onwaar
schijnlijk dat het ministerie van
volkshuisvesting daar zelf de
schuldige van is. Huursubsidie is
een inkomensafhankelijke rege
ling. Als ten gevolge van stijgende
werkloosheid of van veranderin
gen in het sociale zekerheidsstelsel
meer mensen op een minimumin
komen terechtkomen, doen er ook
meer mensen een beroep op de
huursubsidie. Daardoor stijgen de
lasten voor Volkshuisvesting, zon
der dat men daar zelf ook maar iets
aan kan doen. En alles wijst erop
dat het zo gegaan is met de huidige
overschrijdingen.

In de loop der jaren is trouwens
al fors aan de regeling getornd om
de groeiende uitgaven in te perken.
Alleenstaanden krijgen veel min
der subsidie dan vroeger. Jongeren
zijn voor een groot deel uit de rege
ling gegooid. De grens van de ma
ximale huur waarbij nog subsidie
gegeven werd, is verlaagd en de ta
bel is in de loop der jaren ver
scherpt, zodat voor een dure wo
ning nu veel minder subsidie
wordt gegeven dan een aantal ja
ren geleden. Bovendien betalen
subsidieontvangers nu, in tegen
stelling tot vroeger, zelf mee aan de

gemaakt aan de decembermoor
den van 1982.

De standpunten van Van den
Broek worden in grote lijnen ge
steund, zo bleek tijdens het over
leg. Sommigen toonden echter wat
meer argwaan dan de minister. Zo
stelde het PvdA-kamerlid Knol dat
de ontwikkelingshulp pas kan
worden hervat als de Surinaamse
militairen zijn teruggekeerd naar
de kazerne. Hij vertrouwt er echter
niet op dat legerleider Bouterse
van plan is zijn machtspositie vrij
willig op te geven. Ook vindt de
PvdA'er dat gevluchte Surinamers
zich in hun land verkiesbaar moe
ten kunnen stellen. In de concept
grondwet staat dat kandidaten
voor de assemblee twee jaar moe
ten hebben gewoond in het district
dat zij vertegenwoordigen. Door
deze bepaling kunnen Surinaamse
verzetsleiders in Nederland niet in
de Surinaamse assemblee worden
gekozen.

Weisglas (WD) achtte samen
werking tussen Den Haag en Para
maribo 'moeilijk of onmogelijk' als
het waar is dat Bouterse persoon
lijk betrokken was bij de decem
bermoorden. Weisglas zei dit naar
aanleiding van berichten dat de le
gerleider tegenover een Braziliaan
se krant heeft toegegeven zelf be
trokken te zijn geweest bij de
moord op vijftien vooraanstaande
tegenstanders van het bewind in
Paramaribo.

Het opnieuw uitwisselen van
ambassadeurs, waar Nederland en
Suriname naar streven, wil Van
den Broek langs de kanalen van de
stille diplomatie regelen. Neder
land geeft de voorkeur aan terug
keer van ambassadeur Van Hou
ten, die enige maanden geleden
Paramaribo moest verlaten omdat
hij zich schuldig zou hebben ge
maakt aan 'ongeoorloofde inmen
ging in Surinaamse aangelegenhe
den'. Het bewind in Suriname
heeft nog niet officieel gereageerd
op de Nederlandse wens Van Hou
ten terug te sturen.

jaarlijkse huurverhoging.

Dit alles heeft er echter niet toe
geleid dat de uitgaven zijn vermin
derd, integendeel. Toen de rege
ling in 1975 werd ingevoerd, maak
ten tussen de 20.000 tot 30.000 men
sen er gebruik van. Maar sinds het
begin van de economische crisis is
dat aantal duizelingwekkend om-
hooggeschoten. In 1982 kregen
628.000 aanvragers subsidie toege
wezen, en afgelopen jaar waren dat
er 850.000.

Doeltreffend

Toch is iedereen het erover eens
dat dit een subsidie is die echt al
leen terechtkomt bij de mensen die
het geld nodig hebben. Heerma
zelf zei daarover vorige week in de
Tweede Kamer: "Het is een erg op
maat gesneden regeling, een zeer
doeltreffend middel".

