Controle op
aids weer
afgezwakt
Fenech-Adami wil Malta bij EG brengen
De eenzame tocht van
een schip met vuilnis
Klaus Barbie verwijst naar'befehl ist befehl'
Aan Westduitse grens
McFarlane verdraaide
feiten in Iran-affaire
WOENSDAG 13 MEI 1987
BUITENLAND
PAGINA 5
BONN - De Westduitse CSU-minister voor binnenlandse
zaken Zimmermann heeft na felle protesten zijn besluit
om aan de grenzen van aids verdachte buitenlanders te
weren, afgezwakt. Zimmermann en het commando van de
Bundesgrenzschutz, dat met de grenscontrole is belast,
maakten gistermiddag bekend dat niet de grensbewaker,
maar de centrale in Koblenz bepaalt of een buitenlander
wordt geweigerd of niet.
WASHINGTON - Ruim 5000 kilo
meter heeft de sleepboot „Break of
Dawn" (Ochtendgloren) al afge
legd, en niemand weet hoe lang de
tocht nog moet duren. Want zes
Amerikaanse staten en drie landen
hebben het schip inmiddels al bars
toegeroepen: „Doorvaren!".
Toen het schip in de staat Noord
Carolina wilde aanmeren, wachtte
daar een politieman met een ge
rechtelijk papier waarop zoiets
stond als: „Wegwezen, en gauw".
De gouverneur van Louisiana
dreigde de nationale garde erbij te
roepen.
door
Henk Dam
Mexico wilde de boot niet eens
in de territoriale wateren hebben,
en maakte dat met ijlings uitgeva
ren marineboten nog eens extra
duidelijk. Het nietige Belize mobi
liseerde zijn 15 vliegtuigen tellende
luchtmacht. De reden waarom de
ze 20e-eeuwse versie van de
Vliegende Hollander nergens rust
vindt: de sleep waarmee de boot
vaart, een bak vol met 3000 ton
stadsvuil, rottend, stinkend, onder
de vliegen en vol maden.
Niemand wil dat vuil, afkomstig
uit de stad Islip in de staat New
York, hebben, en daarom vaart ka
pitein Duffy St. Pierre nu al vanaf
22 maart zijn eenzame tocht die uit
eindelijk wel weer eens in Islip zou
kunnen eindigen.
Wat een even spectaculair als
lachwekkend fiasco is geworden,
begon aanvankelijk als een alles
zins zakelijk verantwoord idee. De
man achter het idee: Thomas
Hroncizh van de firma in vuilver
werking Waste Alternatives Incor
porated.
Islip is een van de vele steden
aan de Amerikaanse noordoost
kust die niet in staat is zelf al z'n
vuil te verwerken. En daarom rij
den vanuit Islip vrijwel dagelijks
vrachtauto's vol afval naar plekken
elders in de VS waar nog wel wat
ruimte is.
Het idee van Hroncizh stak als
volgt in elkaar: als we nu eens niet
per vrachtauto 20 ton vuil naar -
dure - vuilstortplaatsen rijden,
maar 3000 ton ineens per schip ver
voeren naar een plaats waar ze er
nog iets aan hebben ook?
Want zo'n plaats zei Hroncizh te
weten: er zijn boeren in de staat
Noord Carolina, zo zei hij, die voor
het vuil zelfs willen betalen, omdat
ze er methaangas van kunnen ma
ken.
Dus dat was dat. De honderddui
zenden kilo's vuil - merendeels be
staand uit papier, maar ook wel zie-
kenhuisafval, oude banden en an
der afval van de consumptiemaat
schappij - werd keurig in balen ge
perst, en zo begon de kwestie.
Hroncizh wreef zich vergenoegd
in de handen, want hij had uitgere
kend met deze ene lading gauw
120.000 gulden te kunnen verdie
nen. Wat zou hij niet kunnen ver
dienen als dit zaakje eenmaal goed
liep.
Maar het liep niet goed, want de
plaatselijke media in Noord Caroli
na kregen lucht van de naderende
berg vuil uit Islip. Het publiek in
deze zuidelijke staat stond direct
op z'n achterste benen, en de
staatsoverheid kwam eraan te pas.
