'Verkoper in wetenschappelijke
boekhandel mag geen pocher zijn'
Nieuwe stichting
voor bejaarden
met problemen
Oplossing knelpunten aangeven
ileidsch
dagblad:
ZATERDAG 4 APRIL 1987
Bielke na bijna 40 jaar uit het vak
LEIDEN - Een boekverkoper
mag geen pocher zijn. Zeker in een
wetenschappelijke boekhandel is
het zaak de klant beknopt en eer
lijk te vertellen wat een bepaald
boek te bieden heeft, zonder de in
druk te wekken er alles van te we
ten. Wie de schijn ophoudt alles
van een wetenschappelijk werk te
weten, wordt yrijwel direct door de
klant zelf gestraft.
door
Henk van der Post
De kracht fi van een boekhande
laar is juist ëen tipje van de sluier
op te lichten van het boek waar
door de klant zich globaal een in
druk kan vdrwerven. Zo beschrijft
H.P. Bielke zijn vak als boekhan
delaar en boekverkoper. Gisteren
heeft hij ojfflcieel afscheid geno
men als mede-directeur van de we
tenschappelijke boekhandel Kooy-
ker aan de Nieuwe Rijn. Hij heeft
er 18 jaar gewerkt. Tezamen met
werkzaamheden bij andere bedrij
ven heeft hij er bijna 40 jaar opzit
ten in de uitgeverij- en boekhan
delswereld.
"Ik heb veel kennis opgedaan in
de boekenwereld, zonder zelf veel
boeken te lezen. Want lezen, daar
voor moet je tijd hebben. En een
boekhandelaar heeft net zo veel of
net zo wéinig tijd om dat te doen
als ieder ander. Mensen denken
wel dat jè veel leest, maar ingewij
den weten beter. Een boekhande
laar is een intermediair tussen
schrijvet en lezer. Van de algeme
ne, meestal beknopte informatie
steek jé veel op. Die geef je ook
door aan de klant. Maar boeken le
zen, dat is een luxe net als voor ie
der ander".
Dienstbaar zijn, dat is volgens
Bielke1 de belangrijkste kwaliteit
van personeel in een boekhandel.
Want slecht personeel is de dood
steek voor het bedriif waar Ripiv*»
al lang werkt. Dus geen leuterende
personeelsleden in een hoek van
de zaak, maar attente, creatieve
mensen die klanten met zorg tege
moet treden en zakelijke informa
tie bieden. "Maar niet pochen met
de geringe kennis die de verkoper
op basis van een beschrijving van
de uitgever heeft, want in een we
tenschappelijke boekhandel ko
men mensen met zoveel specialis
tische kennis dat ze de pochers
daarmee om de oren kunnen
slaan".
Hazepad
Herman Paul Bielke, geboren in
1925 te Zeist. Jongste telg van een
gezin van vijf kinderen. Als vijf-ja
rige knaap vertrok hij met zijn fa
milie naar Suriname. Zijn vader
was zendeling van de Hernhutters
en werd in verband met die werk
zaamheden naar Zuid-Amerika ge
zonden. Bielke herinnert zich die
jaren als bijzonder prettig: de lan
ge, hete zomers en de geweldige
plonsbuien die soms ineens na vijf
minuten net zo snel ophielden als
ze waren beeonnpn
Zo'n zeven jaar later keerde het
gezin Bielke terug naar Nederland.
Vader werd predikant in Haarlem
en junior bezocht in die stad de
middelbare school. Tijdens de oor
log moest hij zijn opleiding afbre
ken en vanwege de Arbeitseinsatz
vluchten. Als jonge man van onge
veer 18 jaren liep hij namelijk risi
co in Duitsland te werk te worden
gesteld. Hij trok naar de Achter
hoek en verbleef ruim een jaar te
Barchem bij boer Braak Hekke.
"Ik ga via het hazepad naar
Duitsland". Een zinsnede die niet
veel mensen begrijpen. Bielke
doelt op het traject Utrecht-Arn
hem, de route die door de meeste
Duitsers werd gekozen om Neder
land aan het einde van de oorlog te
verlaten, de weg werd dus als haze
pad gebruikt.
