Nederlandse
wapens naar
Zuid-Afrika
Lot rechtse Portugese
regering lijkt bezegeld
Franse socialisten verkeren in verwarring
Volgens VS-rapport
Russen woedend over uitwijzing
PAUS
ONTMOET
ARMEN
VRIJDAG 3 APRIL 1987
PAGINA 5
MADRID - Het pleit lijkt beslecht
voor de Portugese centrum
rechtse regering van premier Ani-
bal Cavaco Silva. De motie van
wantrouwen tegen het kabinet-Ca-
vaco Silva, die vorige week werd
ingediend door de Partij voor De
mocratische Vernieuwing (PRD)
van ex-president Eanes, zal van
avond of vannacht in stemming
worden gebracht. En alle tekenen
wijzen erop, dat een meerderheid
van de parlementaire partijen zich
achter de motie zal opstellen, waar
na Cavaco Silva gedwongen zal
zijn af te treden.
door
Gerrit-Jan Hoek
de regering-Cavaco in de politieke gen en van de benzineprijzen, een
afgrond zullen storten. De PS heeft economisch plan op middellange
vertwijfeld geprobeerd politieke termijn, een herstructurering van
munt te slaan uit de crisis, die ont- de staatsbedrijven en het openbre-
Naast de PRD zullen ook de
communisten, die tezamen be
schikken over 83 zetels tegenover
85 van de regeringspartij PSD, de
nTT„Trtm«»r -motie steunen. De socialisten, die
WASHINGTON (AFP/DPA/AP) - Bedrijven in de Duitse met 57 zetels een sleutelrol vervui-
Bondsrepubliek, Groot-Brittannië, Zwitserland en Neder- len' hebbe.n tot dusverre een waas
land leveren ondanks een embargo van de Verenigde Na- 7an fel?ei.m,finnigheid opgetrok-
ties, wapens aan Zuid-Afrika. Dat gebeurt evenwel zonder ontooudenïf met'elnSlze«e
de goedkeuring van de betrokken regeringen. Dit staat in
een rapport van het Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken aan het Congres.
staan is na de indiening
tie van wantrouwen.
In een schrijven aan premier Ca
vaco Silva eisten de socialisten in
ruil voor de redding van het kabi
net in de eerste plaats het ontslag
van 4 ministers: minister van land
bouw Barreto, van onderwijs de
ken van de staatscommissie
sociale zaken. Maar Cavaco Silva
heeft die eisen ronduit van de hand
gewezen, waardoor het lot van het
kabinet bezegeld lijkt.
Bij het begin van het parlemen
taire debat kwam gisteren al duide
lijk naar voren, dat Cavaco Silva
Deus Pinheiro, van buitenlandse zich bij zijn naderende vertrek
zaken Pires Miranda en van econo- heeft neergelegd. In zijn verweer
mische planning de Oliveira. richtte de premier felle beschuldi-
Daarnaast verlangden de socia- gingen aan het adres van alle poli
listen ook concrete toezeggingen tieke partijen, die zijn val zullen
van de regering over herziening bewerkstelligen,
van de hoogte van de ww-uitkerin- De PRD bestempelde Cavaco
Silva denigrerend als 'de Partij
de Laster', terwijl hij de
nisten hekelde als kwade genius
op de achtergrond. Ook de socialis
ten kregen indirect een veeg uit de
pan, door zijn verkapte beschuldi
ging, dat de socialistische presi
dent Mario Soares, (die vreemd ge
noeg op dit moment juist een offi
cieel bezoek aan Brazilië brengt en
pas zondag naar Lissabon terug
keert), ook achter de motie zou
staan.
In Lissabon begint de politieke
toto intussen al weer op volle toe
ren te draaien. De vraag is, wat pre
sident Soares zal beslissen als hij
zondag bij zijn terugkeer inder
daad een demissionair kabinet
aantreft. De meest simpele oplos
sing, op papier althans, is het parle
ment ontbinden en vervroegde
verkiezingen uitschrijven, die
waarschijnlijk in juli zouden moe
ten plaatsvinden.
