'Je probeert altijd beter te worden'
'Terug met andere sound'
De Hoofdstadoperette en Der Bettelstudent
Niet meer,
niet minder
POP
Via herkansing
in de finale
Veelbelovend,
maar vertild
Nieuwe
indeling
zendtijd
Instrument niet
meer aanraken
ZATERDAG 2 MEI 1987
KUNST
PAGINA 37
David Bowie
David Bowie - 'Never let me
down' (EMI)
'Never let me down' is precies op
tijd weer een goede plaat van ons
aller David. Met zijn artistieke
ontwikkeling ging het de laatste
vijf jaren bergafwaarts, gaf hij tij
dens zijn persconferentie in ons
land, vorige maand, zelf ook min
of meer toe.
Ie kameleon. Met zijn toenmalige
imago van de geslaagde zaken
man boorde hij een nieuw pu
bliek aan; dat wel. Een publiek
echter dat bij beluistering van
platen als 'Low' en 'Heroes' hard
zou wegrennen.
Nog beroerder was de 'To-
night'-elpee. Enge galmzang,
gladde arrangementen, om zeep
gebrachte Iggy Pop-songs, gelik
te deuntjes en teksten over niets.
bijdrage: Wim Koevoet,
Ariejan Korteweg
laat hem maar lekker films ma
ken, het is leuk geweest, was het
credo.
Geestelijk heeft dat hem niet
lekker gezeten. NLMD is dan
ook zijn herstelplaat, niet meer,
niet minder. Elf songs staan er
op. De kwalificaties lopen uiteen
van middelmatig tot zeer goed.
In de laatste categorie horen ze
ker Day in Day out, Time will
crawl en Pop's Bang Bang thuis.
Peter Frampton kwijt zich uitste
kend van zijn gitaristische taak
en Bowie's heeft ook met de in
standhouding van zijn ritme-tan
dem een goede beslissing geno
men. Van de echte opwinding
"van vroeger" is geen sprake.
Misschien dat in de Kuip daar
wel iets van terecht komt. Als ze
maar geen 'waves' gaan maken.
WK
Wipers
'Follow Blind' (Enigma)
Sommige platen hebben veel tijd
nodig voordat ze je kunnen over
tuigen. 'Land of the lost', de vori
ge van de Wipers, was er zo een.
Eerst leek het nergens naar;
stuurloos gitaargeloei en gekwel
de vocalen die zeer geposeerd
klonken. Niet de moeite van het
bespreken waard, was het oor
deel. Toch raakten de Wipers
niet uit het oog. De plaat bleef in
de omgeving van de draaitafel
hangen en belandde er met een
zekere regelmaat ook op.
'Follow Blind' biedt een ge
makkelijke gelegenheid tot reha
bilitatie. De muziek erop is veel
verder uitgewerkt, gevarieerder
en geraffineerder geworden. Al
les wat die voorganger zo ontoe
gankelijk maakte - de ruige gi
taar, de monotone composities,
de eenzaamheid die uit de mu
ziek spreekt - is hier in een veel
mildere vorm aanwezig. De gi
taarpartijen van Greg Sage zijn
nu zelfs soms glashelder en de
composities neigen veel sterker
naar de pop. De oude Cure en Ji-
mi Hendrix schieten bij het luis
teren in gedachten. De gedreven
heid en kracht van Sage zijn niet
verdwenen, maar wel meer in ba
nen geleid. Het zonnetje in huis
zal hij nooit worden, maar de
donkere wolken die hij zich hier
laat samenpakken zijn prachtig.
AK
Joe Jackson
"Will Power" (A M)
Veelzijdigheid en e
spelbaar beleid behoren tot Joe
Jacksons grootste troeven. Er is
weinig dat hij nog niet heeft ge
daan. Jazz, rock, filmmuziek, 'la
tins', het maakt allemaal geen
moer uit. Met groot gemak be
reikt hij hoge niveau's op al deze
terreinen, daarbij voortdurend
zijn eigen stempel nadrukkelijk
achterlatend.