Vlak na de oorlog is hij als vrij
williger werkzaam geweest in het
Boskamp te Huis ter Heide. In dat
barakkenkamp, waar tijdens de
oorlog Duitse officieren verbleven,
heeft hij gewerkt als verzorger van
NSB-kinderen van wie de ouders
vanwege hun wandaden waren op
gepakt.
Als man van een jaar of 20 had hij
de zorg over zo'n 40 jongens in de
leeftijd van 10 tot 12 jaar. Voorwaar
geen gemakkelijke opgave, maar
Bielke kijkt er met plezier op te
rug. Zo'n grote groep kinderen in
slaap krijgen was voor hem niet
het grootste probleem. In die jaren
was hij fervent klarinetspeler en te
gen slapenstijd zette hij een aantal
slaapdeuntjes in. Dat sorteerde ef
fect. Tot 1948 heeft Bielke zich - zo
als hij dat zelf noemt - met de op-
voederij beziggehouden.
Indonesië
Als 23-jarige stapte hij op een ge
geven dag de Hoofdstad Boekhan
del Amsterdam aan de Kalver-
straat binnen met de vraag of daar
wellicht een baantje voor hem was.
Het was volgens Bielke geen toeval
dat hij zijn toekomst in die hoek
zocht. Hij had een algemene, cultu
rele interesse voor boeken, iets wat
hem van huis uit was meegegeven.
Hij werd aangenomen, maar pakte
een jaar later al zijn biezen: "Het
was me teveel een algemene loop
zaak met weinig vaste klanten".
Het vak heeft hij geleerd bij de
academische boekhandel Schol-
tens en Zoon te Groningen. Hoe
wel hij in de tussentijd de vakop
leidingen boekhandel en uitgeverij
(totaal drie jaar) had gehaald, wa
ren er voor hem daar geen promo
tiekansen: "Er werkte een groot
aantal veelbelovende krachten en
aangezien ik de jongste was, had ik
niet veel kans daar hogerop te ko-
Hij sloot een vijf-jarig contract
met de firma G.C.T. van Dorp Co
Initiatief van Leidenaars:
LEIDEN - Zelfstandig wonende
ouderen in Leiden die behoefte
hebben aan 'lichte' thuiszorg, kun
nen hiervoor te weing terecht bij
de instanties die deze vorm van be
jaardenhulp bieden, zoals de stich
ting Dienstencetrum voor Ge-
coöordineerd Bejaarden werk, In-
terkruis, en de stichting Gezinsver
zorging.
door
Simone van Driel
Door gebrek aan personeel en fi-
naciële middelen richt de aandacht
van deze organisaties zich vooral
op de zware gevallenbijvoorbeeld
mensen die bedlegerig zijn. Oude
ren die zichzelf redelijk kunnen
redden, maar wel hulp behoeven
bij bijvoorbeeld douchen en aan-
en uitkleden, vallen hierdoor bui
ten de boot.
Bovenstaand beeld van hoe het
er met de thuiszorg in Leiden voor
staat, is afkomstig van Yvonne van
Wieringen. "Dieptreurig", is de
kwalificatie die ze aan die situatie
geeft. Bij constateringen alleen
heeft ze het evenwel niet gelaten.
Van Wieringen, verpleegster van
beroep en lid van de commissie
voor het ouderenbeleid van de
PvdA, heeft met hulp van Jolanda
Boehlee, eveneens verpleegster, de
stichting 'Thuiszorg voor Bejaar
den Leiden' opgericht. Doel is de
wat thuiszorg betreft tussen wal en
schip gerakende ouderen de hel
pende hand te bieden.
Het aantal ouderen in Leiden
voor wie de stichting uitkomst kan
bieden is ongeveer 600, zo heeft
Van Wieringen uit de door de
PvdA-commissie geleverde cijfers
geleerd. "Leiden telt 13.000 zelf
standig wonende bejaarden, van
wie 7000 problemen hebbèn. En
van die 7000 zijn er 600 die echt
moeilijkheden hebben met de da
gelijkse verzorging. Nu zijn er wel
dagverblijven, zoals Rijn en Vliet,
maar er zijn veel ouderen die daar
niet naar toe gaan".
