'De angst kwam meestal later'
UIT HET
riïl*eïï*y
Ook perkplanten te
zien op Zomerflora
Alphens verzetsman: 'Het heeft niets met heldhaftigheid te maken'
PRINCESNA HYACINTA
MAANDAG 4 MEI 1987
N. Hemmes (rechts) en P. van Rijsdijk: "Voor het eerst zullen op de tentoonstelling Zomerflora in de
Rijnsburgse veiling nu naast zomerbloemenook perkplanten te zien zijn". (foto wim Dijkman)
-
"Het assortiment perkplanten is de laatste jaren dras
tisch uitgebreid. Elk jaar komen er nieuwe soorten bij
of krijgen de bekende soorten als de petunia en de gera
nium een nieuw kleurtje. Door de uitbreiding van het
sortiment is ook de verkoop in zowel binnen- als bui
tenland flink gestegen. Vandaar dat we dit jaar voor het
eerst op de jaarlijkse zomerflora aandacht zullen beste
den aan deze tak van de tuinbouw".
Hartje zomer, van 2 tot en met 6
juni, staat de veiling Flora in
Rijnsburg weer in het teken van
de zomerbloemen. Dan wordt
daar de expositie Zomerflora ge
houden. Voor het eerst in het in
middels zevenjarig bestaan van
de expositie, wordt er dit jaar
dus een flinke plaats ingeruimd
voor de perkplanten. N. Hem
mes, vertegenwoordiger van het
bestuur van de veiling en P. van
Rijsdijk, secretaris van het orga
niserende comité, zijn bijzonder
te spreken over deze uitbreiding.
P. van Rijsdijk: "Het is op uit
drukkelijk verzoek van de telers
zelf dat we ook de perkplanten
bij de tentoonstelling betrekken.
Er bestaat namelijk nergens in
de wereld een tentoonstelling
perkplanten. En dat terwijl
het voor vakmensen heel belang
rijk is om op de hoogte te blijven
i de nieuwste ontwikkelingen.
Dat is nu mogelijk op de Zomer
flora".
Hemmes heeft wel een verkla
ring voor de enorme uitbreiding
van het aantal geteelde en ver
kochte perkplanten: "De tuin is
steeds meer een verlengstuk van
het huis geworden. Door vakan
ties naar verre landen hebben
ook de Nederlanders geleerd in
de zomermaanden buiten te le-
n. Meer aandacht voor de tuin
resulteert natuurlijk in een gro
ter verbruik van perkplanten".
De tentoonstelling Zomerflora
is bestemd voor vakmensen en
consumenten. De vakmensen
a er nieuwe variëteiten, voor
consumenten is een bezoek aan
de expositie niet alleen een leuk
dagje uit, maar bovendien moge
lijkheid om ideeën op te doen
voor hun eigen tuin. Hoewel ook
de consument voordeel heeft van
het feit dat dit jaar ook perkplan
ten op de tentoonstelling te zien
zullen zijn, ziet Hemmes toch
vooral het belang hiervan voor
de telers.
De veilingvertegenwoordiger:
"In Rijnsburg en omgeving wor
den van oudsher heel veel bol-
bloemen getrokken. Aan het
eind van het vooijaar zijn de kas
sen leeg en moet de tuinder op
zoek naar andere mogelijkheden.
Er worden hier al heel veel zo
merbloemen geteeld, maar een
uitbreiding van het bedrijf met
perkplanten kan ongetwijfeld
voor velen rendabel zijn".
De Zomerflora werd tot voor
kort in augustus gehouden. Het
grootste deel van de zomerbloe
men staat dan in bloei, zodat het
niet al te moeilijk is een fraaie ex
positie in te richten. Perkplanten
in augustus tonen is evenwel on
mogelijk. Na uitvoerig overleg
tussen de telers van zomerbloe
men en van perkplanten is beslo
ten de tentoonstelling begin juni
te houden. Voor beide partijen is
dit geen sinecure. De meeste
perkplanten zijn namelijk tegen
die tijd wel uitgebloeid. "Het is
voor de telers echt een uitdaging
om ook in die tijd nog met
moooie planten voor de dag te
komen. Zij zullen daarvoor al
hun vakmansschap moeten aan
wenden". Het late tijdstip bete
kent overigens wèl dat de consu
ment dit jaar eigenlijk niets meer
aan heeft aan de ideeën die hij op
de expositie opdoet. De nieuwe
perkplanten moeten immers pas
volgend vooijaar de grond in.