Nu zijn staten in de Verenigde
Staten betrekkelijk zelfstandig,
dus de gouverneur van Noord Ca
rolina kan vuil uit New York bui
ten zijn staatsgrenzen houden als
hij dat wil. En dat wilde de gouver
neur, bang als hij was voor zijn re
putatie bij de kiezers.
Hij had nog een angst: dat deze
ene lading de deur zou openzetten
voor vuilschepen en dito vrachtau
to's uit het hele land. Dat Noord
Carolina meters dik onder de rom
mel van naburige staten zou ko
men te zitten.
Dat nooit, en daarom werd het
schip weggejaagd. Hroncizh sloeg
aan het bellen, en meende in de
staat Louisiana een alternatief ge
vonden te hebben. Daarheen zette
de „Break of Dawn" met z'n gisten
de lading dus vervolgens koers.
Maar de publiciteit die het schip
inmiddels had getrokken, had z'n
eigen werk gedaan. Staat na staat
sloot ijlings de grenzen, en ook lan
den als Belize, Mexico en de Baha
ma's stuurden de vuilboot telkens
weer een deurtje verder.
Hroncizh, die voor de huur van
de bak waarop het vuil ligt 12.000
gulden per dag betaalt en dus op 12
mei al meer dan 600.000 gulden
kwijt was, is de juridische eigenaar
van het vuil, en moet dus met een
oplossing komen.
De speculatie aan het begin van
medio deze week was, dat hij het
mogelijk op een akkoord met Islip
heeft gegooid, en dat het vuil weer
naar de plaats van oorsprong zal te
rugkeren.
Dat betekent dat buitenlanders
niet aan de grens op aids-besmet-
ting worden gecontroleerd. De
grensbeambte kan pas handelen
als iemand die de grens wil passe
ren zelf kenbaar maakt aan aids te
lijden. Over een maatregel wordt
dan bij het commando van de Bun
desgrenzschutz beslist.
door
Hans Hoogendijk
Het ministerie van binnenlandse
zaken mocht dan wel laten weten
dat alles op een misverstand be
rust, de politieke strijd om het al
drie weken oude besluit van Zim
mermann gaat door. De regerings
partij FDP sprak van een grove
minachting van het regeerak
koord. CDU-minister voor gezond
heid Rita Sussmuth, die het
nieuws uit de krant had moeten
vernemen, stelde dat de verbrei
ding van aids niet door grens
beambten kan worden verhinderd.
Ook met het tonen van gezond
heidscertificaten is dit probleem
niet op te lossen, zei zij.
Sussmuth, die is belast met de
coördinatie van de aids-bestrij-
Ook Roemenië
voorstander
hervormingen
PRAAG (DPA) - Twee weken voor
het voorgenomen bezoek van de
Russische partijleider Michail Gor-
batsjov aan Boekarest, heeft de
Roemeense leider Nicolae Ceau-
sescu zich positief uitgelaten over
een politiek van maatschappelijke
hervormingen en meer democra
tie. In een tafelrede tijdens een be
zoek aan Praag zei Ceausescu dat
ook Roemenië de weg van zelfbe
stuur en 'democratische hervor
mingen wil volgen.
Ceausescu bracht maandag een
werkbezoek aan Tsjecho-Slowa-
kije. Samen met de Tsjechoslo-
waakse partijleider, Gustav Hoe-
sék, sprak hij zijn steun uit voor
het voorstel van Gorbatsjov om
voor het jaar 2000 alle kernwapens
af te schaffen. De Roemeense lei
der wees erop dat Roemenië een
concrete stap heeft gedaan om de
militaire spanningen te verminde
ren met het besluit de defensie-uit
gaven jaarlijks met vijf procent te
verminderen.
Buitenland kort
Bokassa
In het vijf maanden oude proces
in de Centraalafrikaanse Repu
bliek tegen de vroegere keizer Bo
kassa zijn gisteren twee van diens
voormalige medewerkers gearres
teerd terwijl zij in de rechtszaal een
getuigenverklaring aflegden. De
getuigen, oud-minister van finan
ciën Koyamba en de gewezen di
recteur van de sociale dienst Gom-
bo, worden beschuldigd van het
verduisteren van 600.000 gulden
overheidsgeld. Naar verwachting
zal de rechtbank in de loop van vol
gende maand vonnis wijzen tegen
ding, was woedend. Zij weet zich
gesteund door de meeste deelsta
ten. De minister van gezondheid
van de deelstaat Noordrijn-Westfa-
len zei dat hij de indruk had dat
hier weer een Beierse poging is ge
daan om te suggereren dat met der
gelijke belachelijke, onuitvoerbare
maatregelen werkelijk iets tegen
aids kan worden gedaan.
