'We moeten toe naar
avondjes televisie'
Musical
zonder
muziek
Weer een Van Gogh
onder de hamer
«1DERDAG 30 APRIL 1987
We praten samen over hoe ver
schillend kinderen kunnen zijn,
over de invloed van je vrouw op je
werk, over de keuze laat een gezin
te stichten, omdat je in het begin
van je carrière geen tijd voor een
gezin hebt, over het geluk van een
gezond en vruchtbaar leven, en -
natuurlijk - over Utrecht en de
kunst: „Toen ik pas in Utrecht
werkte had ik het gevoel, dat de
kunst een stiefkind was. En nog
zou er veel meer uit te halen zijn.
Maar er is ook geen stad in Neder
land, die zoveel voor de beeld
houwkunst heeft gedaan als
Utrecht. Nergens staan zoveel
beeldhouwwerken in een stad als
hier en bij elkaar is het een verza
meling, die groter en mooier en re
presentatiever is dan welke andere
verzameling ook. Mij zul je niet ho
ren klagen".
Seth Gaaikema
geeft college
aan universiteit
van Groningen
GRONINGEN (GPD) - De cabare
tier Seth Gaaikema geeft op 11, 18
en 25 mei gastcolleges Nederlands
aan de Groninger universiteit. Hij
doet dan verslag van zijn eerste on
derzoeken naar de literaire aspec
ten van de kleinkunst. In het nieu
we studiejaar volgt er een serie
werkcolleges.
Seth Gaaikema studeerde ruim
twintig jaar geleden af in Gronin
gen. Uiteindelijk hoopt hij over
ruim twee jaar als doctor te promo
veren bij professor G. J. Dorleijn.
De colleges zijn toegankelijk voor
studenten Nederlands en algeme
ne letteren. Voor zover er plaats is,
mogen andere geïnteresseerden
ook komen luisteren.
Seth Gaaikema: „Het worden
geen conférences. Wat ik ga zeggen
is niet om te lachen. Ik doe weten
schappelijk onderzoek en ga in op
de geschiedenis van het taalge
bruik in het cabaret en de methodi
sche benadering. Het is opmerke
lijk dat de historie van het Neder
landse cabaret wèl beschreven is,
maar dat er nog nooit iets is gepu
bliceerd over de taal van de klein
kunst".
Topprijs voor
Stradivarius'
LONDEN (AFP) - De Italiaanse
violist Luigi Alberto Bianchi is gis
teren op een veiling bij Christie's
in Londen eigenaar geworden van
een Stradivariusviool uit 1716, bij
genaamd "Colossus". Antonio
Stradivari leefde van 1643 tot 1737.
De viool, die toebehoorde aan de
Amerikaanse musicus Simon A.
Carfagno, kostte Bianchi de nieu
we topprijs van 1.400.000 gulden.
De nieuwe eigenaar zei dat hij
het nieuw verworven instrument
in juni op een concert in Genève
zou bespelen.
LONDEN (Rtr) - De voorstel
ling van de populaire musical
"Cabaret" in Londen is woens
dagavond doorgegaan, hoewel
de musici in staking waren ge
gaan naar aanleiding van een
conflict met producers over
ontslagen in het 13 leden tellen
de orkest.
Maar de directie van het thea
ter besloot de ster van de musi
cal, rockzangeres en actrice
Toyah Wilcox, en de 28 andere
acteurs en actrices, zonder mu
zikale begeleiding toch te laten
spelen.
De meeste bezoekers met een
kaartje maakten gebruik van
de gelegenheid om hun geld te
rug te halen, maar 70 belang
stellenden namen hun plaatsen
in het 897 stoelen tellende thea
ter in.
Voordat het doek opging zei
producer William Hancock te
gen de aanwezigen dat Britten
er niet gauw onder doorgingen
en dat het de traditie van het
West End-theater was dat koste
wat het kost doorgespeeld
moet worden.
Degenen die toch kwamen
om een unieke musical te zien,
mogen op een andere avond
gratis terugkomen om te horen
hoe het met muziek klinkt.
VEILING - Bij Drouot in Parijs
zijn gisteren toneelattributen van
wijlen de Amerikaanse cabaretière
Josephine Baker geveild. De ver
koop bracht 260.000 gulden op, be
stemd voor de twaalf kinderen die
Baker had geadopteerd en die de
toneelattributen hadden geërfd bij
de dood van hun pleegmoeder.
Onder de veilingstukken waren
veren hoofdtooien, blote jurken en
persoonlijke souvenirs. De hoogste
prijs werd betaald voor een bron
zen beeld van Baker, naakt staande
met boven het hoofd ineengesla
gen handen. Het bracht 50.000 gul
den op.
