'Ramp kerncentrale
niet op te vangen'
Elsevier aast op bedrijven VS
IBM gaat namaak te lijf
Winst Hoogovens keldert
Braks wil chips bij
vee laten inplanten
EG: handelsblokkades
met VS steeds groter
Actie tegen legbatterij
VRI.TDAG 3 APRIL 1987
ECONOMIE
PAGINA 7
Onderzoek technische universiteit:
EINDHOVEN/BRUSSEL (GPD/ANP) - De rampenplannen voor de kerncentrales in
Borssele en Dodewaard schieten tekort, vooral wanneer de bevolking - na een ernstig
ongeval - wordt bedreigd door radio-actieve straling. Er is in feite slechts sprake van een
beperkte mogelijkheid tot evacuatie en daarbij kunnen zich tal van problemen voordoen.
De wetenschapswinkel van de
Technische Universiteit Eindho
ven heeft dit vastgesteld in een gis
teren gepubliceerd rapport 'Strate
gische rampenplanning voor kern
centrales'. De rampenplannen, zo
wordt geconcludeerd, zijn er uit
sluitend op gericht om op korte
termijn de schade voor de lichame
lijke gezondheid te beperken. De
doeltreffendheid van die plannen
is beperkt en er wordt geen reke
ning gehouden met milieu-, econo
mische en sociale gevolgen.
Verwarring
De alarmregelingen voor Borsse
le en Dodewaard, zo stelt het rap
port, bevatten slechts zeer algeme
ne afspraken voor waarschuwing
en organisatie. Amerikaanse ram
penplannen zijn in dit opzicht veel
gedetailleerder. Gebreken in de
rampenplannen zullen de bevol
king in verwarring brengen. Dat
wordt nog eens verergerd doordat
de activiteiten van de betrokken
ministeries onvoldoende op elkaar
zijn afgestemd, menen de onder
zoekers.
Zij stellen dat er, behalve meer
mogelijkheden tot evacuatie van
de bevolking, schuilgelegenheden
moeten komen, luchtfilters, jo-
diumtabletten en andere medische
faciliteiten, ook om onnodige
stress te voorkomen.
Aanbevolen wordt verder om -los
van de exploitant- het proces in de
kerncentrale te laten bewaken en
een meetnet aan te leggen voor de
omgeving. Tenslotte moeten, vol
gens de onderzoekers, de plannen
voor het gebied rond de kerncen
trale tot een geheel worden samen
gesteld.
Doel
De staking in de vier kerncentra
les in Doel, vlakbij Antwerpen, be
gint in België en Nederland steeds
meer zorgen te baren. Alle deskun
digen beweren dat er geen enkel
gevaar voor de veiligheid bestaat,
maar dat kan veranderen als de sta
king nog veel langer gaat duren.
Voorlopig is er volgens de Belgi
sche overheid en de directie geen
reden om tot stillegging van de
centrales over te gaan.
Al twee weken is vrijwel het vol
tallige personeel van de vier kern
centrales in staking uit protest te
gen het voorstel van de directie
voor een nieuwe cao. De stakers en
de vakbonden hebben vanaf het
begin van de acties gesteld dat zij
de veiligheid van de centrales zul
len garanderen. Voorlopig draaien
zij door, maar in de praktijk bete
kent dat dat niet meer dan 150 man
kader- en kantoorpersoneel de vier
centrales draaiende houden.
DEN HAAG (ANP/GPD) - Het mi
nisterie van landbouw bestudeert
de mogelijkheid bij slachtvee een
chip te laten inplanten om de her
komst van dieren te achterhalen
die met groeihormonen zijn inge
spoten. De implantatie kost per
dier een tientie.
Minister Braks van landbouw
bracht dit gisteren naar voren tij
dens mondeling overleg met de
vaste kamercommissie voor land
bouw. Het oormerken van de die
ren heeft echter voorlopig nog de
voorkeur van de minister. De iden
tificatie en registratie van slacht
dieren is nog niet sluitend, maar de
controle is verscherpt. "We gaan
toe naar een compleet bevolkings
register voor dieren", aldus Braks.