Een indicatie van de concrete be
hoefte aan het werk van de stich
ting Thuiszorg kregen beide dames
afgelopen week. Het huis-aan-huis
uitzetten van informatiestencils in
de Kooi en Zuid-West leverde bin
nen vier dagen 46 reacties op van
ouderen die van de diensten van de
stichting gebruik willen maken.
Van Wieringen en Boehlee zijn van
die grote respons in zo korte tijd
geschrokken. "Het is schrikbarend
hoe hog de nood in Leiclen is".
AfhankelijK
De vele klachten over de thuis
zorg die Van Wieringen onder
meer bereikten via bejaardencen
trum Groenhoven waar ze tot voor
twee maanden werkte, vormden de
basis voor de gedachte dat hieraan
iets moest worden gedaan. "Kijk,
op het moment dat mensen zich
aanmelden voor thuiszorg, bete
kent dat vaak dat ze al heel 'ver'
zijn; ze hebben er vaak lang mee
gewacht. Hulp vragen betekent im
mers dat je afhankelijk wordt. Ze
hebben dus hulp nodig, maar voor
ze die krijgen, moeten ze eerst door
een papiermolen heen".
"Ik vind dat daarin verandering
moet komen. Alle ouderen moeten
direct hulp kunnen krijgen als ze
daarom vragen". Weinig heeft ze in
dat licht op met het door minister
Brinkman gepropageerde 'sociaal
elan'. Het streven dat in de Neder
landse samenleving zijn (herintre
de te laten doen, is volgens haar al
leen al tot mislukken gedoemd om
dat iets belangrijks over het hoofd
zou worden gezien: "Gezegd wordt
dat kinderen net als vroeger hun
ouders moeten gaan verzorgen.
Maar omdat de mensen steeds lan
ger leven, heb je dus zonen en
dochters van 62 die hun 80-jarige
ouderes moeten gaan helpen. Die
kinderen zijn soms zlef al aan hulp
toe".
Van Wieringen dacht toen ze zich
voor de thuiszorg voor ouderen
wilde gaan inzetten, niet onmiddel
lijk aan het oprichten van een ei
gen stichting. Ze besloot pas zelf
iets op poten te zetten, vertelt ze,
nadat ze geen van de bestaande in
stanties in Leiden die aan thuis
zorg doen, voor haar ideeën kon in
teresseren. Een van die ideeën was
dat de desbetreffende organisaties
veel meer moeten gaan samenwer
ken, zodat van de beperkte midde
len optimaal gebruik wordt ge
maakt. Onder meer dacht ze aan
grootscheepse ontbossing in het
oerwoud aan folders die de ver
schillende organisaties de Leidse
ouderen volgens haar gezamenlijk
doen toekomen. "De voorlichting
aan ouderen is ontzettend slecht",
stelt ze.
Folders
"Zo is het bij veel mensen onbe
kend wat de wijkverpleging alle
maal doet en dat ze daar terecht
kunnen als ze bijvoorbeeld een
douchebeurt willen hebben. En
dan die berg folers: een folder over
Tafeltje Dekje, folders over bejaar
den woningen, folders over wonen
in een verzorgingstehuis - de oude
ren snappen er geen bal van. Dat
kan veel simpeler. Laten ze één
wegwijzer maken voor bejaarden
waar alles in staat, in eenvoudig
Nederlands. Dat is ook nog goed
koper".
Yvonne van Wieringen (links) en Jolanda Boehlee i
schrikbarend hoe hoog de nood is".
i de stichting Thuiszorg i
Op papier ziet de stichting Thuis
zorg voor Bejaarden er heel mooj
uit, maar Van Wieringen en Boeh
lee moeten nog wel geld in de vorm
van een startsubsidie zien los te
krijgen van de gemeente. Een aan
vraag hiertoe is inmiddels inge
diend. Ze denken alles bij elkaar
400.000 gulden nodig te hebben.
