Kritische kanttekeningen wethouder
bij opening Vrije School Mareland
Weer discussie over uitgaven
burgemeester en wethouders
DE TIJD,
VAN TOEN
Geen steun gemeente
als 'Ons Belang' niet
snel fusie aangaat
Gebouw aan Maresingel grondig opgeknapt
LEIDEN - Met het onthullen van
het naambord door schoolhoofd D.
ten Hooven is de vorig jaar grondig
verbouwde Vrije School Mareland
aan de Maresingel gisteren offi
cieel geopend. De leerlingen zetten
dit feit luister bij met zang en het
oplaten van ballonnen. Zij vieren
de officiële'opening ook vandaag
nog met een eigen programma.
Mareland heeft na een zwerf
tocht van acht jaar aan de Maresin-
gel/hoek Pasteurstraat zijn defini
tieve stek gevonden. De school,
toen nog Vrije School Leiden-
Noord geheten, ontstond een aan
taljaren geleden als tweede stroom
van de Rudolf Steinerschool aan
de Cesar Franckstraat. Omdat het
aantal leerlingen gestaag groeide,
verhuisde de Vrije School steeds
naar grotere ruimten. Zo kwam de
lagere school terecht in de Drift- en
de Obrechtstraat en de kleuter
school in onder meer de Sumatra-
straat, de Marnixstraat, de Pasteur-
straat en het Eksterpad.
Wethouder H. van Dongen, die
als spreker was uitgenodigd, me
moreerde in haar toespraak de ver-
volggeschiedenis, waarbij ze de
'vrije' houding die het schoolbe
stuur innam en nog inneemt, in be
dekte termen bekritiseerde. "Als
gemeente respecteren wij de vrij
heid van onderwijs. Maar dat bete
kent natuurlijk niet dat wij het
daarom ook eens zijn met iedere
vorm van invulling die een school
bestuur kiest". Ten aanzien van de
procedure rond de renovatie van
het gebouw aan de Pasteurstraat,
wees ze erop dat het college van
burgemeester en wethouders voor
het renovatieplan van de school
geen goedkeuring heeft verleend,
maar onder voorwaarden heeft toe-
Reden daarvoor was volgens
Van Dongen dat het bestuur zou
hebben afgeweken van de verkla
ring van toestemming van het mi
nisterie, hetgeen inhield dat de
door de architect opgestelde be
groting teveel afweek van het tota
le door het ministerie goedgekeur
de bedrag. Om de bouw niet te ver
tragen heeft het college het 'onge
bruikelijke' besluit genomen de re
novatie toe laten, waarbij de risi
co's wel geheel voor rekening van
de school kwamen.
Wensen
De afwijking is volgens school
hoofd Ten Hooven veroorzaakt
LEIDEN - De drie WD'ers in het
college van B en W, burgemeester
Goekoop en de wethouders Fase
en Kuijjers, hebben in 1985 ruim
25.000 gulden aan taxiritten be
steed. Wethouder Fase (economi
sche zaken) gaf alleen al 12.500 aan
taxi's uit. Dat is gemiddeld 50 gul
den per werkdag. Burgemeester
Goekoop betaalde 9000 gulden
voor taxiritten, wethouder Kuijers
(cultuur en volksgezondheid) bijna
5000. De vier PvdA-wethouders,
Tesselaar, Peters, Van Dongen en
Bordewijk, hadden aan een tiende
van het door de WD'ers bestede
bedrag voldoende en spendeerden
2700 gulden aan taxi's.
D. van Duijn (CDA) constateerde
gisteravond tijdens de vergadering
van de raadscommissie voor finan-
ciën dat maar weer eens bleek dat
de WD een heel andere opvatting
over verkeer en vervoer heeft dan
de PvdA. "Bijna alle kosten wor
den door VVD-wethouders ge
maakt", aldus Van Duijn.
M. van der Nat (WD) nam het
voor de burgemeester en zijn wet
houders op. "Niet de vraag is waar
om WD'ers de kosten maken,
maar waarom aan sommige porte
feuilles hogere kosten zijn verbon
den. Het is volstrekt voor de hand
liggend dat aan de portefeuilles
van burgemeester Goekoop en
wethouder Fase hogere kosten zijn
verbonden. Zij hebben meer exter
ne contacten".