De registratie is van belang voor
onder meer de strijd tegen inspui-
ting van slachtvee met groeihor-
België
De herkomst van 'bewerkt'
slachtvee is aldus eenvoudiger te
achterhalen. Inspuiting met groei
hormonen is verboden in Neder
land in verband met het gevaar
voor de volksgezondheid. Onlangs
nog moest een veehouder uit El-
burg hiervoor terechtstaan voor de
Arnhemse rechtbank. Per 1 januari
1988 wordt een algeheel verbod
binnen de EG op het gebruik van
groeihormen van kracht.
Minister Braks meent dat de
overheid in de strijd tegen het ge
bruik van groeihormonen bij run
deren aan de winnende hand is. Of
schoon er sprake is van het ontwik
kelen van steeds meer inventieve
methoden voor het gebruik van de
ze preparaten, is de ontwikkeling
van steeds betere onderzoeks- en
controlemogelijkheden een suc
ces, zo deelde de minister mee.
De Kamercommissie stemde in
met de plannen tot bestrijding van
het hormoongebruik in de veehou
derij. Ook het in letterlijke zin oor
merken van de runderen, zowel de
slachtrunderen als de funderen in
de melkveehouderij, werd van de
zijde van de Kamercommissie in
stemmend begroet.
BRUSSEL/LONDEN (ANP/AP) -
De Europese Gemeenschap be-,
schuldigt de Verenigde Staten er
van een groot aantal handelsbeper-,
kende maatregelen in stand te hou
den. De Europese Commissie pu
bliceerde gisteren een lijst van der
tig van dergelijke maatregelen die
door de Amerikaanse regering zijn
genomen. Ook in 1985 werd al eens
een dergelijk lijst opgesteld. Het
aantal handlesbarrteres is sinds die
tijd aanzienlijk gestegen, volgens
de EG.
Een woordvoerster van de Com-*
missie kon gisteren zelfs niet by"
benadering zeggen hoeveel schade
Europese bedrijven lijden door de
Amerikaanse maatregelen. De lijst
is volgens haar gepubliceerd om
juist op het moment dat het Ameri
kaanse congres zich buigt over
nieuwe protectionistische maatre
gelen duidelijk te maken dat de EG
niet de enige is die zich schuldig
maakt aan 'oneerlijke handels-
praktijken'.
De VS ?ijn de belangrijkste han
delspartner van de Europese Ge
meenschap. Met een waarde van
133 miljard dollar (circa 265 miljard
gulden) vertegenwoordigde de
handel met de VS in 1986 bijna een
vijfde van de handel van de EG
met de rest van de wereld. De afge
lopen jaren is het handelsover
schot met de VS fors groter gewor
den. Tussen 1984 en 1986 liep het
Duitsland
Het aantal werklozen in West-
Duitsland is in maart met 75.392 af
genomen. Eind vorige maand ston
den er 2,412 miljoen mannen en
vrouwen als werkloos geregiste-
reerd, dat is 9,6 procent van de be
roepsbevolking, zo heeft het West-
duitse arbeidsbureau vrijdag be
kendgemaakt. De vermindering
van de werkloosheid was slechts
half zo groot als in maart van het
afgelopen jaar.
Gasprijs
De aardgasprijs voor grootver
bruikers gaat in het tweede kwar
taal van dit jaar met 3,7 cent om
hoog. De prijs voor een kubieke
meter bedraagt dan 20,9 cent voor
een gemiddelde grootverbruiker
met een afname van 10 tot 50 mil
joen kubieke meter per jaar. Dat
heeft de Gasunie donderdag be
kendgemaakt. Ook de gasprijs
voor tuinders gaat omhoog. Per
kubieke meter betalen zij in het
tweede kwartaal 20,6 cent. De van
stookolie afgeleide aardgasprijzen
voor grootverbruikers zijn de laat
ste jaren aan hevige schommelin
gen onderhevig geweest.
