'Dichten even natuurlijk als ademhalen'
Honderdste geboortedag Alphense dichter J.C. Bloem herdacht
Nieuwe topman
voor Baronie
Katwijk zet bewust
rem op verkoop van
industrieterrein
Alphense (15) winnaar
van Steinway-eoneours
Cactussen verzamelen:
een prikkelende hobby
Dahlia
Kamerplanten
MAANDAG 18 MEI 1987
ALPHEN AAN DEN RIJN - De herdenking van de hon
derdste geboortedag van de Alphense dichter J.C. Bloem
is een geslaagd feest geworden, zeker voor de liefhebbers
van Bloems dichtkunst. In de raadszaal van het Alphense
stadskantoor zijn zaterdag ongeveer honderd geïnteres
seerden bijeen geweest om te luisteren naar de niet mak
kelijke, maar boeiende lezing van prof.dr. A.L. Sötemann,
de officiële biograaf van Bloem. Alphenaar Bert de Bruijn
droeg hierna enkele gedichten voor. De literaire bijeen
komst werd afgesloten met het bekijken van de film van
Hans Verhagen: 'J.C. Bloem, een man van weinig woor
den'.
door
Sjaak Blaazer
Bij de herdenking was ook Clara
Eggink aanwezig. Zij was geduren
de een aantal jaren de levenspart
ner van Bloem. Voor het begin van
de herdenking bood burgemeester
M. Paats haar een boeket bloemen
aan. Clara Eggink zei na afloop dat
zij het zeer had gewaardeerd dat in
Alphen zoveel aandacht aan Bloem
was besteed.
Jacobus Cornelis Bloem werd op
10 mei 1887 geboren. Zijn vader,
J.W.C. Bloem, zoon van de toenma
lige minister van financiën, was in
1886 benoemd tot burgemeester
van Oudshoorn, dat later met Aar-
landerveen en Alphen de nieuwe
gemeente Alphen aan den Rijn
vormt.
De jonge Bloem groeide op in
een warme, overbezorgde atmo
sfeer, beschut tegen de kille bui
tenwereld. Discipline en dwang
waren in het gezin ver te zoeken.
Het ouderlijk huis is voor Bloem
minstens tot zijn 34ste jaar het cen
trum van zijn bestaan gebleven.
Hij voelde zich diep verbonden
met zijn ouders, in het bijzonder
met zijn vader. De HBS-carrière
van Bloem verliep niet zonder
struikelen. Het staatsexamen werd
een lijdensweg en zijn rechtenstu
die kostte vele jaren. Pas op 29-jari-
ge leeftijd slaagde hij voor zijn doc
toraal examen.
Dit kwam niet omdat hij niet in
telligent genoeg was, maar hij wei
gerde moeite te doen voor iets
waarin hij geen zin had. Het is dan
ook weinig verbazingwekkend dat
zijn maatschappelijke loopbaan
niet succesvol werd. In wezen was
alleen zijn poëzie belangrijk voor
hem. De brieven die hij aan vrien
den schreef, staan vol jam
merklachten over zijn toch niet zo
slopende baantjes en over eeuwige
geldzorgen die hij zich toch voor
een groot deel zelf op de hals haal
de.
Clara Eggink zegt dat hij zich na
een jeugd,gevangen in een net van
liefde, nooit meer gelukkig heeft
gevoeld. Bloems huwelijk met de
veel jongere Eggink liep na zes jaar
uit op een scheiding. In de jaren
daarna bleven ze ondanks alle pro
blemen met elkaar verbonden.
Plaats
Burgemeester Paats ging tijdens
zijn welkomstwoord in op de vraag
of Bloem nu zoveel heeft betekend
voor Alphen. Namen van verschei
dene schrijvers en dichters zijn
vaak onlosmakelijk verbonden
met steden of dorpen: Bordewijk
en Couperus met Den Haag, Vest
dijk met Harlingen, Wolkers met
Oegstgeest en uit vroeger tijden
Vondel met Amsterdam.