FEI3I3I?
tussen de klimop-ranken, die een
deel van de ateliermuren bedek
ken. „Vader kon heel goed teke
nen, en moeder... Ach, die voelde
zich zo thuis in het kunstenaarsmi
lieu. Als meisje van twaalf heeft ze
model gestaan voor de schilder Ja
cobus van Looy, die haar op een
wandeling door Soest had ont
moet. 'Aaltje met de geit' heet het
schilderij en we hebben het later
nog menigmaal bekeken in het
Museum Van Looy in Haarlem.
Drie jaar lang heeft dat contact ge
duurd en het heeft haar hele leven
beinvloed. Nee, ik kreeg zonder
problemen de vrijheid om te gaan
studeren".
De gemeente Utrecht gaf hem
zijn eerste opdracht, een beeld
voor de Spinozabrug. Pieter
d'Hont maakte de gemeentelijke
instanties duidelijk, dat hij een ate
lier nodig had en iemand wees op
de mogelijkheid van het voormali
ge bolwerk. In 1946 begon hij pas
echt aan zijn loopbaan als beeld
houwer. Het atelier moest dan nog
gerestaureerd worden: het dak was
lek. Maar in 1949 werd het dak ver
nieuwd.
Al heel snel kwamen er opdrach
ten - en zo is het zijn leven lang
gebleven: „Voor een kunstenaar is
dat natuurlijk een ideale start: als
je meteen kunt beginnen, komt
van het een het ander. Ik heb nooit
iets anders hoeven doen om te
kunnen leven. Veertig jaar lang
heb ik bij wijze van spreken dage
lijks mijn werk kunnen doen. En
dat doe ik ook: heel gediscipli
neerd, van 's morgens negen uur
tot 's avonds vijf uur. En als het me
te veel wordt, als ik me op dood
spoor voel zitten, dan ga ik weg.
Naar Parijs, naar Frankrijk of Ita
lië; me volzuigen met de mooiste
dingen die ooit gemaakt zijn. De
accu -weer opladen. En af en toe
krijg ik dan wel eens een gevoel
van twijfel: waar ben ik zelf eigen
lijk mee bezig? Wat kan ik nog toe
voegen aan de magistrale schoon
heid van bij voorbeeld een kathe
draal van Chartres? Maar die aarze
lingen zijn nooit van lange duur. Ik
ben beeldhouwer en ik kan en ik
wil niets anders".
Groots
Dat gigantische atelier aan de
Wijde Doelen heeft hem in staat ge
steld de grootste werken in eigen
atelier uit te voeren. Het timpaan
bijvoorbeeld boven de ingang van
het Utrechtse stadhuis, veertien
meter lang, waar hij zes jaar lang
aan heeft gewerkt. Of het wandre-
liëf voor het Rijksinstituut voor de
Volksgezondheid in Bilthoven, een
beeldverhaal in steen van de ge
schiedenis van de geneeskunst,
waar hij samen met zijn vriend
Arie Teeuwissen tien jaar aan heeft
gewerkt. Een imposant werkstuk,
waarin tal van figuren die bepa
lend zijn geweest voor de ontwik
kelingen van de geneeskunst zijn
geportretteerd. Maar waarin beide
kunstenaars ook - met een verwij
zing naar de middeleeuwse kathe-
dralenbouwers - elkaar hebben af
gebeeld: Pieter als Pasteur, Arie
als Aiskleipios. Slechts de op
dracht van de gemeente Zwijn-
drecht, een waterpartij temidden
van een hoogbouwwijk, is in ge
deelten uitgevoerd. Maar dit kunst
werk is dan ook van enorme afme
tingen: een basis van 24 meter
doorsnee, een waterbassin van 12
meter, omzoomd met vier bronzen
beelden die geloof, kunst, weten
schap en arbeid voorstellen, be
kroond met een beeld van een
vrouw met kind als symbool van
het leven. Daar is honderd kubieke
meter steen in verwerkt; er waren
48 heipalen nodig om te voorko
men, dat het de grond in zakte.
Pieter d'Hont wordt niet voor
niets beschouwd als een monu
mentaal beeldhouwer. Daarvan ge
tuigen alleen al de beelden, die
thans in zijn atelier staan. „Ik ben
materiaal aan het verzamelen voor
™*ii
ik Pieter d'Hont zie,
t ik onmiddellijk aan
pastoor uit den
iende wijngaard'
iken. De Utrechtse
tldhouwer is de
astzinnige versie van de
ensgenieter, die Felix
nmermans met zoveel
tegenheid in zijn roman
schrijft.
zelfde goedmoedigheid,
selfde bezonkenheid,
Eelfde betrokkenheid bij
tl werk kenmerken deze
in, wiens werk op tal
n plaatsen in het hele
id is te zien; van
venter tot Delfzijl, van
Briel tot Amsterdam.