Juist omdat de huursubsidie zo
duidelijk bij de laagste inkomens
terecht komt, zullen nieuwe bezui
nigingen waarschijnlijk niet alleen
gevolgen voor de huurders zelf
hebben. Ook de rest van het volks
huisvestingsbeleid komt erdoor in
de knoei. Bewoners van stadsver
nieuwingsgebieden zullen er wel
twee keer over nadenken om aan
renovatie of nieuwbouw mee te
doen, wanneer dat betekent dat ze
een nog hogere huur moeten gaan
betalen. De verhuurbaarheid van
duurdere woningwetwoningen
wordt minder, terwijl er eigenlijk
te weinig goedkope woningen zijn.
En voor jongeren betekent minder
subsidie dat ze nog langer bij hun
ouders moeten blijven wonen.
Daarmee wordt het recht op wo
nen, dat jongeren volgens de wet
vanaf 18-jarige leeftijd hebben, een
zeer dode letter.

De grote vraag is nu natuurlijk
hoe de Tweede Kamer op de aan
gekondigde bezuinigingen gaat
reageren. Huursubsidie leek altijd
een punt waar alle grote partijen
zich wel hard voor maakten. Ook
de WD was tegen bezuinigingen
op dit terrein als daar niet een in
komensverbetering tegenover
stond.

Maar tot nu toe heeft alleen de
PvdA nog maar heel duidelijk 'nee'
tegen de aangekondigde plannen
gezegd. WD-woordvoerder De
Beer en CDA-woordvoerder Wol-
ters zijn beiden wat voorzichtig in
hun reactie. Ze zijn allebei ver
baasd over het feit dat Heerma zo
kort na het begrotingsdebat toch
bezuinigingen aankondigt, maar ze
willen vooral het hoe en waarom
van de zaak weten.

De Beer: "Wij zeggen beslist
geen nee, maar willen toch eerst
meer uitleg van de kant van de re
gering eer we ja zeggen". En Wol-
ters vat zijn mening samen in
soortgelijke bewoordingen: "Ik
zeg niet op voorhand nee, maar wil
wel meer duidelijkheid over hoe
dit heeft kunnen gebeuren".

DEN HAAG - Het CDA-kamerlid
Hermes (57) heeft tot de zomer
vakantie het voorzitterschap van
de fractiecommissie onderwijs en
wetenschappen neergelegd we
gens 'privé-redenen'. Het is niet zo
moeilijk te raden naar de achter
grond van deze stap om het woord
voerderschap ten aanzien van on
derwijszaken uit handen te geven.

SLUIS (GPD) - Nederland is
weer een Van Dale-woordenboek
rijker. Minister Deetman (onder
wijs) en de Belgische onderwijs-
ambtenaar De Grave kregen giste
ren de eerste exemplaren van de
'basis Van Dale', een woordenboek
voor basisscholieren. De presenta
tie vond plaats in de openbare ba
sisschool in Sluis, die vernoemd is
naar de vermaarde 19e-eeuwse le
xicograaf J. H. van Dale.

Deetman, die op de xylofoon een
voor de gelegenheid gecomponeerd
deuntje speelde, noemde het woor
denboek een welkome aanvulling
op het hedendaagse pakket aan
leermiddelen. Hij prees de makers
van het werk, omdat zij het goede
tijdstip hadden weten te vinden om
met een dergelijk werk op de markt
te komen. "Dit werk kan leerlingen
leren te leren. Het omgaan met een
woordenboek is namelijk een van
de fundamentele vaardigheden die
kinderen moeten aanleren".

De Belg De Grave was blij, om
dat de samenstellers Monique Huij-
gen en Marja Verburg in het werk
voldoende aandacht hadden be
steed aan Vlaamse spreektaal zoals
droogzwierder (centrifuge) en bol-
wassing uitbrander). (foto anpi

DEN HAAG (ANP) - Ondanks ver
zet van PvdA en D66 is de Tweede
Kamer gisteren akkoord gegaan
met het plan van staatssecretaris
Van Houwelingen (defensie) om de
22 Lynx-helikopters van de Ko
ninklijke Marine te standaardise
ren en te moderniseren. De rege
ringspartijen CDA en WD gaven
de bewindsman in een uitgebreide
commissievergadering voor de
rijksuitgaven en defensie wel het
groene licht.