Bij Bloem en Alphen is die ver
binding er niet. Paats, in wie over
duidelijk de leraar Nederlands te
herkennen viel, had speurwerk ge
daan naar de relatie tussen Bloem
en Alphen. Dit echter zonder het
gewenste resultaat. Zelfs in het re
gister van Querido's letterkundige
reisgids van Nederland komt de
naam van Alphen aan den Rijn niet
Over het waarom dan toch een
herdenking van Bloem in Alphen
wordt gehouden, zei Paats: "Het is
goed als de gelegenheid er is, de
betekenis van poëzie eens onder de
aandacht te brengen en een keer
een gedicht aan de gevel van het.
stadskantoor te hebben. Die bete
kenis kan zijn dat een dichter on
der woorden heeft gebracht wat jij
voelt, wat het volk voelt".
In het welkomstwoord zwaaide
Paats veel lof toe aan Jan den
Hengst - 'zonder hem geen Bloem-
herdenking'- en aan de mensen
van het literair café. De burge
meester besloot zijn rede met het
voorlezen van een van Bloems ge
dichten. "Omdat een dichter alleen
leeft door zijn gedichten en niet
door alle verhalen die over hem te
vertellen zijn. Of door bij voor
beeld te wijzen waar zijn ouderlijk
huis - ja, in Alphen - heeft gestaan".
Gemis
'Is dit genoeg, een stuk of wat ge
dichten - Voor de rechtvaardiging
van een bestaan?'. Met die twee re
gels van het eerste gedicht uit de
bundel Sintels begon prof.dr. A.L.
Sötemann zijn lezing over het le
ven en werk van Bloem. Het ant
woord op de vraag van Bloem naar
de rechtvaardiging van het leven
werd beantwoord door Sötemann:
"Klaarblijkelijk wel, want we zijn
hier bijeen om geen andere reden
dan dat Bloem een aantal verzen
heeft geschreven. Verzen die ons
honderd jaaT na zijn geboorte en
ruim twintig jaar na zijn dood, nog
steeds treffen, ontroeren en bezie
len".
Bloem was in vele opzichten niet
opgewassen tegen het leven en
lang niet alleen door het 'slechts
vervullen van onnoozle plichten
om den karigen brode'. In zijn ge
dichten komt de onafwendbaar
heid van de dood steeds naar vo
ren. Andere terugkomende zaken
in zijn werk zijn: tekort, gemis, de
smart der daaglijksheid, eenzaam
heid, gelatenheid en het onaan
vaardbare te aanvaarden.
Het ging Bloem om de essentiële
dingen van het leven. Zo kwam hij
erbij deze grote bestaansvragen
aan te roeren. Bloem zei zelf eens
over zijn poëzie dat het ging om
zuiverheid. "Om enkele essentiële
dingen van het leven zo uit te spre
ken, dat dit alleen van mij en van
niemand anders zou kunnen heb
ben zijn. Dat is wat ik heb nage
streefd en wat mij, naar ik hoop,
een enkele maal is gelukt".
Söteman, die zijn rede doorspek
te met citaten van Bloem, legde
grote nadruk op de wijze waarop
Bloem zijn levensinzicht en zijn er
varingen van de fundamentele tra
giek van het bestaan in woorden
wist om te zetten. "Er zijn mensen
die ongeveer hetzelfde hebben er
varen als Bloem, maar hij heeft bij
uitstek gedichten geschreven
waarin die ervaringen op onverge
telijke wijze zijn verwoord".
Herdenking Bloem
in Vara-programma
De Vara-radio heeft zaterdag
tijdens de herdenking van de
AJphense dichter J.C. Bloem in
de raadszaal van de gemeente
Alphen opnamen gemaakt. In
het programma 'Het zout in de
pap', dat vanavond tussen tien
en elf uur op radio 4 wordt uit
gezonden, zal onder meer aan
de lezing van professor Söte
mann aandacht worden ge
schonken.
"Bloem heeft als de taak van de
dichter gezien een kunst te zoeken,
natuurlijk als ademhalen, waarin
woorden niets meer lijken dan zij
zijn. Een vers doet hierbij aan alsof
men het in alledaagse woorden
niet anders zou kunnen zeggen".
