De stadsversierders van Leiden
%kmwjf
Bewoners stellen ultimatum
aan woningbouwvereniging
Grafitti-kunstenaars sparen monumenten en particuliere huizen
1 f
i*
/F - "f v 1
r- ""fu W V
f/i
I p
4kAnpl Jft
lm ikiM*
-mp «jM 1§:;
WÈ M
f W w
Over verwarming flats Slaaghwijk
Kort geding over verkoop van
cd's in Passage van Breestraat
Verdacht van
kledingdiefstal
aclielin vrije lijd
Vrouw onwel
na brand
in woning
Lange jurk
belemmert
remmen
DONDERDAG 7 MEI 1987
LEIDEN
Voor een aantal Leidse scholieren betekent de wiskundeles iets
heel anders dan het oplossen van algebra- of
meetkundeproblemen. Dan worden er in agenda's of op
onooglijke kladblaadjes schetsen gemaakt voor snelle graffiti of
opvallende muurschilderingen. Pas ter plekke wordt bekeken of
er voor de outline een fatcap of een skinny cap nodig is, of er wel
of geen throw up's aan te pas komen en of de tag nu links- of
rechtsonder komt.
Tijdens die actie heten de scholieren geen Loek, Matthijs of
Robert, maar Maic, Zoré of Cash. Samen noemen ze zich Mad
Piecers, FBI of ATB. Ze doen keer op keer van zich spreken en ze
worden snel bekender. De ene keer kost graffiti maken een klein
kapitaal aan spuitbussen, de andere keer vangen de groepen
veertig gulden per vierkante meter. Illegaal of legaal: als je piece
maar niet gecrossd wordt.
LEIDEN - In een gesloten café aan
de Beestenmarkt zet een groep van
zo'n tien jongens, leeftijd 15 tot 20
jaar, boven een groeiend aantal le
ge cola-flesjes, de beweegredenen
om graffiti te beoefenen uiteen. Ie
dereen praat door elkaar, vult el
kaar aan of corrigeert elkaar; pas
na verloop van tijd komt er enige
lijn in het gesprek.
"Als je begint, beperk je je tot het
schrijven van je eigen naam. Dat
doe je voor de spanning, omdat het
niet mag, maar ook om aan andere
schrijvers te laten weten dat je nog
actief bent. Dat laatste is vooral be
langrijk. Je doet het niet om de
stad te vervuilen of om Leidenaars
dwars te zitten, maar om concurre
rende groepen de loef af te steken".
Met de concurrentie tussen graf-
fitigroepen valt het tegenwoordig
echter wel mee. Jeroen Visscher,
tijdens snelle straatacties beter be
kend onder zijn 'schrijversnaam'
Jesse, legt uit dat dat vroeger an
ders was. "Dan hoorde je bij één
bepaalde groep en daarmee was je
automatisch tégen andere groepen.
Dat leidde dus tot ruzies en daar
mee tot het crossen, het bekladden
van andermans werk. Maar na ver
loop van tijd werden de groepen
steeds losser. Mensen begonnen
individuele acties en leden van de
ene groep gingen samenwerken
door
Rob Smit
met leden van andere groepen". De
onderlinge gemoedelijkheid wordt
onderstreept door het feit dat de
jongens die ten behoeve van dit ar
tikel een interview geven, deel uit
maken van maar liefst vier groe
pen: de Mad Piecers (Leids), ATB
(All Time Bomb, ook Leids), FBI
(Fun By Imagination, Leids/Am-
Artistiek
"Graffiti", zo laat men weten, "is
persoonsreclame, vergelijkbaar
met de manier waarop bedrijven
bedrijfsreclame beoefenen. Een
vorm van egoïsme dus eigenlijk.
Maar, eerlijk is eerlijk, het is bij ons
niet zo dat alles aan dit egoïsme
wordt opgeofferd. We sparen mo
numenten en particuliere huizen".
De drang tot artistieke vooruitgang
is de groepen daarbij niet vreemd:
"Na verloop van tijd gaat het
schrijven van alleen je naam verve
len. Dan wil je mefer".