Vandaar dat ik ook niet schrok
toen ik hoorde dat Jacksons
nieuwe plaat 'klassiek' getint zou
zijn. Ook dat zou wel lukken.
Jackson is zelf nog klassiek ge
schoold ook. Er kon niets mis
gaan
Groot was mijn ontsteltenis
dan ook toen ik voor het eerst
kennisnam van het resultaat. Vijf
stukken waarvan alleen het eer
ste, 'No Passaran' vol knallende
blazerssalvo's, prima is en de rest
van mij zo mee mag met de vuil
nisman. Langdradig, zeurderig
en pretentieus zijn de composi
ties, uitgevoerd door wel vijftig
muzikanten onder wie Jacksons
eigen gitarist en drummer. Gal
mende koorknaapjes, minuten
lange klankenreeksen zonder
duidelijke ontwikkelingen en
spanningsloze probeerseltjes to
nen aan dat Lange Joe uit vorm
is. Hij heeft alles zelf geschreven
maar wat de uitvoering betreft
moeten we het doen met het zich
als een overbelaste slak vóórsle
pende 'Nocturne'. Jackson heeft
vermoedelijk knikkebollend
achter de piano gezeten.
Nog altijd kan ik mijn oren niet
geloven maar het is toch echt
niet anders: Jackson, wat mij be
treft een van de grootsten van de
jaren tachtig, heeft zyn slechtste
plaat tot nu toe gemaakt. Hij
heeft zich duidelijk vertild aan
dit project dat er op papier veel
belovend uitzag maar op vinyl
onthutsend slecht is. Een opmer
king zou ik ook willen maken
over de "Will Power-cd. Alles
zou hier digitaal aan zijn maar
het schijfje ruist als een tegen het
oor gedrukt glas bij windkracht
tien. Hoogst merkwaardig want
als er iemand is die alle voordel
len van dit nieuwe geluidsdra-
gertje snel doorhad, was het Joe
Jackson wel. Denk aan zyn vori
ge plaat die exact de maximale
speelduur van een cd had en
klonk als een klok.
WK
Teach In tijdens het songfestivalsucces van 1975.
De Hoofdstad Operette brengt 'Der
Bettelstudent' in Den Haag (11 tot en
met 14 mei).
In de hoofdrollen zijn afwisselend
te zien en te horen Germaine Com-
pier, Albert Bonnema, Marga de Boer
en Nico Schaap. Jacco van Renesse
is steeds present.
'Der Bettelstudent' van Carl Mil-
locker betekent de laatste regie van
Alexander Pichler uit Wenen, die dit
werk zo'n vijftien jaar heeft gedaan.
Hij wordt opgevolgd door de Neder
lander Dick Top, die volgend seizoen
begint met 'Wienerblut'.
HILVERSUM (GPD) - De om
roepen hebben overeenkomst
bereikt over de nieuwe inde
ling van de televisieavonden in
het komende televisieseizoen.
Traditiegetrouw wisselen de
omroepen ieder jaar van avond.
Alleen de VPRO, de EO en Ver
onica behouden hun vaste
plek: de VPRO blijft op zon
dag, de EO op donderdag en
Veronica op woensdag gepro
grammeerd staan.
Vanaf 28 september heeft de
NCRV haar vaste uitzendingen
op zaterdag. De NCRV is niet
van plan hiertegen protest aan
te tekenen. De KRO deed dat
vorig jaar wel, met het argu
ment dat deze avond naar ver
houding weinig kijkers ople
vert en hoge programmakosten
met zich meebrengt vanwege
het specifieke familiekarakter
van de avond. De NCRV noemt
de haar toegewezen avond een
uitdaging. 'We moeten nu een
maal samen de lasten dragen
en zullen er gepast op reageren
met eigen amusement'.
De VARA heeft volgens het
nieuwe schema haar uitzendin
gen op de zondag (was maan
dag), de AVRO op maandag
(was dinsdag) en de TROS op
dinsdag (was vrijdag). De KRO
wordt verlost van de zaterdag
en verhuist naar vrijdag. De
NOS blijft uitzenden op dins
dag- en woensdagavond.