Met name voordrachtskunste
naar Bert de Bruijn had bij de
voorbereiding van zijn voordracht
aan dit gegeven natuurlijk als
ademhalen gedacht en daardoor
droeg De Bruijn schitterende ge
dichten voor op een onverwacht
natuurlijke en vlotte manier. En
niet zoals zo vaak gebeurt, op een
gedragen, dominee-achtige wijze.
Söteman gaf met voorbeelden
aan dat Bloem na zijn dertigste jaar
kortere gedichten gaat schrijven
en dat het hem daarna gaat lukken
de taal naar zijn hand te zetten.
"Met enkele uitzonderingen zoekt
Bloem nadien zijn poëtische
kracht in korte gedichten, zonder
spectaculaire effecten, gespannen
maar ingehouden", aldus Söte
mann. Zonder andere bundels te
kort te willen doen, noemde hij de
twepde bundel de meest geslaagde.
Volgens de spreker is een gedicht
als 'Na de bevrijding 1' het mooiste
vers dat uit de oorlog is voortgeko
men. Toevallig is het ook nog een
van Bloems weinige geluksgedich-
ten.
Sötemann besloot zijn lezing met
de woorden op Bloems grafsteen:
'Voorbij, voorbij, o en voorgoed
voorbij'. Hij voegde er aan toe: "Ik
ben echter overtuigd dat dit voor
bij allerminst geldt voor zijn ge
dichten die getuigen van een groot
vakmanschap. Ze voldoen aan de
eis die hij zichzelf stelde: gedich
ten maken waarin "een zoo eeuwig
mogelijk mensch zich openbaart".
Leiden
Centrale Voorzieningengebouw Univer
siteit - Cleveringaplaats, lezing door Dr.
J.J. van Duijn over 'De Amerikaanse
economie: een economie van extremen',
20 uur.
Antonius Clubhuis - jaarlijkse ledenver
gadering van Carnavalver. De Hutspot
ten, 20.30 uur.
Kleine collegezaal Biologie - Sterre-
wachtlaan, discussie-avond over het on
derwerp 'Permanente taakverdeling, rol
van de politiek en de universiteit in de
komende jaren', 20 uur.
Centrale Voorzieningengebouw Univer
siteit - Cleveringaplaats, prof. dr. A. van
Deursen spreekt over 'Volkscultuur'
i.k.v. Erasmus-colleges, 18.45 uur.
Grand Café In den Leidschen Salon -
Steenstraat, algemene ledenvergade
ring KNOV afd. Leiden.
Zoeterwoude
Gemeentehuis - Noordbuurtseweg, in
formatie-avond over reconstructie Wei-
poortseweg, 20 uur.
DINSDAG
Leiden
Centrum Ex'85 - Koppenhinksteeg,
Kundalini-meditatie, 17.30 uur.
Leiderdorp
Velocitas-terrein - Sportpark De
Bloemerd, start avondvierdaagse, tus
sen 17.45-19 uur.
ALPHEN AAN DEN RIJN - De
nieuwe president-commissaris van
chocoladefabriek De Baronie in
Alphen aan den Rijn wordt J.H.
Verleur. Deze benoeming gaat ge
spaard met de installatie van een
nieuwe raad van commissarissen.
Verleur was tot eind vorig jaar lid
van de raad van bestuur van Else-
Vlak voor het weekeinde werd de
finitief overeenstemming bereikt
over financiële steun aan de Baro
nie. Een groep investeerders steekt
tien miljoen gulden in de fabriek
om deze te redden. Wel moeten bij
een reorganisatie dertien werkne
mers verdwijnen van de Alphense
vestiging en 22 bij de Amsterdam
se. De Baronie biedt werk aan on
geveer 350 mensen.
Radiopiraat uit
de lucht gehaald
ALPHEN AAN DEN RIJN - De il-
ligale radiozender Moonlight in
Ridderveld II is zaterdagavond uit
de lucht gehaald. De politie nam
voedingsapparatuur en versterkers
in beslag. De politie kwam de pi
raat op het spoor nadat buurtbewo
ners regelmatig hadden geklaagd
over storingen op radio en televi
sie.
