'Gemiddeld maak ik niet
meer dan 75 overuren'
W amite/kracht-energie maakt
nieuwe kerncentrales onnodig
Utrechts nieuwtje:
rampengeneeskunde
Dirk van der Zalm, chauffeur van Smit-Kroes:
Geluk (Alphen) heeft alle hoop op eenheid opgeven
PAGINA 2
VRIJDAG 3 APRIL 1987
DEN HAAG - Meteen nadat
Dirk van der Zalm gister
morgen de krant had gele
zen, waarschuwde hij mi
nister Smit-Kroes, zodra die
bjj hem in de snelle BMW
stapte: „Voor het geval ze u
straks om commentaar vra
gen, die kritiek van de Re
kenkamer slaat niet op mij.
Gemiddeld maak ik niet
meer dan 75 uur overuren
per maand. Dat mag".
door
Weert Schenk
Van der Zalm, 42 jaar, zorgt er al
negen jaar voor dat mevrouw Smit-
Kroes -eerst als staatssecretaris en
al snel daarna als minister- op tijd
op haar afspraak komt. Terwijl de
meeste andere ministers en staats
secretarissen twee chauffeurs heb
ben, is hij voor Smit-Kroes de eni
ge.
Volgens het rapport van de Alge
mene Rekenkamer maken de
meeste chauffeurs van bewindslie
den te veel overuren. Tijdens een
onderzoek bleek dat 20 chauffeurs
100 of meer overuren per maand
maken. Sommigen zelfs 150 uur.
Vrijwel alle departementen lappen
de regels die op dit gebied bestaan,
aan de laars.
Als enige chauffeur van Smit-
Kroes zou men veronderstellen dat
Van der Zalm ver boven het maxi
mum aantal overuren van 75 per
maand uitkomt, wat de Rekenka
mer trouwens ook veel te veel
vindt. Maar hij zit op een gemiddel
de van 70, zegt hij.
„Mevrouw Smit en ik hebben
goede werkafspraken. Ik rijd van
maandagmorgen tot vrijdagavond.
In het weekeinde rijdt ze vaak zelf.
Zy neemt dan vrijdags de auto
mee. Het gebeurt dan wel, bijvoor
beeld na een ministerraad, dat zij
mij naar Scheveningen rijdt. Dan
zit ik achterin". Er is nog een ande
re reden dat hy die 75 uur niet
haalt, gelooft Van der Zalm.
Appelsappie
„Mevrouw Smit is de enige vrou
welijke minister. Zij heeft nog een
man en een kind thuis. Daar doet
ze ook een beetje het huishouden
voor. Ze wil op tijd thuis zijn. Dus
na een receptie of een andere gele
genheid, drinkt ze een appelsappie
en gaat ze naar huis. Ik denk dat de
mannelijke ministers langer blij
ven hangen. Zo komen hun chauf
feurs aan die overuren, ook al rij
den twee chauffeurs afwisselend".
Hij is bly binnen de gestelde re
gels te blijven. „Het ministerie van
verkeer en waterstaat stelt de rijtij
den voor het beroeps-goederenver-
voer vast. Dan moeten wij met de
vlag voorop ons ook aan de regels
houden. Maar de regels moeten
wel soepel geinterpreteerd kunnen
worden. De ene maand rij ik 80 uur
meer, de andere maand maak ik er
maar 20".
Overwerk hoort bij zijn vak. „Als
je in het land bent, bijvoorbeeld in
Groningen, kan je moeilijkje colle
ga bellen om het over te nemen.
Het maken van lange dagen is in
herent aan het beroep". Hij weet
niet anders. Vroeger, toen hij nog
taxichauffeur was, werkte hij ook
onregelmatig met veel
Van der Zalm rekent globaal op
800 gulden in de maand extra als
gevolg van de overuren. „Het over
werk is structureel. Al negen jaar is
het een vast inkomen bovenop je
salaris". De Rekenkamer consta
teerde dat sommige departemen
ten ook overuren uitbetalen bij
ziekte. Ook wordt de tijd van lun
ches en diners doorbetaald. Van
der Zalm loopt dat mis, zegt hij.