L. Beijen (PvdA) kan zich toch
niet aan de indruk ontrekken dat
er door wethouder Fase ook taxi
ritten voor wqon-werkverkeer zijn
gedeclareerd. Dat werd door wet
houder Bordewijk overigens weer-
"sproken. Ook tegen de opmerking
van Beijen had Van der Nat be
zwaar. "Het gehele college is ak
koord gegaan met de vaststelling
van deze kosten. Wanneer me
vrouw Fase met de taxi naar haar
werk komt, wordt dat door haar
zelf betaald".
Van der Nat wees er op dat er op
andere posten wel grotere over
schrijdingen plaatshebben dan op
de post reis- en representatiekos
ten en dat daar niet zo'n ophef over
wordt gemaakt. In 1985 over
schreed het college van B en W de
post reis- en representatiekosten
(begroot op 106.000 gulden) met
ruim 50.000 gulden.
De WD'ers in het college zijn
overigens ook koplopers in het
lunchklassement van 1985. Goe
koop is lijstaanvoerder met 7200
gulden. Fase is goede tweede met
2700 gulden juist voor Kuijers die
aan 2000 gulden voldoende had. De
PvdA-wethouders besteedden ge
vieren in totaal 1000 gulden.
Het college van B en W heeft de
gemeenteraad overigens beloofd
de uitgaven voor reis- en represen
tatiekosten binnen de perken te
houden én niet mëer uit te geven
dan het bedrag dat in de begroting
is opgenomen.
door de extra wensen die de school
op basis van haar onderwijskundi
ge visie had. Zo wil men de kleu
ters niet in een simpel en kaal lo
kaal neerzetten en wordt het ge
bruik van zogenoemde organische
bouw noodzakelijk geacht. Het
geld dat voor die extra voorzienin
gen nodig was, is uiteindelijk door
de ouders opgebracht.
De wethouder wees in haar toe
spraak op nog meer zaken waarin
de Vrije School een speciale posi
tie inneemt. Ze citeerde uit een
kranteartikel over het Vrije
School-onderwijs, waarin onder
meer wordt gesteld dat de groeps
grootte niet zo belangrijk is voor de
leerresultaten. 'Een klas van 35
moet bij ons kunnen. We houden
ons niet aan de wettelijke norm',
aldus het artikel. "Dat verklaart
voor mij het afwijkende standpunt
dat uw bestuur inneemt bij bij
voorbeeld het overleg van de ge
meente met de schoolbesturen
over de uitvoering van de viér-jafi-
genmaatregel van minister Deet-
Ten Hooven hierover: "Ik ben
zelf niet bij dat overleg geweest,
maar zo afwijkend is ons stand
punt geloof ik niet. Die maatregel
is ook voor ons vervelend. Alleen
zijn er verschillende manieren om
dat op te vangen. Je kunt iemand
de laan uitsturen en grotere klas
sen maken, of zeggen: we betalen
het zelf. Wij kiezen voor dat laat
ste".
In hetzelfde door Van Dongen
aangehaalde artikel wordt gesteld
dat ouders bewust voor de Vrije
School kiezen. Van Dongen: "In de
praktijk blijkt dat de Vrije School
weinig kinderen uit lagere en bui
tenlandse milieus huisvest. Ook
uw school wordt nauwelijks of niet
bezocht door leerlingen van etni
sche minderheden en zogenaamde
lagere milieus, terwijl je dat in dit
deel van de stad zou mogen ver
wachten als je naar de andere scho
len, zowel de openbare als bijzon
dere, in de buurt kijkt". Van Don
gen onderstreepte voorts een ande
re uitspraak in het artikel dat van
ouders een 'redelijke bijdrage van
enkele honderden guldens per jaar
wordt verwacht'. Dat geldt volgens
LEIDSE
KRONIEK OVER
/MENSEN EN
GEDANE ZAKEN
Voor de zich lopend verplaatsen
de Leidenaar is hondepoep be
slist niet het minste van alle pro
blemen van deze tijd. Tot in de
gemeenteraad wordt heftig ge
discussieerd over de oplossing
van dat probleem, maar eenvou
dig is het niet. Wel is iedereen het
er over eens dat de situatie is ver
slechterd: voor de oorlog waren
de straten (althans de meeste
straten) zo schoon dat ze bijna
blonken en nu moet men overal
verdacht zijn op het natuurlijk
afvalprodukt van de trouwe vier
voeters. Maar de situatie is niet
in alle eeuwen dezelfde geweest.
