Veel meisjes zwanger door onwetendheid
Heitje voor karweitje
zeker geen slavenarbeid'
Wat je moet weten over vakantiewerk
MUSEUMPRIJSVRAAG
Anderwijs
Zomerzegels
met museum
prijsvraag
HOOFDPRIJS: 4 DAGEN LONDEN
DONDERDAG 23 APRIL 1987
PAGINA 21
PAGINA VOOR JONGEREN
Eindredactie Paul de Tombe
Telefoon 071-144941, toestel 242
Seksuele voorlichting in Amerika slecht
Hoewel de Verenigde Staten
(VS) van Amerika bekend staan
als een modern en verlicht land,
is daarvan weinig te merken als
het om seks tussen tieners gaat.
In Amerika is seks voor tieners
nog een taboe, als we weten
schappers moeten geloven die
daar onderzoek naar hebben ge
daan. Het gevolg is dat door de
onwetendheid bijvoorbeeld het
aantal geboorten bij moeders
van 15 tot en met 19 jaar zeven
keer zo hoog is als bij ons in Ne
derland.
In een boekje dat de polikli
niek voor geboorteregeling van
het Leidse Academisch Zieken
huis ter gelegenheid van haar 15-
jarig bestaan liet verschijnen, is
te lezen dat in de VS 96 van de
1000 (blanke) meisjes tussen 15
en 19 jaar zwanger worden. In
Nederland zijn dat er 14. Overi
gens hebben de onderzoekers
voor blanke meisjes gekozen om
dat zij dachten dat het veel hoge
re cijfer onder de zwarte meisjes
te verklaren is uit armoede, racis
me, uiteenvalen van gezinnen en
dergelijke.
Dat verschil zit 'm er niet in dat
Nederlandse tieners vaker met
elkaar naar bed gaan dan de
Amerikaanse: volgens de onder
zoekers zijn er wat dat betreft
niet zo veel verschillen. Het
komt doordat in Amerika sek
sualiteit in het openbaar slecht
bespreekbaar is en er minder
voorlichting en hulpverlening is.
Nederland is wat dat betreft pre
cies het tegenoverstelde van de
VS. In Nederland komen zwan
gerschappen onder jonge moe
ders dan ook steeds minder vaak
De onderzoekers werd ook
duidelijk dat het geringe aantal
in Nederland voor een belangrijk
deel te danken is aan een toene
mend gebruik van betrouwbare
voorbehoedsmiddelen: dus niet
periodieke onthouding en coïtus
interruptus ('voor het zingen de
kerk uitgaan'). Desondanks ge
bruikt toch nog twintig procent
van de tieners geen anti-concept
iemiddel bij de eerste keer.
Volgens de wetenschappers ra
ken veel meer Amerikaanse dan
Nederlandse tieners zwanger
doordat het voor Amerikaanse
jongeren het belangrijk is om
seksueel contact te hebben als je
'erbij wilt horen'. "Ik maak liever
mijn verkering uit, dan dat ik te
gen mijn zin met mijn vriend
naar bed moet", is een uitlating
die van de Nederlandse nuchter
heid getuigt. Een Nederlandse
tiener zei dit tijdens een uitzen
ding over sex van het Ikon-pro-
gramma 'Snuiters'
De Amerikaanse mentaliteit is
duidelijk anders, dat blijkt al
thans uit enkele voorbeelden. In
1982 probeerde het ministerie
van volksgezondheid aldaar bij
voorbeeld een verordening aan
genomen te krijgen, waarin on
der meer stond dat door de over
heid gesubsidieerde klinieken
ouders van meisjes van 17 jaar en
jonger moesten inlichten als de
tieners een recept voor voorbe
hoedsmiddelen kwamen halen.
Deze verordening werd uiteinde
lijk door de rechter onderuit ge
haald, maar het geeft te denken,
vooral ook over de behoudende
regering-Reagan
Op de televisie in de VS is anti
conceptie nog steeds een smerig
woord, zo blijkt. De Amerikaan
se vereniging voor Verloskunde
en Gynaecologie heeft eens ge
probeerd spotjes voor jongeren
te laten uitzenden, waarin een
verstandig gebruik van voorbe
hoedmiddelen werd aangepre
zen. De drie grote televisiesta
tions weigerden ze uit te zenden.