Vervelende uren op school,
weekeinden en vakanties zijn dan
de juiste tijdstippen om de teken-
technische vaardigheden te ver
groten. De letters krijgen outlines
en worden met kleurvlakken opge
vuld. De juiste kleurcombinaties
worden met behulp van viltstiften
ontworpen. "Als je eerst maar goed
kunt schetsen, dan is het echte
spuitwerk eigenlijk relatief een
voudig". Pas als het ontwerp in de
JfP w W Jf?
De kaalslag aan de Hogewoerd is een aantrekkelijke plaats voor graffi ti-kunstenaars. De muren zijn met tal v
open lucht moet worden uitge
voerd worden de overeenkomstige
spuitbussen uitgezocht. In de
meeste gevallen zijn ze gewoon in
de winkel te koop. "Je kunt wel
kleuren laten maken, maar dat is
vrij duur en dus alleen maar bruik
baar voor een opdracht waarvan de
onkosten worden vergoed. Eigen
lijk hoeft het ook niet, er bestaan al
zo ongelooflijk veel kant-en-klare
kleuren in spuitbussen".
Ook op de muur wordt er met
schetsen gewerkt. De eerste
schetslijnen worden in een zo licht
mogelijke kleur en in een groot
aantal varianten aangebracht.
Daaruit worden vervolgens de bes
te gekozen, die in een donkerder
kleur worden overtrokken. Dat is
meestal de kleur waarmee de let
ters worden opgevuld, waarna ten
slotte in zwart de eigenlijke outline
wordt getrokken. Maar voor het il
legale werk is dat allemaal Veel te
omslachtig. "Als je snel moet teke
nen, dus op plaatsen waar het ge
vaarlijk is, beperk je je tot een
throw up: een routinetekening
waar thuis eindeloos op geoefend
ïs. Je gebruikt dan een spuitbus
met een fatcap, een wijd kapje
waarmee je een tamelijk dikke
straal verf tot je beschikking hebt".
Tijdrovend
De grote werkstukken, de teke
ningen dus die bij passanten en an
dere buitenstaanders niet zozeer ir
ritatie als wel bewondering oproe
pen, worden in graffiti-kringen pie
ces genoemd. De tekenaars heten
dan vanzelf piecers, een woord dat
in de Nederlandse taal ietwat krom
tot schrijvers geworden is. Leiden
kan zich ondertussen beroemen op
een groot aantal pieces van ge
noemde graffiti-crews, die ver
spreid door de hele stad op opval
lende en minder opvallende plaat
sen zijn aangebracht. En wie één
van de crews eenmaal van nabij
aan het werk heeft meegemaakt,
valt voor het vakmanschap van de
piecers. Wat er aanvankelijk uitziet
als aarzelend artistiek gedrag, tot
niet veel meer leidend dat tot on
duidelijke, slecht verdeelde vor
men, blijkt tenslotte de aanloop te
zijn tot een spetterend resultaat in
een eigenzinnige stijl.
Het maken van een tekening van
enige omvang is een tijdrovende
aangelegenheid. Pieces kunnen
dus eigenlijk alleen tot stand ko
men met toestemming van de ge
meente, of in opdracht. En over op
drachten hebben de jongens de
laatste tijd niet te klagen gehad. De
Haarlemmerstraat heeft na slui
tingstijd veel weg van een galerie
met werk van de Mad Piecers en
All Time Bomb. Er is bijna geen
rolluik dat niet door hen onder
handen genomen is, waarbij het
onlangs vervaardigde 'drieluik'
voor C&A wel als voorlopig hoog
tepunt mag worden betiteld.
Boete
De jongens zelf spreken echter
sterk relativerend over het uitvoe
ren van opdrachten. "Het illegale
werk doe je voor jezelf en voor an
dere schrijvers, de opdrachten
hoofdzakelijk voor het geld. Op
drachten komen namelijk lang niet
altijd uit jezelf voort, maar worden
uitgevoerd aan de hand van aan
wijzingen die je van te voren krijgt.