24 april is hij zeventig
geworden. In
tember krijgt hij een
rzichtstentoonstelling
De Stallen' van het
Intraal Museum in
echt.
ins Lutz
ECHT (GPD) - Pieter d'Hont
ift vast en zeker het mooiste ate-
het land. Het is een van de
historische bolwerken van
;tad Utrecht, een vroegere bin-
iplaats in de stadsomwalling
reusachtige afmetingen, hele-
overdekt met glas. Hij heeft
ogenoeg al zijn werk, hoe groot
maat, kunnen maken.
:n toeval, dat ik er aan gekomen
en ik ben er elke dag opnieuw
gelukkig mee", zegt hij.
jj heeft het indrukwekkende li-
gemakkelijk gedrapeerd op
stoel, de ogen stralen verge-
de markante kop: Pieter
niet alleen vanwege zijn
a gelukkig mens.
Hilversum geboren. Va-
spoorman, moeder een
irendochter. Het gezin heeft nog
nilburg gewoond, maar komt in
0 in Utrecht terecht. In 1935
Pieter studeren aan de
jksacademie in Amsterdam, bij
of. Bronner, „de man die voor
eerst een Nederlandse beeld-
heeft opgeleid
meetelde". Vijf jaar later rondt
zijn studie af met de Prix de Ro-
in zilver.
D'Hont spreekt met grote gene-
nheid over zijn ouders. Hun por-
tten staan een beetje verscholen
[RO-programmaleider Gerard Hulshof:
de tentoonstelling in september.
Daarom staat het hier ook een
beetje vol", zegt hij bijna veront
schuldigend. Alsof het vervelend
zou zijn om te praten temidden van
zoveel indrukwekkende plastie
ken, krachtige portretten".
Krachtige hand
„Temidden daarvan een houten
beeld, het resultaat van een op
dracht tijdens zijn studietijd, toen
de leerlingen rechtstreeks in hout
een portret moesten hakken. Een
beeld uit 1937, bestoft en ge
scheurd, maar waarin reeds de
krachtige hand van d'Hont herken
baar is. Zijn stijl is in de loop van
de jaren niet wezenlijk veranderd.
Hij werkt figuratief („met abstracte
kunst heb ik geen affiniteit") en
heeft zijn hele leven gestreefd naar
een synthese van vorm en inhoud.
„Als geest en materie elkaar in een
beeld ontmoeten, dan is het goed.
Dan is het in zekere zin ook ab
stract. Iedere kunstenaar, ook de
figuratieve, werkt met abstracties.
Wie in de buitenkant blijft steken
is niet goed aan het werk. En veel
hedendaagse kunstenaars zijn zo
bezig: buitenkant, oppervlak, die
mij niets te zeggen heeft. Ik wil dat
niet. Maar van de andere kant wil
ik ook geen verhaaltjes vertellen in
mijn beelden. Het gaat om de uit
straling, niet om het poppetje. Ik
zie liever iets dat stuntelig is ge
maakt dat iets zegt dan het prach
tigste kunstwerk, dat niets te ver
tellen heeft. Je kunt in dit vak ook
niet snel zijn: een karakter, een
idee moet groeien in de klei of de
steen en als het klaar is is het klaar.
Je kunt dat niet forceren, daarvoor
is dit ook te veel een ambacht. Als
het niet lukt, moet je stoppen,
moet je iets anders gaan doen: er
zijn genoeg tijden, dat je als je wel
goed bezig bent, niet eens kunt
stoppen".
„Die gevoelsmatige relatie die je
hebt met het werk dat je aan het
maken bent, maakt het ook een
eenzaam beroep. Als ik werk heb
ik rust om me heen nodig, geen
mensen die mijn aandacht vragen
of afleiden".