De in het nauw gedreven rege
ringspartij PSD is sterk voorstan
der van dit alternatief, in de hoop
dat nieuwe verkiezingen de partij
dan wel de absolute meerderheid
zullen verschaffen. Maar grond
wettelijk staan Soares ook nog an
dere mogelijkheden open. Hij kan
de tweede partij, zijn eigen partij,
opdracht geven een minderheids
kabinet te formeren, dat de steun
van de PRD en de communisten
zou hebben.
Maar meer voor de hand, volgens
politieke insiders, is de opdracht
voor de vorming van een coalitie
kabinet tussen de PRD en de socia
listen, die gedoogd zou worden
door de communisten. Voor die
oplossing pleit met name ex-presi
dent en huidig voorman van de
PRD, Ramalho Eanes, die dezer
dagen al onderstreepte, dat 'de
PRD en de socialisten veel gemeen
hebben'.
Wat Frankrijk, Italië en Israël be
treft, ligt het anders; daar zijn de
regeringen er waarschijnlijk van
op de hoogte dat hun bedrijfsleven
wapensystemen die vóór het i
Zuid-Afrika zelf heeft de afgelo
pen tien jaar zijn defensie-indus
trie sterk uitgebreid, om de afhan
kelijkheid van het buitenland te
verminderen. Ook wordt vaak ge-
bargo van 1977 zijn geleverd, blij- probeerd buitenlandse systemen
ven onderhouden en modernise- in licentie te produceren.
Premier Jacques Chirac van De balangrijkste wapensyste-
Franknjk heeft gisteren op een men van het land waren al voor het
persconferentie in Washington te- embargo van 1977 in gebruik. Het
gengesproken dat Parijs wapens gaat daarbij om Franse pantser-
aan Pretoria verkoopt. De Israeh- voertuigen, Israëlische patrouille-
schepen en Italiaanse en Franse
gevechtsvliegtuigen. Het onder
houd van die wapens zou nog door
de oorspronkelijke bedrijven wor
den gedaan.
Het ministerie zegt moeilijk aan
informatie te kunnen komen over
de ontduiking van het embargo,
omdat zowel de exporteurs als de
importëur de zaken zoveel moge
lijk geheim proberen te houden.
Het ministerie zei geen schatting te
kunnen maken van de omvang van
de transacties.
bekend dat zij geen nieuwe militai
re contracten met Zuid-Afrika
meer aanging,
Parlement
Zimbabwe
jaar taboe
voor Smith
Het rapport werd naar het Con
gres gestuurd naar aanleiding van
de anti-apartheidswet die vorig
jaar werd aangenomen. In die wet
werd de regering opdracht gege
ven onderzoek te doen naar.wa
penleveranties aan Zuid-Afrika.
De kamerleden stemden met 38 A Landen die wapens aan Zuid-
tegen 10 stemmen voor een door de Afnka loPe1?. bet rislC0
regering gesteunde motie
HARARE (Rtr/AFP) - De oud-pre
mier van het voormalige Rhodesië,
Ian Smith, is gisteren voor een
uitgesloten van het parlement
Zimbabwe.
Smith te schorsen vanwege verkla
ringen die hij in het Züidafrikaan-
se Johannesburg heeft afgelegd.
Hy keerde zich daar tegen sancties
als straf voor de apartheid, noemde
ze "dom" en drong er bij de Zuid
afrikanen op aan dat zij er als één
man weerstand tegen zouden bie
den. Zimbabwe is vóór internatio
nale sancties tegen Zuid-Afrika.
Het kabinet van Zimbabwe trok
gisteren een motie in die pleitte
voor onmiddellijke afschaffing van
20 kamerzetels die aan blanken
zijn voorbehouden.
De minister van voorlichting,
Nathan Shamuyarira, zei dat de
blankenzetels onderwerp van een
binnenkort in te dienen andere
motie zouden zijn.
Buitenland kort
dat de Amerikaanse militaire steun
wordt ingetrokken. Israel is een
van de grootste ontvangers van die
steun, maar de meeste Westeuro-
pese landen ontvangen geen steun.