„Vorig jaar brak ik mijn voet.
Maar ik kreeg niets vergoed. Dat
vind ik niet logisch. Het overwerk
is structureel. Je rekent er op. Niet
dat ik lig te kreperen van de
Dirk van der Zalm opent het portier voor minister Smit-Kroes. „Ze is erg sociaal voelend''.
geeuwhonger, want ik heb een vast
basissalaris. Maar toch...". Hij
meldt dat de dagelijkse schafttijd
niet wordt uitbetaald. Als een di
ner op de lijst staat, gaat er ook tijd
van af.
Wereldwijf
De Scheveninger heeft veel ple
zier in zijn werk. „Mevrouw Smit
vind ik een wereldwijf. Ik heb een
goede verstandhouding met haar.
Ik moet er toch even ophemelen.
Ze is erg sociaal-voelend. Ze komt
wel eens bij me thuis om een half
uurtje koffie te drinken. Ze ont
houdt bijna alle verjaardagen van
mijn vrouw en kinderen. Toen ik
vorig jaar ziek was, belde ze op en
kwam langs met een bloemetje".
Hij zegt met haar om te gaan als
of ze iemand van de reproduktie-
afdeling is. „Het moet klikken tus
sen de chauffeur en de minister. Je
zit vele uren met elkaar in een klei
ne ruimte. En ik ben de enige die
ook nog een vrouw als baas
heeft...".
Volgens hem heeft een minister
ook graag een vaste chauffeur. „Ik
denk dat het spanningen geeft als
je meerdere chauffeurs hebt. Je
hebt een vertrouwensrelatie. Je
brengt haar naar bepaalde plaatsen
voor geheime ontmoetingen. Of je
brengt voor haar zeer belangrijke
post weg. En het loopt ook alle
maal beter als de minister even bij
haar moeder langs wil of een bood
schapje moet doen. Bovendien is
dat allemaal veel beter te organise
ren dan met meerdere chauffeurs".
Voor hem hoeft het beleid niet
veranderd te worden, zodat minder
overuren worden gemaakt. „Ik kan
me wel voorstellen dat het wat gek
is als de chauffeur van sociale za
ken in feite het werk voor twee
man doet. Maar je krijgt dan wel
weer meer formatieplaatsen bij de
overheid, terwijl dat er juist min
der moeten worden. Overuren zijn
goedkoper dan een arbeidsplaats.
En daarbij, we betalen ook meer
belasting".
Voor zijn vrouw en vier kinderen
is het niet nodig om minder te gaan
werken. „Die zijn er helemaal op
ingesteld. Die weten niet beter.
Maar ik moet er wel bij zeggen dat
je een vrouw moet hebben die ach
ter je staat. Die het niet erg vindt
datje de ene keer om zes uur en de
andere keer om acht uur en soms
helemaal niet komt eten". Toch
geeft zijn beroep bij Van der Zalm
thuis wel enig ongenoegen. „Mijn
vrouw vindt niets leuker dan op za
terdag van 's morgens vroeg tot 's
avonds laat in ons eigen autootje te
worden rondgereden. Ik zit dan het
liefst gewoon languit op de bank".
(GPD) De Nederlandse industrie is
in staat via warmtekracht-koppe
ling (waarbij gebruik wordt ge
maakt van warmte die bij de eigen
produktieprocessen overblijft) om
de bouw van drie nieuwe kerncen
trales overbodig te maken. Het ge
zamenlijk vermogen van 3000 me-
gaWatt (mW), waarvan het kabinet
naar verwachting in 1988 zal zeg
gen dat dit door nieuwe kerncen
trales moet worden geleverd, kan
de industrie gemakkelijk zelf pro
duceren.
Daarin moet de overheid het be
drijfsleven wel meewerken. De
elektriciteitsproducenten moeten
bovendien bereid zijn een redelijke
prijs voor de opgewekte elektrici
teit te betalen. De huidige prijs van
zeven cent per kilowattuur (kWh)
biedt geen enkel perspectief.
