Handelsoorlog brengt economische crisis nabij
Europarlement
tegen lagere
landbouwprijzen
Kernwapenindustrie Amerika
maakte enorme groei door
Weinig animo voor 'kleine' deeltijdbaan
Goede vooruitzichten
bij Tulip Computers
WOENSDAG 22 APRIL 1987
ECONOMIE
PAGINA 7
BRUSSEL (ANP) - De landbouwcommissie van het Europees
Parlement heeft gisteren in Brussel onverwacht een streep ge
haald door de prijsvoorstellen voor de landbouw van de Europe
se Commissie. Een meerderheid van de commissie pleit voor be
vriezing van de prijzen in plaats van prijsverlagingen. Bovendien
is men gekant tegen de voorgestelde heffing op olieën en vetten.
WASHINGTON - De Amerikaanse
kernwapenindustrie is één van de
twintig grootste bedrijven in dit
land. De voortdurende inspannin
gen van achtereenvolgende Ameri
kaanse regeringen om kernwapens
te moderniseren en de arsenalen te
vergroten heeft geleid tot de groei
van een tak van de militaire indus
trie, die goed is voor een jaaromzet
van 7,5 miljard dollar (bijna 16 mil
jard gulden) en die werk biedt aan
90.000 mensen. Dat blijkt uit een
onderzoek van een Amerikaanse
milieu-organisatie.
De kernwapenindustrie, of 'het
complex' heeft sinds 1945 onge
veer 60.000 kernkoppen gebouwd.
Op dit moment worden gemiddeld
vijf kernkoppen per dag geprodu
ceerd, terwijl dagelijks vier verou
derde wapens worden ontmanteld.
De analyse van het Amerikaanse
nucleaire militair-industriële com
plex is vervat in een 223 pagina's
dik rapport dat vandaag door de
actiegroep openbaar werd ge
maakt.
Het rapport is opgesteld door
vier onderzoekers uit Washington,
die worden gesteund door de Natu
ral Resources Defense Council,
een milieugroep uit New York. Het
rapport maakt deel uit van een
veelomvattender werk aan een 'en
cyclopedie' van de kernwapens in
de wereld. Het werk richt zich
vooral op het Amerikaanse minis
terie van energie dat verantwoor
delijk is voor het ontwerpen, tes
ten, produceren, assembleren» en
weer ontmantelen van kernwa
pens, die door het Pentagon wor
den gestationeerd.
Onzichtbaar
"Wij proberen enig licht te wer
pen op wat een enorme, maar toch
bijna onzichtbare industrie is ge
worden," aldus William Arkin, me
de-auteur en onderzoeker bij het
Instituut voor Beleidsonderzoek in
Washington. "Als het kernkoppen-
complex bij de Fortune 500 zou ho
ren, zou het ergens in de top 20
staan", meent mede-auteur en on
derzoeker Thomas Cochran. De
Fortune 500 lijst is de lijst van de
500 grootste bedrijven van Ameri
ka.
"Onder de regering Reagan, van
1981 tot 1987, zijn er naar schatting
11.000 kernkoppen en -bommen
van 10 types geproduceerd. Het
budget voor de kernkoppenpro-
duktie is gestegen van 3,4 miljard
dollar in 1981 naar meer dan 8 mil
jard dollar (begroot) voor het ko
mende jaar", illustreert Cochran
voorts de enorme groei van deze
industrietak.
Het onderzoek concludeert ook
dat de VS sinds 1945 71 soorten
kernkoppen hebben geproduceerd
voor 116 verschillende wapensys
temen. "Tweeënveertig types zijn
volledig buiten gebruik, zodat er in
de huidige voorraad 29 over zijn,"
stelt het boek.
Lopende band
Sinds het eind van de Tweede
Wereldoorlog is 'het complex' ont
wikkeld van een werkplaats voor
met de hand gebouwde atoom
bommen tot een moderne lopende
band-fabriek waar voortdurend
wordt gezocht naar kwalitatieve
Burgemeester J. Gmelich Meijling spreekt in Den Helder honderden ambtenaren toe. Zij protesteerden gisteren
tegen de afslankingsplannen bij defensie, waardoor zo'n 700 banen uoor burgerpersoneel zullen verdwijnen.