Overigens geldt dit schema
slechts tot 4 april volgend jaar.
Op die datum gaat het derde te
levisienet van start. Op Neder
land 1 zijn dan de programma's
te zien van KRO, NCRV en VA
RA en op Nederland 2 van
AVRO, TROS en Veronica. Het
derde net wordt gevuld door de
NOS en de kleine, niet-ledenge-
bonde# zendgemachtigden als
IKON, Humanistisch Verbond
en Socutera. EO en VPRO wis
selen om de twee jaar tussen
het eerste en tweede net.
Vanaf 4 april 1988 is op Ne
derland 1 de KRO op maandag
en vrijdag te zien, de NCRV op
dinsdag en zaterdag en de VA
RA op zondag en donderdag.
De EO houdt de woensdag. Op
Nederland 2 zendt de AVRO op
maandag en donderdag uit, de
TROS op dinsdag en vrijdag en
Veronica op woensdag en za
terdag. De VPRO blijft op zon
dag uitzenden. Deze indeling
staat in principe voor ten min
ste twee jaar vast.
AMSTERDAM-Sinds
twee jaar kent de Hoofdstad
Operette een voor
Nederland vrij unieke
situatie: deeltijdbanen voor
solisten. In 'Der Graf von
Luxemburg' kregen de
eerste sopraanpartij en de
tenorpartij een dubbele
bezetting en in 'Der
Bettelstudent' kwam daar
de bas-baritonpartij bij.
Volgend seizoen, wanneer
'Wienerblut' van Johann
Strauss jr op het
programma staat, worden
ook de soubrette en de
buffo in dit systeem
opgenomen. De eerste
sopraanpartij is in alle drie
de operettes synoniem aan
Marga de Boer en Germaine
Compier. Afwisselend
zingen en spelen zij deze
vrouwelijke hoofdrol, ieder
75 van de 150
voorstellingen.
door
Frans P.J. Doeleman
„Zes keer per week een voorstel
ling zingen", zegt Marga de Boer
(39), die al vijftien jaar bij de
Hoofdstad Operette werkzaam is.
„Natuurlijk kan dat, want ik heb
het jaren gedaan, maar je moet er
zó gezond voor zijn. Als je maar
iets krijgt, is dat een afschuwelijke
gebeurtenis. Dus we hebben hier
alleen maar baat bij. Er zijn wel ar
tiesten die het eigenlijk verschrik
kelijk vinden dat er ook nog ande
ren zijn die zingen, acteren of in
films spelen, maar dat vind ik van
elke realiteit gespeend. Waarom
zou je het een ander niet gunnen?".
Geen naijver dus, zoals bij de he
le oude garde misschien nog wel
eens voorkwam: de angst om ziek
te worden, omdat de doublure (in
valler) mogelijk beter voor de dag
zou kunnen komen. Germaine
Compier (29), die na het koor toch
ook alweer zo'n vijf jaar grotere rol
len zingt, heeft niets tegen gezonde
rivaliteit: „Je probeert altijd beter
te worden, dat is een normaal ver
schijnsel, maar niet ten koste van
een ander".
„We maken elkaar mee tijdens
de repetities", vertelt Marga, „We
hebben één regisseur, Alexander
Pichler van de Opera in Wenen, en
wat hij tegen Germaine zegt, zegt
hij ook tegen mij. Maar ik heb van
begin af aan tegen de directie ge
zegd, dat ingecalculeerd moet wor
den dat we twee totaal verschillen
de mensen en stemmen zijn. We lij
ken helemaal niet op elkaar, dus
kan je van ons niet hetzelfde ver
wachten". „Je maakt toch iets per
soonlijks van zo'n rol", vult Ger
maine aan en Marga beaamt: „Je
brengt jezelf mee, de één z'n tem
perament is dat van de ander niet".