Dat is de kern van een advies dat
de Stuurgroep Warmtekracht Be
langenvereniging binnenkort aan
minister De Korte van economi
sche zaken doet. De vereniging
bundelt de belangen van ongeveer
negentig procent van de instellin
gen en bedrijven, die via warmte
kracht-koppeling in hun eigen
energiebehoefte of in een gedeelte
daarvan voorzien, aldus stuur
groep-voorzitter G. J. van Harten.
Aan het advies over de beteke
nis, die warmtekracht-koppeling
kan hebben voor de energiebe
hoefte in Nederland, wordt mo
menteel gewerkt met het oog op
een nota, die De Korte daarover in
juni van dit jaar zal uitbrengen. De
ze is van belang bij de vaststelling
van het elektriciteitsplan in 1988.
Eén van de alternatieven voor de
bouw van drie kerncentrales kan
volgens de stuurgroep dan zijn het
gebruik maken van nog niet benut
te mogelijkheden van warmte
kracht-koppeling in de industrie.
Overbodig
Het gezamenlijke industriële
warmte/krachtvermogen bedroeg
eind 1986 ongeveer 1600 mW. De
industrie levert daarvan tussen de
300 en 400 mW, die zy niet nodig
heeft voor de eigen energievoorzie
ning, aan de elektriciteitscentrales.
Daar krijgen de bedrijven niet
meer dan zeven cent per kWh voor,
terwijl ze zelf als grootverbruikers
12 tot 13 cent betalen.
Volgens Van Harten is er nog een
aantal maatregelen denkbaar, die
het voor de industrie aantrekkelijk
kan maken voort te gaan op de weg
van warmtekracht-koppeling. Hij
denkt daarbij onder meer aan het
toepassen van het laagste gastarief,
dat nu uitsluitend wordt gehan
teerd voor de 'publieke elektriteits-
producenten': "Bijzonder onlo
gisch, omdat het in feite een belo
ning voor slecht rendement in
houdt. Het rendement van de cen
trales is hooguit 37 procent, het
rendement bij warmtekracht-kop-
UTRECHT (GPD) - Als eerste uni
versiteit van Nederland is de
Utrechtse Rijksuniversiteit vorige
week begonnen met een inleiding
'medische hulpverlening bij ram
pen'. De inleiding, die bestaat uit
acht colleges, is bestemd voor der
dejaars medicijnenstudenten en
zal met ingang van volgend jaar
een verplicht studie-onderdeel
worden.
Het idee voor de colleges is af
komstig van studenten zelf. Coör
dinator van het themablok is pro
fessor T. H. Rozijn, hoofd van de
vakgroep fysiologische chemie:
„Studenten voelden aankomen dat
de kans op grotere èn kleinere ram
pen steeds groter zal worden. Er
zijn internationale spanningen,
dus het gebruik van nucleaire wa
pens is niet meer uit te sluiten. Er
staan in Europa behoorlijk wat
kerncentrales dicht op elkaar, we
hebben een uitgebreide chemische
industrie, er komen steeds meer
transporten van gevaarlijke stof
fen, het verkeer wordt steeds in
tenser en zowel vliegtuigen als
schepen worden steeds groter".
„Artsen moeten weten wat voor
soort letsel zich kan voordoen bij
rampen, en onder een ramp versta
ik dan het hele scala tussen het
drinken van de inhoud van het
gootsteenkastje tot een kernramp.
Maar artsen moeten ook weten
wanneer er geen gevaar is. Bij ram
pen in het verleden, denk aan
Tsjernobil, aan Seveso, aan de bo
demverontreiniging in Lekkerkerk
bleek dat veel artsen en ook apo
thekers nauwelijks meer wisten
dan wat er over in de krant had ge
staan. En een arts heeft niet alleen
tot taak een patiënt te behandelen,
maar hij moet ook advies kunnen
geven en vragen kunnen beant
woorden".
Tijdens de colleges zal ruime
aandacht worden besteed aan de
oorzaak van rampen en aan de ge
beurtenissen bij een calamiteit. Zo
komt by een kernramp niet alleen
radio-actieve straling kwijt, maar
lopen mensen ook brandwonden
op als gevolg van UV- en infrarode
straling en storten gebouwen in als
gevolg van de schokgolf. Rozijn:
„In het centrum van een kernramp
kun je als arts eigenlijk niets doen.