De kamercommissie sprak over
het vernietigende rapport van de
Algemene Rekenkamer over de in
zetbaarheid en aanschaf van de
Lynx-helikopter en de plannen
van de staatssecretaris om de pro
blemen met de helikopter op te los
sen. In haar rapport noemde de Re
kenkamer de mogelijkheid om de
helikopters voor hun operationele
taken in te zetten verontrustend
klein omdat ze veel onderhoud en
reparaties vergen. Bovendien is er
te weinig personeel om ze te be
mannen en is er teveel geld voor
betaald in verhouding tot de pres-

pen. Op grond van bepalingen in
de kieswet is hij de eerstaangeweze
om Hermes te vervangen. De CDA-
top, De Vries voorop, doet er alles
aan om Brokx uit de kamerfractie
te houden. Brokx moest destijds
aftreden na berichten over fraude
in de woningbouw. Directe aanlei
ding tot zijn aftreden was de brief
die De Vries aan Lubbers schreef
waarin hij het vertrouwen in
Brokx opzegde. Een parlementair
onderzoek naar mogelijke fouten
die Brokx heeft begaan, loopt nog.

Onrust

Als Brokx terugkomt in de
Tweede Kamer zal hij het De Vries

taties, aldus de Rekenkamer.

In maart dit jaar kondigde de
staatssecretaris een aantal maatre
gelen aan om de drie typen heli
kopters te standaardiseren en het
onderhoud en de organisatie daar
van te verbeteren. Daarnaast zal de
helikopter worden gemoderni
seerd. Voor de uitvoering daarvan
heeft hij 153 miljoen gulden gere
serveerd.

De oppositie toonde weinig ver
trouwen in de plannen. Volgens
D66-woordvoerder Engwirda moet
er eerst een totaal-overzicht komen
over de problematiek rond de
Lynx. Het rapport van de Reken
kamer wijst daar volgens hem ook
op.

De WD stemde pas na 'grote
aarzeling' in. Van Heemskerck
(WD) zette grote vraagtekens bij
het personeelstekort, volgens haar
één van de oorzaken van de slechte
inzetbaarheid van de Lynx. "Niet
alleen een tekort aan vliegers, maar
ook het onderhoudspersoneel en
instructeurs is krap bemeten. Ik
heb daar een heel zwaar hoofd in".

erg moeilijk gaan maken, zeggen
mensen binnen het CDA. Hij zal
binnen de fractie het verzet tegen
De Vries mobiliseren. Aansluiting
zoeken bij mensen die het CDA
meer profiel willen geven (Lan-
sink, Beinema, Hennekam, Mate-
man) en de „teleurgestelde' groep
(oud-staatssecretarissen die bij de
laatste kabinetsvorming uit de
boot vielen zoals Van Leijenhorst,
Van Amelsvoort en Kraayeveld-
Wouters). Dat nu kan De Vries, die
eenheid binnen de fractie wil, net
niet gebruiken.

Al wordt dat niet door alle
CDA'ers toegegeven, de doorstro
ming in de fractie wordt tegenge
werkt. Weggaan uit de Tweede Ka
mer is er niet bij zolang Brokx in
de wachtkamer zit. Mogelijk wordt
Brokx, die om zijn bestuurlijke ca
paciteiten wordt geprezen, burge
meester van Eindhoven. Voor die
functie, die vacant is na het vertrek
van de socialist Borrie, wordt hij al
enige tijd genoemd. De CDA-top
zou wél bereid zijn aan deze benoe
ming mee te werken. Als het maar
ver genoeg van Den Haag is.

Verdachte van
misdrijven in
strafkamp
aangehouden

DEN HAAG (ANP) - De mare
chaussee heeft gisteren bij de
Westduitse grens een 68-jarige man
aangehouden. Hij wordt ervan ver
dacht zich in het strafkamp Erica
in Ommen in de periode juli 1942
tot mei 1943 schuldig te hebben ge
maakt aan één of meer oorlogsmis
drijven, of misdrijven tegen de
menselijkheid. Dit heeft de officier
van justitie bij het Openbaar Minis
terie in Den Haag mr. J.T. De Wit
bekendgemaakt.

De man was in het kamp Kapo of
Oberkapo, een functie van een ge
detineerde die was belast met het
toezicht hotiden op een groep me
degevangenen. De man zou mede
gevangenen met voorbedachte ra
de hebben gedood. Bovendien zou
hij anderen dusdanig hebben mis
handeld dat zij later aan de gevol
gen ervan zijn bezweken.