Het is ook
PARIJS (GPD) - De uitwijzing van
drie Sowjet-diplomaten uit Frank
rijk is door de Franse minister van
buitenlandse zaken Raymond van
morgen 'gerechtvaardigd, noodza
kelijk en aan de feiten aangepast'
genoemd. De drie waren er van be
schuldigd de kern te vormen van
een groep, verder bestaande uit
Fransen, die spionneerde rond de
bouw van de Ariane-raket in het
ruimtevaartcentrum Vernon aan
de Seine. Onder de drie uitgewe
zen diplomaten is Valery Konorw,
die de leider van de spionnagecel
was. Het drietal dient over acht da
gen Frankrijk verlaten te hebben.
De kans wordt niet uitgesloten
geacht dat als gevolg van de uitwij
zing de van 15 tot 30 mei geplande
reis van premier Chirac naar Mos-
sloot zich vanzelfsprekend bij dit
standpunt aan en had zijn eigen
gTapje: 'Waarom zouden de Sow-
jets spionnen inzetten voor het vin
den van blauwdrukken als die van
de Ariane-raket, die notabene in
een boek zijn verschenen en overal
in de boekwinkel te koop zijn'.
Terwijl de 'mini-charter' - zoals
ïen - klaar staat
Franse bodem
Moskou maakte zich te verwijderen, blijft minister van
vroeg zich hardop af buitenlandse zaken Raymond opti-
zijn landgenoten belang- mist: 'Onze betrekkingen met de
kou voorlopig niet door zal gaan.
Uitstel is ook waarschijnlijk, af
gaande op de uiterst felle reacties
van Sowjet-zijde op het uitwij
zingsbevel van de Franse regering.
De woordvoerder van de Sowjet-
ambassade in Parijs vond dat de
uitwijzing plaats vond 'op basis
van een verhaal dat in een goedko
pe Amerikaanse spionnagefilm
thuis hoort' en de woordvoerder de kranten het
van het ministerie van buitenland- om het drietal
se zaken
vrolijk
stelling zouden hebben
Ariane-raket 'die de Fransen niet
eens in staat zijn behoorlijk v
grond te krijgen'.
Het orgaan van de Franse
Sowjet-Unie zijn op het ogenblik
zeer goed', aldus de minister. 'En
de wat er nu gebeurt in de relaties tus-
landen als de Sowjet-Unie en
Frankrijk verloopt geheel volgens
munistische partij, 'l'Humanité', de regels van het spel'.
SAN FRANCISCO (AP) - Bin
nen enkele weken zal in de VS
een tweetal experimenten star
ten met genetisch gemanipu
leerde bacteriën buiten de labo
ratoriummuren, ondanks hevi
ge protesten uit de milieubewe
ging.
Bij experimenten zullen
planten worden besproeid met
bacteriën die vortsschade moe
ten voorkomen. Als de test lukt
en toepasbaar blijkt kunnen de
Amerikaanse boeren jaarlijks
1,6 miljard dollar besparen; dat
is de schade door vorst aan ge-
Aanhangers van de Indonesische Democratische Partij (PDI) tonen tij-
0... 0dens een verkiezingsbijeenkomst in Jakarta portretten van ex-president
de vraag°of er maat- Soekarno. Op 23 april woden in Indonesië algemene verkiezingen gehou-
regelen tegen Israel zullen worden den. Dan zal de PDI het op moeten nemen tegen de regerende Golkar-
genomen. partij van president Soeharto. (foto anp>
Snelle groei
De Chinese bevolking groeit on
danks de strenge bevolkingspoli
tiek van de regering sneller dan de
bedoeling is. Vorig jaar kwamen er
14 miljoen Chinesen bij, 3,1 mil
joen meer dan in 1985 en twee keer
zoveel als het staatsplan aangeeft.