Bouwcao
De algemene ledenvergadering
van het Nederlands Verbond van
Ondernemers in de Bouwnijver
heid (NVOB) heeft met grote moei
te ingestemd met het vorige week
bereikte principe-akkoord voor
een nieuwe cao voor de 250.000
werknemers in de bouw. De ach
terban van het NVOB - de grootste
werkgeversorganisatie in de bouw
- had vooral problemen met de af
spraken over verdere arbeidstijd
verkorting van 38 naar 37 uur, zo
deelde het verbond gisteren mee.
overschot op tot ruim 100 miljard
gulden.
Japan
De Britse regering wil de in Lon
den gevestigde Japanse financiële
bedrijven als banken, verzeke
ringsmaatschappijen en effecten
makelaars treffen met vergeldings
maatregelen als drukmiddel om de
handelsgeschillen tussen Groot-
Brittannië en Japan op te lossen.
Het plan is om vergunningen voor
dergelijke bedrijven in Londen in
te trekken als niet een gelijk aan
deel aan Britse financiële institu
ten in Japan mag worden geves
tigd. In de Londense City, het fi
nanciële centrum van de hoofd
stad, zijn 58 Japanse bedrijven ge
vestigd.
Aanleiding voor deze actie is de
vergeefse poging van het Britse be
drijf Cable and Wireless PLC om
voet aan de grond te krijgen op de
Japanse telecommunicatiemarkt.
Justitie, rijkspolitie en de Alge
mene Inspectiedienst (AID) van
het ministerie van landbouw heb
ben nog geen spoor van de veertig
met hormonen behandelde runde
ren die dinsdag 17 maart spoorloos
verdwenen van een bedrijf in het
Zeeuwsvlaamse Heikant. Vermoe
delijk zijn de dieren in België ge
slacht. De veertig verdwenen die
ren maakten deel uit van een groep
van 130, die met hormonen was be
handeld.
De hormoonzaak kwam aan het
licht toen de AID maandag 16
maart bij een routineonderzoek in
het slachthuis van Haarlem op
vlees stuitte dat was behandeld
met de verboden groeihormonen
anabole steroïden, verboden groei
hormonen. Het vlees was afkom
stig van negentig runderen uit Hei
kant. Het spoor leidde via een vee
handel in het Noordbrabantse Din-
teloord naar het bedrijf van, waar
medewerkers van de AID inder
daad veertig besmette dieren aan
troffen, alsmede een partij verbo
den preparaten.
Voorlopig geen
ontslagen bij
volkshuisvesting
DEN HAAG (ANP) - Op het minis
terie van volkshuisvesting, ruimte
lijke ordening en milieubeheer
(Vrom) zullen dit en volgend jaar
nog geen ontslagen vallen. Hoewel
in het kader van de sanering van de
overheid wel arbeidsplaatsen zul
len verdwijnen, geeft Vrom zijn
ambtenaren de garantie dat ze dit
en volgend jaar in ieder geval nog
kunnen blijven. Vrom is het eerste
departement dat deze garantie aan
zijn ambtenaren geeft.
Het ministerie van Vrom moet in
de komende drie jaar dertien pro
cent van zijn ruim 7.900 ambtena
ren schrappen. Het grootste deel
hiervan zal via het afstoten van ta
ken naar particulieren afvloeien.
Het kadaster neemt met 600 amb
tenaren het leeuwendeel voor zijn
rekening. Voorts verdwijnen ba
nen bij onder meer de rijksgebou
wendienst, de rijksplanologische
dienst, personeelszaken, en op de
documentatie en de bibliotheek.
Eind volgend jaar zal de leiding
van het ministerie bekijken of ont
slagen in 1989 en 1990 eveneens
kunnen worden voorkomen. De
garantie voor 1987 en 1988 heeft tot
gevolg dat het ministerie uiterst te
rughoudend zal zijn met het aanne
men van nieuwe medewerkers. Va
catures zullen zoveel mogelijk
moeten worden vervuld door amb
tenaren van andere afdelingen,
eventueel na een om- of bijscho
ling.