(foto ANP)
Volgens de Nederlandse land-
bouwspecialist Eisso Woltjer
(PvdA) ziet de meerderheid van
het Parlement meer in het uit pro-
duktie nemen van landbouwgrond
dan in prijsverlaging als middel
om de produktie in de hand te hou
den. De landbouwcommissie is
wel bereid voor bepaalde produk-
ten, zoals olijfolie, oliehoudende
zaden en soja, produktiedrempels
te accepteren. Komt de produktie
daarboven dan gaat de door de EG
gegarandeerde prijs omlaag.
De tamelijk verrassende afwij
zing van de heffing op olieën en
vetten berust volgens Woltjer op
een verschil van inzicht tussen de
Europese Commissie en belangrij
ke delen van het Parlement. De
commissie wil de opbrengst van de
heffing gebruiken om de enorme
tekorten in de sector olieën en vet
ten op te vangen. In het Parlement
bestaat de vrees dat dit uitloopt op
een regelrecht handelsconflict met
de Verenigde Staten. Toen de Brit
se conservatief James Elles voor
stelde de opbrengst dan maar te
gebruiken voor de hele Europese
landbouwsector verklaarde de
Commissie echter dat daarvoor de
goedkeuring nodig zou zijn van al
le twaalf nationale parlementen.
Het zou dan namelijk gaan om een
nieuwe algemene inkomstenbron
voor de EG. Na deze verklaring
stemden ook de oorspronkelijke
voorstanders van de heffing, die
Telefoon tegen
telefoontjes
AMSTERDAM (ANP) - Er
komt een speciaal telefoon
nummer waar mensen terecht
kunnen die verschoond willen
blijven van bedrijven of organi
saties die aan telefonische ver
koop doen. Een werkgroep met
daarin de PTT, het Direct Mar
keting Instituut Nederland
(DMIN) en de Postorderbond
voeren hierover overleg. De
verwachting is dat het telefoon
nummer volgend jaar in wer
king treedt, aldus directeur
F.H. van Dorst van DMIN.
Aanleiding is de groei die het
zogenoemde commercieel tele
foneren doormaakt. Steeds
meer mensen worden thuis ge
beld door allerlei commerciële
instellingen die iets willen ver
kopen of vragen hebben in ver
band met de afzet van hun pro-
dukt. „We moeten voorkomen
dat mensen zich gaan ergeren.
Daarmee is ook onze branche
niet gediend", aldus Van Dorst.
Staatslening
De staat gaat opnieuw de open
bare kapitaalmarkt op met een le
ning tegen een rente van 6,25 pro
cent met een looptijd van acht jaar.
De uitgiftekoers wordt op de da
tum van de inschrijving, 28 april,
vastgesteld op basis van de belang
stelling voor de lening. De inschrij
vingsdatum is 28 april. De lening
wordt in haar geheel afgelost op 1
juni 1995. Het wordt de zevende le
ning in successie die de staat uit
geeft tegen een couponrente van
6,25 procent.
Holland Aero Lines
De rechtbank in Rotterdam heeft
de op de luchthaven Zestienhoven
gevestigde Rotterdamse regionale
luchtvaartmaatschappij Holland
Aero Lines failliet verklaard. De
onderneming, die sinds eind de
cember geen vluchten meer uit
voert, verkeert al vanaf oktober in
financiële moeilijkheden. De fail
lissementsaanvraag was ingediend
door een personeelslid van de
HAL.
Infotheek
De Infotheek Groep mikt voor
dit jaar op een omzet tussen 115
miljoen en 140 miljoen gulden. Dat
zou een stijging van 60 tot 80 pro
cent inhouden ten opzichte van de
omzet van 65,7 miljoen over 1986.
Dat heeft het computerbedrijf, met
de hoofdvestiging in Leiden, be
kendgemaakt in een mededeling
over de opening van een vestiging
in Amsterdam.
Energievoorziening
Als Nederland tot aan het eind
van deze eeuw wil voldoen aan de
vraag naar energie moet het snel
een besluit nemen over nieuwe ko
lencentrales of andere vormen van
aanvullende energievoorziening.
De afhankelijkheid van olie en gas
moet blijvend worden verminderd,
zo schrijft het Internationale Ener
gie Bureau (IEA) in zijn jongste
rapport over het Nederlandse ener
giebeleid.
vooral in de zuidelijke landen van
de EG zijn te vinden, tegen.