„Je probeert elk jaar wel wat an
ders te doen met een rol, hoewel
dat in de operette behoorlijk moei
lijk is, want je bent meestal een
adellijke juffrouw. Maar je drukt
toch een stempel op zo'n partij. Dat
doet Germaine, dat doe ik en dat
doet de tenor. Met schmink en
pruiken kan je alles van een ge
zicht maken, maar daar verander je
je van binnen niet mee', zegt Mar
ga.
Terugkerend naar de voordelen
van de deeltijdbaan vervolgt ze:
„Je stem is natuurlijk altijd kwets
baar. Zo'n twaalf jaar geleden de
den we ook 'Der Bettelstudent' en
een keer 22 dagen achter elkaar. De
rol van Laure loopt echt van de
meest dramatische zang naar colo
ratuur en lyrisch en trekt een be
hoorlijke wissel op je kunnen. Ik
kan mij nog herinneren dat ik de
dertiende voorstelling geen zin had
en als ik daar nu aan denk, krijg ik
nog het schaamrood op mijn ka
ken. Hoewel het publiek het ver
schil niet kent - dat weet niet hoe
je gisteren was - kan je dan voor je
gevoel niet geven watje zou willen.
En daar bestaat dit vak toch uit: je
geven".
Germaine voelt dat helemaal
aan: „Als je moe bent of zo, dan
gaat dat op je strot zitten. Als je
dan staat te zingen, je probeert er
het beste van te maken, maar het
komt er gewoon niet uit, dan kan
dat best frustrerend zijn". Marga
heeft ook ervaren: „Je bent wel
eens moe, maar dan kom je op en
zie je die stralende gezichten. Je
publiek is zo belangrijk, want als
de mensen fijn reageren, ga je je
gewoon beter voelen". „Dan geef je
110 procent", erkent Germaine.
Dankbaar merkt Marga op: „We
zijn ontzettend verwend door het
publiek, dat houdt van ons en laat
dat merken. We hebben een gemid
delde zaalbezetting van 95 pro
cent".
„We komen nu ook in Duits
land", meldt Germaine met gepas
te trots, „Het mekka van de operet
te. We zijn er heel leuk ontvangen
en de kranten schreven dat ze niet
wisten dat een gezelschap in Ne
derland ook operette kon maken".
Marga. staat er nog van te kijken:
„Ik vond het verbazingwekkend,
want ik had eigenlijk verwacht dat
het water naar de zee dragen zou
zijn". Hebben beide sopranen er
ooit aan gedacht om hun loopbaan
in dat land voort te zetten? Marga
heeft dat inderdaad wel eens over
wogen, maai-: „Als je echt beroemd
wil worden, in die zin dat de hele
wereld weet wie je bent, dan ben je
een heel ander mens, dan heb je
geen hond en geen kat en leef je
alleen voor jezelf en voor je carriè-
Behalve Jacco van Renesse -
maar die dankt zijn bekendheid
aan vroegere tv-optredens - kun
nen de solisten van de Hoofdstad
Operette nu niet direct tot de be
kende Nederlanders worden gere
kend. „We werken eigenlijk vrij
anoniem", concludeert Marga,
„Wij komen werkelijk door heel
Nederland, maar als je ziet hoeveel
mensen j<=> kennen, dan is dat be
trekkelijk weinig". „Wij werken uit
naam van de Hoofdstad Operette'-',
zegt Germaine met enig idealisme.
En zonder ook maar een spoortje
verwijt relativeert Marga: „Ger
maine Compier en Marga de Boer,
ja, die zingen. Je hebt al geluk als
ze dat weten. En wie zijn we dan
verder eigenlijk?"
Germaine Compier ging op haar
dertiende naar een amateurvereni
ging in haar geboorteplaats Pur-
merend en na twee jaar deed zij al
kleine hoofdrolletjes. „Ik zong echt
voor mijn plezier en ben zangles
gaan nemen. Het trok mij zo aan,
dat ik na een aantal jaren reageerde
op een advertentie van de Hoofd
stad Operette voor jonge zangers
en werd aangenomen". Via het
koor en kleine rolletjes klom zij op
naar haar huidige status van solis
te.