Vooral de leesbaarheid van de let
ters is een voortdurend punt van
discussie. We hebben daarom de
stelregel opgesteld dat hoe meer
we conform opdracht werken, hoe
meer geld we vragen. Maar een
richtprijs van veertig gulden per
vierkante meter kunnen de op
drachtgevers wel aanhouden. Zet
dat maar in de krant".
Met de sterke arm van de wet
zijn de jongens allemaal wel eens
in aanraking geweest. "De politie
moet iemand op heterdaad betrap
pen om hem wat te kunnen ma
ken", laten ze door hun ervaring
verkregen kennis blijken, "en dat
weten we meestal wel te vermij
den. Maar één keer, toen we een
trein onder handen namen, waren
we er gloeiend bij. Boete: 700 gul
den per persoon".
"Maar dat valt nog mee in verge
lijking met andere landen. We ken
nen iemand in Duitsland die een
week heeft vastgezeten voor zijn
graffiti-activiteiten, terwijl je in
Amerika drie jaar kunt krijgen
voor het 'versieren' van een metro.
Zo gezien is Nederland behoorlijk
tolerant".
"De mensen noemen het schade,
maar het hangt er maar vanaf met
welke ogen je het bekijkt. Wij von
den die trein mooier mét onze teke
ning dan zonder".
Op de vraag welk onbereikbaar
object de crews nu graag nog eens
onder handen zouden willen ne
men, roept iedereen allerlei sug
gesties steeds luider door elkaar
zonder dat er een eensluidende
eindmening wordt bereikt. Ten
slotte echter, onder schaapachtig
gelach, komt het hoge woord eruit:
"De hoedjes. De hoedjes van ko
ningin Beatrix. Daar zouden we
graag eens een paar spuitbussen
op uitproberen".
De bijeenkomst in het buurthuis Op Eigen Wieken werd gisteravond door veel bewoners van flats in de
Slaaghwijk bezocht. (foto Jan Holvast)
LEIDEN - De bewoners van
Slaaghwijk (in de Merenwijk) gaan
hun eisen voor betere verwarming
kracht bijzetten. Zij geven de be
heerders van de flats met de slech
te verwarmingsinstallaties (Wo
ningbouwvereniging Leiden en de
Protestants Christelijke Woning
bouwvereniging) tot 1 september
de tijd om op hun eisen in te gaan.
Als de woningbouwverenigin
gen de eisen niet inwilligen, dan
zullen de de inmiddels door huur
ders opgerichte stookkostengroe-
pen de bewoners oproepen de ver-
warmingskosten niet meer te beta
len, maar op een aparte rekening te
storten. Martin van der Velde, pas
toraal werker in de Slaaghwijk, die
gisteravond een informatieavond
voor bewoners voorzat, wees er op
dat voor zo'n actie soüdariteit van
de buurtbewoners wordt verlangd.
"Zo'n actie slaagt alleen, wanneer
een grote groep meedoet. Het vergt
bovendien een goede organisatie".
Een andere mogelijkheid is het
nemen van juridische stappen. De
huurders kunnen zich beroepen op
de huurprijzenwet en stellen dat de
kosten voor warmte niet in verhou
ding staan tot de huurprijs. De be
woners vroegen zich gisteravond
tijdens de informatieavond in
buurthuis Op Eigen Wieken af of
rechtzaken die door mensen indi-
LEIDEN - Een 30-jarige vrouw uit
Den Haag is gisteren aangehouden
op verdenking van winkeldiefstal.