BRAUNSCHWEIG - De pro-
duktie van chips in de Toshiba-
fabriek in het Westduitse
Braunschweig gebeurt met de
gebruikelijke voorzorgen tegen
stof, vet en dergelijke, wat re
sulteert in welhaast futuristi
sche omstandigheden. De foto
biedt een blik op de 1 megabit
chips, waarvan de Japanse
multinational de produktie wil
opvoeren van 100.000 tot
300.000 per maand. (foto anp>
Nettowinst met 21 procent gestegen
ARNHEM (ANP) - De Eurogroup
for Animal Welfare, een samenwer
kingsverband van dierenbescher
mingsorganisaties uit alle EG-lan-
den, heeft gisteren het startschot
gegeven voor een internationale
campagne tegen de legbatterij. De
organisaties eisen van de EG-land-
bouwministerraad onder meer een
yerbod op legbatterijen en het wet
telijk vastleggen van eisen, waar
aan de huisvesting van legkippen
moet voldoen.
Woordvoerders van de Stichting
Lekker Dier en de Dierenbescher
ming, die ons land in de Eurogroup
for Animal Welfare vertegenwoor
digen, pleitten gisteren op een
persconferentie in Arnhem voor
onderzoek naar alternatieve huis
vesting van legkippen. Verder wil
len de organisaties stimulering van
'diervriendelijke eiproduktie' door
een systeem van premies en heffin
gen. Een dergelijk systeem zou leg-
batterijbedrijven ontmoedigen en
de produktie en verkoop van
scharreleieren bevorderen.
MILJOENENORDER - De Ballast
Nedam Groep heeft voor 470 mil
joen gulden opdrachten ontvangen
van Saoedie-Arabië. Het gaat om
de uitvoering van drie projecten op
luchtmachtbases in Saoedi-Arabië,
heeft het bedrijf gisteren meege
deeld. In Dhahran en Khamis Mus-
hayt bouwt de onderneming com
municatiecentra. De derde order
omvat werkzaamheden op ver
schillende vliegvelden.
Lekker Dier is gisteren in super
markten begonnen met het plak
ken van stickers met het opschrift
'legbatterij - martelei' op verpak
kingen van batterij-eieren. Via
pamfletten wordt het publiek op
geroepen batterij-eieren te boycot
ten.
AMSTERDAM (ANP) - De uitge
versmaatschappij Elsevier wil
gaan uitbreiden in de Verenigde
Staten en Engeland. Dat is nodig
om ook in de toekomst verzekerd
te zfjn van een verdergaande groei.
Elsevier-topman P. Vinken zei dit
gisteren bij de presentatie van het
jaarverslag.
Verdere groei van de winst door
het verbeteren van de kwaliteit van
de bestaande winstbronnen heeft
bij Elsevier zijn limiet bereikt. De
huidige inspanningen kunnen niet
elk jaar opnieuw een winstgroei
van 20 procent opleveren. Het
overnemen van bedrijven zal daar
om voor verdere groei noodzake
lijk zijn, bij voorkeur in de VS en
Engeland, aldus Vinken.
Overblijven
Op de langere termijn verwacht
het bestuur dat steeds minder klei
nere uitgeverijen overblijven. Die
zal waarschijnlijk omstreeks het
jaar 2000 leiden tot het overblijven
van een tiental grote uitgeverscon
cerns in Europa en de VS. Er zijn
daarbij twee mogelijkheden. Else
vier gaat te zijner tijd op in een gro
ter geheel of fuseert met een aan
trekkelijke partner.
Elsevier blijft voorlopig uitzien
naar overnemingen, waarbij Enge
land en de VS de voorrang hebben.
Hoewel men daar naar wel uitziet
en die ook wel aankan, gaat het
meestal niet om grote acquisities,
maar om gemiddeld tien kleinere
per jaar. De 500 miljoen gulden die
het concern beschikbaar heeft,
branden volgens Vinken niet in de'
zak, maar Elsevier is wel gespitst
op een mogelijke grote, goede
overneming.
Om in de race te blijven heeft een
concern voldoende kasbronnen
nodig. In dat licht moet ook de aan
vraag voor notering van de aande
len in Zwitserland worden gezien
die leidt tot meer bekendheid in
het Alpenland en tot grotere ver
handelbaarheid van de aandelen.
Wellicht zal in een later stadium
ook Londen volgen, aldus Vinken.