Tot slot is het verhelderend te
melden dat in de VS voorbe
hoedsmiddelen nogal eens 'ge
vaarlijk' worden genoemd. Pil en
spiraal zouden dodelijk kunnen
zijn. Veel vrouwen geloven dat
de gevaren van voorbehoeds
middelen voor de gezondheid
groter zijn dan een ongewenste
zwangerschap. Hoe halen ze het
in hun hoofd, zou je zeggen.
Deelnameformulieren voor deze prijsvraag van het Comité voor de Zomerpostzegels zijn
verkrijgbaar bij de Zomerzegelstands (op postkantoren e.d en in de musea. Met dank aan
PTT post en Joh. Enschedé en Zonen
Het affiche voor de museumprijsvraag
- De stichting Comi-
tee voor zomerzegels' heeft naast
de jaarlijks terugkerende zomer-
postzegel actie (van 7 tot 31 mei),
dit jaar een museumprijsvraag
georganiseerd.
Over zomerzegels betaal je der
tig cent extra. Van de totale op
brengst binnen de provincie gaat
vijftig procent naar culturele en
sociale projecten die van lokaal
belang zijn. De commissarissen
van de koningin adviseren het
Comitee hoe het geld het best te
besteden is. Ook gaat een deel
van de opbrengst naar landelijke
instellingen die een nationaal be
lang hebben.
Zo gaat er jaarlijks ook een bij
drage naar musea. De museum
consulent adviseert welk mu
seum steun nodig heeft en in
welke mate. Bijvoorbeeld als de
catalogus moet worden gewij
zigd of de collectie aangevuld.
Hierdoor is er een band ontstaan
tussen musea en het komitee
voor zomerzegels.
Twee stagaires bij het Comitee
voor zomerzegels hebben nu een
museumprijsvraag bedacht,
waarbij extra geld binnen komt
voor de musea. De belangstelling
voor musea wordt vergroot en de
verkoop van zomerzegels bevor
dert. Want de zomerzegels zijn
nu niet alleen in het postkantoor
en bij plaatselijke comitee's te
krijgen, maar ook in de meeste
musea. Bij musea waar te weinig
personeel in dienst is of waar een
postkantoor op de hoek zit, wor
den geen zegels verkocht maar
wel de wedstrijdkaarten. Ieder
een kan hieraan meedoen, daar
wordt rekening mee gehouden
door de jury. Je moet slechts zes
vragen over musea invullen en
een rijmpje of slagzin bedenken.
Een eigen postzegelontwerp te
kenen in plaats van het rijm mag
ook. Dat stuur je op met een zo-
merzegel (55 en 30 cent).
Een 4-daagse vliegreis voor
twee personen naar Londen is de
hoofdprijs. Maar ook een rond
vlucht boven Schiphol of andere
dagjes uit zijn te winnen.
Het Comitee voor de zomer
postzegels heeft al veel reacties
gekregen op de museumprijs
vraag. Een van de medewerk
sters van de stichting vertelt dal
het opmerkelijk is dat het vooral
mensen boven de achtien jaar
zijn die aan de wedstrijd mee
doen. Terwijl de prijsvraag voor
iedereen is bedoeld en het Comi
tee nog veel reacties verwacht.
Vooral voor de scholieren die dit
jaar eindexamen doen, komt de
tijd voor vakantiewerk er weer
aan. En hoewel het lang niet ie
dereen zal interesseren wat wel
mag en wat niet - het gaat meest
al op de eerste plaats om de ver
diensten - stelt de overheid aller
lei regels en beperkingen die op
vakantiewerk betrekking heb
ben.
Werken in de schoolvakanties
mag bijvoorbeeld alleen als je 15
jaar of ouder bent. Het is alleen
toegestaan om licht werk te
doen: werkende jongeren wor
den namelijk beschermd door
speciale regels en die gelden ook
voor vakantiewerkers.