Volgens Woltjer ging het vooral
om een tactische zet van de conser
vatieven. Het is bekend dat bij
voorbeeld het Britse parlement de
heffing altijd zal blokkeren. Wol
tjer verwacht dat de heffing het de
volgende maand tijdens de plenai
re zitting van het parlement toch
zal halen.
Japan wil in VS
computers kopen
TOKIO (Rtr/AFP/UPI) - De rege
ring van Japan overweegt super
computers van de Verenigde Sta
ten te kopen, om de wrijving op
handelsgebied tussen de VS en Ja
pan te verminderen. Van Japanse
regeringsfunctionarissen verno
men dat de Japanse minister van
handel, H^jime Tamoera, de bij
zondere handelsvertegenwoordi
ger van de VS, Clayton Yeutter,
heeft laten weten dat zijn regering
wellicht in de aanvullende begro
ting van later dit jaar geld opzij zal
zetten voor de aankoop van die
computers.
Yeutter is in Tokio om te praten
over de handelsproblemen tussen
de VS en Japan. Eind vorige week
besloten de VS de import van be
paalde elektronicaprodukten uit
Japan met een extra invoerheffing
van honderd procent te belasten,
omdat Japan zich niet zou houden
aan een halfgeleiderakkoord waar
in het toezegt zijn markt open te
zetten voor Amerikaanse micro
chips en niet langer meer chips te
dumpen.
Yeutter is niet ingegaan op het
dringende verzoek van Tamoera
om die extra invoerrechten in te
trekken. De VS moeten van Japan
het bewijs krijgen dat het zich
werkelijk houdt aan de halfgelei
derovereenkomst, zo zou Yeutter
hebben gezegd.
In Amerika is de rente weer aan
het stijgen. En de handelsoorlog
tussen Japan en de VS is, sinds
president Reagan vorige week
maatregelen aankondigde tegen
Japanse importen, inmiddels be
gonnen. Beide ontwikkelingen
brengen de toch al geringe econo
mische groei in de wereld ernstig
in gevaar. Eerder deze maand al
moest het Internationaal Monetair
Fonds zijn groeiramingen voor dit
jaar drastisch bijstellen. Voor de
industrielanden wordt nu gere
kend op een economische groei
van 2,3 procent. Dat is ruim onder
de drie procent die volgens het
IMF nodig is om de werkloosheid
in de westerse landen niet verder
te laten oplopen en de schulden
problemen van de derde wereld
landen beheersbaar te houden. De
nieuwe ontwikkelingen maken de
vooruitzichten er niet beter op.
Van verschillende kanten is al ge
waarschuwd voor een wereldwijde
economische recessie.
door
Nicole Lucas
De verhoging van de rentetarie
ven hangt nauw samen met de da
ling van de dollarkoers, waarvan
het einde nog niet in zicht lijkt. De
afgelopen twee jaar zijn de belang
rijkste industrielanden erin ge
slaagd de 'dure' dollar (eind 1984
moest in Nederland bijna vier gul
den voor de Amerikaanse munt
worden betaald) aanzienlijk in
waarde te laten dalen. Dat gebeur
de vooral na het zogenaamde Pla-
za-akkoord van september 1985.
De landen van de zogeheten Groep
DEN HELDER (ANP) - Vierdui
zend man burgerpersoneel van de
fensiebedrijven in Den Helder heb
ben gistermiddag geprotesteerd te
gen het besluit van de regering om
tussen nu en 1990 minstens 700 ba
nen voor burgerpersoneel bij de
fensie in die stad te schrappen. De
protestbijeenkomst was georgani
seerd door de ambtenarenvakbon
den CFO, AbvaKabo en Ambtena-
rencentrum.
van Vijf (G-5, Frankrijk, Groot-
Brittannie, Japan, West-Duitsland
en de VS) besloten toen dat de cen
trale banken zouden gaan ingrij
pen om de dollarkoers omlaag te
brengen. Een spectaculaire daling
was het gevolg.