Het is echter wel zaak dat je goed
geinformeerd bent over wat er een
stuk verderop als gevolg van de
ramp gebeurt".
Tijdens de inleiding worden de
studenten niet klaargestoomd tot
onmiddellijk inzetbare rampenbe
strijders. Rozijn: „Het is meer een
stukje algemene ontwikkeling, we
willen bereiken dat artsen met an
dere ogen naar gebeurtenissen om
hen heen kijken. Als je terugdenkt
aan de eerste dagen na de ramp in
Tsjernobyl, dan zie je de koeien op
stal staan. Die koeien ging niet al
leen uit een oogpunt van volksge
zondheid op stal. Ook economi
sche motieven een rol: met radio
activiteit besmette melk was on
verkoopbaar. Als je dit soort din
gen weet ben je ook in staat je pa
tiënten gerust te stellen".
Een uitbouw van het blok 'ram
pengeneeskunde' zit er voorlopig
niet in. Alleen al de twee fasen-
structuur maakt dat onmogelijk.
Die nieuwe universitaire structuur
is er volgens Rozijn ook voor ver
antwoordelijk dat andere medi
sche faculteiten nog geen inleiding
op de rampengeneeskunde heb
ben: het kostte al moeite genoeg
om de absoluut onontbeerlijke stof
er in te passen.
De kerncentrale in Borsele: straks overbodig
peling 85 procent. Zou het bedrijfs
leven een wezenlijk aandeel in de
elektriciteitsvoorziening krijgen,
dan ligt het voor de hand dat het
dezelfde lage prijs voor gas betaald
als de huidige producenten."
Ook gezien de mede daardoor
scheefgetrokken concurrentiever
houdingen is de stuurgroep voorts
voorstander van een investerings
premie van de overheid voor de
bouw of uitbreiding van warmte
kracht-installaties naar voorbeeld
van West-Duitsland. Daar krijgen
bedrijven gemiddeld zo'n vijfen
twintig procent terug van hun ka-
pitaalslasten bij investeringen om
de Duitse nationale energiebron
bruinkool te gebruiken bij de op
wekking van energie. Van Harten
acht het denkbaar dat een soortge
lijke regeling ook in Nederland
wordt toegepast bij de afname van
aardgas in realtie tot warmte
kracht-koppeling.
Stuurgroep-voorzitter Van Har
ten wijst tenslotte op de milieu
voordelen van een fijnmazig net
van warmtekracht-centrales verge
leken met kolengestookte centra
les. Juist vanwege die negatieve ef
fecten op het milieu acht de Sep
(Samenwerkende Elektriciteit Pro
ducenten) het onderzoek naar de
mogelijkheden van de opwekking
van elektriciteit door kolenvergas-
sing, waarvoor de Sep onlangs op
dracht gaf, 'van groot belang'.
Minder optimistisch
De minister van economische za
ken is blijkens zijn recente reactie
op het Elektriciteitsplan van de
Sep vooralsnog minder optimis
tisch over de mogelijkheden van
warmtekracht-koppeling. Hoewel
de bewindsman in het goedkeu
ringsbesluit het belang onder
schrijft, stelt De Korte in één adem
vast, dat hy de prognose van de
Sep over warmtekracht 'in het
licht van de huidige omstandighe
den en verwachtingen onder
schrijft'.
En die voorspellingen zijn niet zo
optimistisch. De Sep zegt in het
Elektriciteitsplan '87 te verwach
ten, dat op grond van de dalende
energieprijzen alsmede door ver
nieuwingen en verbeteringen van
industriële processen, de economi
sche voordelen het warmtekracht
koppelingvermogen afnemen.
Vooralsnog gaat de Sep daarom uit
van een jaarlijkse toename van het
particuliere warmtekracht-koppe-
lingvermögen met ongeveer twee
procent tot zo'n 2000 mW in 1998.
Veel minder dus dan de 3000 mW
die de Nederlandse industrie op
veel kortere termijn als haalbaar
ziet".