Voor mensen onder de 18 jaar
zijn bepaalde soorten werk of
werkomstandigheden verboden.
Nachtwerk bijvoorbeeld mag
niet. In fabrieken en kantoren
mogen jongeren onder de 18 niet
werken tussen 18.00 en 7.00 uur.
In winkels, horecabedrijven en
de verpleging mogen ze niet tus
sen 19.00 en 7.00 uur werken.
Jongeren van J5 jaar die nog
leerplichtig zijn, mogen in de
schoolvakanties werken zonder
dat zij een zogenaamde 'arbeids
kaart' hebben. Jongeren onder
de 18 die niet leerplichtig zijn
moeten altijd beschikken over
zo'n arbeidskaart, ook als het om
vakantiewerk gaat. Die kaart is
op het gemeentehuis te krijgen.
Vanaf 15 jaar hebben
werkende mensen recht op het
minimumjeugdloon, als meer
dan eenderde van de normale ar
beidstijd wordt gewerkt, dus
meestal minstens 13 uur. Per be
drijfstak verschillen deze lonen,
maar voor ongehuwden zijn de
nettobedragen per week onge
veer: 15 jaar 110 gulden, 16 jaar
127, 17 jaar 145, 18 jaar 163, 19
jaar 185, 20 jaar 212, 21 jaar 245,
22 jaar 283 en 23 jaar en ouder 323
gulden, bij een volledige werk
week van vijf dagen.
Behalve recht op het mini
mumloon heeft de vakantrewer-
ker ook recht op vakantie en
vakantietoeslag. Wie bijvoor
beeld een maand werkt, heeft
recht op minstens een dag
vakantie: om precies te zijn 20/12
dag voor wie op 1 mei 1987 nog
geen 18 jaar is en 15/12 dag voor
wie ouder is. Bovendien heb je
recht op ten minste 7,5 procent
van het verdiende loon extra, de
vakantietoeslag.
Krijgen je ouders kinderbijslag
voor je, dan komt deze niet in ge
vaar als je niet meer dan 1400
gulden netto verdient. Meer in
formatie hierover geeft de Raad
van Arbeid. Mensen die een uit
kering op grond van de studiefi
nanciering genieten mogen als
vakantiewerker niet meer dan
2440,20 verdienen, anders kan
een korting op de toelage het ge
volg zijn. De Centrale Directie
Studiefinanciering in Groningen
kan hierover nadere informatie
verschaffen.
Als je vakantiewerk gaat doen
kan de vraag rijzen of je verze
kerd bent en of dat nodig is.
Krijg je van de werkgever een
keurig arbeidscontract dan zal
hij meestal sociale premies af
dragen. Dat betekent dat als je
ziek wordt, je aanspraak kunt
maken op een uitkering op
grond van de ziektewet. Toch
komt het voor dat vakantiewer
kers niet verzekerd zijn: vaak in
de agrarische sector, als mensen
daar niet langer dan 23 dagen
werken. Iets om even op te let
ten.
Vakantie werkers kunnen
soms ook nog eens geld terug
krijgen van het rijk. Bijvoor
beeld de premie voor zieken
fonds of ziektekostenverzeke
ring die je ouders hebben be
taald voor de periode dat je
vakantiewerk doet. Het zieken
fonds kan hierover informatie
verstrekken. Als op je vakantie-
loon in 1987 bovendien meer dan
200 gulden aan loonbelasting is
ingehouden, dan kun je dat van
de belasting terugkrijgen. Bij het
belastingkantoor is hiervoor het
zogenaamde T-biljet te krijgen.
Wie meer wil weten over het
werken in de vakantie kan voor
informatie terecht bij het Ar
beidsbureau. De Arbeidsinspec
tie kan meer vertellen over welk
werk je wel of niet mag doen en
de Loontechnische Dienst kan
antwoord geven op vragen over
lonen of vakantie(toeslag).
Kabouters, die aardige, behulp
zame mensjes, bestaan echt. In
de hele regio helpen ze deze
week bij huishoudelijke klussen.