De woordvoerder van Zimmer
mann ontkende dat de maatrege
len het officiële beleid van Bonn
doorkruisen. Hij beriep zich op
nieuw op de wet die bepaalt dat
buitenlanders kunnen worden ge
weerd als zij 'de volksgezondheid
of aanzienlijke belangen van de
Bondsrepubliek in gevaar bren
gen'. Op de vraag waarom het mi
nisterie van gezondheid niet op de
hoogte was gesteld, zei hij dat de
wet al 22 jaar bestaat en al die tijd
onder verantwoording van het mi
nisterie van binnenlandse zaken is
toegepast. Het enige nieuwe is vol
gens de woordvoerder, dat nu ook
aids-patiënten er onder vallen.
Als voorbeeld noemde hij de mo
gelijkheid dat de politie van een
Afrikaans land de Westduitse
grensbewakers op de hoogte stelt
dat er besmette prostituées zullen
proberen het land binnen te ko
men. Komen deze dames aan de
grens, dan moet deze beambte dat
aan het commando van de Bundes
grenzschutz melden, dat daarop
een beslissing neemt.
Aan de grenzen wist intussen
niemand hoe er nu moest worden
opgetreden. Ruim 800 miljoen rei
zigers passeren jaarlijks de 700
grensovergangen naar de Bondsre
publiek. Controle is praktisch on- LONDEN - Sinds maandag bekend is geworden dat premier Thatcher de Britse kiezers op 11 juni naar de
uitvoerbaar. Een grensbewaker stembus stuurt voor het kiezen van een nieuw parlement, zijn de politieke leiders in de verkiezingsslag gegaan.
stelde simpelweg vast dat hij niet Oppositieleider Neil Kinnock, wiens Labour Party er volgens de opiniepeilingen niet zo best voorstaat, verkeer-
of het de gisteren desondanks in vrolijke en optimistische stemming ("De nieuwe premier heet Kinnock") tijdens een
bijeenkomst met aanhangers in Londen. (r0to anp>
iemands neus kan
hier om een aids-patiënt gaat.
WASHINGTON (GPD/UPI/Rtr.) -
De voormalige nationale veilig
heidsadviseur Robert McFarlane
heeft gisteren toegegeven in no
vember vorig jaar te hebben mee
geholpen aan een reconstructie
van de feiten in de Iran-affaire die
zo gunstig mogelijk voor president
Reagan was.
Voor de tweede dag getuigend
voor de speciale Congrescommis
sie die de Iran-affaire onderzoekt,
zei McFarlane dat hij, de toenmali
ge nationaal veiligheidsadviseur
John Poindexter en Oliver North
aan die reconstructie hadden ge
werkt. De opdracht daartoe had
den ze gekregen van minister Mee-
se (justitie), nadat in een Libanees
tijdschrift had gestaan dat de VS
wapens aan Iran hadden verkocht.
In de reconstructie had onder
meer gestaan dat de VS eind 1985
via Israël een lading „onderdelen
voor olieboortorens" naar Iran
hadden gestuurd, terwijl het om
een lading wapens ging. Niet ver
meld werd dat president Reagan
toestemming had gegeven voor
een eerdere Israëlische wapenzen
ding. McFarlane gaf toe dat de re
constructie accuraat noch volledig
was geweest. Hij zei zich verant
woordelijk voor de wapenzendin
gen naar Iran te achten. Volgens
McFarlane is president Reagan
vanaf het begin op de hoogte ge
weest van de contacten met Iran.
Generaal-majoor b.d. Richard
Secord verklaarde maandag tij
dens een uitzending van de Ameri
kaanse ABC-televisie dat vorig jaar
LYON - De tweede dag van het
proces tegen de Gestapo-beul
Klaus Barbie ging voorbij terwijl
Lyon onder een kletterregen ge
bukt ging. Dit betekende dat de be
langstelling van het publiek voor
het gerechtsgebouw nog geringer
was dan tijdens de openingsdag.