De middeleeuwers gaven niet
veel om hygiëne. De straat - par
don, het modderpad tussen de
huizen - werd als openbare vuil
stortplaats gebruikt, waarin los
lopende varkens, honden en kip
pen naar hartelust konden wroe
ten. Wie door zo'n rotzooi loopt,
maalt er niet om wat een straat
hond als presentje heeft gedepo
neerd.
Pas in de veertiende eeuw is
men met bestraten begonnen; zo
was in 1392 de Vismarkt al be
straat. De Haarlemmerstraat
werd in 1412-1413 van een bestra
ting voorzien, al waren gedeelten
ervan misschien al eens eerder
aangepakt. De bestrating be
stond in deze eeuwen uit een
grof soort kinderkopjes, nog veel
onregelmatiger dan thans rond
de Pieterskerk is te zien. Al deze
keien kwamen uit het buiten
land, met name België.
In 1586 nam de stad de zorg
voor de straten van aanwonen-
den over en werd systematisch
de hele stad van een beter weg
dek voorzien. Dat namen als
Sliksteeg en Kleistraat (thans
Morsstraat) desondanks bleven
bestaan, zal wel op een minder
goede toestand in het begin wij
zen. Dat bestraten betekende
overigens niet dat daarmee het
probleem van de uitwerpselen
was opgelost. t
In de stad waren in die jaren
nog erg veel stallen, vooral voor
de koeien van degenen die wei
landen meteen buiten de
stadspoorten hadden, en voor
paarden. Bij het vervoer van
vracht en personen speelde het
paard de hoofdrol. De mèst van
die beesten moest ook ergens
blijven. Zo stond het stadsbe
stuur op 29 november 1684 toe
dat de 'bouwluyden' (boeren) de
mest voor hun huis mochten op
hopen, maar niet meer dan een
scheepslading.
In de achttiende eeuw werden
mensen steeds gevoeliger voor
reine straten. In 1768 klaagde de
directeur van openbare werken
er zelfs over dat de huisvrouwen
hun straatje zó goed veegden, dat
ze zelfs het zand tuksen de stenen
wegbezemden, waardoor deze
los kwamen te zitten en bescha
digd raakten. Daardoor was veel
extra bestratingswerk nodig. Het
was ook in die tijd dat honde
poep gebruikt werd in looierijen.
Uiteraard was koeiemest een
goede bemesting voor het land
en werd paardemest gebruikt
voor het laten gisten van rollen
lood in azijn, waardoor het (gifti
ge) loodwit ontstond, een ingre
diënt van witte verf. Hoe de hon
depoep echter in het looiprocedé
te pas kwam,, is niet eenvoudig te
zeggen.
In die tijd komt men in 'ar
beidsovereenkomsten' wel voor
waarden tegen betreffende het
'rapen van hondepoep'. Zo is er
een verhaal bekend van een
weeskind. Door de R.K. armbe
zorgers werd weeskind Albert
Schuurman verzorgd. Hij was 15
jaar toen zijn ouders overleden
en hij had niets anders geleerd
dan spinnen. In 1744 werd hij
voor twee jaar bij een kuiper in
de leer gedaan, op conditie dat
zijn meester hem zou toestaan op
alle zon- en feestdagen naar de
mis te gaan. Het eerste jaar zou
hij een stuiver per week en het
tweede jaar twee stuivers aan
zakgeld krijgen en elk jaar met
Pasen een nieuwe hoed. Na vier
dagen al werd hij om zijn onge
hoorzaamheid en kwaadspre
kendheid door zijn baas wegge
jaagd en dus maar weer aan het
spinnen gezet.