De kerken van de gereformeer
de gezindte in ons goede land
hebben kennelijk aan zichzelf ge
noeg. In de bijna 25 jaar van zijn
bestaan heeft het Contactorgaan
van de Gereformeerde Gezindte
deze kerken geen stap nader tot
elkaar kunnen brengen.
Dat sombere beeld hing ds. L.
J. Geluk uit Alphen aan den Rijn
gisteren in Putten op tijdens de
jaarlijkse conferentie van het
contactorgaan. Geluk was tot
voor kort voorzitter van de Gere
formeerde Bond in de Hervorm
de Kerk en predikant in Woer
den. Hij reageerde in deze verga
dering als mede-referent op een
lezing van professor dr. W. van 't
Spijker, hoogleraar kerkrecht
aan de theologische hogeschool
van de Christelijke Gereformeer
de Kerken in Apeldoorn. Zelf
was ds. Geluk ook enige jaren
voorzitter van het bestuur van
het Contactorgaan, dat in 1963
werd opgericht om door ontmoe
ting en gesprek de eenheid bin
nen de gereformeerde gezindte
te bevorderen.
De kerkelijke bedrijfjes, zei ds.
Geluk, gaan gezapig voort, on
danks de ontkerkelijking en de
noden in de samenleving.
"Denkt men echt, dat men straks
in een soort christelijk getto on
gestoord verder kan leven?"
-Hij constateerde een soort
'meerderwaardigheidsgevoel' bij
de kerken. Andere kerken wor
den van minder allooi gezien.
Geluk had daar een sprekend
voorbeeld bij. Toen hij in 1984
nog hervormd predikant in
Woerden was, nodigde hij, met
goedvinden van de kerkeraad, de
christelijke gereformeerde dr. T.
Brienen uit om voor te gaan in
een hervormde kerkdienst. De
kerkeraad van Brienen ging met
deze uitnodiging naar de classis
Gorinchem. Die bestudeerde het
verzoek, stelde een commissie
in, maar verwees de uitnodiging
uiteindelijk zonder resultaat te
rug naar de kerkeraad van dr.
Brienen. Deze besloot daarop
zijn predikant vooralsnog geen
toestemming te geven om in een
hervormde dienst voor te gaan.
Mede naar aanleiding daarvan
zei ds. Geluk gisteren in Putten,
dat hij geen enkele hoop meer
heeft dat de gereformeerde belij
ders ooit nog eens tot eenheid
zullen komen, "tenzy de Heer
van de kerk hen daartoe slaat".
Van 't Spijker vond het een 'fa
tale gedachte' dat er niets meer
aan de kerkelijke verdeeldheid
zou zijn te herstellen. Wel zal een
'reformatorisch reveil' nodig
zyn. "De oproep tot herleving
mag niet worden losgemaakt van
een klemmend appèl op de ker
ken om de eenheid daadwerke
lijk te zoeken". "Het Samen op
weg-proces van gereformeerden
en hervormden in Nederland
staat terecht onder onze kritiek,
maar die kritiek wordt krachte
loos door de verdeeldheid van al
len die werkelijk gereformeerd
willen zijn".
Geloof
In zyn Vastenbrief roept bis
schop Ter Schure van Den
Bosch de gelovigen op van hun
geloof meer te getuigen "in een
tijd dat geloof, christendom en
kerk in toenemende mate weer
stand en agressie oproepen". On
der 'getuigen' verstaat hij: onbe
vangen en ondubbelzinnig uitko
men voor je geloof, aan anderen
laten merken wat je ten diepste
bezielt, laten zien wat de kracht
bron van jouw leven is. "Dat
vraagt wel moed én kennis van
zaken".
Ter Schure vindt, dat gelovi
gen zichzelf 'vreugde en diep ge
luk' onthouden door niet regel
matig te biechten. "Want al is het
sacrament van boete en verzoe
ning moeilijk, waarbij wij heel
dikwijls in onszelf een zekere
weerstand moeten overwinnen,
door dit sacrament te verwaarlo
zen doen wij God tekort, die ons
dit uit liefde gaf'. Het was de bis
schop opgevallen dat jongeren
die de weg naar de biechtstoel
hebben gevonden, veel vrijer en
ongecompliceerder tegenover de
biecht staan.