Ook in de zaal zelf was de interesse
van de pers al verflauwd. De Fran
se radio en tv beperkten zich giste
ren tot een minimumberichtge
ving. Toch steeg de spanning, om
dat de president van het Hof begon
met de ondervraging van Barbie
over zijn leven.
door
Rudolp Bakker
De voorlezing van de aanklacht
vol gruwelverhalen vermoeide de
hoofdpersoon van al dat sadisme
kennelijk zo, dat hij in de loop van
De verdediger van Klaus Bar- de middag om een half uur pauze
bie, Jacques Verges, maakte giste- vroeg Een poging van zijn verde
ren bij het betreden van de rechts- diger Verges om aan het proces die
zaal in Lyon het V-teken. tweede dag al meteen een eind te
maken liep op niets uit. Verges
(foto anp) stelde in een geëmotioneerd be
toog met veel stemverheffingen en
gewapper van zijn toga, dat alles
wat Barbie nu ten laste werd ge
legd in feite al aan de orde was ge
weest in het proces van '52, waar
Barbie in afwezigheid door een mi
litaire rechtbank ter dood was ver
oordeeld. Het zou in Verges' ogen
dan ook niet meer aan de orde kun
nen komen.
De verdedigers van de slachtof
fers van Barbie dienden Verges
echter doeltreffend van repliek. Ze
stelden dat in het militaire proces
van 1952 Barbie veroordeeld was
om zijn moordpartijen, maar niet
om de door hem bevolen deporta
ties, die in de meeste gevallen voor
de slachtoffers ook uitliepen op de
dood in de gaskamers van de con
centratiekampen.
In feite ging het in het militaire
proces om 'oorlogsmisdaden', ter
wijl na een aanpassing van het
Franse rechtssysteem voortaan
ook 'misdrijven tegen de mens
heid! kunnen worden berecht en
wel zonder dat die door1
termijnen worden aangetast,
duidelijke en afgebakende geval
len waar Barbie nu voor terecht-1
staat, kwamen in de aanklacht van
'52 niet voor. Ze betreffen de ver
volging van joden, zuiver om hun
jood-zijn, zoals in het 'Abtransport'
van veertig joodse kinderen uit een
tehuis in Izieu.
onder
scheid tussen oorlogsmisdaden en
misdaden tegen de mensheid heeft
zich een nieuw slachtoffer gemeld
die ook een aanklacht tegen Barbie
heeft ingediend. Het is een van de
deelnemers aan een conferentie
van verzetsstrijders in een dokters
woning in Lyon. Barbie zag, door
verraad in verzetskring, bij die ge
legenheid kans het gehele gezel
schap te arresteren. Deze operatie
verwierf trieste roem omdat zich in
dit gezelschap de door generaal De
Gaulle uit Engeland overgezonden
leider van het Franse verzet, Jean
Moulin bevond. Ook Moulin werd
toen gearresteerd en naar alge
meen wordt aangenomen door
Barbie eigenhandig dusdanig in el
kaar geslagen dat hij aan de gevol
gen van dit 'verhoor' op zijn trans
port naar Duitslahd overleed.
Deze aanklacht op basis van een
'misdaad tegen de mensheid' zal
echter een tweede proces vergen.
Dat zou zich ook in Lyon kunnen
Verslaafden
Het aantal drugsverslaafden in
de Sowjet-Unie in in drie jaar tijd
gestegen van 75.000 tot 123.000 nu.
Volgens het hoofd van de afdeling
criminaliteitsonderzoek van de po
litie, Pankin, zijn 14.000* verslaaf
den minderjarigen van onder de
18. Pankin zei dat het probleem
geografisch groeit. Het ergst ge
troffen zijn de gebieden rond de
Zwarte en Kaspische Zee en het
verre oosten van de Sowjet-Unie.
Zuidpool
Zuid-Afrika heeft meegedeeld
dat het afziet van de aanleg van een
vliegveld op een eiland in de Zuid
pool. Volgens eerdere geruchten
zou Zuid-Afrika daar kernproeven
willen nemen. De minister voor het
milieu, Kotze, zei dat hij een spe
cialistische studie had geaccep
teerd waarin werd geadviseerd
geen vliegveld op Marion Island
aan te leggen. De opstellers van de
studie schreven dat het vliegveld
de ongerepte levenswijze van plan
ten en dieren zou bedreigen.