Effect
In februari van dit jaar vond de
G-5 het welletjes. Afgesproken
werd de wisselkoersen zoveel mo
gelijk te houden op het niveau van
dat moment. Dat zogenaamde Lou-
vre-akkoord werd begin deze
maand nog eens bevestigd. Het ef
fect daarvan is voorlopig echter ge
ring, want van een stabiele ontwik
keling van de wisselkoersen is de
laatste weken absoluut geen spra
ke. Het vertrouwen in de dollar
lijkt nagenoeg verdwenen. Japan
se beleggers beginnen hun beleg
gingen in Amerikaanse staatsobli
gaties massaal te verkopen. De Ja
panners zijn de belangrijkste fi
nanciers geweest van het Ameri
kaanse tekort op de begroting. Te
rugtrekking van Japanse beleggers
omdat zij de dollar te ver gezakt
vinden, kan betekenen dat de
Amerikanen in de problemen ko
men bij de financiering van hun
overheidstekort. Tenzij zij er op
korte termijn in slagen de over
heidsuitgaven drastisch te beper
ken en/of de inkomsten danig te
vergroten. Dat lijkt niet erg waar
schijnlijk. De enige manier om het
dan voor Japanners en anderen
aantrekkelijk te houden in de VS
te beleggen is een verhoging van
de rente. Een aantal Amerikaanse
banken heeft daarmee inmiddels
een begin gemaakt. Voor de econo
mische groei is dat echter aller
minst gunstig.
De demonstranten werden onder
meer toegesproken door de burge
meester van Den Helder, J.C. Gme
lich Meijling. Hij wees op de enor
me gevolgen die het banenverlies
zou hebben op de gehele plaatselij
ke economie.
Volgens de burgemeester
strookt dit afslankingsbeleid hele
maal niet met de door staatssecre
taris Van Houwelingen van defen
sie vorig jaar voor de verkiezingen
Via de daling van de dollarkoers
is de afgelopen twee jaar gepro
beerd meer evenwicht te brengen
in de wereldhandel. De VS hebben
(al jaren overigens) een enorm te
kort op de handelsbalans: ze voe
ren, met andere woorden, veel
meer in dan uit. Daar tegenover
staan landen als Japan en West-
Duitsland, waarvoor het omge
keerde geldt. Door de dollar min
der duur te maken is geprobeerd
daar verandering in te brengen.
Dat maakt de Amerikaanse pro-
dukten in het buitenland immers
goedkoper (de export van de VS
kan dus stijgen), terwijl buiten
landse produkten in de VS duur
der worden (dus minder import).
Zo zou het althans in theorie moe
ten gaan. In de praktijk is het effect
van de goedkopere dollar op het
handelstekort van de Amerikanen
echter zeer beperkt gebleven. Ge
deeltelijk komt dat door de uitblij
vende vraag uit ontwikkelingslan
den. Die gaan gebukt onder hoge
bankschulden en lage prijzen voor
de door hen geëxporteerde grond
stoffen, waardoor de mogelijkhe
den om Amerikaanse goederen
(ook al worden die goedkoper) te
importeren zeer beperkt zijn. Ge
deeltelijk komt dit ook door de
agressieve politiek van de nieuwe
geïndustrialiseerde landen als Tai
wan en Korea. Die hebben hun
munt gewoon in verhouding tot de
dollar in waarde laten dalen, zodat
de Amerikanen daar geen concur
rentievoordeel uit konden halen.
En ten slotte speelt ook een rol
dat het Amerikaanse bedrijfsleven
slecht functioneert. Er is te weinig
goed opgeleid personeel en er
wordt te weinig gezocht naar nieu
we produkten en efficiëntere pro-
gedane toezegging dat er voor 553
miljoen gulden door de rijksover
heid in Den Helder zou worden
geïnvesteerd.
De commissaris van de koningin
in Noord-Holland, R. de Wit, heeft
in een schrijven zijn solidariteit
met de het protest in Den Helder
betuigd. In ons land werken bij de
fensiebedrijven in totaal 28.000
burger-ambtenaren.
duktiemethoden. Met andere
woorden: ondanks de goedkope
dollar kunnen Amerikaanse pro
dukten slecht concurreren met
produkten van elders.
Hoewel dat ook in de VS zelf in
middels wel wordt erkend, geven
de Amerikanen er de voorkeur aan
de oorzaken voor het grote han
delstekort elders te zoeken. Nadat
een handelsconflict met de EG
(over landbouwprodukten) op het
allerlaatste moment kon worden
afgewend hebben de Amerikanen
het de laatste weken vooral ge
munt op de Japanners. Die worden
als de grote schuldigen aangewe
zen voor het (te) geringe effect van
de goedkopere dollar. De Amerika
nen beschuldigen de Japanners er
van produkten op de Amerikaanse
markt te dumpen (onder de kost
prijs te verkopen) en de eigen
markt voor goederen van elders ge
sloten te houden. Vorige week vrij
dag besloot president Reagan tot
tegenmaatregelen. Hij kondigde
extra importheffingen aan op een
aantal Japanse produkten. Daar
door worden oder meer kleu-
rentv's, zakrekenmachines, ge-
luids- en videobanden twee maal
zo duur.