China telt daardoor nu 1,06 miljard
inwoners. De directeur van het bu
reau voor statistiek, Zheng Jia-
heng verklaarde dat er vooral veel
tweede kinderen en meerlingen
worden geboren. Vooral op het
platteland wordt de geboortepoli-
tiek ontdoken, doordat het plaatse
lijke kader misbruik maakt van
zijn macht en rijke boeren van hun
geld.
Vlucht
Het hoofd van een Iraans lucht
machteskader vluchtte met zijn
vrouw en twee kinderen in een ge
stolen helikopter naar Turkije. In
het toestel bevonden zich nog twee
andere militairen. De helikopter
landde in de Turkse plaats Van,
vlakbij de Iraanse grens. De piloot
en zijn familie vroegen politiek
asiel, de twéé militiaren zullen naar
Iran terugkeren.
Geen onderzoek Voor socialisten zijn hun partij-
Het Britse kabinet wees gisteren congressen de hoogmissen in hun
een verzoek af om een officieel on- bestaan. Het congres dat zich dit
derzoek in te stellen naar de ge- weekeinde in Lille ontrolt wordt
heimzinnige dood van drie geleer- een hoogmis zonder geloof. Zelden
den en de verdwijning van een waren de Franse sociaal-democra-
vierde. Ze werkten allemaal aan ten zo ontheemd en onzeker over
defensieprojecten. De staatssecre- bun lot als thans, nu hun leidsman
taris van defensie, lord Trefgarne,
Draagmoeder
'baby M' gaat
in beroep
WASHINGTON (GPD) - Mary
Beth Whitehead, de draagmoeder
van „baby M." die door de rechter
het recht op omgang met haar
dochter werd ontzegd, heeft giste
ren gezegd tegen die beslissing in
beroep te zullen gaan.
„Er is geen einde aan de liefde
die ik voel voor Sara. Er is ook
geen einde aan de behoefte die Sa
ra voor haar echte moeder heeft.
De beslissing van een rechter dat
wij voor altijd gescheiden moeten
zijn, is dan ook niet acceptabel", zo
zei ze.
Rechter Harvey Sorkow besliste
dinsdag na een emotionele rechts
zaak die maanden had geduurd dat
het draagmoeder-contract dat was
gesloten tussen mevrouw White
head en William Stern, de natuur
lijke vader van baby M., rechtsgel
dig is.
De advocaat van mevrouw Whi
tehead, Harold Cassidy, voegde
daaraan toe dat hij het opperste ge
rechtshof in de staat New Jersey
zeker 15 gronden voor herziening
van de rechterlijke beslissing inza
ke baby M. zal aanbieden.
De advocaat heeft bovendien
twee hoogleraren in de rechten en
een nieuwe advocatenfirma ge-
■vraagd samen met hem het ver-
Milieubeweging en andere te
genstanders willen dat de proe
ven niet worden uitgevoerd tot
dat onomstotelijk is vast ko
men te staan wat de verdere ge
volgen zijn van genetisch ge
manipuleerde bacteriën in de
vrije natuur.
„De risico's dat er een onge
luk gebeurt zijn klein maar als
er een gebeurt is het een groot
ongeluk," aldus een bezorgde
Protest in VS
tegen proeven
met bacteriën
in vrije natuur
Jeremy Rifkins, voorzitter van
de Foundation for Economie
Advancement.
Deze organisatie is van plan
om bedrijven en regeringsin
stanties voor de rechter te sle
pen. Rifkins meent dat de staat
zich niet houdt aan bepaalde
richtlijnen en een soort „ecolo
gische roulette" speelt.
Er zullen twee proeven wor
den uitgevoerd met de gene
tisch veranderde bacterie pseu-
domas syringae. Één, door het
bedrijf Advanced Genetic
Sciences, op 2.400 aardbeien-
plantjes in de buurt van Brent
wood, Californie. De andere
proef wordt uitgevoerd door de
University of California op een
kleine aanplant van aardappe
len in het uiterste noorden van
de staat.
Kenneth FarreU van de uni
versiteit zei dat de proeven
geen aantoonbaar risico zullen
vormen voor de menselijke ge
zondheid en het milieu. Weten
schappers zullen continu lucht
monsters nemen en de bewe
gingen van de bacteriën op in
secten, planten, grond en water
volgen.