De vrouw werd in C&A door de be
drijfsrecherche in haar kraag ge
grepen nadat zij probeerde met 17
blouses en een rok met een geza
menlijke waarde van 800 gulden de
winkel te verlaten. Zij bleek ook
spullen ter waarde van 200 gulden
bij zich te hebben die ze had ont
vreemd bij V&D en de Hema.
vidueel worden gevoerd, wel
rechtskracht hebben voor alle be
woners. Bovendien werd gesteld
dat een proces wel jaren kan du-
Een derde middel om op te ko
men tegen de slechte warmte-in-
stallatie, is het protesteren bij de
huurcommissie tegen de huurver
hoging op 1 juli. Frans de Munck,
een van de Technisch Bewoners
Adviseurs van de Stichting Wel
zijn, betwijfelde echter of zo'n actie
kans van slagen heeft, omdat de
slechte verwarming niet te wijten
is aan slecht onderhoud. Alleen
dan heeft bezwaar maken tegen
huurverhoging zin.
Een van de eisen van de bewo
ners is dat het contract met Wamte-
meter bv wordt opgezegd. Dit be
drijf uit Schiedam verricht voor tal
DEN HAAG/LEIDEN - De winkel
Funtronics aan de Botermarkt
moet stoppen met de verkoop van
compact disc-players, zo eiste de
verhuurder van de Breestraat Pas
sage, Edho bv uit Pijnacker, giste
ren bij de Haagse rechtbank. De
andere huurder in de Passage, de
firma Overgaauw, heeft namelijk
het exclusieve recht dergelijke ap
paraten aan de man te brengen. De
verkoop door Funtronics is daar
om in strijd met de gesloten huur
overeenkomst.
Mr. Keereweer, raadsman van
Edho bv, verklaarde gisteren dat
zijn chënt door Overgaauw tot het
kort geding is gedwongen. Over
gaauw. de eerste huurder, heeft bij
het sluiten van de huurovereen
komst geëist dat geen andere zaak
in de Passage geluids- of beeldap-
paratuur mag verkopen. De eerste
van woningbouwverenigingen en
particuliere verhuurders de warm-
teregistratie met behulp van ver
dampingsmeters. Deze meters
kunnen volgens zeggen echter 30
procent afwijken ten nadele van de
bewoners. Bovendien is de bereke
ning van de verwarmingskosten
door Warmtemeter bv voor een
leek niet te begrijpen. De Woning
bouwvereniging Leiden (WBL)
heeft het contract al opgezegd. De
WBL wil de warmtemeting zelf
verrichten.
Bewoners vertelden gisteravond
over de meningsverschillen die
met de controleurs van Warmteme
ter waren ontstaan bij het opne
men van de meterstanden. De
Munck adviseerde de aanwezigen
om de registratie niet te onderteke
nen, wanneer er een meningsver
schil bestaat over de meterstan
den.
tijd gaf de komst van Funtronics
geen problemen, maar sinds kort
verkoopt de zaak goedkope com
pact disc-players. 'Prijsafbraak' en
'dumpartikelen uit het Verre Oos
ten', kwalificeerde mr. Keereweer
de verkoop. Hij noemde die in
strijd met de afspraken die tussen
Edho en Funtronics waren ge
maakt. De laatste zou alleen 'soft
ware, hardware en geavanceerde
apparatuur' verkopen. En dus geen
geluids- of beeldapparatuur.
De advocaat van Funtronics, mr.
Boersen, bestreed dat cd-spelers
niet onder die omschrijvingen zou
den vallen. "Compact disc-players
zijn geavanceerde apparatuur", al
dus Boersen. Hij zei verder dat de
cd-spelers met een simpele aanpas
sing geschikt kunnen worden ge
maakt voor computergebruik. En
bovendien verweet hij Overgaauw
ook computerspullen te verkopen,
zoals monitoren.
"Op mijn verzoek is de deur
waarder naar Funtronics toege
gaan en heeft gevraagd of de be
wuste cd-spelers geschikt zijn om
in combinatie met een computer
gebruikt te worden. Twee verko
pers beantwoordden dit ontken
nend", reageerde mr. Keereweer
op het verweer van Boersen.
Hij bleef bij zijn eis om de ver
koop te verbieden op straffe van
een dwangsom van 5000 gulden
per overtreding. Hij wees het ver
zoek van mr. Boersen van de hand
om zes maanden respijt zodat de
aanwezige cd-spelers kunnen wor
den verkocht. "Die verkoopt Fun
tronics maar in de andere filialen",
aldus Keereweer.