Onderdelen
Het afgelopen jaar was voor Else
vier weer een goede periode. Ook
voor dit jaar wordt een toeneming
van de winst verwacht. De omzet,
ging in 1986 met drie procent om
hoog naar 1568 miljoen gulden, ter
wijl de nettowinst met 21 procent
steeg van 101 miljoen naar 123 mil
joen. Naast een van 0,72 tot 0,80
gulden verhoogd contant dividend
per aandeel van 1 gulden nominaal
krijgen aandeelhouders een uitke
ring in aandelen van 20 procent en
het bestuur hoopt over 1987 het di
vidend over het verhoogde kapi
taal te kunnen handhaven.
Nagenoeg alle onderdelen van
het concern deden het vorig jaar
goed. De pijn zit nog steeds in de
publieksboeken, waar dan ook nog
steeds wordt gesaneerd. Het be
stuur zei in dit verband te verwach
ten dat de Nederlandse encyclope
die een uitstervend fenomeen is.
Ons taalgebied is te klein voor het
in standhouden van dure uitgaven
zoals de Grote Winkler Prins.
Het aantal personeelsleden daal
de van 6673 naar 6460. Die daling
was bijna geheel toe te schrijven
aan Nederland, vooral aan de ver
dere inkrimping van de uitgeverij
van publieksboeken.
Nieuwe computers gepresenteerd
BUSSUM (ANP/DPA/Rtr) - Het
Amerikaanse computerconcern
IBM heeft gisteren een nieuwe
reeks personal computers gepre
senteerd. Met deze computers wil
het concern het de concurrentie op
zijn minst zeer moeilijk maken om
apparatuur na te maken.
IBM heeft de laatste tijd veel ter
rein verloren aan de ongeveer 350
producenten die nagemaakte IBM-
apparatuur goedkoop op de markt
brengen. Het concern raakte hier-
IJMUIDEN (GPD) - Na een perio
de van drie winstgevende jaren zal
Koninklijke Nederlandsche Hoog
ovens en Staalfabrieken NV
(KNHS) dit jaar 'een duidelijk ver
lies' kennen. Nog geen drie maan
den geleden liet drs. J. D. Hoog-
landt, voorzitter van de raad van
bestuur, weten dat moest worden
betwijfeld dat de vermoedelijke
verliezen in het IJmuidense staal
bedrijf door winsten elders zouden
worden goedgemaakt. Nu is ko
men vast te staan dat de 'redelijke
resultaten' bij andere concernacti
viteiten het verlies van Hoogovens
IJmuiden waarschijnlijk niet zul
len compenseren.
Behaalde KNHS over 1986 nog
een winst van 155 miljoen gulden
na belastingen, voor dit jaar smelt
dit resultaat derhalve als sneeuw
voor de zon. De terugval vanaf de
vorige zomer is aanzienlijk. In de
eerste zes maanden kon nog een
positief saldo van 106,5 miljoen
gulden worden bijgeschreven. De
neergaande lijn is kennelijk on
stuitbaar. Voornaamste oorzaken
zijn de sterk gedaalde dollarkoers
die de export bemoeilijkt, en an
derzijds de gestegen import in de
landen van de Europese Gemeen
schap.
De val van de dollar heeft ook
zijn invloed doen gelden op het
omzetcijfer van het concern. In
1986 was dat getal 6,1 miljard gul
den terwijl het voorafgaande boek
jaar nog 7,5 miljard kon worden ge
noteerd. De staalproduktie daalde
bijvoorbeeld veel minder sterk:
met zo'n vijf procent tot ruim vijf
NCB - De Dienstenbond FNV
stemt in met de voorgenomen af
slanking met 400 arbeidsplaatsen
bij de Nederlandse Crediet Bank
(NCB), op voorwaarde dat de NCB
geen werknemers ontslaat. Daar
toe zal de bank zowel intern als ex
tern mensen moeten herplaatsen,
aldus de bondswoordvoerder. Vol
gens de bond is de oorzaak van de
inkrimping waarschijnlijk een ver
keerd personeelsbeleid bij de
bank.
miljoen ton. De afzet van walserij-
produkten ging slechts een fractie
omlaag. De fabricage van ruw alu
minium bleef ruim 96 miljoen ton.