Hemmes ziet echter dit niet als
een probleem: "De kwekers ko
men met de nieuwste variëteiten.
Ze moeten natuurlijk wèl de
gedood. Die haat ben ik nu kwijt,
na een proces van jaren. Ik begreep
later dat niet alle Duitsers achter
Hitier stonden en niet alle Duitsers
joden hadden vervolgd. En de be
vrijding brécht ook niet zó'n ge-
weldigde ommekeer in het recht.
Het jaar na de oorlog ben ik waar
nemend hoofd geweest van de
POD, de politieke opsporings
dienst. Ik verhoorde toen mensen.
De doodgewone jongens dwong je
met wat smoezen en bluf een be
kentenis af en stuurde je naar de
gevangenis in Scheveningen. Maar
als je de hoge Pieten wat vroeg,
antwoordden ze dat ze eerst met
hun advocaat wilden spreken. Ve
len slipten erdoor".
"Zolang er nog zoveel mensen
naar de dodenherdenking komen,
moet die blijven bestaan. Ik ga
vanavond zélf niet. Ik zou tranen in
m'n ogen krijgen en een man mag
niet huilen. Ik herdenk de slachtof
fers tóch wel. Ik weet precies wat
er met hen is gebeurd. Het gaat om
mensen met wie ik aan tafel heb
gezeten, overvallen heb gepleegd.
Op scholen moet de kinderen op
eenvoudige wijze duidelijk worden
gemaakt hoe mensen in die jaren
hun leven op het spel hebben ge
zet, dat mensen met inzet van hun
leven voor de vrijheid hebben ge
streden. Vertel ze over Hitler, over
dictatuur, over democratie. Vertel
ze over de mannen en vrouwen in
het verzet en vooral over hun mo
tieven. Maar vertel geen heldenver
halen".
Deze 'Princesna Hyacinta' kreeg ii
LISSE - Ondanks de wat mindere,
weersomstandigheden hebben ve
le duizenden mensen het afgelo
pen weekeinde genoten van de
bloemenmozaieken in Lisse. Er
waren dit jaar 66 bloemschilderijen
gemaakt, 21 meer dan verleden
jaar. Op nagenoeg elke hoek van de
straten en in vele tuinen was het
geduldwerk van de Lissenaren te
bewonderen.
J. Suurmond van de organise
rende Commissie Bloemenmo-
zaiekwedstrijden is dik tevreden
over de deelname: "Het bloemen-
mozaiek leeft in een dorp als Lisse.
Dat blijkt ook wel uit de lange his
torie. Al voor de oorlog werkten de
inwoners van één straat samen aan
het vervaardigen van een bloem-
mozaïek. Na de oorlog verwaterde
de traditie een beetje maar sinds
een jaar of 15 is iedereen weer laai
end enthousiast".
de ereklasse een tweede prijs.
(foto Holvast)
Er komt, zo vertelt Suurmond,
nogal wat bij kijken voordat een
bloemmozalek aan het publiek kan
worden tentoongesteld. Als eerste
moet er worden gezorgd voor vol
doende hyacinten. In de 66 kunst
werken, die overigens ook vandaag
nog te bezichtigen zijn, zijn maar
liefst 1568 curvers (mandjes) hya
cintennagels verwerkt.
"Door de prima medewerking
van de hyacintenkwekers uit Lisse
en omstreken is het geen probleem
om aan voldoende bloemen te ko
men. Zij zijn bereid bij het koppen
van de bollen de bloemen niet zo
maar op de zogenaamde porrie-
hoop te gooien, maar netjes in
manden .te leggen. Die enorme
hoeveelheid bloemen wordt ver
volgens door de commissieleden
opgehaald en verdeeld onder de
mozaïekmakers".
Bloemenmozaieken
in Lisse vernield
LISSE - Vandalen hebben enkele
bloemenmozaieken voor de Don
Boscoschool in Lisse, waaraan vele
uren werk waren besteed en die
met veel toewijding waren ge
maakt, vernield.