Desondanks vond men, overi
gens pas een jaar later, dé zeem-
touwer en perkamentmaker
Hendrik van Gogh bereid hem
voor een jaar werk te verschaffen
op zijn werf of zo nodig het werk
te leren. Als voorwaarde werd
gesteld dat 'hij niet gehouden zal
zijn langs graften en straeten met
de troffel en mand te loopen om
hondedrek te raapen, nog ook
om blooden (onthaarde dieren-
vellen) te haelen", al mocht dat
laatste wel eens in noodgevallen.
Zo was het in noodgevallen ook
toegestaan dat de baas hem 's
zondags kon laten werken 'om
het leer en vellen uyt het broeije
en bederf te houden'. Hoe dan
ook zou hij naar de kerk en het
'cathecismis'-onderricht moeten
kunnen gaan. Ook nu kreeg hij
een nieuwe hoed met Pasen, een
zakgeld naar het oordeel van zijn
baas en 15 stuivers per week
voor het Armbestuur.
Zelfs in de Pieterskerk waren ze in vroeger jaren te signaleren: honden c
behoefte te doen (rechts onder op afbeelding). Het betreft een schilderij i
bloden. Zijn zakgeld werd be
paald op vier stuivers en zijn sa
laris (dat aan de Armbezorgers
betaald werd) op 18 stuivers. Dit
werd een jaar later een gulden,
maar na dat jaar werd de over-
HET PROBLEEM VAN HONDEPOEP
IN LEIDEN DOOR EEUWEN HEEN
Na een jaar ging Schuurman
over naar de zeemtouwer Pieter
la Broy. Ook nu werd de zon
dagsregeling en de nieuwe hoed
geregeld, en verboden dat hij
met mand en troffel langs straten
zou lopen voor het verzamelen
van hondepoep of het halen van
eenkomst niet meer verlengd en
werd hij aan het 'rokkiesgoed-
weeven' gezet, al snel gevolgd
door het weven van boezelgoed
en 'sergie de nieme' (serge de Ni-
mes, een bepaalde textielsoort).
Overigens werd in 1737 een be
perking gesteld aan het aantal
honden: op de klachten van de
armmeesters dat de lasten hun
boven het hoofd groeiden door
een winter zonder veel werk, be
sloot het stadsbestuur te verbie
den dat bedeelden nog honden
mochten houden. Er was name
lijk geconstateerd dat sommige
armen hun bedeling ook ge
bruikten om daarvan honden
eten te geven. Maar daarvoor
hadden, al die liefdadige gevers
hun geld niet bestemd! Binnen
acht dagen moesten zij hun hon
den wegdoen; zo niet, dan kre
gen ze geen uitkering meer.
In de vorige eeuw hoorde men
niet veel over overlast door hon
depoep. Wellicht viel dat in het
niet bij de talrijke paardevijgen,
de schapekeutels op de straten
die naar de veemarkt leidden en
de uitwerpselen van kippen die
in overweldigende aantallen al
lerlei minder aanzienlijke straten
bevolkten. Thans ziet men de
paarden nog slechts op 3 oktober
in de stad (zelfs in het nieuwe po
litiebureau schijnen geen paar-
destallen meer te zijn), kippen
doen hun behoefte nu op de gro
te hoop in een kippenfarm en de
schapekeutels liggen nu voor het
wegspuiten op de vloer van de
Groenoordhallen. Alleen de hon
den zijn gebleven, enorm in aan
tal toegenomen en daardoor
goed herkenbaar als probleem.
Laten we ons troosten met de ge
dachte dat er altijd wel iets te
klagen zal zijn.
J.P.M. de BAAR
Gebouw voor
jongeren in
Merenwijk bij
Gooimeerlaan
LEIDEN - Het college van B en W
heeft eèn nieuwe lokatie aangewe
zen voor een onderkomen voor
jongeren uit de Merenwijk. Het
nieuwe gebouwtje moet op een
strook groen langs de Gooimeer-
laan nabij het Broekplein komen te
staan. Momenteel wordt onder
zocht Welke eisen er aan een nieuw
gebouw moeten worden gesteld en
hoe het beheerd gaat worden.
Daarna krijgen omwonenden de
gelegenheid zich er over uit te
spreken.