De EG reageerde onmiddellijk
op de Amerikaanse actie met de
mededeling dat ze maatregelen
heeft klaarliggen voor het geval Ja
pan nu zijn export naar Europa
gaat verleggen. Tegenmaatregelen
van Japanse kant zijn tot nu toe
achterwege gebleven. Dat neemt
echter niet weg dat de handelsoor
log inmiddels een feit is. En het is
nog maar de vraag of president Ro
nald Reagan en zijn Japanse ambt
genoot Yasuhiro Nakasone, als zij
elkaar op 29 april in Washington
ontmoeten, dat tij kunnen keren.
AMSTERDAM (ANP) - De directie
van Tulip Computers verwacht
voor de komende jaar een voort
gaande groei. In 1986 verdubbelde
de nettowinst voor het vierde
achtereenvolgende jaar om op een
niveau van f 9,2 miljoen te belan
den. De omzet groeide met ruim
negentig procent tot f 95 miljoen.
Directeur F. Hetzenauer zei giste
ren te verwachten binnen vier tot
vijf jaar te zullen behoren tot de
vijf grootste computerfabrikanten
van Europa. De omzet zal dan circa
Ultimatum voor
busbedrijf ZWN
ROTTERDAM (ANP) - De Ver-
voersbond FNV heeft de directie
van het streek vervoerbedrijf Zuid-
West-Nederland (ZWN) gister
avond een ultimatum gesteld tot
vrijdagmiddag twaalf uur. In dat
ultimatum stelt de bond zich ach
ter de eisen waarvoor de ZWN-
chauffeurs, die de vaste lijndienst
op Voorne-Putten onderhouden,
afgelopen vrijdagavond in staking
zijn gegaan.
Bijna alle 484 buschauffeurs leg
den spontaan het werk neer om te
protesteren tegen de toenemende
agressie, vooral tijdens de avond
diensten. Uit protest tegen vooral
grote groepen disco- en buurthuis-
bezoekers, die op weg naar huis
hun agressie op de buschauffeur of
andere passagiers botvieren, wei
gerden de chauffeurs van de ZWN
het afgelopen Paasweekeinde
avonddienst te draaien.
De bond heeft zich nu onverkort
achter de eisen van de chauffeurs
gesteld, zoals uitbetaling van ge
staakte uren, geen rancunemaatre
gelen tegen de chauffeurs, betere
controle op de bussen en aanstel
ling van een rayonchef in Spijke-
nisse voor de opvang van agressie
slachtoffers. Verder wil de bond
dat er op scholen een voorlich
tingscampagne wordt gestart om
de toenemende agressie tegen te
gaan.
Als de eerste vier eisen niet voor
het verstrijken van het ultimatum
worden ingewilligd, zullen Voor-
ne-Putten en een deel van Zuid-
Holland het komend weekeinde
het opnieuw zonder openbaar ver
voer moeten stellen, aldus Van
Zeist.
Beide hebben immers te kampen
met aanzienlijke problemen op het
thuisfront. Reagan, fel tegenstan
der van wat voor handelsbelemme
ringen dan ook, zal zijn door de
Irangate-affaire danig aangetaste
populariteit waarschijnlijk niet
nog meer in de waagschaal willen
stellen door koste wat kost aan die
vrije handel te blijven vasthouden.
Ook de speelruimte van Nakasone,
die enkele weken geleden bij loka
le verkiezingen een nederlaag leed,
is beperkt. En net als in de VS,
gaan ook in Japan steeds meer
stemmen op om kwaad met kwaad
te vergelden.
Een aantrekkelijk perspectief is
dat allerminst. Het opkomend pro
tectionisme zal de groeicijfers van
de wereldhandel laag houden. Een
wereldwijde economische crisis,
waar niet alleen de westerse lan
den, maar vooral de ontwikke
lingslanden het slachtoffer van zul
len zijn, ligt dan in het verschiet.
verbeteringen.
De ontwikkeling van geavan
ceerde systemen, als de met 10
kernkoppen uitgeruste MX-raket,
de Trident en de kruisraket, vereist
steeds lichtere en krachtigere
kernkoppen. Daardoor zijn de bud
getten voor onderzoek en produk
tie van nucleair materiaal voortdu
rend gestegen.