Ze accepteren geen droge brood
korst als dank maar voor een
'heitje' (kwartje) zijn scouting-
jongeren wel te porren voor aller
lei huis-, tuin- en keukenklussen.
Met de inflatie in het achter
hoofd noemen sommige mensen
deze actie al 'een taak voor
knaak'. Mevrouw A. van der Lin
den, van de scoutinggroep Brit
tenburg in Katwijk, houdt het
echter op de oude, vertrouwde
kreet: een heitje voor een kar
weitje.
Ze vertelt dat de jongste deel
nemers van Brittenburg in de
leeftijdscategorie 5 tot en met 13
jaar afgelopen zaterdag al op stap
zijn geweest voor de actie. De
Rowans en Sherpa's, jongens en
meisjes van 14 tot en met 17 jaar,
zullen zaterdag nog een grote
klus klaren. Ze gaan dan auto's
wassen bij het clubhuis aan de
Zwarteweg en in de Kerkstraat.
Voor 7,50 gulden kan iedereen
zijn auto weer als nieuw laten
blinken. Moet de binnenkant van
de auto ook schoongemaakt wor
den, dan kost dat 2,50 gulden ex
tra.
Van der Linden: "Ik denk dat
er van Brittenburg zo'n 200 kin
deren meedoen aan de actie.
Exacte getallen kan ik niet geven
want de actie is nog niet afgelo
pen. En dat geldt ook voor het
eindbedrag. Ik schat dat we zo'n
1500 gulden ophalen. Als je ziet
hoeveel energie de kinderen in
'heitje voor een karweitje' ste
ken, dat is echt ongelooflijk. Ei
genlijk staat dat eindbedrag in
UTRECHT - Ben je volgend jaar
eindexamenkandidaat en maak
je je nu al zorgen over bepaalde
vakken? Dan kan een bijspijker
kamp bij de Vereniging Ander
wijs je wellicht helpen. Ander
wijs staat voor een groep studen
ten in Utrecht die tijdens de
kerst-, vooijaars- en paasvakan
tie kampen voor middelbare
scholieren organiseert. Marjolein
Masselink, woordvoerster van de
vereniging vertelt hoe dat in z'n
werk gaat.
"De naam bijspijkerkamp
klinkt wel heel Spartaans maar
we geven niet met de zweep in de
hand les. Op verschillende plaat
sen in Nederland huren we acco-
modaties. Niet al te duur en liefst
in de buurt van de natuur en win
kels. Overdag krijgen de leerlin
gen zo'n 6 uur les van studenten
van universiteiten en lerarenop
leidingen. We geven ook les tij
dens de feesdagen. Daarin zijn
we wel streng," lacht ze. "Die les
sen worden gegeven in kleine
groepjes van 2 of 3 leerlingen,"
vervolgt Maijolein. "Zo krijgt el
ke leerling de volle aandacht.
Deelnemers moeten hun eigen
leerboeken meenemen en aan de
hand daarvan krijgen ze les."
Op dit moment zijn 34 scholie
ren hun slechte cijfers aan het
bijspijkeren in kampen in Buren,
Schokland en Nijden. Elke mid
delbare scholier in Nederland
kan een kamp volgen mits hij of
zij maar slechte cijfers heeft. Je
hoeft niet per sé voor je eindexa
men te zitten. Naast de stu
die is er volop tijd voor spel en
ontspanning.
Volgens Marjolein zijn slechte
cijfers vaak te wijten aan een ver
keerde aanpak van het huiswerk
of ongeïnteresseerdheid. "We
proberen met de leerling een effi
ciënte manier te vinden om z'n
huiswerk te maken. We maken
leerlingen nieuwsgierig, zodat ze
zich weer gaan interesseren voor
de lesstof."
Over de reacties van de deelne
mers aan een kamp is Marjolein
zeer bescheiden. "Een week
kamp is vaak tekort om een ach
terstand in te halen. Maar de
meesten zijn heel tevreden en
gaan vol goede zin weer terug
naar school."
Als je meer wilt weten over de Vereni
ging Anderwijs, schrijf dan een brief
je naar postbus 13228, 3507 LE in
Utrecht of bel 030-521239
geen verhouding tot die energie
en het enthousiasme". Het geld
zal gebruikt worden om het te
kort van de bouw van het nieuwe
clubhuis te .dekken.