VALETTA - Eddie Fenech-Adami
noemt zichzelf een introvert man
die liever een biografie leest dan
een cocktailparty bezoekt. Op het
eerste gezicht lijkt hij dan ook een
onwaarschijnlijke kandidaat voor
het hoogste ambt in de door hart
stochtelijke emoties beheerste po
litiek van Malta.
door
Jennefer Parmelee, AP
Maar de 53-jarige oppositieleider
is er met zijn sobere charmes in ge
slaagd het tij te keren voor zijn
conservatieve Nationalistische
Partij. Hij is erin geslaagd de
macht te breken van de socialisten
die 16 jaar onafgebroken hebben
geregeerd.
Fenech-Adami is geen meesle
pend spreker en ook niet het type
«BRSS9B I-Ssxss.-Ü
een mop te horen dan er een te ver- aanhang verworven die de ooit bij
tellen. Niettemin heeft hij zich een na onaantastbare klassebarrieres
heeft doorbroken.
In 1977 nam Fenech-Adami de
leiding op zich van de verscheurde
en gedemoraliseerde Nationalisti
sche Partij. Binnen 10 jaar veran
derde de partij in een goed functio
nerende machine die een serieuze
uitdager werd voor de socialisten
in de strijd om de gunst van de
340.000 inwoners van het minis
taatje.
Vanuit de oppositiebankjes
vuurde Fenech-Adami een onafge
broken stroom van kritiek af op de
socialistische regering. Hij be
schuldigde de socialisten van auto
ritair gedrag. Hij nam het de rege
ring kwalijk dat zij er niet in slaag
de een eind te maken aan het poli
tieke geweld dat het eiland de afge
lopen jaren in zijn greep hield. En
wat dat betrof sprak hy uit erva
ring.
In oktober 1979 werd het huis
van de nieuwe premier in Birkirka-
ra overvallen door een bende ge
welddadige socialisten. Zijn vrouw
werd mishandeld en zijn bejaarde
moeder en vijf kinderen moesten
over de daken vluchten. Er werden
nooit arrestaties in de zaak ver
richt.
Een ander incident maakte ook
een blijvende indruk op Fenech-
Adami en zijn aanhangers. In sep
tember 1984 sloeg een menigte op
hol die net was toegesproken door
minister van onderwijs Karmenu
Mifsud Bonnici. De regering en de
katholieke kerk waren verwikkeld
in een ernstig conflict over het ka
tholieke onderwijs. De menigte
plunderde een kantoor van het bis
dom Valetta. Ook dit keer werden
geen arrestaties verricht, maar de
actie zette veel kwaad bloed bij de
over het algemeen zeer katholieke
bevolking. Ook de door jezuïeten
opgeleide Fenech-Adami, die da
gelijks naar de mis gaat, reageerde
geschokt.
De party van Fenech-Adami is
aangesloten bij de internationale
christendemocratische beweging
september drie Iraniërs te gast zyn
geweest in het Witte Huis. Zy wa
ren naar de Verenigde Staten geko
men om te onderhandelen over wa
pens in ruil voor de vrijlating van
enkele in Libanon gegijzelde Ame
rikanen en voerden besprekingen
met luitenant-kolonel Oliver
North, CIA-man George Cave en
Secord.
President Reagan was op dat
moment niet aanwezig, maar hij
was volgens Secord wel op de
hoogte van het bezoek en werd
achteraf ingelicht over de resulta
ten van de besprekingen. Het be
zoek werd gearrangeerd door Se
cord zelf om twijfels bij de Iraniërs
weg te nemen.