Ook een bloemenmozaïek bij een
woning aan de Heëreweg in Lisse
werd kapot gemaakt.
Gestolen autoradio
snel ingebouwd
KATWIJK - Dank zij een tip van
een oplettende voorbijganger heeft
de Katwijkse politie een 27-jarige
Amsterdammer en zijn 20-jarige
vriendin uit die plaats aangehou
den die uit een geparkêerde auto
op de Strandweg in Katwijk een ra
dio hadden gestolen.
De politie had binnen de tien mi
nuten de autokrakers in de kraag
gevat. Het duo bleek tot verbazing
van de politie de gestolen radio al
in de eigen auto te hebben inge
bouwd.
"Politiekorpsen in de bollen
streek hebben ook belangstelling
voor de twee getoond", aldus een
woordvoerder van de politie.
MAANDAG
Leiden
Marekerk - Dodenherdenking, 19 uur;
aansluitend om 19.45 uur, stille tocht.
Lakcinema - films-'Het fort van Dou-
ram, een legende', 20.15 uur; 'Himatsu-
ri'. 22 uur.
Oegstgeest
Monument Bos van Wijckerslooth - her
denkingsbijeenkomst, 19.45 uur.
Warmond
Monument nabij gemeentehuis - Heren
weg, dodenherdenking, 20 uur.
Voorschoten
Monument Kon. Julianalaan - herden
kingsbijeenkomst, 20 uur, vertrek vanaf
gemeentehuis om 19.30 uur.
Zoeterwoude
Ned. Herv. Kerk, dorp - dodenherden
king, 19 uur, daarna stille tocht naar ge
meentehuis vanaf 19.40 uur.
Gedenksteen - kranslegging, 20 uur, ge
volgd door koffie op het gemeentehuis.
Leiderdorp
Ned. Herv. Kerk - Hoofdstraat, herden
kingsbijeenkomst, 19 uur.
Hoofdstraat - vertrek stille tocht naar
aula begraafplaats, Hoogmadeseweg,
19.30 uur.
Aula begraafplaats - Hoogmadeseweg,
herdenkingsbijeenkomst en kransleg
ging, 20 uur.
Wassenaar
Schouwweg ter hoogte van Nachtegaal
laan - formeren stoet richting oorlogs
monument, tussen 19.30-19.45 uur, om
20 uur herdenkingsplechtigheid.
DINSDAG
Leiden
't Parlement - Nieuwstraat 45, start be-
vrijdingstocht, 9-15 uur.
De Bakkerij - Oude Rijn 44c, Raad van
Kerken Leiden en Vluchtelingenwerk
Leiden/Oegstgeest organiseert discus
sie het vluchtelingenbeleid, 20 uur.
Stadsgehoorzaal - bevrijdingsbal '87,18
Oegstgeest
Kempenaerstraat - jaarmarkt, vanaf 10
uur, met play-back show, 10-12 uur en
optreden Peter Douglas om 18.30 uur.
Lange Voort - kunstmarkt, vanaf 10 uur.
Warmond
Pleintje by de pomp - Dorpsstraat, start
fotopuzzeltocht, 11-12 uur.
De Baan - Hosconcert muziekvereni
ging St. Matthias, 20 uur.
Voorschoten
Voorstraat - Jeu de Bouleswedstriid, he
le dag.
Clubhuis Avanti - Raadhuislaan, start 35
km. lange fietstocht, starten tussen 11-
11.30 uur.
Zoeterwoude
Ned. Herv. Kerk, dorp - bevrijdingscon
cert m.m.v. De Rijntamboers, de Zoeter-
woudse Mandolinevereniging en de St.
Jans's Fanfare, 20 uur.
Lelijk eendje
nog lelijker na
uitwijken voor
echte eendjes
ALPHEN AAN DEN RIJN - Er
bleef zaterdagmorgen niet veel
over van een zogenaamd lelijk
eendje. Een 27-jarige bestuur
ster uit Reeuwijk zag nabij de
spoorwegovergang op de Bos-
koopseweg in Alphen plotse
ling twee eenden, die op hun
dooie eentje de weg oversta
ken. Om het leven van de beest
jes te sparen trapte de vrouw
hard op de rem.