Milieubeschermer Rifkins is
zeer beducht voor de gevolgen
als de bacteriën in de vrije na
tuur terecht komen. Hij wijst
bijvoorbeeld op een ^mogelijk-
heid dat de bacteriën terecht
komen in de hogere luchtlagen.
De gemanipuleerde bacteriën
zouden dan kunnen voorko
men dat in wolken ijskristallen
worden gevormd met als ge
volg dat het niet meer zou rege-
SANTIAGO Paus Johannes Paü-
lus de Tweede omhelst een jongetje
tijdens een toespraak tot duizen
den mensen in het zuiden van de
Chileense hoofdstad Santiago. Hij
sprak zich uit voor een spoedig her
stel van de democratie in dit sinds
1973 door militairen geregeerde
land. Verder riep hij zowel de Chi
leense bisschoppen als de Chileense
jongeren op om op te komen voor de
mensenrechten. Hij waarschuwde
hen er echter voor om voldoende af
stand te bewaren van politieke
stromingen of partijen en 'de
rechtvaardigheid niet te verwar
ren met 'de kUissestrijd'.
Tijdens de 'ontmoeting met de ar
men', in een van de verpauperde
arbeiderswijken, hoorde de paus
een lange reeks van klachten aan.
Met trillende stem liet een moeder
weten niet genoeg geld te hebben
om rond te kunnen komen. Ze vroeg
om een leven zonder diktatuur,
zonder martelingen, zonder politie
ke gevangenen. Ze vroeg om
rechtvaardigheid en om de terug
keer van alle politieke bannelin
gen. (foto AP)
het Lagerhuis dat de politie
geen onderling verband tussen de
sterfgevallen had kunnen leggen.
Abortuspil
De Zweedse onderzoeker, pro
fessor Mare Bygdeman, heeft
abortuspil ontwikkeld die volgens moet delen met een regering 1
hem 95 procent succes geeft. Hij rechts en presidentsverkiezingen
nel Jospin aan tot zijn opvolger als
'eerste secretaris' van de partij. Wat
niet wegnam dat de PS achter de
schermen toch vanuit het Elysée -
het presidentiële paleis - werd ge
leid. Tenslotte had Francois Mitter
rand in '71 op het historische con
gres in Epinay de restbestanden
van 'links' in handen genomen en
naar zijn beeld van het socialisme
gekneed. De Franse socialisten wa
ren en blijven de geesteskinderen
van Francois Mitterrand.
Het eerste congres na de socialis
tische overwinning had nog in dat
Mitterrand als president zijn macht zelfde '81 plaats in Valence. De
door
Rudolph Bakker
cialisten waren door het dolle heen
eisten dat er 'koppen zouden
verwacht dat de pil rond 1989 ver- zich tegen volgend voorjaar aan- rollen' onder de hoge ambtenaren
krijgbaar zal zijn. De pil is op 120 kondigen. De hele strategie yi
Zweedse vrouwen die net zwanger partij hangt af van de vraag of hun
waren beproefd. Het middel, dat grote roerganger zich opnieuw
binnen 49 dagen na de laatste men- kandidaat zal stellen. Er is van eni-
struatieperiode moet worden inge- ge strategie echter geen sprake zo-
nomen, bleek bij 95 procent van de lang Mitterrand zich over die kan-
vrouwen de zwangerschap te on- didatuur niet uitspreekt. En hij
derbreken. Volgens de Zweed is de wacht zich er wel voor dat nu al te
abortuspil van groot belang voor doen.
ontwikkelingslanden, waar de mo- Nadat Francois Mitterrand in
gelijkheden voor klinische abortus mei '81 tot president van de repu-
volslagen ontoereikend zijn. bliek gekozen was, stelde hij Lio-
staat van rechts, die nog op
hun stoelen zaten. Twee jaar later,
in '83, kwam premier Mauroy op
het congres in Bourg-en-Bresse
met de eis uit de bus dat er een ein
de moest komen aan de macht van
het rechtse kranten-imperium van
Figaro-eigenaar Hersant. Na de ve
le ideologische teleurstellingen, tij
dens die eerste regeringsperiode
ondervonden, viel de rede van
Mauroy als een opfrisser en werd
ze stormachtig toegejuicht, al
bleek Hersant voor de regering-
Mauroy een te machtige kluif.