De 155 miljoen winst volgde op
een jaar met een positief resultaat
van 279 miljoen terwijl in 1984 207
miljoen werd verdiend. Voor de
houders van (certificaten van) aan
delen betekent de teruggevallen
winst een dividend van 1,50 gulden
per stuk. Over 1985 kon nog negen
tig cent méér per certificaat van
twintig gulden worden geïncas
seerd.
De concernleiding verwacht dat
zich in het lopende jaar wel een
prijsherstel zal voordoen voor de
produkten van het staalbedrijf. De
ze ontwikkeling zal het negatieve
resultaat echter onvoldoende te
rugdringen, zelfs de aanmerkelijke
kostenbesparingen kunnen het be
drijf niet uit de rode cijfers helpen.
Bij Hoogoveens werken mo
teel 27.461 mensen, tachtig
dan vorig jaar.
door vorig jaar naar schatting twin
tig procent van zijn aandeel op de
pc-markt kwijt.
Sneller
De nieuwe apparatuur, die op de
markt wordt gebracht onder de
naam IBM Personal System/2,
heeft volgens IBM meer mogelijk
heden dan de bestaande compu
ters. De computers werken sneller,
kunnen beter grafische voorstellin
gen maken, hebben schermen met
een helderder beeld en kunnen
makkelijker worden ingepast in
een netwerk. De bestaande softwa
re kan op de nieuwe serie worden
gebruikt en de nieuwe software
kan nog voor een deel op de oude
apparatuur worden toegepast.
De nieuwe pc's kunnen werken
op een nieuw besturingssysteem,
IBM DOS Version 3.3, dat nu be
schikbaar is. In een later stadium
kan IBM een tweede besturingsys
teem aanbieden, IBM Operating
System/2, dat in samenwerking
met Microsoft Coporation is ont
wikkeld.
IBM zegt met de nieuwe compu
ters de afnemers meer mogelijkhe
den te kunnen bieden. Deskundi-
VISFRAUDE - De rechter-com-
missaris en de officier van justitie
in Middelburg hebben deze week
op verzoek van de Algemen In
spectiedienst van het ministerie
van landbouw en visserij beslag la
ten leggen op delen van de admini
stratie van de Vlissingse vismijn.
Officier van justitie mr. S. Tempel
heeft dit vandaag meegedeeld. Bij
de oud-wethouder voor visserij za
ken, de directeur en de bedrijfslei
der van de vismijn in Vlissingen
zijn huiszoekingen verricht.
gen hebben al eerder laten weten
dat het risico bestaat dat IBM klan
ten verliest omdat die bij de nieu
we pc's van IBM geen gebruik
meer kunnen maken van appara
tuur die andere fabrikanten aan
bieden. De prijzen van de nieuwe
computers liggen tussen de 4.750
en bijna 25.000 gulden, exclusief
btw.
Shell wijst
meer atv af
ROTTERDAM (ANP) - Shell is niet
bereid om verdere arbeidstijdver
korting in te voeren. Dit is volgens
districtsbestuurder P. Janssen van
de industriebond FNV gebleken
tijdens de eerste onderhandelin
gen over een nieuwe cao. Volgens
de bond valt er met de oliemaat
schappij niet te praten over invoe
ring van een 36-urige werkweek
voor de dagdienst en voor een vol
ledige vijf-ploegendienst met een
werkweek van 33,6 uur. Dit zijn de
belangrijkste eisen van de bond.
Daarnaast wil de industriebond
een loonsverhoging van 1,5 pro
cent en inschaling van de eenmali
ge uitkering uit de afgelopen cao.
Volgens Janssen heeft Shell la
ten weten het punt van de beloning
niet onbespreekbaar te achten,
maar daarbij is geen percentage ge
noemd. Wel heeft Shell voorge
steld een eenmalige loonsverho
ging te willen invoeren voor die
medewerkers, die een bijzondere
prestatie hebben geleverd. De
bond bestempelt dit als herinvoe
ring van een prestatieloon en
vTeest dat Shell dit systeem verder
wil uitbreiden.