De eenden ontsnapten zo aan
een wisse dood, maar de lelijke
eend raakte in een slip. Het
voertuig klapte aan de andere
kant van de weg tegen de vang
rail. De bestuurster bleef onge
deerd, de auto raakte zwaar be
schadigd.
ALPHEN AAN DEN RIJN -
Vreemden hoeven niet te
weten wie hij is. Zijn naam
wordt daarom niet genoemd.
Hij is geen held en voelde zich
dat ook niet, ruim veertig jaar
geleden ten tijde van de Duitse
bezetting. "We waren
verzetsmènnen, geen
verzetshelden", stelt de
77-jarige Alphenaar, na zich
eerst te hebben gelegitimeerd
met een lidmaatschapsbewijs
van de LKP, de Landelijke
Knokploegen, en met een
document dat aangeeft dat hij
sinds de oprichting officier
was bij de Binnenlandse
Strijdkrachten. "Veel mensen
van mijn leeftijd zeggen in het
verzette hebben gezeten. Ik
vraag dan altijd of ze dat
kunnen aantonen. Velen
verheffen zich daar namelijk
ten onrechte mee, omdat het
heldhaftig staat als je zegt dat
je in het verzet hebt gezeten".
door
Gerard Haverkamp
Hij weet wel beter, al heeft de ge-
pensioneerd gemeenteambtenaar
het altijd - de laatste jaren uitge
zonderd - prachtig gevonden om
over z'n verzetsdaden te praten. Bij
voorbeeld over de eerste dropping
waar hij bij was, met de opdracht
'naar bewind van zaken te hande
len'. En in uiterste nood naar de
stengun te grijpen...
In diepe duisternis lukte het de
beginneling echter niet zijn wapen
in elkaar te zetten. "En dan staat
daar geen held, dan staat daar ge
woon een jongen met grote moei
lijkheden. Een andere keer waren
we een container kwijt. Terwijl ik
in m'n eentje het donker stuk wei
land afzocht, hoorde ik geluid. Ik
zag iets blinken en dacht dat het
een Feldgendarme was, met zo'n
stuk blik voor z'n borst. Op die mo
menten realiseer je je niets meer.
Ik trok m'n pistool, zou schieten
maar zag op het allerlaatste mo
ment dat het een koe was, met een
witte bef'.
"De angst kwam meestal later,
heb ik bij mezelf vaak gemerkt. Als
je dan in zo'n weiland staat met ge
trokken pistool, heeft dat niets met
heldhaftigheid te maken. Meer met
je karakter en met het feit dat je in
zulke situaties toch de tegenwoor
digheid van geest bezit".
Verbaasd
"Ik zou vandaag niet meer dur
ven wat ik toen heb gedaan. Daar
verbaas ik me nog steeds over. Ik
had een vrouw en een kind. Waar
schijnlijk was ik op een geschikte
leeftijd om iets krachtdadigs te
kunnen ondernemen".
Tijd om daarover na te denken
werd door geen enkele verzetsstrij
der genomen. Het gebeurde ge
woon. Kort na zijn trouwen begon
het in dit geval met de weigering
Bevrijdingsdag. Verzetsstrijders marcheren door het centrum van Alphen.
de radio, het koper, tin, lood en an
dere zaken in te leveren. Een tin
nen servies dat nu nog bij hem in
de kamer staat, verdween destijds
ook onder de grond. "Daarmee ver
richt je verzetsdaden, maar het be
tekent niet dat je in het verzet zit",
aldus de verzetsman.
"Ik was de oudste van veertien
kinderen. Een jongere broer was
bij me in de kost en bezocht in Al
phen de HBS. In de weekends ging
hij naar huis. Na zo'n reis vertelde
hij me Leen Valstar te hebben ont
moet, een oude vriend van me uit
m'n geboorteplaats. Ik had het idee
dat Valstar moest onderduiken en
vroeg m'n broer hem eens mee te
nemen. Op den duur kwam hij re
gelmatig langs en bleef hij slapen.