De uitspraak volgt over een
week.
Johnny Carson
Jongerenwerk Quetal presen
teert vrijdag in buurthuis Op Ei
gen Wieken de hernieuwde rythm
and blues en rock and rollband
Johhny Carson. De formatie be
staat uit Jan van Toonr (zang),
Andrew Spieker (drums), Holger
Schwed (basgitaar), Hein Linger
(gitaar), Fred Algra (gitaar) en
Toos en Trudy (back vocals).
Aanvang 21.30 uur, zaal open om
20.00 uur.
Bingo
Majorettenvereniging The Ko
per Girls organiseert vrijdag
weer een bingo met loterij. De
bingo wordt gehouden in de aula
van het scholencomplex aan het
Valkenpad. Aanvang 20.00 uur,
zaal open om 19.00 uur.
Open huis
De verzorgingstehuizen in Lei
den en omgeving houden vrijdag
open huis. Dit is in eerste instan
tie bedoeld om ouderen die bin
nen afzienbare tijd naar een ver
zorgingstehuis zullen moeten ver
huizen, kennis te laten maken
met de toekomstige woonomstan
digheden. Maar overige belang
stellenden zijn eveneens welkom.
Met het open huis hopen de ver
zorgingstehuizen een aantal mis
verstanden over deze vorm van
bejaardenzorg weg te nemen en
willen zij zich naar de buitenwe
reld toe wat opener opstellen. De
deelnemende tehuizen zijn Lo-
renzthof Rijn en Vliet, Room-
burgh, V.d. Willig enburgh, 't
Huis op de Waard, Robijnzicht,
Groenhoven en Haagwijk in Lei
den, Huize Rustenborgh in Oegst-
geest. Huize Emmaus in Zoeter-
woude en 't Hofflants Huys in
Voorschoten. De tehuizen zijn
vrijdag alle van 14.00 tot 16.00 te
bezoeken.
LEIDEN - Vermoedelijk doordat
kleding die bij de schoorsteen lag
vlam vatte, is gisteravond rond
kwart over acht brand ontstaan op
een zolderverdieping van een wo
ning aan de Lage Morsweg. De 31-
jarige bewoonster is met verschijn
selen van rookvergiftiging overge
bracht naar het AZL. De brand
weer moest eraan te pas komen om
het vuur te doven. Over de schade
is nog niets bekend.
Rond half één vannacht ging een
bouwkeet op het Ir. Driessenplein
in brand. De oorzaak is waarschijn
lijk kortsluiting in een meterkast.
Ook deze brand is door de brand
weer geblust.
LEIDEN - Een 31-jarige Leidse au
tomobiliste is gistermiddag ge
wond geraakt bij een aanrijding op
de Herensingel. Zij is met een ver
brijzelde knieschijf en snijwonden
aan haar benen overgebracht naar
het AZL.
De vrouw reed op de Herensin
gel achter twee andere auto's. De
voorste remde ter hoogte van de
splitsing met de Os- en Paarden-
laan af om linksaf te slaan, de twee
de deed hetzelfde. De vrouw wilde
ook remmen maar slaagde daar
niet tijdig in omdat ze met haar
schoen in haar lange rok bleef ste
ken. Om een aanrijding te voorko
men, week ze uit naar rechts maar
raakte toch de rechterachterkant
van haar voorligger. De vrouw
kwam vervolgens tegen een boom
tot stilstand. Haar auto en de boom
liepen forse schade op.
Burgerlijke Stand
LEIDEN - Geboren: Chantal Petronella
Elisabeth d.v. J.G. Lepelaar en T.M. Lo-
vink, Alida d.v. J.W. de Graaf en J.
Noordervliet, Johannes z.v. J.W. de
Graaf en J. Noordervliet, Chantal d.v.
'J.G.M. van Steijn en M.J. Hovius, Desia-
na d.v. F.C.M. Kuiper en P. van Beek.