Marga de Boer werd geboren in
het Oostduitse Glothe en begon op
haar achttiende haar zangstudie bij
een leraar in Utrecht, terwijl zij de
theoretische vakken volgde bij een
musicoloog in De Meern. „In eer
ste instantie om staatsexamen te
doen, maar ik was nogal obstinaat
in die periode, dus dat belang viel
voor mij weg. Op mijn 24ste ben ik
gaan voorzingen bij. de Hoofdstad
Operette. Zingen is'voor mij der
mate belangrijk, dat het mij niet
veel uitmaakt waar ik zing en wat
ik zing. Zingen is primair en thea
ter vind ik ook verschrikkelijk be
langrijk.
„Het bewegen op het toneel is
misschien voor mannen wat moei
lijker", vervolgt Marga, „Dat is niet
seksistisch bedoeld, maar wij leren
van kind af aan ons showen en dat
breng je mee. Wij voelen ons thuis
op het toneel. Mensen zeggen wel
eens van oh, wat eng, maar ik zou
het veel enger vinden om ergens
een blad met koffie binnen te bren
gen".
Kostuums
De vergelijking van de operette
met een muzikale kasteelroman
roept geen boze reacties op. „Wat is
daar op tegen?,, vraagt Marga en
Germaine zegt: „Het publiek vindt
het heerlijk, is echt een avond uit".
„Kijk maar eens hoeveel mensen
de Bouquet-reeks lezen", trekt
Marga de vergelijking door, „En
'Let's Dance', zijn eerste plaat
voor EMI, mag dan zijn grootste
commerciële succes tot dan toe
zijn geweest, veel van zijn oer-
fans haakten - terecht - massaal
af. Burgerlijke discostampers,
dat pikten ze niet van de muzika-
(fotoANF) Vii ui
Bowie was 'not done' anymore.
Afgeschreven, uitgeblust. Mate
riële schade ondervond de blon
de god hier nauwelijks van. Zijn
met vorige platen opgebouwde
krediet reikte tot voorbij de hori
zon. Het was gewoon afgelopen,
Teach In knokt voor nieuwe erkenning
ENSCHEDE (GPD) - De groep Teach In wordt anno
1987 nog steeds geassocieerd met het songfestivalsuc
ces van 22 maart 1975. De Twentse groep werd toen
winnaar van het grote internationale liedjes festijn in
Zweden. Ook nu weer wordt een Twentse zangeres
door Nederland afgevaardigd. Drummer Rudy Nij-
huis van Teach In wenst zijn streekgenote Marcha
veel succes in Brussel en hoopt dat het haar beter gaat
dan zijn groep, die de afgelopen jaren veel turbulentie
heeft gekend. „We knokken nu weer hard voor erken-
.ning en komen ijzersterk terug".
Rudy Nijhuis vertelt over de achterliggende jaren.
„In 1975 kregen we wereldwijd succes met het win
nende liedje 'Ding-a-dong'. Daarna wilde het niet
meer lukken. En in 1976 besloot zangeres Getty Cas-
pers de groep te verlaten en een solocarrière te starten.
Een paar maanden heeft de groep stilgelegen en daar-
jia vonden we twee nieuwe zangeressen". Marianne
Wolsink en Betty Vermeulen zorgden voor nieuwe
Successen van de Twentse groep.
Hoewel de groep weer hoog scoorde met hits als
'Upside Down', 'Dear John' en 'Greenpeace', bleven
de problemen niet uit. Zangeres Marianne Wolsink
kreeg in 1979 een aandoening aan haar stembanden.
„Op een gegeven moment konden we niet meer optre
den. Toen had niemand de moed meer om weer een
nieuwe zangeres te zoeken en zijn we uiteindelijk
maar gestopt. Ieder ging zijn eigen weg. Toch bleek
een aantal van ons niet zonder de bühne te kunnen en
daarom is nu besloten weer een groep te formeren.