Hele andere thema's hadden de
voorrang op het congres in Toulou
se, in '85. De socialisten maakten
zich op voor de parlementsverkie
zingen in '86 en de toenmalige pre
mier Fabius slaagde erin zijn ge
hoor te overrompelen met een rede
die sterker klonk dan de man die
hem uitsprak in feite was. De
Greenpeace-affaire betekende een
wrang slotakkoord vlak voordat de
socialisten met een verkiezingsne
derlaag in maart '86 uit hun
machtsdroom ontwaakten.
Eerste secretaris Lionel Jospin
riep het congres in Lille - ter ere
van oud-premier Mauroy, die er
burgemeester is - bijeen nog voor
dat de periode van twee jaar ver
streken was. Hij deed dat met het
argument dat er „geen valse debat
ten (op het congres dienen te) ont
staan over de presidentiële kandi
daatstelling". Jospin beging daar
op de onvoorzichtigheid vervol
gens met zoveel woorden te verkla
ren: „Wij wensen dat Francois Mit
terrand, als de tijd daar is, kandi
daat zal zijn". En daarmee had Jos
pin het „valse debat over de presi
dentiële kandidaatstelling" zelf ge
opend.
Hoe onverstandig het was van
Lionel Jospin om zich uit te spre
ken voor de nieuwe kandidatuur
van Mitterrand werd alras bewe
zen. Het razendst was Michel Ro-
card, oud-minister van landbouw
en presidentskandiaat in 1981, tot
het moment waarop Francois Mit
terrand na lang en schijnbaar aar
zelen verklaarde zelf op te zullen
gaan voor het hoogste ambt. Ro-
card is eeuwig presidentskandi
daat en hij is het nu ook weer. Hij
kwam dan ook met Jospin in bot
sing. Jospin nam zijn woorden
over Mitterrands kandidatuur ten
slotte min of meer terug.
Een ander probleem wordt ge
vormd door een van de oudste le
den van de partij. Dat is Jean Pope
ren, de tweede man in de partijhië
rarchie. Het is de charme van Po
peren dat hij altijd hardop de vra
gen stelt die anderen slechts den
ken. Poperen heeft zich luidop af
gevraagd wat er nu precies moet
gebeuren als Mitterrand zich inder
daad kandidaat stelt en inderdaad
herkozen wordt. „Moet het parle
ment dan ontbonden worden?",
vroeg Poperen zich af. „En met wie
moet de president dan regeren?",
ervan uitgaande dat de parlemen
taire meerderheid by de rechtse
partijen terugkeert, wat niet on
waarschijnlijk moet worden
geacht.
Het resultaat van Poperens vra
gen is, dat hij in Lille niet tot twee
de man van de partij zal worden
herkozen. Daarbij komt dat Pope
ren ook te 'zuiver op de graad' is,
terwijl de partij - Mitterrand in al
zijn verwarrende uitlatingen vol
gend - sinds korte tijd weet dat ze
geen echt lelijke dingen meer over
de rechtse ministers mag zeggen.
Dat komt omdat Mitterrand onuit
gesproken zijn verkiezingscam
pagne al begonnen is als 'vertegen
woordiger aller Fransen' en als
staatshoofd tegelijkertijd heeft ver
klaard socialist te zijn en 'boven de
partijen te staan'.
Het partijcongres in Lille zal dan
ook de weerspiegeling zijn van
Mitterands macchiavellisme. Het
is daarmee tot machteloosheid ge
doemd. Het zal om die reden de ge
schiedenis van de partij ingaan als
de hoogmis waar de twijfel op het
geloof de overhand had.