Het is namelijk wel de bedoeling
dat de bij de stichting werkende
- Van Wiereingen en Boeh
lee kunnen thans rekenen op de
hulp van nog vier anderen - niet he
lemaal voor niks aan de slag gaan.
"Ik vind dat dit gewoon betaald
moet worden. Ja, het is wel een
hoop geld, maar weet je wat een
bed in een verpleegtehuis kost?
Zeventigduizend gulden. En dat
maal 600. Dat is dus veel duurder.
En men wil toch dat de ouderen zo
lang mogelijk zelfstandig blijven
woneniueii noge subsidie is vól
gens het tweetal ook nodig om de
bijdrage voor de ouderen zo laag
mogelijk te houden. Ze denken aan
een bedrag van vier gulden per
week.
Ouderen die van de diensten van
de stichting gebruik willen maken,
kunnen zich in verbinding stellen
met Yvonne van Wieringen
(140134) of Jolanda Boehlee
(214850).
Inspectie over beheersplan 'Rijnland':
LEIDEN - "Het Hoogheemraad
schap van Rijnland moet duidelijk
aangeven wanneer de knelpunten
wat betreft het waterkwaliteitsbe
heer zijn opgelost. In het huidige
waterkwaliteitsbeheersplan i£ dat
niet gedaan". Dit stelt de inspec
teur van de regionale inspectie
voor de milieuhygiëne, dr.
P.H.J.Th. Vervegaert. Volgens de
inspectie kan het hoogheemraad
schap bestaande knelpunten (zoals
de rioolzuiveringsinstallaties in
Leiden-Zuidwest en Alphen die
nogal wat stankoverlast veroorza
ken) voortvarender aanpakken. De
inspectie heeft dan ook haar goed
keuring aan het beheersplan ont
houden.
Het waterkwaliteitsbeheersplan is
een uitvloeisel van de Wet veront
reiniging oppervlaktewater. De
wet draagt de waterschappen op
zo'n plan op te stellen. Vervegaert
benadrukt dat inspectie ejen zake
lijk verschil van inzicht heeft met
het hoogheemraadschap. "Het be
heersplan is op zich een open stuk.
Er wordt niet in verbloemd op wel
ke plaatsen de waterkwaliteit
slecht is en wat er allemaal nog
moet worden gedaan om het te ver
beteren. Dat heeft er in het verle
den nogal eens aan ontbroken".
Vervegaert wijst er bovendien op
dat de kwaliteit van de zuiverings
installaties vaak buiten de schuld
van de waterschappen slecht is.
"In de jaren zeventig hebben de
schappen een aantal installaties
van de gemeenten overgenomen,
daar waren soms heel krakkemik
kige bij". Het Hoogheemraadschap
van Rijnland heeft het volgens de
inspecteur nog eens extra moeilijk
omdat het zijn verzorgingsgebied
weinig groot oppervlaktewater
heeft, maar juist veel polderwater.
"Het is gunstiger wanneer afvalwa
ter op een groot wateroppervlakte
wordt geloosd.
Het meningsverschil tussen in
spectie en hoogheemraadschap
spitst zich toe op de lijn Alphen -
Leiden. Volgens de inspectie heeft
het tekort aan zuiveringscapaciteit
in Alphen tot gevolg dat het water
in de Zegerplas (een recreatiege
bied) vuiler is dan volgens de pro
vinciale normen mag. "De installa
ties in Alphen veroorzaken stan
koverlast en de Zegerplas is een
'soepie' en dat is toch niet aan
vaardbaar voor een recreatiepias",
meent Vervegaert. Ook in Leiden
Zuid-West bestaan veel klachten
over de overlast van de rioolzuive-
ringsinstallatie. Er zyn wel wat
maatregelen genomen om de stank
te verminderen, maar de situatie is
nog verre van optimaal.
Dat de situatie in Alphen en Lei
den verbetering behoeft, wordt
overigens niet weersproken door
het hoogheemraadschap. Rijnland
heeft echter de prioriteiten op an
dere punten gelegd en een top tien
gemaakt van de werken die de ko
mende jaren worden uitgevoerd.