Marianne kan gelukkig weer zingen en naast haar heb
ben we nu als zangeres Mariëtte Helms", zo vertelt
drummer Nijhuis.
De groep is nu een paar maanden bezig met het pro
duceren van een nieuwe elpee. „We hebben bewust
gekozen voor een heel andere richting. De muziek
wordt ruiger en ruwer. Het lieve, zoete Teach In-ge
luid van vroeger zit er niet meer in. Eigenlijk vinden
we dit allemaal veel leuker. We hebben echt een eigen
stijl gevonden en zijn bereid ervoor te vechten. De
plaat zal waarschijnlijk eerst in Duitsland worden uit
gebracht, maar we hopen daarna ook op succes in Ne
derland. Als voorbereiding daarop treden we nu in de
weekeinden in het land op. We merken dat de nieuwe
sound goed aanslaat. Het publiek toont zich verbaasd,
maar wel prettig verrast".
De nieuwe Teach In bestaat uit Rudy Nijhuis op
drums, Hans Borkel bespeelt de piano, Marcel de
Graaf is gitarist en Alwin Blokzijl is basgitarist en de
dames Marianne Wolsink en Mariëtte Helms nemen
samen met Gerrit Trip de vocale gedeelten voor hun
rekening.
Four One &Only's
'The end is searsing' (Noet Lach
ten Records)
Twintig jaar na de Bonzo Dog
Doo Dah Band en tien jaar na
Gruppo Sportivo is er dan nu
Four One Only's, een Bredaas
vijftal met veel last van humor.
Na veertien nummers op hun
eerste langspeelplaat zijn cabara-
tesk, onzinnig en laten zich niks
gelegen liggen aan wat voor Zeit
geist dan ook. Muzikaal klinkt
het naar minstens twintig jaar
geleden. Beetje gestrooide gi
taar, beetje rammelende drums,
soms een ritmeboxje voor de ei-
gentijdsigheid en zang die amper
die naam verdient.
Een beetje hedendaagse pro
ducer bijt het montuur van a'n
polaroid stuk als hij deze plaat
hoort. Twee plaatkanten vol met
schaamteloos gerommel. Dat bij
vlagen nog echt leuk is ook. Zo
als dat liedje over een man op
een onbewoond eiland die zich
elke dag scheert. En 'Ouestu',
waarin het Frans'van de Shorts
en BZN wordt geëvenaard. Trou
wens, aan het Engels van deze
band te horen, halen die luister-
toetsen van tegenwoordig weinig
uit. Als ze beloven een heel jaar
geen instrument aan te raken, zie
ik ze volgend jaar in de finale van
het Leids Cabaretfestival staan.
Der Bettelstu
dent. Op de foto:
Germaine Com
pier en Albert
Bonnema.
(foto GPD)
wat is er dan op tegen als iemand
ongecompliceerd een avondje naar
de operette gaat kijken? Wat we na
een avond ingespannen zingen zelf
niet zo erg leuk vinden, maar wel
heel vaak horen: wat waren de kos
tuums toch mooi! Want ze zijn in
derdaad prachtig".
Marga de Boer windt er geen
doekjes om: „De uiterlijke kant is
bij operette heel belangrijk. Het is
een wereld van mooiigheid, zoals
in de films van Sissi, met mooie
kostuums en mooie mensen,
meestal handelend over graven en
gravinnen. Hoe romantischer je de
operette brengt, hoe mooier de
kostuums zijn, gekoppeld aan de
meeslepende melodieën, dat is het
interessante van operette. Ik denk
dat als je een Vilja-Lied in spijker
broek staat te zingen met een leuk
spijkerjack erop, dat dat niet tot de
verbeelding spreekt".
Marga heeft één klacht: „Wat ik
wel opvallend vind, is dat operette
als kunstvorm of als amusements-
vorm, dat maakt mij niks uit, vaak
niet serieus wordt genomen. Toch
zijn wij serieuze artiesten, die er
stuk voor stuk heel hard voor
werken. Maar mensen vragen
vaak: en wat doe je voor je be
roep?"