Inmiddels hebben onderzoekers
die voor de speciale Congrescom
missie werken, ontdekt wat er is
gebeurd met de 10 miljoen dollar
die de sultan van Brunei ten be
hoeve van de Nicaraguaanse Con
tra's heeft gestuurd. De sultan
stuurde dat geld naar een Zwitser
se bankrekening, nadat hem daar
kennelijk om was gevraagd door
functionarissen van het Ameri
kaanse ministerie van buitenland
se zaken. Maar de tien miljoen dol
lar kwamen nooit op hun bestem
ming aan. Naar nu gebleken is,
heeft de sultan het geld naar een
verkeerde rekening gestuurd. Het
kwam terecht op de rekening van
een Zwitserse zakenman, die het
nimmer uit eigen beweging heeft
teruggestuurd.
ontrollen, als het nu lopende pro
ces ten einde is. Deze ontwikkeling
vormt voor advocaat Verges een
complicatie. Hangende deze zaak
zal hij waarschijnlijk niet meer mo
gen herinneren aan de dood van
Jean Moulin, zoals hy van plan was
te doen. Hij wilde de dood van de
chef van het verzet - hoewel hij
geen deel van de huidige aanklacht
uitmaakt - aangrijpen om het
Franse verzet in het algemeen in
diskrediet te brengen in de hoop
daarmee de persoonlijke verant
woordelijkheid van de nazi-beul,
die zyn cliënt is, te verminderen.
Barbie interrumpeerde de dis
cussie tussen de advocaten door op
te merken dat hij uit de aanklacht
de indruk gekregen had alsof hij
'hoogstpersoonlijk amok gemaakt
zou hebben in Lyon en omgeving".
En hij herinnerde eraan dat hij
„deel uitmaakte van een groep van
120 politiemensen" en dat hij „niet
hun chef was maar de tweede
man". Deze al op de tweede dag
door Barbie ontwikkelde tactiek
heeft ten doel de beklaagde terug
te brengen tot die van de onnozele
hals die uitging van het simpele
•Befehl ist Befehl'.
en op veel punten sluit zijn beleid
aan bij dat van zusterpartijen op
het Europese vasteland. Sinds 1979
is Fenech-Adami vice-voorzitter
van de Europese Unie van Chris
ten-Democraten en hij wil zijn
landje graag lid maken van de Eu
ropese Gemeenschap.
In vergelijking met zijn voorgan
gers neemt de nieuwe premier een
duidelijk pro-westerse houding
aan, maar ook hij is niet bereid het
eiland weer te laten verworden tot
een basis van de NAVO.
Fenech-Adami gelooft vol over
tuiging in de vrije markteconomie,
maar hij geeft toe dat het onmoge
lijk zal zyn de nu sterk gesociali
seerde economie tot een puur kapi
talistische om te bouwen.
Fenech Adami werd op 7 februa
ri 1934 geboren. Hij studeerde eco
nomie, filosofie en klassieke talen
aan de Universiteit van Valetta.
Vervolgens studeerde hij rechten,
als jaargenoot van Mifsud Bonnici,
zijn voorganger als premier.
Gevangenen in
Iran gruwelijk
behandeld
DEN HAAG (ANP) - In Iran wor
den politieke gevangenen op „gru
welijke wijze" behandeld. Dat
schrijft de internationale organisa
tie voor de mensenrechten Amnes
ty International in een vandaag
verschenen rapport. De organisatie
doet een beroep op de Iraanse au
toriteiten een einde te maken aan
het „patroon van wreedheden en
onmenselijkheid"in het land.
Volgens Amnesty worden in Iran
mensen gefolterd en krijgen ge
vangenen straffen die hevige pijn
veroorzaken of verminking tot ge
volg hebben. De organisatie wijst
er in dit verband op dat de Iraanse
regering haar wetgeving niet in
overeenstemming heeft gebracht
met internationaal geldende nor
men; Iraanse strafbepalingen die
steniging, kruisiging, amputatie en
zweepslagen voorschrijven, zou
den moeten worden vervangen
door menselijker voorschriften, al
dus Amnesty.
In haar rapport schrijft de orga
nisatie dat alleen al in de hoofdstad
Teheran het afgelopen jaar ruim
6.400 lijfstraffen zijn opgelegd. Ook
komen in het hele land gevallen
voor van willekeurige arrestatie en
oneerlijke processen tegen duizen
den politieke gevangenen. De
meeste processen zijn geheim en
duren slechts enkele minuten. Ook
zijn in Iran sinds 1979 duizenden
mensen geëxecuteerd, onder wie
velen vanwege een vermeend lid
maatschap van oppositiebewegin
gen.