Slechte ervaringen, verhalen
over puur misbruik, zijn er vol
gens Van der Linden niet. "Oh,
nee, eerder het tegendeel. Soms
krijgen kinderen zomaar geld.
Dat vinden ze helemaal niet leuk
want ze willen wel het idee heb
ben er voor te hebben gewerkt".
Wel geeft ze toe dat 'de kleintjes'
minder geld krijgen dan de oude
ren. "Maar voor een kwartje een
hele tuin omspitten, nee, dat
komt gelukkig niet meer voor".
Ook F. Biesters van de Sleutel-
groep in Leiden heeft alleen
maar positieve ervaringen met
de heitjes-actie. "Het enige ver
velende gebeurde zo'n 3 jaar ge
leden. Toen moest een kabouter
de zolder van een huis opruimen.
Je had bijna een kapmes nodig
om door het spinrag heen te ko
men. Maar verder hoor ik alleen
maar leuke berichten," aldus
Biesters. Deze dagen gaat 'zijn'
groep in de wijk Oud-Voorscho
ten aan de slag. "Het is mooi
weer, dus ik verwacht dat het no
dige onkruid wel gewied moet
worden. En gras maaien natuur
lijk. Verder hebben mensen al
aangekondigd de afwas op te
sparen," vertelt Biesters. "Maar
echt grote of zware klussen ver
wacht ik niet. Dan kan ook niet
want het zijn allemaal kabouters
die op pad gaan, dus de leeftijds
groep van 6 tot en met 11 jaar".
De opbrengst van de actie wordt
hoogstwaarschijnlijk bestemd
om een nieuwe kooktent te ko
pen voor het zomerkamp. Bies
ters: "Onze oude bungalowtent
gaat nu al zo'n 20 jaar mee. Die is
nu echt aan vervanging toe. Het
zou te optimistisch zijn om te
verwachten de we met de op
brengst een tent kunnen betalen.
Maar alle kleine beetjes helpen".
Van de Lissese Kaninefaten
doèn de verkenners, de leeftijds
groep 11 tot en met 16 jaar, niet
mee. "Nee, die voelen zich te
groot," aldus mevrouw van Hou
ten. In Lisse klussen de welpen
tot aanstaande zondag. De op
brengst zal waarschijnlijk be
steed worden aan spelmateriaal
en nieuwe pannen om de kam
peeruitrusting weer op peil te
brengen. Van Houten verwacht
niet dat er buitensporige kar
weitjes moeten worden verricht.
"Nee, het gewone werk zoals de
straat vegen, afwassen en bood
schappen doen. Vorig jaar vertel
de een welp me hoogst veront
waardigd dat hij een heel vieze
wc moest schoonmaken. Maar
dat is zo ongeveer het meest
schokkende wat er ooit is voor
gekomen," besluit ze haar ver
haal.
Ouders, leiders en scoutingjon-
geren kunnen gerust zijn. Niet
elk karwei is even leuk maar
zwaar onderbetaalde 'slavenar
beid' hoeft niet meer verricht te
worden. Verhalen van kabouters
die 10 kilo aardappelen moeten
schillen, kunnen rustig naar het
rijk der fabelen worden verwe
zen. En wie zich afvraagt waar
om alle auto's en ramen zo mooi
'glimmen in het gebied tussen
Hillegom en Katwijk, weet nu
het antwoord: de 'kabouters' zijn
langsgeweest.
Goede* mwtë
jq whsêh een OHGineie P/esptf, mm
mwiM hog b/el v<an mbMl
cf eer] sHrMbM... v® fembw Wellicl#.N
5inds die war) een ets van
föwibrandt °Petn bazar
koelitztt&l H/eSoed-
de fuwmeiwarkteri stielen
- tlr
len tt de (Widen Ft nu komen
de mensen daaiDPAf-en \mwkr
au Altijd dAttie m&m
-Hoep cpzddtf heften we
hebtfn noö een jetgefc vakante