In een eerdere reactie op de kritiek
van de inspectie liet het hoog
heemraadschap weten dat het be
leid er op is gericht om een redelijk
evenwicht te vinden tussen de
doelstellingen en de lasten die
daarvoor aan de burgers en het be
drijfsleven in rekening worden ge
bracht.
Vervegaert staat echter een andere
aanpak van de problemen voor.
"Streef er in de eerste plaats naar
in 1995 de knelpunten uit de we
reld te hebben en kijk dan vervol
gens wat het kost".
De inspectie overlegt intussen nog
steeds met het hoogheemraad
schap over de aanpassing van het
plan. "Wy willen wat uitgebreider
gemotiveerd hebben waarom wy
ongelijk zouden hebben. Mis
schien dat het overleg er ook toe
leidt dat er meer begrip komt voor
onze opvattingen".
Studentenbond
dient klacht in
tegen 'Mare'
LEIDEN - De Leidse Studenten-
bond heeft van het universitaire
weekblad 'Mare' rectificatie geëist
van een deel van de de berichtge
ving in de uitgave van 2 april over
de mede door de bond georgani
seerde studentendemonstratie te
gen het nieuwe studiefinancie
ringsstelsel in Den Haag. Komt
Mare aan die eis niet (tijdig) tege
moet, dan onderneemt de bond ju
ridische stappen. Voorts zal de
LSB bij de Raad voor de Journalis
tiek een klacht indienen tegen Ma-
re-redacteur Quirien van Koolwijk.
Volgens de LSB heeft Mare over
de demonstratie onjuist bericht.
De klacht richt zich op de volgende
zinsnede in een door Van Koolwijk
gemaakt foto-onderschrift: "Er
gingen stenen door de ruiten van
de parlementsgebouwen en er
werd een deur van het Kamerge
bouw ingetrapt". By navraag, zo
stelt de bond in een persbericht,
spraken zowel de afdeling voor
lichting van de Tweede Kamer als
de voorlichter van de Haagse poli
tie dit bericht tegen. Volgens de
laatste was slechts sprake geweest
van een incidentje, waarbij een
deurtje is 'ingedrukt'.
De LSB zegt in het persbericht al
geruime tijd onvrede te hebben
met de berichtgeving in Mare. "De
activiteiten van de studentenbewe
ging worden stelselmatig gene
geerd en gekleineerd met stem
mingmakende, onvolledige en on
juiste berichtgeving", zo schrijft de
bond. De organisatie zegt al diver
se keren te hebben overwogen juri
dische stappen te ondernemen om
dat Mare op deze wijze schade zou
toebrengen aan onder meer het
werk van de studentenbeweging
en de goede naam van de Leidse
Studentenbond.
voor een baan in Indonesië. In no
vember 1951 vertrok hy naar dat
land. Hij werkte in boekhandels in
Djakarta en Bandung, maar moest
het contract - met goedkeuring van
zijn baas - wegens problemen in
het land verbreken. Terug in Ne
derland, kreeg hij een baan te Lei
den, bij de bekende drukkerij A.W.
Sijthoff aan de Doezastraat. Na 14
jaar werd hij door de directie van
Kooyker benaderd om daar een
baan te accepteren. Sinds 1978
maakte hij deel uit van de drie
hoofdige directie waarvan toen
ook J. Lut en F. J. Arkenau deel uit
maakten. De heer Lut is vorig jaar
met de vut gegaan. Arkenau blijft
voorlopig enig en algemeen direc
teur.
Groei
Bielke was speciaal belast met
de algemene afdeling van de boek
handel. Het resultaat mede daar
van is de sinds twee jaar bestaande
winkel aan de Nieuwe Rijn 13, vlak
naast de wetenschappelijke boek
handel. En die algemene boekhan
del, in hoofdzaken te verdelen in
literatuur, kunst, geschiedenis en
talen, is volgens Bielke door uitge
vers bestempeld als een van de
beste van Nederland.