Al die tijd wist ik niet beter dan dat
hij onderduiker was. Maar toen hij
m'n vrouw op een gegeven mo
ment een boterbon wilde geven,
zaten in zijn tas tientallen vellen
met boterbonnen. Bleek hij een
dag eerder in Hazerswoude een
overval te hebben gepleegd en dat
hij hoofd was van de KP in West-
Nederland".
Onder de schuilnaam 'Bertus'
vertolkte Valstar ook in de Rijn
streek een leidende rol in het ver
zet. Hij dirigeerde onder meer de
overval op het raadhuis in Alphen
(18 januari 1944), nauwkeurig op
gezet met de verzetsman die in dit
verhaal aan het woord is. Eind 1944
werd Valstar gearresteerd en in
Vught gefusilleerd. "Meerdere van
mijn strijdmakkers zijn gefusil
leerd. Ik denk aan Pieter Doelman
en zijn vader. De Pieter Doelman-
straat in Alphen is voor mij een
blijvend gedenkteken".
Maatje
"Ik vroeg Valstar hand- en span
diensten te mogen verrichten",
gaat het relaas verder. "Dat wilde
hij graag, omdat ik op het raadhuis
werkte en dus bij allerlei stempels
kon en toegang had tot de bevol
kingsadministratie. Na verloop
van tijd verschafte hij me buitge
maakte blanco persoonsbewijzen".
"Ik mocht aanvankelijk niet mee
bij droppings en overvallen, later
wel. Eerst hadden we nog burge-
(foto Lux) meester Colijn, die wel vermoedde
dat ik in het verzet zat, maar dat
heb ik altijd ontkend omdat hij te
vreesachtig was tegenover de be
zetters. Aan het einde van de oor
log kregen we burgemeester Zuy-
dervliet, een NSB'er. Niemand op
het gemeentehuis, waar praktisch
alle ambtenaren anti-nazi waren,
die hem groette. Maar van het ver
zet kreeg ik opdracht maatje met
hem te worden. Hij wist niet wat
hij hoorde toen ik hem voor het
eerst 'goedemorgen' wenste. Hij
zei: "U bent geen NSB'er en toch
groet u mij, maar wat heeft u tegen
het nationaal-socialisme?" Ik ant
woordde dat ik tegen de jodenver
volging was en dat mijn vader we
gens hulp aan onderduikers gevan
gen zat. Hij is aan de gevolgen
daarvan overleden. Hij vroeg of ik
toch met hem wilde samenwerken
in het belang van de gemeente Al
phen. Nou, daar hoefde ik niets op
tegen te hebben".
De 'vriendschap' met Zuyder-
vliet rendeerde spoedig. "Er waren
veel werklozen. Ik zei tegen de bur
gemeester dat ik overdag niet meer
klaar kwam met m'n werk en dat ik
's avonds wilde overwerken. Nie
mand mocht na acht uur over
straat, maar ik kreeg toen een pa
piertje met het stempel en de hand
tekening van de Ortskommandant
om in het donker wèl buiten te mo
gen zijn. Bij een dropping of over
val kon ik dan voorop op de fiets.
Wanneer ik afstapte, zou de groep
achter mij weten dat er onraad
was. Het is gelukkig nooit gebeurd.
Zélf heb ik verder veel plezier van
die ontheffing gehad".
"Ik ben nooit gesnapt omdat ik
altijd bijzonder voorzichtig was.
Moest ik voor het verzet een enve
lop wegbrengen, dan reed ik er
thuis eerst met m'n fiets overheen.
Zou ik dan worden aangehouden,
kon ik altijd zeggen dat ik de enve
lop onderweg had gevonden, dat ik
er zelfs nog overheen was gefietst.
Sommigen van m'n kornuiten wa
ren helaas wel eens wat erg roeke
loos".
Haat
"Iedereen had zo zijn eigen mo
tief om in het verzet te gaan. Mijn
grootste reden was de haat tegen
de nazi's. Zij hebben mijn vadër
kans krijgen hiervan voldoende
te produceren. Daarvoor kunnen
ze dat extra jaar gebruiken".