Vorig jaar 2,5 hectare verkocht
KATWIJK - Op het Katwijkse in
dustrieterrein 't Heen is vorig jaar
in totaal ruim 2,5 hectare grond
verkocht. Dat blijkt uit het jaarver
slag over 1986 van de dienst open
bare werken van de kustplaats.
De ruim 25.000 vierkante meter
grond werd verkocht aan 15 bedrij
ven. De opbrengst bedroeg ruim 3
miljoen gulden. In 1985 verkocht
de kustplaats op het industrieter
rein 't Heen nog ruim 100.000 vier
kante meter grond. Er werden in
dat jaar grote transacties gesloten
met de Nobels Machinefabriek
(29.000 vierkante meter), C A
(22.000 vierkante meter) en Oos-
tingh/Ruigrok (21.000 vierkante
meter).
Bij de uitgifte van grond op 't
I Heen voert de kustplaats sinds eni-
ge tijd een voorzichtig beleid. De
prijs van de industriegrond werd
flink opgetrokken, van 121 naar
130 gulden en er wordt ook geen
reclame meer gemaakt voor 't
Heen. Katwijk wil voorkomen dat
het industrieterrein te snel vol
raakt en de kans bestaat dat bedrij
ven met uitbreidingsplannen in de
toekomst noodgedwongen moeten
uitwijken naar andere gemeenten.
Op diverse andere plaatsen in de
gmeente Katwijk werd in 1986 in
totaal 11.650 vierkante meter grond
verkocht, zo blijkt uit het jaarver
slag van de dienst openbare
werken. De grootste transacties
werden gesloten met de Katwijkse
Bouw Maatschappij (KBM), die
grond aankocht in het gebied Ha-
venstraat/Loggerstraat, en de Kat-
wijksche Bouwvereeniging (KBV),
die momenteel een bouwplan uit
voert in Molenwijk-noord. Met de
verkoop van deze 11.650 vierkante
meter grond was een bedrag van
ruim 2,6 miljoen gulden gemoeid.
In de nieuwbouwwijk Rijnsoe
ver werd vorig jaar ruim 21.000
vierkante meter grond verkocht
aan 136 huiseigenaren in fase 6D.
De verkoopprijs bedroeg in totaal
ruim 2,8 miljoen gulden. In Rijns-
oever, de grootste nieuwbouwwijk
van de kustplaats, zijn tot nog toe
1722 woningen gebouwd. Er zijn
nog 136 woningen in aanbouw en
in de plannen wordt rekening ge
houden met de bouw van nog eens
800 huizen. Het definitieve aantal
woningen in Rijnsoever moest vo
rig jaar opnieuw worden bijgesteld
in verband met de bouwplannen
op het terrein naast de Pniëlkerk.
ALPHEN AAN DEN RIJN - De
Alphense Edith Woudstra heeft
gisteren de finale gewonnen van
het nationale Steinway-concours.
Met twaalf anderen streed de vijf
tienjarige pianiste in Eindhoven
om de miniatuur zilveren vleugel.
Daarnaast heeft zij zich ook ge
plaatst voor het internationale
Steinway-concours dat volgend
jaar eveneens in Eindhoven wordt
gehouden.
De Alphense zou aanvankelijk
niet meedoen aan het concours
voor amateurs en professionals
omdat ze het daarvoor te druk had
op school. Ze zit in de derde klas
van het gymnasium. Op het laatste
moment vroeg de jury, die bestaat
uit bèroepsmusici, haar om mee te
doen.
Edith Woudstra won dit jaar
tweede prijzen bij zowel het Avro-
concours als de voorronden van
het Steinway-concours.
Drie van de vier
autoportieren weg
NOORDWIJK - Een 67-jarige
Noordwijker keek zondagmor
gen zijn ogen uit toen hij zijn
auto uit de parkeergarage aan
De Grent in Noordwijk wilde
halen. Drie van de vier portie
ren bleken ontvreemd te zijn.