"De panden aan de Nieuwe Rijn
lopen wat ingewikkeld in elkaar
over. Aan de achterzijde grenst het
complex aan De Burcht. In 1970
werkten er nog 20 medewerkers.
Dat aantal is gegroeid tot 55. Sinds
1978 is de omzet verdubbeld.
Kooyker exporteert boeken naar
50 landen en importeert boeken uit
meer dan 100 landen. En dat ge
beurt allemaal via die ene ingang
aan de Nieuwe Rijn", zegt Bielke
niet in de laatste plaats om even
duidelyk te maken dat het hoog
tijd wordt dat er een ingang bij
komt aan de zijde van De Burcht,
maar het gemeentestuur maakt
problemen. Sinds kort heeft Kooy
ker ook een vestiging aan het Leid-
seplein bij het AZL.
Mensen zijn belangrijk voor Biel
ke. "Dat zal er ook wel mee te ma
ken hebben als je voor zo'n vak
kiest. Ik heb ook altijd veel geleerd
van klanten die op hun terrein veel
meer wisten dan ik. Ik heb geleerd
dat een eerlijke presentatie over
watje mensen te bieden hebt, door
klanten wordt gewaardeerd. En nu
ik met vut ga, heb ik eindelijk zelf
eens tijd om te gaan lezen. En dat is
wat ik ook ga doen: lezen, lezen en
nog eens lezen. Vooral literatuur".
Gistermiddag heeft hij tijdens
een door het bedrijf aangeboden
receptie afscheid genomen van col
lega's, vrienden en bekenden. Tij
dens die bijeenkomst ontving hij
de gouden speld van de Vereeni-
ging ter bevordering belangen des
Boekhandels.
Gemeente wil
crisisgroep
voor opvang
vluchtelingen
LEIDEN - De gemeente Leiden
wil een crisisgroep vluchtelinge
nopvang instellen. Deze groep
moet het contact tussen de ge
meente en de verschillende hulp
verlenende instaties in goede ba
nen leiden en adviezen uitbrengen
over de verschillende mogelijkhe
den voor de noodopvang en bege
leiding van asielzoekers.
De begeleiding, huisvesting en
maatschappelijke zorg voor asiel
zoekers, is een taak van de ge
meente. De begeleiding gebeurt
overigens via de Nederlandse Ver
eniging van Vluchtelingen (NVV).
Leiden stelt, naast de huivestings-
mogelijkheden die de NW heeft,
jaarlijks zes huizen ter beschikking
voor vluchtelingen. Voor de op
vang van Tamils worden nog eens
vier woningen toegewezen. We
gens de grote toeloop van vluchte
lingen en voor de vervanging van
vijf plaatsen aan de Hooigracht, is
de gemeente nu dringend op zoek
naar andere huisvestingsmogelijk
heden.
Daarby komt nog eens dat een aan
tal in Leiden geregistreerde asiel
zoekers niet voldoen aan de eisen
van de VNN en daarom niet op de
gebruikelijke wijze kunnen wor
den opgevangen. Ook in het Cen
trum Onderdak is niet voldoende
plaats. Daardoor bestaat de kans
dat deze vluchtelingen moeten
worden opgevangen in 'pensions',
iets wat volgens de gemeente kan
leiden tot 'onmenselijke' toestan
den omdat de asielzoekers worden
samengepropt in kleine en gevaar
lijke ruimten.
De crisisgroep moet nu onder meer
kijken of noodopvang wenselijk en
mogelijk is in Leiden. Voorwaarde
is wel dat er ook inderdaad een
garantie wordt gegeven dat een
dergelijke opvang inderdaad tijde
lijk is. Het rijk zou voor zo'n garan
tie moeten zorgdragen. De crisis
groep moet ook onderzoeken hoe
veel asielzoekers Leiden redelij
kerwijs kan huisvesten, gezien de
grootte van de stad en de capaciteit
van de begeleiding en maatschap
pelijke zorg. De gemeente zou dan
met het rijk afspraken kunnen ma
ken over vaste aantallen asielzoe
kers die onderdak in Leiden wor
den geboden.