Hoe rampzalig dat gestoord wor
den kan uitpakken wordt geïllu
streerd door een voorval uit het be
gin van de jaren zeventig. Pieter
d'Hont is vele jaren een groot be
wonderaar geweest van de Franse
filmacteur Michel Simon. Hij had
aan de hand van foto's en zijn fan
tasie een kop van Simon gemaakt,
die deze in zijn bezit kreeg. In 1972
belde Simon Pieter d'Hont op om
te zeggen dat hij ter gelegenheid
van de Cinemanifestatie naar
Utrecht zou komen. Een afspraak
was snel gemaakt, maar tijdens Si
mons bezoek aan het atelier had
deze tal van andere artiesten in zijn
kielzog. De slechtst mogelijke om
standigheden voor d'Hont om te
werken. Want hij wilde van Simon
een portret maken. De acteur heeft
een middag en een ochtend gepo
seerd, het beeld in klei groeide
naar zijn volmaking toe. Maar in al
zijn spontaniteit en afgeleid door al
die mensen was de beeldhouwer
de inwendige constructie voor de
kop vergeten. Toen hij een paar da
gen later de kop nog eens wilde
zien was deze compleet uitgezakt;
slechts een foto resteerde.
Leraar
Voor Pieter d'Hont is alleen zijn
een noodzaak om te kunnen
werken. Dat is er wellicht ook de
reden van, dat hij zich nooit tot het
leraarschap aangetrokken heeft ge
voeld. Hij heeft overigens twee jaar
lang een dag in de week les gege
ven op de Rietveldacademie, op
uitnodiging van Arie Teeuwissen
die Pieter de meest aangewezen
persoon vond om als vervanger
Pieter d'hont in zijn atelier.
voor een zieke docent op te treden.
„Ik ben er toen eens te meer achter
gekomen, dat ik daarvoor niet in
de wieg ben gelegd. Die ene dag in
de week was net zo inspannend als
een hele week werken. Later heb
ik alles bij elkaar nog zo'n vijf leer
lingen gehad, maar het heeft nooit
doorgezet. Ik mis daarvoor kenne
lijk een paar eigenschappen".
Wat hij zeker niet mist, is liefde
voor de mens en integriteit. Die
gpreken uit al zijn beelden, uit de
genegenheid en zorgvuldigheid,
waarmee hij de beelden zijn 'hand
schrift' meegeeft. Nooit een mo
ment van agressie daarin, altijd ge
richt op het opwekken van schoon
heid. Niet uitsluitend op estheti
sche kwaliteiten, maar op de
schoonheid, die van binnenuit
komt. Dat maakt ook dat zijn beel
den voor zeer veel mensen zeer toe
gankelijk zijn: het stelt geen eisen
aan voorstellings-, maar aan inle
vingsvermogen, ontvankelijkheid
voor het idee, dat Pieter d'Hont on
der de buitenkant heeft gestopt.
Als vakmanschap en liefde voor
het onderwerp kwaliteiten zijn dan
is het werk van Pieter d'Hont van
de hoogste kwaliteit.
Later, als we in een Utrechts eta
blissement aan de wijn zitten,
komt hij daar nog op terug: „Ik heb
eens een keer een fraai gevormd
stuk bronsafval officieel tentoon
gesteld. Ik had het 'Doortocht door
de Rode Zee' genoemd. Wie
schetst mijn verbazing en schrik,
toen ik in de kritieken las, dat
'd'Hont eindelijk de goede weg
was ingeslagen". Ik heb mij gerept
om te verklaren, dat het niets an
ders dan een geintje was. En ben
mezelf verder trouw gebleven".
ILVERSUM (GPD) - „De
/akte van de KRO zit hem
et in het feit dat we niet ge-
>eg kwaliteit in huis zouden
;bben, maar in het feit dat we
et goed programmeren. De
ie keer staan we aan de top,
andere keer ergens onder
in". Gerard Hulshof is sinds
?gin dit jaar programmaleider
levisie en opvolger van Ad
angebent. Hij staat in zijn
euwe functie aan de voor
rond van grote veranderingen
d televisiegebied.
oor
enate van Iperen
maf april volgend jaar komt het
trde televisienet in de lucht. Ge-
>lg daarvan is dat de zes A-omroe-
:n ieder twee tv-avonden ter be-
hikking zullen krijgen op een
iste zender. KRO. NCRV en VA-
zullen samen Nederland 1, en
VRO, TROS en Veronica Neder-
nd 2. De KRO heeft de maandag
vrijdag toegewezen gekregen en
oet het in zijn programmering
jnemen tegen AVRO en TROS.
evreesde concurrenten, meent
ulshof. Hij had het liever opgeno-
ien tegen Veronica, „want die om-
tep mikt per definitie niet op het
abliek, waar de KRO zijn kracht
indaan moet halen'.
Het is in de visie van Hulshof van
vensbelang dat zijn omroep een
eleid op langere termijn ontwik-
slt en minder aan het toeval over
at. „We moeten veel meer gaan
oen aan continuiteit en herken-
aarheid. En we moeten in de nieu-
re situatie eigenlijk kunnen be-
:hikken over ten minste twee pro-
ramma's, waarna bijna de helft
an het publiek kijkt. Program-
la's dus als Cosby, Sonja, Zeg 'ns
.a en de Soundmixshow".