Ook de telers van zomerbloe
men wordt het niet gemakkelijk
gemaakt. In tegenstelling tot de
perkplanttelers, is begin juni
voor zomerbloemtelers aan de
vroege kant. P. van Rijsdijk: "De
.laatste jaren is bij de teelt van zo
merbloemen juist het vervroe
gen en verlaten belangrijk ge
worden. Voor kwekers kan het
heel aantrekkelijk zijn iets vroe
ger met een produkt te komen.
Hartje zomer zijn immers veel
mensen op vakantie. Door de
tentoonstelling zo vroeg te hou
den kunnen de telers zich van
hun beste kant laten zien".
De expositie is traditiegetrouw
ontworpen door de Noord wij ker-
houter Leo Strenger. Hoofdar
rangeur is Herman van den Berg.
Niet zonder trots vertelt Hem
mes dat de oppervlakte van de
tentoonstelling met de komst
van de perkplanten is verdub
beld. Zomerflora 1987 wordt ge
houden in de spikplinternieuwe
importhal die een vloeropper
vlakte van 2500 vierkante meter
heeft.
De veiling Flora investeert het
nodige geld in de expositie. Voor
veilingvertegenwoordiger Hem
mes is dit niet zo verwonderlijk.
Hemmes: "De veiling heeft een
fikse omzet aan perkplanten en
zomerbloemen. Verleden jaar
gingen er 122 miljoen zomerbloe
men met een gezamenlijke waar
de van 30 miljoen gulden over de
klok. Aan perkplanten zetten we
in 1986 voor 3,2 miljoen gulden
om. In vergelijking met het daar
aan voorafgaande jaar betekende
dit een stijging van meer dan 11
procent. Die handel zit dus flink
in de lift".
Zomerbloemen zijn er in vele
soorten en maten. Volgens Van
Rijsdijk zijn delphinium, mar
griet, violier en monnikskap wel
de bekendste vertegenwoordi
gers van deze gewasgroep. Op de
Zomerflora zullen evenwel meer
dan 130 soorten te bewonderen
zijn.
Er is, zo vertelt Van Rijsdijk,
door veredelaars en telers van zo
merbloemen de afgelopen jaren
veel aandacht geschonken aan
de verbetering van de houdbaar
heid van zomerbloeiers. Zo wor
den er tegenwoordig rassen ge
teeld die van nature een langer
vaasleven hebben en krijgen de
zomerbloemen al op de kwekerij
een behandeling met houdbaar
heidsmiddelen. Al met al is het
vandaag-d-dag gemakkelijk mo
gelijk een dag of tien van een bos
zomerbloemen te genieten.
Net als bij andere bloemsoor
ten is ook bij zomerbloemen en
perkplanten het koopgedrag van
Nederlanders wezenlijk verschil
lend van dat van de inwoners
van de ons omringende landen.
Hemmes vertelt dat de Engelsen
wat bloemen betreft echte 'gele
genheidskopers' zijn. Alleen bij
bijzondere gebeurtenissen wordt
een bos bloemen aangeschaft.
Dat geldt niet alleen voor de bos
chrysanten in de herfst, maar net
zo goed voor een gemengd zo-
merboeket.
Hemmes: "De Engelsen zijn
daarentegen wèl bereid het no
dig geld te spenderen aan perk
planten. Datzelfde geldt voor
Duitsers, Oostenrijkers en Zwit
sers. Toch zullen er naar die lan
den nooit zo heel veel perkplan
ten worden geëxporteerd. De
Duitse tuinders bijvoorbeeld we
ten geraniums te telen waaraan
die van ons nauwelijks kunnen
tippen".
Hemmes en Van Rijsdijk ver
heugen zich duidelijk op de ko
mende bloemententoonstelling.
Vorig jaar kwamen maar liefst
16.000 bezoekers naar de Rijns
burgse veilinghal. Hemmes ver
wacht dit jaar tenmnste een ge
lijk bezoekersaantal. De veiling
man: "De vakman komt om zich
op de hoogte te stellen van de
nieuwste ontwikkelingen op be
drijfsniveau. De consument
komt ideeën opdoen voor zijn ei
gen tuin. Dan is er ook nog een
hele grote groep mensen, vooral
bejaarden, die graag bloemen en
planten zien. Al met al ben ik er
zeker van dat het de eerste week
van juni ongelooflijk druk zal
zijn".
MONICA WESSELING