Uit de auto werd niets wegge
haald. Volgens de politie is er
een 'echte knutselaar' aan het
werk geweest.
Het woord verzamelen doet al vrij snel denken aan
postzegels, luciferdoosjes, treinen of sigarenbandjes.
Maar er zijn ook mensen die cactussen in alle soorten
en maten sparen. Voor hen staat het bezoeken van ruil
beurzen, het onderling ruilen en het in bloei trekken en
vermeerderen van de planten garant voor vele uren ple
zier.
Een van de vele duizenden Ne
derlandse cactusliefhebbers is S.
Kooij uit Noordwijk. Kooij is se
cretaris van de 10-jarige Cactus-
senvereniging Leiden en omstre
ken. De vereniging telt 54 actieve
leden en heeft tot doel de onder
linge 'handel' in stekken en zaad
en de kennisoverdracht tussen
de leden te bevorderen.
Voor Kooij is plezier hebben in
het verzamelen van cactussen de
gewoonste zaak van de wereld.
"Het is heel spannend om door
goede verzorging een plant in
bloei te trekken. Ook het bij el
kaar halen van zo veel mogelijk
soorten, bijvoorbeeld allemaal
uit een bepaald herkomstgebied,
is erg leuk. Er bestaan meer dan
3000 verschillende soorten cac
tussen dus is alleen de hoeveel
heid ruimte die je hebt, bepalend
voor het aantal soorten dat kan
worden verzameld".
De vereniging waar Kooij se
cretaris van is, organiseert elke
maand lezingen. Bovendien wor
den geregeld kwekerijen die ge
specialiseerd zijn in cactussen
bezocht. Kooij: "Hoewel we in
verenigingsverband allerlei din
gen doen, is het verzamelen van
cactussen toch een individuele
activiteit. Iedereen heeft zo zijn
eigen specialiteit en interesse".
Cactussen worden vermeer
derd door zaaien of stekken.
Hoewel alle cactussen bloemen
en dus zaden vormen, is ver
meerdering door zaad niet altijd
mogelijk. Kooij: "Er bestaan cac
tussoorten waarvan de zaden een
vorstperiode nodig hebben om te
kunnen ontkiemen. Andere soor
ten ontkiemen juist alleen bij
temperaturen van 30 graden en
meer. Voor een amateur zijn die
omstandigheden natuurlijk niet
na te bootsen. Die soorten ver
meerderen wij dan ook door
middel van stekken".
Net als voor de meeste plante-
soorten, is ook voor de cactus het
voorjaar de meest geschikte tijd
om te zaaien. Zaad wordt in pot
grond gelegd en afgedekt met
een glasplaat. Het opkomen van
de plantjes levert volgens de se
cretaris vrijwel nooit een proble
men op. Kooij: "Vlak nadat de
zaden zijn ontkiemd, sterven er
nogal wat plantjes af. Door de
hoge luchtvochtigheid onder de
glasplaat treden vrij makkelijk
schimmelinfecties op. Van een
handjevol zaad houd je daardoor
toch maar een paar plantjes
Stekken is veel eenvoudiger,
zo blijkt uit de woorden van de
cactuskenner. In het voorjaar
worden van de volwassen cac
tussen spruiten afgesneden. De
ze stekken moeten twee tot drie
weken op een gaasbak worden
gedroogd. Aan de onderzijde van
de stekken vormen zich wortel
puntjes die, als de stek eenmaal
is opgepot, snel uitgroeien tot
wortels.
Kooij vertelt dat er nogal wat
misverstanden bestaan over de
hoeveelheid water die de cactus
sen nodig hebben. De cactus
man: "De planten die we in Ne
derland hebben, zijn niet te ver
gelijken met de exemplaren die
in de wilde natuur voorkomen.
De huid van de in ons land opge
kweekte cactussen is veel zach
ter omdat de omstandigheden
hier veel gunstiger zijn. Snijden
de wind, extreem hoge tempera
turen en barre kou komt hier niet
voor. De cactus is daardoor veel
weker en dat stelt eisen aan de
verzorging".