Katwijk. Met ingang van
zondag 3 mei gaat de gerefor
meerde kerk van Katwijk aan
Zee regelmatig diensten van de
Triumfatorkerk uitzenden via
het plaatselijke kabelnet van de
Vereniging Lokale Omroep Kat
wijk (VLOK). Enkele maanden
geleden bood de VLOK de Kat-
wijkse kerken aan om op dit net
kerkdiensten te verzorgen. De
gereformeerde kerk en de her
vormde deelgemeente 'De Rank'
reageerden positief op dit aan
bod.
Overeengekomen is dat de ge
reformeerde kerk vier diensten
per maand zal uitzenden en de
hervormde deelgemeente twee.
Omdat 'De Rank' alleen een mor
gendienst heeft, zal de gerefor
meerde kerk de ene week een
morgen- en de andere week een
middaedienst uitzenden.
De regeling geldt voorlopig
voor een jaar. Verlenging is mo
gelijk. Wat de gereformeerde
kerk betreft wordt dit jaar vanuit
de Triumfatorkerk uitgezonden,
met de mogelijkheid van over
schakeling naar de Vredeskerk,
en volgend jaar zal dat omge
keerd zijn.
De kerktelefoon blijft functio
neren zoals altijd.
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen
te Elburg L. Westland Amers
foort; bedankt voor Scherpen-
zeel (Geld.) A. van de Meer Wier-
den.
Christelijke Gereformeerde
Kerken: aangenomen naar Am
sterdam-Noord kandidaat H. R.
Wey Kampen.
Gereformeerde Gemeenten:
bedankt voor Beekbergen J. C.
Weststrate 's Gravenpolder.
- Drs. A. Brombacher, mede
werker in het hervormde en ge
reformeerde pastoraat in Ouds-
hoorn-Ridderveld (Alphen aan
den Rijn), wordt na de zomer
vakantie pastor in Oosterhout
(Noord-Brabant) voor het jeugd-
en jongerenwerk vanuit de
rooms-katholieke parochie, de
gereformeerde kerk en de her
vormde gemeente. Per 1 augus
tus zal hij zijn werk hier beëindi
gen.
Jubileum. Ds. R. J. van de
Hoef (58) in Bodegraven is op 15
april 25 jaar hervormd predikant.
Op 22 april wordt hem in gebouw
't Anker een receptie aangebo
den. Eind december 1982 kwam
ds. Van de Hoef naar Bodegra
ven. Zijn vorige standplaatsen
waren Hierden, Papendrecht,
Zeist en Harderwijk.
Vredeskrant. De Vredes-
krant van het Interkerkelijk Vre
desberaad (IKV) verschijnt dit
jaar voor het eerst al in mei. Tot
nu toe kwam de krant altijd mid
den augustus uit. IKV-kernen en
plaatselijke kerken vonden dat
te laat om de Vredesweek dege
lijk te kunnen voorbereiden. De
komende krant bevat onder
meer een bijdrage van secretaris
ds. W. R. van der Zee van de
Raad van Kerken en een inter
view met de Oostduitse theoloog
dr. Heino Falcke.
Het IKV bestaat dit jaar 20 jaar.
Dat wordt op 29 augustus in
Amersfoort gevierd.
Kerkbezoek. Ging in 1982^ze
ven procent van de leden van de
Evangelische Kerk in Duitsland
wekelijks naar de kerk, nu is dat
dertien procent, volgens een pei
ling van het Instituut voor Bevol
kingsonderzoek in Allensbach,
deze week gepubliceerd in het
Westduitse weekblad 'Stern'.
De onderzoekers komen tot de
conclusie dat de kerk vooral bij
protestanten en rooms-katholie-
ken tussen 16 en 29 jaar aan aan
trekkingskracht heeft gewon
nen. Overigens zijn de rooms-ka-
tholieken in Duitsland trouwer
in de kerkgang dan hun Neder
landse geloofsgenoten. Ging hier
vorig jaar minder dan 20 procent
wekelijks naar de kerk, in de
Bondsrepubliek is dat percenta
ge 39.