Dat laatste bleef achterwege toen
vorig jaar werd besloten voor de
jongeren een nissenhut in het
noord-westelijk deel van de Meren
wijk langs de spoorbaan neer te
zetten. De nissenhut werd afgebro
ken nadat vanuit de buurt een
stroom van protesten was losge
barsten. De buurtbewoners vrees
den overlast en vandalisme en be
klaagden zich erover dat zij geen
gelegenheid voor inspraak hadden
gekregen. Eind vorig jaar werd de
nissenhut - waarvan de kosten
10.000 gulden bedroegen - afgebro
ken. De jongeren verhuisden daar
op naar een in slechte staat verke
rend onderkomen van de Stichting
Zijlwijk dat echter tijdens de
Kerstdagen door een concurreren
de jongerenbeweging definitief
werd gesloopt.
De groep jongeren - in aantal va
riërend van 20 tot 50 - hangt nu
weer als vanouds in de omgeving
van het Broekplein rond en veroor
zaakt daar overlast. De heer Roos
van de gemeentelijke directie Wel
zijn hoopt dat het voor de zomer
zal lukken de jongeren aan een
nieuw onderkomen te helpen. Dê
datum is met name van belang om
dat juist gedurende de zomer
vakantie er veel vandalisme voor
komt in de Merenwijk. De gemeen
te verwacht dat wanneer de jonge
ren over een eigen ruimte beschik
ken, het vandalisme afneemt.
Het is de bedoeling dat het nieu
we gebouwtje "een degelijker
voorziening" wordt dan de voor
malige nissenhut. Het terrein waar
op het gebouwtje komt te staan,
wordt met een afscheiding van de
omliggende omgeving afgezon
derd.
LEIDEN - Het gemeentebetuur wil
geen medewerking verlenen aan
éen groot onderhoudsplan van wo
ningbouwvereniging Ons Belang
wanneer zij niet fuseert met een
andere woningbouwvereniging.
Ons Belang staat er financieel erg
slecht voor. De gemeente wil niet
garant staan voor een lening die de
woningbouwvereniging moet slui
ten, wanneer er geen zicht is op
verbetering van de financiële posi
tie van de vereniging.
Twee maanden geleden kondig
den de woningbouwverenigingen
Tuinstadwijk, PCW en Ons Belang
aan te willen fuseren. In afwach
ting van een definitieve beslissing
werd een onderzoek gehouden
naar de financiële positie van het
drietal. Dat onderzoek is nog niet
voltooid. Volgens secretaris An-
nard van Ons Belang kan het nog
wel tot na de zomer duren voordat
de resultaten bekend zijn. "Maar
bij Ons Belang was en is de wil tot
fusie nog steeds aanwezig", zegt
Annard.
Ons Belang heeft bij de gemeen
te een plan ingediend voor groot
onderhoud aan 215 huizen in de
omgeving van de Marnixstraat. De
kosten hiervan bedragen ruim 7
miljoen gulden waarvan het rijk 40
procent voor zijn rekening neemt.
De rest moet de vereniging zelf fi
nancieren uit de reserves of door
het sluiten van een lening. Het pro
bleem is dat de reserves van Ons
Belang niet toereikend zijn. Na uit
voering van het groot onderhouds
plan zou de vereniging met een te
kort van een half miljoen gulden
blijven zitten. "Onverantwoord",
zegt de gemeente.
Het gemeentebestuur en de ver
eniging hebben er daarom bij het
rijk aangedrongen een extra subsi
die van 20 procent te verlenen.
Wannneer dit door het rijk wordt
geweigerd, wil de gemeente niet
garant staan voor betaling van ren
te en aflossing van een lening van
de vereniging, hetgeen betekent
dat het groot onderhoud aan de
woningen niet doorgaat.
Ook al geeft het rijk een extra
subsidie, dan nog wordt verwacht
dat de positie van Ons Belang over
een reeks van jaren zeer zorgelijk
blijft. "Wij achten het daarom
noodzakelijk dat extra voorwaar
den gesteld worden. Deze zouden
betrekking kunnen hebben op bij
voorbeeld het fuseren met een of
enkele andere corporaties", aldus
B en W. Niet uitgesloten wordt dat
ook het ministerie extra voorwaar
den gaat stellen voor het verlenen
van de extra subsidie.