Volgens Kooij moeten cactus
sen in ons land dan ook elke
twee weken 'zwemles' hebben.
"In de vrije natuur kunnen de
planten maanden zonder water
maar hier zijn ze na een paar we
ken droogte helemaal ver
schrompeld".
De barre omstandigheden
waaronder de cactussen in de
landen van herkomst zich staan
de moeten houden, is volgens de
secretaris ook af te lezen aan de
'habitus' van de plant. De stekels
S. Kooij: "Er bestaan meer dan 3000 verschillende soorten cactus. Dat maakt het
interessant".
zijn er niet voor niets. Kooij
:"Omdat het in die verre landen
vrijwel nooit regent, moeten de
planten de ochtenddauw zien te
benutten. De dauw blijft in de
stekels hangen. Bovendien leve
ren de stekels een heel klein
beetje schaduw op waardoor de
cactus zelf niet al te heet wordt".
Ook de wolpluizen die sommi
ge cactussen om zich heen vor
men, hebben een functie. De
pluizen zijn bedoeld om te sterke
afkoeling 's nachts tegen te gaan.
Warme lucht blijft tussen de
pluizen hangen en vormt daar
een isolatielaag.
Voor Kooij is het, net als voor
vele anderen, een uitgemaakte
zaak: cactussen verzamelen is
een prima vrijetijds-besteding.
"Elke dag zie je weer nieuwe din
gen. Er gaat'geen week voorbij of
je leert weer wat bij. Met cactus
sen kunnen je uren en uren bezig
zijn".
MONICA WESSELING
schikt als perkplant of voor ge
bruik op het balkon of in de bor
der. Nog iets kleiner is de Top-
mixdahlia die slechts 25 tot 30
centimeter hoog wordt.
Nu de bolbloemen langzaamaan
uitgebloeid raken, is de tijd aan
gebroken om de dahlia's in de
grond te zetten. De verscheiden
heid aan vorm en kleur bij deze
plantesoort is enorm.
Diegenen die dahlia's planten
om er later bloemen van te kun
nen snijden, kunnen het best ras
sen uit de groepen cactus, semi-
cactus, decoratief of pompon
kiezen. Deze planten bloeien ge
durende vier maanden en heb
ben lange stengels met grote
bloemen.
Dahlia's planten kan iedereen.
De knollen moeten zo diep in de
grond worden gestopt dat alleen
een klein stukje van de oude
stengel boven de grond uit
steekt. De grondsoort doet wei
nig ter zake. Om verrotting van
de knollen te voorkomen is het
wel raadzaam niet al te natte
grond te kiezen. Op een plaats in
de zon groeien de planten beter
en worden de bloemen groter.
(foto Wim Dijkman)
Een goede groei en een rijke
bloei kan bij kamerplanten al
leen worden bereikt als de plan
ten op de juiste plaats staan.
Vensterbanken of plaatsen
waar geen zon komt meestal zijn
deze vensterbanken gelegen op
het noorden, noordwesten of
noordoosten zijn bijzonder ge
schikt voor bloeiende planten.
Zorg er wel voor dat de plant vol
doende licht krijgt. Een plaatsje
boven de radiator is niet bevor-
delijk voor de groei omdat de
plant dan veel te snel uitdroogt.
Voor het noordvenster zijn onder
meer geschikt begonia, was-
bloem, vlijtig liesje, en het kaaps
viooltje. Ook varens, ficussen en
kamerdennen doen het goed in
niet-zonnige vensterbanken.
Pal op de zon kunnen cactus
sen, de Chinese roos, de oleander
en verschillende Campanula-
soorten het prima doen. Overi
gens kunnen geen van deze plan
ten het brandend effect van felle
zon achter glas verdragen. Enige
bescherming door middel van vi
trage is dus wel geboden.
Burgemeester M. Paats geeft bloemen
denking in het stadskantoor
Clara Eggink, ooit echtgenote van J.C. Bloem, tijdens de Bloemher-
(Nanno Bloupot)