De verdachte, afkomstig uit het
plaatsje Monster in het Westland,
verdween na de oorlog. In 1946 en
1947 stelde de toenmalige politieke
opsporingsdienst voor Den Haag
en omstreken een onderzoek naar
de gedragingen van de man in Om
men in. Tevens werd toen getracht
zijn verblijfplaats te achterhalen,
maar dat leidde niet tot concreet
resultaat, aldus mr. De Wit. Wel
werd om zijn opsporing en aanhou
ding gevraagd.

De man kwam weer onder de
aandacht van justitie toen hij in
1983 vanuit West-Duitsland om een
visum voor Nederland vroeg. Daar
door werd zijn verblijfplaats be
kend. Het onderzoek werd weer ter
hand genomen, nu door de rijksre
cherche in Den Haag. Opnieuw
werden getuigen gehoord.

De Nederlandse justitie heeft
volgens mr. De Wit destijds niet
overwogen om uitlevering te vra
gen aan West-Duitsland, omdat de
strafbare feiten volgens Duits
recht al waren verjaard. Naar Ne
derlands recht zijn die feiten ech
ter nog niet verjaard. In 1971 is de
verjaringstermijn van sommige
oorlogsmisdrijven of misdrijven
tegen de menselijkheid opgehe
ven.

De verdachte zal waarschijn
lijk eind deze week worden voor
geleid aan de rechter-commissaris
in Den Haag.

ADVERTENTIE

Als u denkt alles over slapen
te weten, zal Hulshoff Wonen u
snel de ogen openen.
De kwaliteits-slaapkamer-
programma's 'SILHOUETTE',
'TRENDSTYLE 2000' en
'LA FLEUR' staan vanaf vandaag
in het middelpunt van de belang
stelling. èn terecht!

Zó uitgebreid, zo veel moge
lijkheden... u zult uw ogen ver
baasd uitwrijven. En na uw vrijblij
vende bezoek gaat u zeker niet
met lege handen naar huis, want
een rijk gevuld dokumentatiepak-
ket ligt ook voor u klaar.

N.B. Het spreekt vanzelf dat wij
u tevens graag adviseren op het
gebied van matrassen en latten-
bodems in diverse prijsklassen.

Nieuwe Rijn, tel. [phone]

anders denken over wonen

Leldschendarr

DRIEBERGEN (ANP) - De actie van de Algemene Verkeersdienst
(AVD) van de rijkspolitie tegen het onnodig links rijden op de snelweg is
zeer succesvol geweest. De aandacht van de media voor de start van de
actie, enkele maanden geleden, zorgde er direct voor dat het aantal rijders
die op de midden- en linkerwegstrook te langzaam reden drastisch af
nam, zo heeft de AVD gisteren bekendgemaakt.

Desondanks hebben de agenten in de surveillance-auto's vele duizen
den folders van Veilig Verkeer Nederland uitgedeeld aan automobilisten
die het verkeer op de een of andere manier stagneerden. Volgens de
woordvoerder was de actie niet bedoeld om de weg vrij te maken voor
snelheidsfanaten. "Het gaat erom dat er een gelijkmatige verkeersstroom
ontstaat, zonder onnodige inhaalmanoeqvres. Wij proberen de mensen
die te snel rijden net zo goed aan te pakken als de te langzame rijder.
Iedereen die geregeld op de snelweg rijdt weet dat wij bij een snelheid tot
120 nog geen bekeuring uitschrijven. Maar daarboven wel".

De Verkeersdienst voert nu actie voor de veiligheid van wegwerkers.
Het komt volgens de woordvoerder bij voorbeeld geregeld voor dat auto
mobilisten een gevaarlijk 'spelletje' spelen door bewust de oranje kegels
van een afgezette rijbaan om te rijden, "Ze denken er niet aan dat die
wegspringende kegel levensgevaarlijke situaties kan veroorzaken. Die
kan een wegwerker treffen of onder een andere auto terecht komen". Ook
wordt volgens de woordvoerder langs werk aan de weg dikwijls veel te
hard gereden, waardoor het voor wegwerkers moeilijk is om over te ste
ken. Zelfs wordt over een afgezette rijbaan doorgereden als er - op het
eerste gezicht - geen werk aan de gang is.