De belangrijkste centra voor on
derzoek en ontwerp zijn de labora
toria van Los Alamos en Sancia in
New Mexico en Lawrence Liver-
more in Californië.
Het boek stelt verder dat de VS
op dit moment beschikken over
100 ton plutonium voor kernwa
pens en over 500 ton hoog verrijkt
uranium. Tot een aantal reactors
kort geleden om veiligheidsrede
nen werd gesloten, werd per jaar
door het complex 2,1 ton pluto
nium geproduceerd.
De Amerikanen hebben sinds
1945 meer dan 820 kernwapens la
ten exploderen. Hun gezamenlijke
explosieve kracht bedroeg 173 me
gaton TNT, of 13.000 Hiroshima-
bommen.
een half miljard gulden bedragen.
Hetzenauer piekert er niet over
om buiten Europa te gaan produ
ceren. Ook onderdelen worden zo
veel mogelijk van Nederlandse, of
desnoods Europese toeleveran
ciers betrokken. „Het is van belang
voor het behoud van de Europese
industrie dat we zoveel mogelijk
bij elkaar inkopen. Alleen als een
onderdeel helemaal niet hier is te
krijgen, moeten we noodgedwon
gen naar Azië of Amerika."
Het huidige marktaandeel van
Tulip in Nederland van 15 16 pro
cent (zes procent in 1985) zal, naar
het zich laat aanzien, in 1987 verder
klimmen. Binnen vijf jaar ver
wacht Tulip in Europa een markt
aandeel te hebben van acht tot tien
procent en zodoende dicht op de
hielen van concurrenten IBM en
Olivetti te zitten.
Volgens het marktonderzoekbu
reau International Data Corpora
tion heeft Tulip op de Nederlandse
microcomputermarkt voor (semi-
)professionele toepassingen een
vooraanstaande plaats. Dit is te
danken aan enerzijds de sterke
groei van het aantal opdrachten
vanuit de overheid en het bedrijfs
leven. Anderzijds groeide het aan
tal verkooppunten in ons land van
110 in 1985 tot 134 in 1986, zo staat
in het jaarverslag.
- De omzet in het buitenland is vo
rig jaar verdubbeld ten opzichte
van 1985. Dit komt met name door
de uitbreiding van de distribu
tiekanalen in West-Duitsland,
Frankrijk, Zwitserland, Denemar
ken, Spapje en België. Inmiddels
zijn eigen vestigingen geopend in
Duitsland en Frankrijk.
Toch akkoord
in Westduitse
metaalindustrie
BONN/AMSTERDAM (GPD) - In
de Westduitse metaal is de afgelo
pen nacht na meer dan twaalf uur
onderhandelen toch nog een cao-
akkoord bereikt. De achterban van
werkgevers en werknemers bera
den zich vandaag over het resul
taat. Aangenomen wordt dat zij het
akkoord zullen aanvaarden en dat
zo een bijna onvermijdelijke
geachte staking is voorkomen.
Werkgevers en werknemers
kwamen overeen dat de werkweek
voor de bijna vier miljoen metaal-
werknemers in twee fases wordt
verkort van nu 38,5 uur naar 37 uur
in 1989. Verder worden de lonen en
salarissen dit jaar met 3,7 procent
verhoogd, in april. 1988 twee pro
cent en in 1989 met 2,5 procent.
De werknemers eisten invoering
van de 35 urige werkweek met be
houd van loon. De werkgevers wil
den niet verder gaan dan een ar
beidstijdverkorting met een half
uur plus een loonsverhoging van
2,7 procent. De werkgeversvoorzit
ter noemde het na afloop jammer
dat de werkweek opnieuw zal wor
den verkort, maar hij vond het een
groot voordeel dat er de komende
drie jaar rust zal heersen aan het
werkfront. IG-Metaal voorzitter
Steinkuhler zei dat het compromis
te verdedigen is. Volgens hem heb
ben de werkgevers erkend dat de
werkeloosheid alleen door arbeids
tijdverkorting is te bestrijden.
Vooral de IG-Metaal zat bij de
onderhandelingen in een lastig
parket. In de eerste plaats zat de
35-urige werkweek er deze cao-on
derhandelingen nog niet in, in de
tweede plaats is de te verdelen
koek kleiner door de afnemende
economische groei en in de derde
plaats had men rekening te houden
met de veranderde stakingswet.