Folk
Folkclub Horus houdt van
avond weer het maandelijkse
open podium voor iedereen die
folkmuziek wil maken. Plaats
van handeling is Le Bambou,
hoek Herenstraat/Witte Singel,
aanvang 21.00 uur. Belangstel
lenden kunnen zich aanmelden
via telefoonnummer 01717-2726
of vooide aanvang in Le bam
bou.
Milieudag
Turnvereniging Ons Buiten
houdt morgen ter gelegenheid
van het 30jarig bestaan een mi
lieudag op haar complex. De le
den dienen het terrein te ontdoen
van alle ongerechtigheden (oude
meubelen, dakbedekking, chemi
sche afvalstoffen, etc.) De kinde
ren kunnen zich verdienstelijk
maken door het opruimen van
zwerfvui. De eigen majoretten
groep maakt een rondgang over
het complex (13.00 uur).
Voorjaarsbal
In de Stadsgehoorzaal wordt
morgen een voorjaarsbal gehou
den. Theater (o.a. Lex Goudsmit,
Nitsanim), muziek (orkesten als
Gospodar en Kalis), danslessen
(Israëlisch, Joegoslavisch, Roe
meens) en natuurlijk bal staan
op het programma, dat van 12.00
tot 23.00 duurt.
Jazz
Jazz on Sunday sluit het sei
zoen zondag af met een optreden
van het kwintet van vocaliste
Greetje Kauffeld. Kauffeld
wordt begeleid door Frans Eisen,
Eric Ineke, Jacques Schols en F er-,
dinand Povel. Het concert heeft
plaats in bowling-restaurant
Hans Menken aan de Boshuizer-
laan en begint om 15.30 uur. Te
vens start daar de voorverkoop
van kaarten voor het Bevrij
dingsbal 1987.
Film,
De jongeren van de Leidse
Werkgroep Homoseksualiteit, de
Pink Puppies, beleggen zondag
een filmavond. Vertoond wordt
Yentl, waarin Barbara Strei
sand de hoofdrol vervult. Plaats
van handeling is het COC-ge-
bouw aan de Langegracht 65,
aanvang 20.00 auur.
Vrije School Mareland aan de
opening. Het onthullen van het nat
haar ook voor de Leidse Vrije
School.
Elitair
De door de wethouder geschet
ste situatie, is volgens Ten Hooven
niet helemaal juist. "We hebben
wel leerlingen uit lagere milieus,
maar voor de gemeente waar
schijnlijk niet genoeg. Het is waar
dat we helaas weinig kinderen van
etnische minderheden hebben. We
weren die niet, we hebben zelfs
Turkse en Marokkaanse brochu
res, maar kennelijk heeft men toch
een bepaalde visie, een elitair
beeld van de Vrije School. En wat
de ouderbijdrage: er zijn ouders
die helemaal niets betalen. Het is
op vrijwillige basis".
Felicitaties met het mooie ge
bouw had wethouder Van Dongen
voor Mareland ook in petto. Vrije
School Mareland zelf vindt ook dat
ze een onderkomen heeft gekregen
om mee gefeliciteerd te worden.
resingel vierde gisteren de officiële
iord maakte darvan onderdeel uit.
(foto Jan Holvast)
Architect Taco Molder heeft, con
form de richtlijnen van pedagoog
Rudolf Steiner, zogenoemde orga
nische bouwkunst toegepast. Vor
men van planten en mineralen zijn
hierbij een belangrijke bron van in
spiratie. Deze speciale vorm van
bouwen, die onstond rond de
eeuwwisseling vanuit de Jugend
stil, komt vooral tot uitdrukking in
de vorm van de gangen, plafonds,
raam- en deurpartijen. Alles is ge
verfd in een speciale sluiertech
niek; elk lokaal heeft zijn eigen
kleur, die varieert van roze (kleu
terklassen) en rood tot groen en
blauw (hoogste klas). Het gebouw
heeft ook aan de buitenkant een
metamorfose ondergaan. Het is wit
geverfd en de kleuterschool heeft
een eigen ingang gekregen. Het is
de bedoeling dat er ook iets wordt
gedaan aan de directe omgeving
van de séhoöl. Gedacht wordt aan
schoolplein met veel groen en bo-