In zijn algemeenheid is Hulshof
an mening dat de KRO zijn blik
leer moet richten op een breder
ubliek dan nu het geval is. „Pro-
ramma's als Brandpunt, De Ver
an m'n bedshow, Applaus en Ge-
ane zaken worden eigenlijk alle-
ïaal voor hetzelfde deel van de be-
olking gemaakt. De mensen, die
ïts hoger opgeleid zijn, belangstel-
ng hebben voor informatie, lezers
an Trouw, De Volkskrant of de
IRC. Ik heb liever dat we ons met
nze informatieve programma's
ok richten op mensen die het Al-
emeen Dagblad, Libelle of Mar
riet lezen. Want: „Als je met je
•rógramma's maar een klein deel
an het publiek bereikt, dan doe je
>et niet goed".
Hoewel de financiële situatie bij
e KRO-televisie niet direct zorge-
Het schilderij, uit de Arles-perio-
de van de meester, zal op 29 juni in
Londen onder de hamer komen.
Een Japanse verzekeringsmaat
schappij heeft onlangs voor tegen
de 80 miljoen gulden een zonne
bloemschilderij van van Gogh ge
kocht.
"Le Pont de Trinquetaille" is een
van vijf grote schilderijen die van
Gogh in oktober 1888 in het zuiden
van Frankrijk maakte en het is be
faamd om haar blauwen, perspec
tief en compositie. Het onderwerp
is de ijzeren brug over de Rhone in
Aries. In een brief aan zijn broer
Theo schreef Vincent over de pe
riode waarin hij Le pont de Trin
quetaille schilderde: „Ik heb meer
dan eens een doek van formaat 30
op één dag gedaan, maar dan zat ik
hier van 's ochtends tot zonsonder
gang, uitgezonderd een hapje. Ik
ben halfdood van het werk van vo
rige week."
Het schilderij hangt sinds drie
jaar in het Metropolitan Museum
of Art in New York, in bruikleen
van de familie Siegfried Kramars-
ky. De familie kocht het in 1932 en
het werd vlak voor de Tweede We
reldoorlog uit Nederland naar de
Verenigde Staten gebracht.
Nieuwe KRO-man Gerard Hulshof:
dat we niet goed programmeren'.
lijk is, voorziet Hulshof toch grote
problemen in de nabije toekomst.
Sponsoring als middel om pro
gramma's te kunnen betalen, wijst
hij echter in de meeste gevallen af.
„Het kan zeker niet bij amuse
ment, want dat heeft geen journa
listieke traditie. Je kunt je bij de
keuze van onderwerpen maar al te
gemakkelijk laten leiden door het
aanbod van een sponsor. Actuali
teitenprogramma's zouden er wel
tegen kunnen, daar gelden tenmin-.
ste de gouden regels van de journa
listiek zelf, maar ook dan ben ik er
huiverig voor. Sponsoring van
kunstprogramma's kan daarente
gen wel, we hebben dan tenminste
nog geld om ze uit te kunnen zen
den".
Volgens Hulshof is het van het
grootste belang dat de Nederland
se omroepen erin slagen hun pro
gramma-aanbod zó samen te stel-
'De zwakte van de KRO zit in het feit
len, dat de kijkers niet gemakkelijk
geneigd zullen zijn over te schake
len. „We moeten toe naar 'avondjes
televisie', die één geheel vormen.
Ik durf te wedden dat als we in
staat zijn die drie netten straks
goed te vullen, we 80 procent van
het kijkpubliek voor ons land kun
nen behouden. De meesten vinden
nu eenmaal de eigen taal, de eigen
actualiteit en de eigen artiesten be
langrijk".
Voorlopig heeft Hulshof alle ver
trouwen in het nieuwe drie-netten-
systeem. Maar hij vindt wel dat op
het moment dat AVRO, TROS en
Veronica op de commerciële toer
gaan, ook de KRO die weg op moet
gaan. „We moeten één systeem van
regels blijven hanteren. Want ge
beurt dat niet, dan gaat iedereen
weer naar sluipwegen zoeken om
zijn eigen programma betaald te
krijgen. En dat is vreselijk".
NEW YORK (UPI) - Het veiling
huis Christie in New York heeft
woensdag bekendgemaakt dat het
een schilderij van Vincent van
Gogh, "Le pont de Trinquetaille",
op de markt brengt. Het verwacht
er de op één na hoogste prijs uit de
geschiedenis voor te krijgen.
Haarlemmerstraat 157. Leiden
Tel' 071-146459