Vorig jaar veranderde de centrum
rechts regering in Bonn de sta
kingswet zo dat indirect door een
staking getroffen werknemer geen
geld uit de sociale fondsen krijgt
als de cao-eisen voor zijn bedrijf in
hoofdzaak gelijk zijn aan die voor
het bedrijf waar wordt gestaakt.
Grote stakingen zijn daardoor voor
de vakbonden niet meer te betalen.
Dat maakte de stakingsbereidheid
er natuurlijk niet groter op, maar
IG-Metaalvoorzitter Steinkuhler
had zijn achterban toch al gemobi
liseerd voor een harde strijd. Het
compromis van afgelopen nacht
betekent dat het zo ver niet zal ko
men.
DEN HAAG (GPD), - De vaste, full-time baan
blijft duidelijk favoriet onder werknemers, po
pulairder ook dan de deeltijdbaan. Alleen de
omvangrijke (meer dan 30 uur) deeltijdbaan
kan de concurrentie met volledige baan aan.
Tijdelijke en 'flexibele' arbeidscontracten zijn
weinig in trek, aldus een vandaag gepubli
ceerd rapport van de Organisatie voor Strate
gisch Arbeidsmarktonderzoek (OSA), een
door de regering ingesteld onderzoekinstituut.
Voor het onderzoek zijn vierduizend mensen
ondervraagd over hun gedrag op de arbeids
markt.
Deeltijdbanen zijn vooral onder vrouwen in
trek, waarbij opvalt dat de 'kleine' deeltijdba
nen vooral worden bezet door laag opgeleide
vrouwen. Een deeltijdbaan van tenminste der
tig uur is vooral aantrekkelijk voor beter opge
leide vrouwen. Een dergelijke werkweek is
blijkbaar minimaal nodig om een interessante
baan te krijgen met enig perspectief op een
verdere carrière, zo concluderen de onderzoe
kers.
Van deze groep deeltijdwerksters wil toch
nog 12 procent liever de hele week werken,
maar daar staat tegenover dat eenderde van de
vrouwen met een full-time baan de voorkeur
geeft aan een omvangrijke deeltijd-baan. Van
de mannelijke full-timers wil slechts 12 pro
cent in deeltijd gaan werken, zij het liever niet
korter dan 30 uur.
Mensen veranderen de laatste jaren weer
makkelijker van baan, zo staat in het rapport.
Het wisselen van baan, wat tussen 1980 en
1983 duidelijk stagneerde, is sinds 1984 toege
nomen van 14 tot 19 procent van de onder
vraagden. Die verandering van werkkring gaat
minder vaak gepaard met een tussenliggende
periode van werkloosheid. Maar in vergelij
king met het sneller wisselen van baan door
werkenden, blijft het aantal niet-werkenden
dat een baan vindt beduidend achter, zo schrij
ven de onderzoekers.
Twaalf procent van de mannen zou korter
willen werken, zij het niet minder dan 30 uur.
De onderzoekers sluiten dan ook niet uit dat in
de toekomst wellicht meer vrouwen in banen
komen die nu nog door mannen worden bezet.
Dat betekent dat het aantal mannelijke deel
tijdwerkers zal toenemen, evenals het aantal
volledig werkende vrouwen.
Zwart werk
De helft van de mensen die 'zwart' werken,
incasseert bij elkaar 90 procent van het totaal
dat aan zwarte verdiensten wordt uitbetaald.
Het gaat dan om bedragen van meer dan vier
honderd gulden per maand. De andere helft
van de zwartwerkers moet zich met veel min
der tevreden stellen: de meesten ontvangen
niet meer dan twee tientjes tot honderd gulden
per maand, zonder dat de belastingdienst en
sociale fondsen daarvan op de hoogte zijn.
Een kwart van de ondervraagden zegt wel
eens zwart te hebben gewerkt. Het zwart
werken is, aldus het rapport, een 'mannen
zaak'. Vrouwen besteden er wel meer tijd aan,
namelijk maandelijks 18 uur en mannen ge
middeld 11 uur. Tweederde deel van de bevol
king wijst de illegale bijverdiensten niet af.
Maar mensen veranderen op dit punt nogal
eens van mening, zodat niet kan worden ge
sproken van aanwijsbare delen van de bevol
king, die het wel of niet zo nauw nemen.
